Ανακοινωθέντα

Ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνος Πετρίδης προέβη σήμερα, Τρίτη, 3 Δεκεμβρίου 2019, σε δηλώσεις στη ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νέα καθήκοντα που αναλαμβάνει.

Το κείμενο των ερωταπαντήσεων έχει ως ακολούθως:

Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τις διάφορες αντιδράσεις μετά την ανακοίνωση της πρότασης για τους Δήμους;

Απάντηση: Όταν θέλεις να κάνεις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, χρησιμοποιείται συχνά η φράση «πρέπει να σπάσεις αβγά για να φας ομελέτα». Εμείς αποφασίσαμε να σπάσουμε αβγά, όχι μόνοι μας ρίχνοντάς τα στον τοίχο αλλά με μελέτη, επιστημονικότητα και διαβούλευση για να παραδώσουμε κάτι που δεν θα μπορούσε να διανοηθεί κανένας πριν λίγο καιρό: μια πραγματική μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που θα άγγιζε όλους τους πυλώνες που συζητούνταν μέχρι σήμερα εδώ και 10 χρόνια. Δώσαμε έννοια στο τι σημαίνει οικονομική αυτοτέλεια, διοικητική αυτονομία και αρμοδιότητες. Συνδιαμορφώσαμε μαζί με την Ένωση Δήμων αυτό το νομοσχέδιο. Η απόφαση της Ένωσης Δήμων να εγκριθεί αυτό το νομοσχέδιο ομόφωνα είναι ιστορική. Ιστορική είναι επίσης και η απόφαση της Ένωσης Δήμων κατά πλειοψηφία ότι δεν θα πρέπει τα κεκτημένα των δήμων, τα οποία πήραν μετά από αυτή την εκτενή και εντατική διαβούλευση να τεθούν σε κίνδυνο λόγω δημοψηφισμάτων όπου θα επικρατήσουν – όπως φαίνεται και από τις αντιδράσεις – στενά τοπικιστικά κριτήρια. Αυτή η δουλειά έχει όντως αναγνωριστεί και από τα κόμματα – παρόλο που δεν περίμενα πως τα κόμματα θα πουν ότι όλα είναι τέλεια, θα γίνει και συζήτηση στη Βουλή, έχουν και τα κόμματα πιέσεις. Στο τέλος, όμως, πιστεύω ότι όλη η δουλειά που έγινε, και με την αναγνώριση της ίδιας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το εύρος και τη σημασία και το βάθος αυτής της δουλειάς, νομίζω δεν πρέπει να πάει χαμένη και νομίζω το βλέπουμε και από τις δηλώσεις.

Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τις διάφορες δηλώσεις για δημοψηφίσματα;

Απάντηση: Αυτό είναι κάτι που θα αποφασίσει η βουλή. Εγώ όμως θεωρώ ότι αν γίνουν τοπικά δημοψηφίσματα σε όλες τις περιοχές, στις 80 τοπικές οντότητες, οι οποίες συγχωνεύονται σε 17 νέους σοβαρούς δήμους, τότε υπάρχει σίγουρα ένας μεγάλος κίνδυνος να τορπιλιστεί η όλη προσπάθεια. Ας μην προτρέχουμε όμως. Θ’ αρχίσει η συζήτηση στη βουλή, εκεί νομίζω θα επικρατήσει η σύνεση και η λογική. Όλη η δουλειά που έγινε δεν θα πάει χαμένη και όταν φτάσουμε στο σημείο πώς θα εφαρμοστεί αυτή η μεγάλη μεταρρύθμιση τότε θα δούμε εκεί.

Ερώτηση: Δεν μπορούμε να ξέρουμε πώς θα αντιδράσει η Βουλή και τα κόμματα. Πώς το σχολιάζετε;

Απάντηση: Όπως είπε και ο Δήμαρχος Πάφου, αν δεν υπάρχει καμιά αντίδραση για κάτι που πας να κάνεις, ειδικά όταν πρόκειται για κάτι μεγάλο, είναι ν’ αναρωτιέσαι αν αυτό που κάνεις είναι όντως σωστό ή αν για να τους ικανοποιήσεις όλους το ξεχείλωσες σε τέτοιο βαθμό που πλέον δεν αποτελεί σοβαρή μεταρρύθμιση. Εμείς κάνουμε σοβαρή μεταρρύθμιση και ότι θα υπήρχαν αντιδράσεις το ξέραμε από την αρχή. Δεν ήταν δυνατό νοοτροπίες του παρελθόντος και αναχρονισμοί ν’ αντιμετωπιστούν σε όλα αυτά τα επιπεδα χωρίς να υπάρξει καμιά αντίδραση.

Ερώτηση: Υπάρχουν περιθώρια για διαφοροποιήσεις, π.χ. για τις αντιδράσεις στην Αραδίππου;

Απάντηση: Χθες μιλούσα για περισσότερο από μια ώρα για το κάθε σενάριο και τεκμηρίωσα όλες τις προτάσεις τις οποίες είχα θέσει. Μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε κανένας να μου πει ότι «παίζω παιχνίδια» διότι όλοι αναγνωρίζουν τη σοβαρότητα και την εντιμότητα βάσει της οποίας προχωρήσαμε. Ο Δήμαρχος Αραδίππου μίλησε για τις μελέτες. Δεν ξέρω αν τις διάβασε κανείς αλλά για την Αραδίππου τα σενάρια ήταν δύο: η Αραδίππου είτε θα έμπαινε σε μητροπολιτικό δήμο με τη Λάρνακα, το Μενεού και τα Λιβάδια είτε με την Αθηένου. Οι όροι της μελέτης ήταν να είναι κάπως περιοριστικοί όσον αφορά τις κοινότητες. Γι’ αυτό και ενέταξαν το Δήμο Δρομολαξιάς – Μενεού ως η μόνη εναλλακτική να είναι στον ίδιο δήμο με τη Λάρνακα. Μετά οι κοινότητες, όπως η Ορόκλινη, ζήτησαν να ενταχθούν στην ίδια διοικητική δομή με τη Λάρνακα και τα Λιβάδια λόγω του ότι υπάρχει και μια αναπτυξιακή προοπτική. Με αυτό το σκεπτικό και λόγω του ότι άρχισαν να έρχονται και άλλες κοινότητες μέσα, είπαμε ότι αν θα κάνουμε έναν μητροπολιτικό δήμο θα πρέπει αυτός ο δήμος να περιλαμβάνει και την Ορόκλινη λόγω του αναπτυξιακού σκέλους. Για το δήμο Μενεού – Δρομολαξιάς υπήρξε ενδιαφέρον και από άλλες κοινότητες στην περιοχή. Επίσης, έχει και φυσικό σύνορο και αναγνωρίζεται η διαφοροποίησή του και από την ίδια τη μελέτη. Αφού λοιπόν θα κάνουμε μια πιο ευρεία μεταρρύθμιση, αποφασίστηκε να γίνει και ένας δήμος εκεί. Σ’ αυτό το σενάριο, θα έμπαινε η Αραδίππου σε έναν πιο ομοιογενή μητροπολιτικό δήμο, δηλαδή με την Ορόκλινη παρά με το Μενεού και τη Δρομολαξιά. Αυτή είναι η μόνη διαφοροποίηση. Βάλαμε, επίσης, ένα εναλλακτικό σενάριο: σε περίπτωση που κριθεί ότι ο μητροπολιτικός δήμος είναι πολύ μεγάλος, τότε η Αραδίππου να ενωθεί με κάποιες κοινότητες, συμπεριλαμβανομένης και της Ορόκλινης. Αυτό το σενάριο το αφήσαμε ανοιχτό, αλλά η εισήγηση είναι καθαρά με τη λογική που σας είπα και οι μελέτες είναι εκεί, όπως και η λογική την οποία έχω τεκμηριώσει. Θα μπορούσα ν’ αναφερθώ με πλήρη λεπτομέρεια και στις μελέτες και στις εξοικονομήσεις για όλες τις επαρχίες. Και ο Δήμος Στροβόλου μας προβλημάτισε. Από τη μια όμως, η Λευκωσία είναι μια κατακερματισμένη πρωτεύουσα που αυτή τη στιγμή δεν έχει καμιά αναπτυξιακή προοπτική, οι διοικητικές αρχές είναι διάσπαρτες. Τα πανεπιστήμια, η έρευνα και η ανάπτυξη που είναι το νέο συγκριτικό πλεονέκτημα και η νέα αναπτυξιακή προοπτική της Λευκωσίας δεν ανήκουν καν στο Δήμο Λευκωσίας, ο οποίος είναι ημικατεχόμενος. Από την άλλη, ο Στρόβολος γειτνιάζει με τη Λακατάμεια και το Τσέρι και κάποιες περιοχές του είναι στη Λευκωσία. Αν λοιπόν θέλουμε πραγματικα έναν μητροπολιτικό δήμο, πρέπει τουλάχιστον κάποιες περιοχές του Στροβόλου (π.χ. η Κεντρική Τράπεζα και γύρω περιοχές) να είναι σ’ αυτό το δήμο.

Ερώτηση: Δηλαδή θα μπορούσαν κάποιες περιοχές του Στροβόλου να ενταχθούν στο Δήμο Λακατάμειας;

Απάντηση: Αυτό θα μπορούσε να γίνει, είναι ένα ορθολογικό σενάριο που ανέφερα χθες και μάλιστα δομικά με 2 δημοτικά διαμερίσματα: το δημοτικό διαμέρισμα που θα ενωνόταν με τη Λευκωσία με βάση και το μοντέλο διοίκησης των δήμων (έτσι η κάθε περιοχή διατηρεί την οντότητά της) και το άλλο θα ήταν αυτό που θα ενωνόταν με τη Λακατάμια και το Τσέρι, που έχει διαφορετικό κοινωνικό προφίλ. Ένα από τα κύρια κριτήρια που θέσαμε στη γεωγραφική διάταξη που προτείναμε ήταν η ομοιογένεια των περιοχών, που δίνει και ένα αναπτυξιακό στίγμα, η οποία δημιουργεί και συνέργειες όσον αφορά κοινά έργα. Είδαμε και τα κοινά έργα που θα γίνουν στη Λάρνακα, στην Πάφο αλλά και σε περιοχές της ελεύθερης Αμμοχώστου. Και αυτά πρέπει να αποτελούν κριτήριο για τις συνέργειες οι οποίες θα καταδείξουν τη γεωγραφική κατανομή των δήμων. Από εκεί και πέρα, όλους αυτούς τους προβληματισμούς τους έθεσα δημόσια. Εγώ όφειλα έντιμα και τεκμηριωμένα να κάνω μια ανοικτή εισήγηση. Τη μελέτη δεν την κλειδώσαμε στα συρτάρια – όπως γινόταν παλαιότερα – αλλά τη δώσαμε στη δημοσιότητα για να μπορούμε να κριθούμε όλοι και η ειδικά η Κυβέρνηση για την τεκμηρίωσή της. Από εκεί και πέρα, θα γίνει μια συζήτηση στη βουλή. Εγώ χαίρομαι που άκουσα από τα κοινοβουλευτικά κόμματα μια θετική διάθεση να τα δούμε αυτά τα πράγματα. Πρόκειται για μια πολύπλοκη μεταρρύθμιση και δύσκολο νομοσχέδιο. Θα γίνει και συζήτηση στη Βουλή και νομίζω δημιουργείται και μια προοπτική που μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα γυρίσουμε σελίδα, όχι μόνο στη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και στη μεταρρύθμιση του κεντρικού κράτους. Όταν λέμε «να δουλεύει το κράτος», το κεντρικό κράτος χρειάζεται να επικεντρωθεί στον επιτελικό του ρόλο και γι’ αυτό χρειάζεται να λειτουργεί μια σοβαρή Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει. Γι’ αυτή την κατάσταση δεν φταίνε ούτε οι τοπικές αρχές, ούτε οι δήμαρχοι. Φταίει το σύστημα, το οποίο την έχει ακρωτηριάσει και δεν μπορεί να λειτουργήσει.

Ερώτηση: Ο αριθμός των δήμων είναι δευτερεύουσας σημασίας;

Απάντηση: Πρέπει να δούμε τους σημαντικούς πυλώνες και είναι αυτούς που συζητάμε εδώ και καιρό με την Ένωση Δήμων. Από την άλλη, η γεωγραφική διάσταση δεν μπορεί να καταστρέψει την ουσία της μεταρρύθμισης και να συνεχίσει ο υφιστάμενος κατακερματισμός διότι μετά δεν θα μπορεί να δουλέψει το όλο εγχείρημα. Υπάρχουν δυστυχώς κάποιοι τοπικισμοί, ενδεχομένως και κάποιες προσωπικές ατζέντες, που έχουν επισκιάσει την όλη συζήτηση. Πρέπει να διατηρηθούν οι κρίσιμες μάζες. Με αυτή τη μελέτη που κάναμε καταδεικνύεται ότι στο μεσοπρόθεσμο θα υπάρξουν εξοικονομήσεις της τάξης των 30-50 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτές οι εξοικονομήσεις δεν μπορούν να γίνουν χωρίς αυτές τις συνενώσεις. Όσο πιο μικροί δήμοι γίνονται, τόσο πιο κοστοβόρο είναι το όλο εγχείρημα και αυτό βγαίνει καθαρά από όλες τις μελέτες. Εμείς δώσαμε επιπλέον πόρους. Δεν γίνεται να πάρουν τους πόρους, χωρίς να γίνουν οι εξοικονομήσεις που θα προκύψουν από τις συνενώσεις. Ας γίνουν λοιπόν διαφοροποιήσεις, αλλά χωρίς να αλλοιωθεί η ουσία. Αυτή είναι και η έκκλησή μου προς τη Βουλή.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Νομική Υπηρεσία, η οποία ήταν παρούσα με τους εκπροσώπους της και χθες στη συνέντευξη Τύπου. Η Νομική Υπηρεσία κάνει αγώνα δρόμου. Πιστεύω ότι εντός 10 ημερών το νομοσχέδιο θα είναι έτοιμο να κατατεθεί στη Βουλή. Φυσικά, το προσχέδιο το γνωρίζουν όλοι. Το έχουμε δώσει εδώ και καιρό στην Ένωση Δήμων. Το έχουν πάρει και τα κόμματα και είναι γι’ αυτό που μπορούν να κρίνουν την ουσία. Θέλω να πιστεύω ότι η ουσία δεν θα αλλοιωθεί με τη νομοτεχνική επεξεργασία, η οποία αναμένεται εντός περίπου 10 ημερών.

Ερώτηση: Εκτός από τις αντιδράσεις του Δήμου Αραδίππου, υπήρξαν αντιδράσεις και από αλλού, π.χ. Αγία Νάπα;

Απάντηση: Η Αγία Νάπα εδώ και πάρα πολύ καιρό θέτει τη δική της πρόταση, την οποία αν τη δει κάποιος μεμονωμένα χωρίς να λάβει υπόψη τις ευρύτερες προοπτικές της ελεύθερης Επαρχίας Αμμοχώστου, βγάζει όντως νόημα. Εντούτοις, θεωρούμε πολύ πιο σωστό όταν υπάρχει μια τουριστική προοπτική, ένα ενιαίο τοπικό σχέδιο Αγίας Νάπας, Παραλιμνίου, Δερύνειας που ζήτησαν οι ίδιοι, όταν η τουριστική ανάπτυξη είναι ενοποιημένη και υπάρχει προοπτική για τη δημιουργία δεύτερου ομοιογενούς δήμου από κοινότητες με περισσότερο αγροτικό και αγροτουριστικό προφίλ, τότε βγάζοντας κοινότητες από εκεί και χωρίζοντας την τουριστική περιοχή δεν θα ήταν δομικά σωστό. Φυσικά, όλα θα κριθούν στη Βουλή. Εμείς ως εκτελεστική εξουσία επιλέξαμε να δώσουμε αυτό που είναι δομικά πιο σωστό. Ο ΠτΔ είναι ο ίδιος που έθεσε την τοπική αυτοδιοίκηση ως προτεραιότητά του και στο πρόγραμμα διακυβέρνησής του. Οφείλουμε να καταθέσουμε μια σοβαρή πρόταση.

Ερώτηση: Αν όλα πάνε καλά, πότε μπορεί να υλοποιηθεί η μεταρρύθμιση;

Απάντηση: Πρότασή μας, για να κάνουμε παράλληλα ακόμα μια μεταρρύθμιση, είναι να συμπίπτουν οι δημοτικές εκλογές με τις ευρωεκλογές, όπως γίνεται και σε άλλες χώρες. Αυτό θα μας δώσει και αρκετό χρόνο για να υλοποιηθούν όλες αυτές οι μεταβατικές διατάξεις και τα επιχειρησιακά πλάνα με τις συμπλεγματοποιήσεις υπηρεσιών και με τη λειτουργία κοινών επιτροπών που προβλέπονται για να υπάρχει μια ομαλή κατάσταση. Πρότασή μας είναι να συμπίπτουν το 2024 και να γίνει παράταση. Για ν’ αρχίσουν με τη ψήφιση του νομοσχεδίου να τίθενται σε ισχύ και οι μεταβατικές διατάξεις, καθώς υπάρχει μια μεταβατική περίοδος ώστε να υπάρχει η οργανωτική και διοικητική ομογενοποίηση που χρειάζεται για να λειτουργήσει η μεταρρύθμιση την επόμενη μέρα μετά τις εκλογές. Αν όχι, θα πρέπει να συζητηθεί το πώς μπορεί να γίνει.

Ερώτηση: Τι σχεδιάζετε να κάνετε τώρα ως Υπουργός Οικονομικών;

Απάντηση: Η οικονομία μόνη της ως λέξη/έννοια/αρχή είναι μία πρόκληση. Δεν είναι εύκολο να είσαι Υπουργός Οικονομικών. Αποτελεί για μένα μεγάλη τιμή η ανάθεση αυτών των καθηκόντων από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Είναι με πλήρη συνείδηση της ευθύνης μου που θα αναλάβω τα ηνία εκείνου του Υπουργείου. Όντως η παρακαταθήκη που λαμβάνω από τον προηγούμενο Υπουργό είναι βαριά. Τα πράγματα στην οικονομία δεν ήταν ούτε εύκολα, ούτε δεδομένα. Δεν παίζεις με την οικονομία, ούτε χωρούν μεγάλα λόγια και παιχνίδια διότι μπορεί να σε τιμωρήσει την επόμενη μέρα. Με σοβαρότητα, χωρίς μεγάλα λόγια θα αφοσιωθώ σ’ εκείνο το έργο και όταν έρθει η ώρα να μιλήσουμε για συγκεκριμένες πολιτικές θα το πράξω.

Το πρόγραμμα του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι ριζοσπαστικά μεταρρυθμιστικό και όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι οι μεταρρυθμίσεις να γίνουν πράξεις. Σίγουρα ένα μεγάλο μέρος της προσπάθειας, θα είναι αυτό το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Ένα άλλο μέρος της προσπάθειας είναι να διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία, η οποία δεν είναι ποτέ δεδομένη σε ένα κράτος. Δεν πρέπει να εκτροχιαστούν τα δημόσια οικονομικά, διότι αυτά είναι που μας οδήγησαν σε απανωτές αναβαθμίσεις το τελευταίο διάστημα, ώστε η Κύπρος να μπορεί να λειτουργήσει και μέσα στις αγορές. Είναι και τα θέματα της βιώσιμης/ισόρροπης ανάπτυξης: η κατανομή πόρων μεταξύ της κυβέρνησης πρέπει να γίνεται μεταξύ των τμημάτων των υπουργείων με έναν ορθολογικό τρόπο που ν’ ανταποκρίνεται και στις ανάγκες της κάθε υπηρεσίας. Είναι όντως αρκετές οι προκλήσεις και θα τα πούμε συν τω χρόνω.

(ΝΝ/ΕΚ/ΕΙ)