Ανακοινωθέντα

Θέλω και εγώ με τη σειρά μου να σας καλωσορίσω στο Προεδρικό Μέγαρο. Η μαζική παρουσία σας σήμερα, Κυριακή, θεωρώ δείχνει πραγματικά τη σοβαρότητα του θέματος, αλλά και την ανάγκη να εργαστούμε από κοινού, για να αντιμετωπίσουμε αυτή που εγώ θα χαρακτηρίσω ως τη μεγαλύτερη πρόκληση για τη χώρα μας. 

Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρώ τη σημερινή εκδήλωση ως μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις που συμμετείχα από τον Μάρτιο του 2023, όπου αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας. 

Από την αρχή της προεκλογικής εκστρατείας, αλλά πολύ περισσότερο από την ανάληψη των καθηκόντων μας, θέσαμε ως προτεραιότητα και βασικό πυλώνα των πολιτικών, των αποφάσεων και των δράσεων μας τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα που πρέπει να διέπει στο σύνολο της διακυβέρνησής μας. Ορίσαμε ως κέντρο και άξονα κάθε πολιτικής μας δράσης τον «άνθρωπο», και συνεχώς επαναλαμβάνουμε και τονίζουμε, δεν μένουμε στα λόγια, ότι βασικό αξίωμα της διακυβέρνησής μας είναι ότι «το κράτος είναι οι πολίτες του» και βασικός στόχος των αποφάσεων μας είναι «η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη». 

Αναμφίβολα, και όποιος δεν το βλέπει αυτό σίγουρα εθελοτυφλεί, ζούμε σε μια εποχή έντονης και σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένης αμφισβήτησης των θεσμών, που κατά κύριον λόγο θεωρώ πηγάζει, ανάμεσα σε άλλα, από την «απόσταση» που νιώθουν οι πολίτες από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εκτός από την εκτελεστική και από τη νομοθετική εξουσία. Αποφάσεις, που ακριβώς λόγω της «απόστασης» που υφίσταται, οι πολίτες νιώθουν ότι δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες τους. 

Ποια είναι η λύση σε αυτή τη μεγάλη πρόκληση που αγγίζει και την ουσία της ίδιας της δημοκρατίας; Έχω την έντονη πεποίθηση ότι, για να κερδηθεί το μεγάλο στοίχημα που αφορά τη σχέση πολιτικής και κοινωνίας, όλων αυτών που συμμετέχουν προσωρινά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων με τους πολίτες, πρέπει να υπάρχει η ενεργός συμμετοχή και εμπλοκή της κοινωνίας σε όλες τις αποφάσεις που λαμβάνονται και που στο τέλος της ημέρας αφορούν τους ίδιους τους πολίτες. Ακριβώς μέσα από αυτή τη συλλογιστική, σε συνεννόηση με τον Επίτροπο του Πολίτη, αλλά και όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, έχουμε αναλάβει συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση αυτού του δημοκρατικού ελλείματος. Αυτής της μεγάλης πρόκλησης που έχουμε ενώπιον μας, την οποία αν δεν αντιμετωπίσουμε έγκαιρα, εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους και μας οδηγεί σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια. Και έχουμε δείγματα γραφής ακόμη και σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Μεθοδευμένα, λοιπόν, με συγκεκριμένες αποφάσεις δημιουργήσαμε και δημιουργούμε υποδομές και εργαλεία, τα οποία αποτελούν για πρώτη φορά στα δεδομένα της Κυπριακής Δημοκρατίας –δεν λύσαμε το πρόβλημα σε καμιά απολύτως περίπτωση, είμαστε στην αρχή αυτής της προσπάθειας– για άμεση επικοινωνία, διάδραση με την εκτελεστική εξουσία και συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια χρειαζόμαστε και τη δική σας συνεργασία, όλων εσάς που εκπροσωπείτε την κοινωνία των πολιτών και είστε η φωνή του Πολίτη. 

Εξάλλου, είμαστε εδώ, διότι αντιλαμβανόμαστε όχι μόνο το πρόβλημα, αλλά και τη σοβαρότητα του προβλήματος και της πρόκλησης που έχουμε ενώπιον μας. 

Η διαφθορά δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο, που το γνωρίζουμε όλοι. Υπάρχει η αίσθηση ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Είναι μια λανθασμένη εντύπωση και δεν πρέπει να βάζουμε εμείς χαμηλά τον πήχη. 

Το Μεξικό για πολλά χρόνια ήταν γνωστό για τα ναρκωτικά και το οργανωμένο έγκλημα. Σε διεθνές επίπεδο, όταν κάποιος άκουγε Μεξικό, όταν προσπαθούσαν να φέρουν επενδύσεις στη χώρα, όταν μιλούσαν στα Ηνωμένα Έθνη (ΗΕ), σε διεθνή φόρα, η πρώτη αντίδραση όλων όσοι άκουγαν ότι θα μιλήσει ο Πρόεδρος ή ένας Υπουργός του Μεξικού ήταν ότι αυτή η χώρα είναι γνωστή για το οργανωμένο έγκλημα, είναι γνωστή για τα ναρκωτικά. 

Παρόμοια πρόκληση –δεν πρέπει να κρύβουμε την αλήθεια– υπάρχει και για τη χώρα μας στο θέμα της διαφθοράς. Τι έκανε όμως το Μεξικό, για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση; Είναι, θεωρώ, ένα από τα καλύτερα παραδείγματα, και είναι αυτό που θεωρώ ότι και εμείς πρέπει να ακολουθήσουμε. 

Στο Μεξικό οι λέξεις ναρκωτικά και οργανωμένο έγκλημα δεν μπορούν να ξεφύγουν από την αναφορά στη χώρα. Πήραν όμως αυτές τις μεγαλύτερες προκλήσεις και με τις πολιτικές τους παρουσιάζονται σιγά σιγά ως η χώρα πρότυπο για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος. 

Αυτό ακριβώς πρέπει να κάνουμε και εμείς στην Κύπρο. Υπάρχει αυτή η εντύπωση για τη χώρα μας, ας μην κρυβόμαστε. Αλλά πρέπει αυτή τη μεγάλη πρόκληση να την αξιοποιήσουμε και η χώρα μας να γίνει πρότυπο καταπολέμησης της διαφθοράς. Πραγματικά πιστεύω ότι μπορούμε να γίνουμε πρότυπο ως χώρα καταπολέμησης της διαφθοράς. Σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια, οι νέοι και τα παιδιά πρέπει να είναι πρωταγωνιστές. Η άποψη ότι η αποχή μπορεί να δώσει λύση σίγουρα είναι λανθασμένη. 

Εμείς έχουμε και μια άλλη ιδιαιτερότητα. Σε αυτή τη χώρα από το 1974, όποτε κάνουμε μια μεγάλη προσπάθεια να κάνουμε μεταρρυθμίσεις, η δικαιολογία είναι το κυπριακό πρόβλημα. Δεν μπορούμε να κάνουμε αυτό ή το άλλο, λόγω του κυπριακού προβλήματος. Είναι η μεγαλύτερη δικαιολογία που υπάρχει. Ναι, αντιλαμβάνομαι, το ανέφερα και εγώ στο παρελθόν ότι, λόγω της ιδιαιτερότητας έχουμε κάποιες συγκεκριμένες προσεγγίσεις όσον αφορά το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, γιατί πρέπει να το προστατέψουμε, ειδικότερα όταν μιλάμε για τα θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος. Αλλά σίγουρα η τουρκική κατοχή δεν μπορεί να αποτελεί τη δικαιολογία, για να προχωρήσουμε σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις. 

Το είπα και πρόσφατα. Λειτουργούμε σήμερα, το 2024, με βάση το 1960 και σίγουρα αυτό δεν μπορεί να οδηγήσει τη χώρα μας μπροστά. 

Στο πλαίσιο, λοιπόν, που προανέφερα εντάσσονται και οι πρόσφατες αποφάσεις για μείωση του εκλογικού ηλικιακού ορίου για το δικαίωμα ψήφου. Είναι κάτι,–σας λέω εγώ σήμερα, δεν έχει πάει ακόμα στη Βουλή– που η πλειοψηφία των κομμάτων είναι εναντίον. Δεν συμφωνούν με τη μείωση του ορίου συμμετοχής στις εκλογές, όπως δεν συμφωνούν και με την αυτόματη εγγραφή στον εκλογικό κατάλογο. Ας είμαστε ειλικρινείς. Θα περάσουμε δύσκολα στη Βουλή, το γνωρίζω. Κάποιοι με προέτρεψαν μάλιστα «μη φέρεις τέτοια νομοσχέδια στη Βουλή», αλλά επειδή πραγματικά πιστεύουμε ότι θα βοηθήσουν σε αυτό που θέλουμε όλοι να αντιμετωπίσουμε, όλοι μαζί να πετύχουμε τη συμμετοχική δημοκρατία, προχωρήσαμε. 

Να σας πω και κάτι άλλο που πάλι θα υπάρξει αντίδραση. Δεν το λέω με την αρνητική έννοια. Γενικότερα στον άνθρωπο, όχι μόνο στη χώρα μας, όποτε προωθούνται σημαντικές αλλαγές, η πρώτη προσέγγιση είναι αρνητική. Κανείς δεν είναι υπέρ των μεγάλων αλλαγών. Ακόμη κι αν διαφωνούμε με μια κατάσταση που βιώνουμε, όταν προταθούν αλλαγές υπάρχει πάντα αντίδραση. Να σας πω ότι υπό εξέταση βρίσκεται και το θέμα της εφαρμογής του εκλογικού συστήματος της οριζόντιας ψηφοφορίας. Ελπίζω σύντομα να προχωρήσουμε με συγκεκριμένες αποφάσεις και μέσα από διάλογο –δεν λέω ότι δεν πρέπει να υπάρξει διάλογος, δεν λέω ότι δεν πρέπει να ακούσουμε την άλλη άποψη– να συζητήσουμε και να βρούμε λύσεις. 

Έχουμε ένα άλλο χαρακτηριστικό σε αυτή τη χώρα. Θεωρούμε και λίγο τον δημόσιο διάλογο ως πολεμική σύρραξη. Θεωρούμε ότι είναι κακό να διαφωνούμε. Δεν είναι καθόλου κακό να διαφωνούμε ή να έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις. Απλά πρέπει να συζητούμε πάντα κόσμια και να βρίσκουμε κοινές συνισταμένες εκεί και όπου μπορεί να γίνει. 

Ενδεικτικές των προσπαθειών μας είναι και οι πρωτοβουλίες με τη δημιουργία της διαδικτυακής πλατφόρμας «Η Φωνή του Πολίτη», η διαδραστική πλατφόρμα «Έκφραcy», όπου όλοι μπορούν να υποβάλλουν προτάσεις και εισηγήσεις, ενώ παράλληλα, πολύ πρόσφατα λειτουργήσαμε, υπό την εποπτεία της Υφυπουργού παρά τω Προέδρω, την ιστοσελίδα της Διακυβέρνησης, όπου μπορείτε άμεσα και κεντρικά να ενημερώνεστε για όλες τις αποφάσεις που σας αφορούν και γενικότερα πού βρίσκεται η υλοποίηση του κυβερνητικού έργου. Είναι το προεκλογικό μας πρόγραμμα, το κοινωνικό μας συμβόλαιο με τον κυπριακό λαό και τι έχουμε υλοποιήσει μέχρι σήμερα. Θεωρώ πολύ σημαντική την ψηφιακή δημοκρατία, στην οποία πρέπει να προχωρήσουμε. 

Η ενημέρωση και η εμπέδωση της χρηστής διακυβέρνησης δεν ενισχύει μόνο τη σχέση του πολίτη, της πολιτικής και του κράτους, αλλά είναι εξίσου σημαντικό ότι διασφαλίζει τη δημιουργία ενός στέρου παραγωγικού πλαισίου, εντός του οποίου προκύπτουν αποτελέσματα, νέες ευκαιρίες συνεργασίας, ποιοτικές επενδύσεις και υγιής ανάπτυξη προς όφελος του συνόλου των πολιτών. Μάλιστα, με στόχο να πετύχουμε αυτό που λέμε χρηστή διακυβέρνηση –ακούγεται πάρα πολύ ωραίο, αλλά από μόνο του δεν μπορεί να προωθηθεί–, στο Προεδρικό συστήσαμε για πρώτη φορά Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου και ετοιμάστηκε λεπτομερής Κώδικας Δεοντολογίας για όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. 

Πριν λίγες μέρες διόρισα Ανεξάρτητο Σύμβουλο Δεοντολογίας πρώην δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου, τέως δικαστή του Δικαστηρίου της ΕΕ, ο οποίος θα παρέχει υπηρεσίες προς όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου σε σχέση με την εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας. 

Την ίδια στιγμή, ένα θέμα που μας έγινε πολλή κριτική –κάναμε και εμείς λάθη, οφείλω να το αναγνωρίσω, αλλά τι είναι το σημαντικό;– προχωρήσαμε για πρώτη φορά –δεν μείναμε στην κριτική, δεν μείναμε στην αντιπαράθεση– και θεσμοθετήσαμε για πρώτη φορά τη μη πρόσληψη συγγενικών προσώπων ως ειδικών συμβούλων στον Πρόεδρο και τα μέλη της κυβέρνησης. Συστήσαμε για πρώτη φορά –και πάλι υπήρξε έντονη αντίδραση– Γνωμοδοτικό Συμβούλιο για τον διορισμό μελών των ημικρατικών οργανισμών, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε όλους τους πολίτες να εκφράσουν το ενδιαφέρον τους, και οδηγηθήκαμε σε καταστάσεις, όπου άτομα διορίστηκαν για πρώτη φορά χωρίς να ανέμεναν ότι θα διοριστούν. Μπορώ να σας πω ότι είχα επικοινωνήσει με ένα άτομο, που βάσει των συστάσεων του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου θα αναλάμβανε τη θέση του προέδρου ενός πολύ σημαντικού ημικρατικού οργανισμού, και όταν επικοινώνησα μαζί της, στην αρχή θεώρησε ότι έκανα φάρσα. «Μα πώς γίνεται; Απλά έκανα αίτηση και δεν ανέμενα ότι θα με είχαν επιλέξει.» Αλλά προχωρήσαμε, διότι αυτή ήταν η σύσταση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου και ήταν σωστή. Έχω συνάντηση μαζί τους σε λίγες μέρες, θα δούμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο όλη αυτή την προσπάθεια. Άρα, ο στόχος μας μέσα όχι από λόγια, ωραίες δηλώσεις, αλλά με ενέργειες είναι να προωθήσουμε τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, τον εκσυγχρονισμό, την άμεση επικοινωνία και τη συνεργασία με τους πολίτες. Θεωρώ ότι κάναμε σημαντικά βήματα. Δεν τελειώσαμε με αυτή την προσπάθεια. Κάναμε σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της συμμετοχικότητας των πολιτών στη διαμόρφωση ενός πιο ανθρώπινου προσώπου απέναντι στους πολίτες. Πρέπει να συνεχίσουμε. Πρέπει να συνεχίσουμε με διάφορους τρόπους της ενεργού πολιτότητας, αλλά και της θεσμοθέτησης. Για αυτό είναι σημαντική η σημερινή συνάντηση, ενός διαύλου ζωντανής, συνεχούς και ουσιαστικής επικοινωνίας, να πούμε ωραία λόγια, ωραίες παρεμβάσεις, ωραίες προσεγγίσεις, και να βρεθούμε ξανά του χρόνου να πούμε ξανά τα ίδια. 

Πρέπει στην επόμενη μας συνάντηση να καταγραφεί συγκεκριμένη πρόοδος στη βάση όλων όσων έχετε αναφέρει. 

Έρχομαι τώρα στο θέμα της διαφθοράς. Όπως προανέφερα, αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Το δημοκρατικό πολίτευμα διέρχεται κρίση, διευρύνεται η απόσταση ανάμεσα στην πολιτική και την κοινωνία. Η μεγάλη πρόκληση, που όλο και περισσότερο τίθεται επιτακτικά, είναι η ανάγκη εντονότερης συμμετοχής των πολιτών και ειδικά των νέων στην πολιτική και την κοινωνική ζωή κάθε χώρας. Ακριβώς επειδή το θέμα της σημερινής ημερίδας τίθεται ως προτεραιότητα, γιατί όπως προκύπτει από μελέτες, η αποχή και η αδιαφορία από τους πολίτες, η απαξίωση και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς είναι προϊόν και της έντονης πεποίθησης της κοινωνίας για την επικράτηση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα. Το θέμα, λοιπόν, της διαφθοράς αποτελεί ένα καταστροφικό καρκίνωμα της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής του τόπου μας με δυσμενείς συνέπειες σε όλους τους τομείς, πλήττοντας την ίδια στιγμή τη φήμη της χώρας μας διεθνώς με όλες τις αρνητικές συνέπειες που συνεπάγεται. 

Πριν περίπου τρεις ή τέσσερις μήνες είχα πάει στο Λονδίνο και ζήτησα από την Ύπατη Αρμοστεία μας να καλέσει στην Ύπατη Αρμοστεία τους 40 Κύπριους, οι οποίοι έχουν υψηλές θέσεις σε μεγάλες τράπεζες, εταιρείες και οργανισμούς του Ηνωμένου Βασιλείου, για να συζητήσω μαζί τους. Ήρθαν, ανταποκρίθηκαν αυτά τα 40 άτομα – τα οποία αντιλαμβάνεστε αν τα είχαμε στην Κύπρο θα βοηθούσαν πάρα πολύ την προσπάθειά μας, αλλά επέλεξαν να είναι στο Λονδίνο– και τους απηύθυνα μία ερώτηση. Πώς μπορείτε να μας βοηθήσετε να προσελκύσουμε ποιοτικές επενδύσεις στη χώρα μας, ειδικότερα επενδύσεις σε τομείς, όπου θα δημιουργήσουν ποιοτικές θέσεις εργασίας; Η απάντηση από όλους τους παρευρισκόμενους ήταν ότι «ως Κύπριοι πάντα προωθούμε και θέλουμε οι οργανισμοί μας να έχουν δραστηριότητες στην Κύπρο, να επενδύσουν. Μπορεί να ζούμε στο Λονδίνο, αλλά η μεγάλη μας αγάπη είναι η Κύπρος. Όποτε αναφέρουμε αυτή την προοπτική, η απάντηση από τους επικεφαλής στους οργανισμούς είναι ότι ας δούμε αργότερα την Κύπρο, γιατί αυτή τη στιγμή η επικράτηση στο διεθνές οικονομικό, επιχειρηματικό περιβάλλον για την Κύπρο είναι ότι υπάρχει διαφθορά». 

Αντιλαμβάνεστε πόσο μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα για μας, γιατί μιλούμε για μια μικρή οικονομία. Για να έρθει ένας μεγάλος οργανισμός να επενδύσει στην Κύπρο και να ρισκάρει στο θέμα της διαφθοράς, αντιλαμβάνεστε ότι χρειάζεται διπλή και τριπλή προσπάθεια. Είναι για αυτόν τον λόγο που για εμάς η αντιμετώπιση του φαινομένου της διαφθοράς μαζί με το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας –να αναφέρω και τη δεύτερη μεγάλη πρόκληση– είναι τα δύο πιο σοβαρά προβλήματα όσον αφορά το εσωτερικό της χώρας που πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή τη στιγμή. 

Ξεκινήσαμε με κάποια άλλα θέματα που ήταν άμεση η προσέγγιση. Αναφέρομαι στο μεταναστευτικό και κάποια άλλα θέματα, αλλά αυτή τη στιγμή αυτές οι δύο είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. 

Ήταν σε αυτό το πλαίσιο που αποφάσισα –όχι επίσημα, αλλά ανεπίσημα, και δέχτηκα πολλή κριτική– να καλέσω στην Κύπρο αξιωματούχος του FBI, μια ομάδα που βρίσκεται στη χώρα μας, για να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα. Όταν, στο πλαίσιο των εξουσιών, απευθύνθηκα προς τις ανακριτικές Αρχές, για να ρωτήσω πόσες υποθέσεις διερευνούν και μου είπαν έναν αριθμό, ο οποίος φυσικά ήταν διψήφιος, και πόσο καιρό χρειάζεται να γίνουν, πόσα άτομα απασχολούνται σε αυτές τις υποθέσεις, η απάντηση ήταν ότι απασχολούνται πέντε άτομα και αν θέλουμε να προχωρήσουμε πρέπει να κάνουμε εξειδικευμένες προσλήψεις, τουλάχιστον 25 με 30 άτομα. Αντιλαμβάνεστε ότι αν προχωρούσαμε να κάνουμε προσλήψεις 25-30 ατόμων, μπορεί οι σχετικές διαδικασίες να ολοκληρώνονταν το 2027. Δεν ήταν επιλογή για εμάς. Η καταπολέμηση αυτού του φαινομένου είναι προτεραιότητα. Για αυτόν τον λόγο αποταθήκαμε στις αμερικανικές Αρχές. Χαίρομαι για την άμεση ανταπόκριση, χαίρομαι που είναι εδώ, χαίρομαι που συνεισφέρουν στις προσπάθειες των δικών μας ανακριτικών Αρχών και γενικότερα που υπάρχει πρόοδος. Υπάρχει πρόοδος εκεί όπου υπάρχει πρόθεση να προωθηθούν οι υποθέσεις, και εκεί που δεν υπάρχει να κλείσουν. Είναι στο ίδιο πλαίσιο που για πρώτη φορά έχουμε βάλει ένα σημαντικό ποσό στον προϋπολογισμό του κράτους, ξεκινώντας μια μεγάλη προσπάθεια για rebranding της χώρας μας. 

Είναι άδικο, σε πολλές των περιπτώσεων, που υπάρχει βάση και υποδομή να μας χαρακτηρίζουν ότι, σε πολλές των περιπτώσεων, έχουμε αυτό το φαινόμενο. Αλλά την ίδια στιγμή, όλα αυτά τα χρόνια έγιναν βήματα, αλλά ούτε αυτά τα βήματα δεν μας τα αναγνωρίζουν. 

Και μπορεί να χτίζεις διεθνώς, αναφέρομαι στη διεθνή υπόσταση, 20 χρόνια το όνομά σου και να το χάσεις μέσα σε ένα λεπτό. Δεν χρειάζεται περισσότερο από ένα λεπτό, για να χάσεις το όνομα σου ως χώρα. 

Στόχος και σκοπός μας δεν είναι μόνο να σταθούμε απέναντι σε αυτή τη μάστιγα της διαφθοράς και να την πολεμήσουμε, αποδεικνύοντας στην πράξη τη μηδενική ανοχή έναντι τέτοιων φαινομένων, αλλά και να δημιουργήσουμε –γιατί εκεί είναι η μεγάλη πρόκληση– εκείνες τις ασφαλιστικές δικλείδες για τη διαφύλαξη και προστασία της αξιοκρατίας, της νομιμότητας και της διαφάνειας. Το οφείλουμε στη χώρα μας, στους πολίτες. Το οφείλουμε πρωτίστως στους νέους, των οποίων την εμπιστοσύνη δεν την έχουμε. Στους νέους μας, την εμπιστοσύνη των οποίων πρέπει να ξανακερδίσουμε όχι με ωραία λόγια και ωραίες δηλώσεις, αλλά με συγκεκριμένες ενέργειες. 

Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους για τη σημερινή σας παρουσία. Θέλω να ολοκληρώσω, επαναλαμβάνοντας αυτό που προανέφερα. Δεν πρέπει να μείνουμε στη σημερινή ωραία ημερίδα, στις παρεμβάσεις των δύο λεπτών και να βρεθούμε ξανά του χρόνου να πούμε το πρόβλημα και τι πρέπει να κάνουμε. Όταν βρεθούμε πρέπει να πούμε και άλλα που έχουν γίνει. Έχω ζητήσει από τον Επίτροπο η επόμενη μας συνάντηση, που ελπίζω να είναι πολύ σύντομα, να είναι λίγο πιο διαδραστική. Να καθίσουμε εδώ, να μην κάνουμε μόνο εισαγωγικές παρεμβάσεις, να συζητήσουμε, έτσι ώστε να υπάρξει και καλύτερο αποτέλεσμα.

(ΡΜ/ΓΣ/ΝΖ)