Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω στη Δημοσιογραφική Διάσκεψη με την οποία εξαγγέλλουμε, μαζί με τον Διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, μια δέσμη μέτρων τα οποία άπτονται της πολεοδομικής ανάπτυξης στη χώρα μας, και πιο συγκεκριμένα τις δράσεις και τα κίνητρα του Υπουργείου Εσωτερικών για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής, και ιδιαίτερα της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του τόπου μας.

Είναι κάτι το οποίο, επιτρέψτε μου να πω, ότι απασχολεί όλους και το βλέπουμε καθημερινά. Πολλές φορές βλέπουμε και την βαναυσότητα κάποιων παρεμβάσεων, και βεβαίως, πέραν από το καθαρά στατικό μέρος, είναι και η ώρα που θέλουμε να φέρουμε αλλαγές σε ό,τι αφορά και στην αισθητική πλευρά του θέματος.

Η αρχιτεκτονική κληρονομιά αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για το Υπουργείο Εσωτερικών, την Κυβέρνηση, αλλά πάνω απ΄όλα την ίδια την χώρα μας και τους πολίτες. Και είναι γι΄ αυτό ακριβώς τον λόγο που σαν Υπουργείο Εσωτερικών, σαν Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, προχωρήσαμε στην εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος δράσεων και μεταρρυθμίσεων σε δύο πυλώνες:

1. Ο πρώτος πυλώνας αφορά την αναγνώριση, καταγραφή και ψηφιοποίηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και του τοπίου,
2. και ο δεύτερος πυλώνας αφορά, την αναθεώρηση του Σχεδίου Παροχής Επιχορηγήσεων για τις Διατηρητέες Οικοδομές παγκύπρια.

Στο πρώτο επίπεδο της καταγραφής, το αρχείο της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς που τηρείται σήμερα από Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως περιλαμβάνει πάνω από 10,000 καταγεγραμμένες οικοδομές. Το αρχείο έχει ψηφιοποιηθεί στο πληροφοριακό σύστημα «Ιππόδαμος», που λειτουργεί από τις αρχές του καλοκαιριού, και περιλαμβάνει επίσης τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κάτω από τον τίτλο: «Ψηφιοποίηση της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς».

Στόχος αυτής της δράσης είναι να καταστεί η ψηφιακή πύλη και προσβάσιμη τόσο   στους επαγγελματίες όσο και στο ευρύ κοινό για να γνωρίσουν την αρχιτεκτονική κληρονομιά και το τοπίο της πατρίδας μας. Θεωρούμε ότι είναι η ώρα, μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, αυτής της μεταρρύθμισης, να δώσουμε τη δυνατότητα στους επαγγελματίες και οποιονδήποτε πολίτη αυτού του τόπου, να βλέπει αυτά τα αριστουργήματα, τα οποία χρειάζονται διορθωτικές κινήσεις.

Μέσω αυτής της πύλης διευκολύνονται οι επαγγελματίες, στη διαχείρισή των πληροφοριών και των δεδομένων, που για πρώτη φορά θα βρίσκονται συγκεντρωμένες σε ένα σημείο απόλυτα προσβάσιμο από όλους.

Στον δεύτερο πυλώνα που αφορά την παροχή κινήτρων και επιχορηγήσεων για την αποκατάσταση των διατηρητέων οικοδομών, το Υπουργείο Εσωτερικών, πριν την μορφοποιήσει ακριβώς αυτή τη δράση, συνεκτίμησε ακριβώς τις πρόσφατες παρατηρούμενες αυξήσεις του κατασκευαστικού τομέα, και έτσι έχουμε καθορίσει  τα αναθεωρημένα κίνητρα και χορηγίες προς τους ιδιοκτήτες των διατηρητέων οικοδομών. Το σχέδιο περιλαμβάνει:

• Αύξηση του μέγιστου αναγνωρισμένου κόστους, μέχρι και κατά 43%, για την αντιμετώπιση της σημαντικής διαφοροποίησης των οικοδομικών δαπανών, γεγονός που αναμένεται να σμικρύνει τη  διαφορά μεταξύ του πραγματικού και του αναγνωρισμένου κόστους συντήρησης διατηρητέων οικοδομών.
• Δεύτερον, έχουμε αυξήσει το  ποσό της απευθείας χορηγίας από €90.000 σε €100.000.

Επιπρόσθετα, αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα για αντιμετώπιση των προβλημάτων συντήρησης και άρσης της επικινδυνότητας, ιδιαίτερα των διατηρητέων οικοδομών-  άλλωστε είναι γνωστά  τα πρόσφατα περιστατικά με τις πτώσεις μπαλκονιών-   στοχεύουμε με την παρέμβασή μας να αποτρέψουμε την επιδείνωση της κατάστασης τέτοιων κτηρίων, την άρση της επικινδυνότητας και την αποφυγή της κατάρρευσης. Αυτά τα κίνητρα, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:

• Επιχορήγηση εργασιών πλήρους αποκατάστασης του εξωτερικού κελύφους μιας οικοδομής κάθε 20 χρόνια, με κάλυψη μέχρι τα 2/3 του κόστους αποκατάστασης και με μέγιστη δαπάνη τις €20,000, ενώ θα υπάρχει και μια ενδιάμεση βοήθεια στα 10 χρόνια.
• Αυξήσαμε το ποσό για τις άμεσες επεμβάσεις στήριξης και ασφάλισης μιας διατηρητέας οικοδομής, επίσης μέχρι τα 2/3 του κόστους, αυξάνοντας το ποσό από τις €5.000 στις €20.000.

Για τις δαπάνες αυτές έχουμε προϋπολογίσει €4.5 εκατομμύρια για τις διατηρητέες οικοδομές, αθροιστικά με άλλα €10 περίπου εκατομμύρια που αντλούνται από τον ιδιωτικό τομέα, μέσω του καινοτόμου μηχανισμού μεταφοράς του συντελεστή δόμησης. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ευκαταφρόνητο, γιατί με την ανάπτυξη που υπάρχει στον τόπο μας, θεωρούμε ότι θα γίνει χρήση αυτού του σχεδίου και ήδη έχουμε καταγεγραμμένα απτά αποτελέσματα.  

Πρόσθετα η Κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών προωθεί, εκπονεί και επιχορηγεί πληθώρα έργων μέσω κοινοτικών πόρων, αλλά και έργα υποδομής που περιλαμβάνονται στον κρατικό προϋπολογισμό, τα οποία συνδράμουν ακριβώς προς την ίδια κατεύθυνση της στήριξης και της αναβάθμισης του κτιστού και δομημένου περιβάλλοντος,  όπως το Σχέδιο Αναζωογόνησης Πράσινης Γραμμής, του οποίου η αναθεώρηση και επαναπροκήρυξη βρίσκεται σε διαδικασία αξιολόγησης.

Επίσης έχουμε ήδη τροχοδρομήσει άλλα στοχευμένα προγράμματα, όπως το πολύ φιλόδοξο Σχέδιο Δράσης για την εντός των Τειχών Λευκωσία, αλλά και πολιτικές όπως αυτές για τα ιστορικά βιομηχανικά συμπλέγματα στη Λεμεσό, τα οποία συμπληρώνουν το ευρύ φάσμα πολιτικών και δράσεων για προστασία και αναβίωση της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς.

Κυρίες και Κύριοι,

Η προσπάθεια μας είναι, και στον τομέα αυτό, πως η δράση μας πρέπει να είναι ολιστική. Οι επεμβάσεις που γίνονται προς την κατεύθυνση αυτή δεν είναι αποσπασματικές, αλλά τις θεωρούμε μελετημένες, στοχευμένες και εξελικτικές, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρώτη φορά που είχαν γίνει τέτοιες ανάλογες παρεμβάσεις, και όχι βεβαίως αυτού του εύρους, ήταν πίσω στο ο 1979. Γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι χρόνια μετά, ερχόμαστε σήμερα ακριβώς να αναβαθμίσουμε, να εμπλουτίσουμε, να ενισχύσουμε με γενναιόδωρα κίνητρα να υπάρξει αυτός ο εξορθολογισμός στην αρχιτεκτονική του τόπου μας.   Έτσι  αντιμετωπίζουμε εμείς σαν Κυβέρνηση, σφαιρικά, αυτές τις σύγχρονες, νέες προκλήσεις που υπάρχουν, είτε αφορούν  κοινωνικές παρεμβάσεις, είτε οικονομικές, και σε αυτή την περίπτωση και θέματα υποδομών.

Η μεγάλη όμως διαφορά σήμερα έγκειται στο γεγονός ότι δεν είναι μονοθεματική η παρέμβασή μας. Δεν έρχεται ξεκάθαρα από το κεντρικό κράτος και μόνο. Υπάρχει    ενεργός πλέον συμμετοχή, πέραν του κεντρικού κράτους και των Τοπικών Αρχών. Άλλωστε και αυτή είναι η φιλοσοφία μας, μέσα από τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τέτοιες αρμοδιότητες να δώσουμε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Και στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει εμπλοκή των Τοπικών Αρχών, αλλά και των ιδίων των πολιτών, οι οποίοι θα μπορούν πλέον να έχουν λόγο και άποψη, αφού έχουν πρόσβαση στα σημεία άντλησης πληροφόρησης,  για την ευθύνη, για την προστασία, του ιστορικού δομημένου περιβάλλοντος μέσω θεσμοθετημένων διαδικασιών.   

Θέλω πραγματικά να συγχαρώ και να ευχαριστήσω τον Κλάδο Διατήρησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, για πολύ σπουδαία δουλειά για την οποία έχει ολοκληρώσει, αλλά και την προώθηση αυτών των καινοτόμων προτάσεων, τις λεπτομέρειες των οποίων θα ακούσετε ευθύς αμέσως από την κα Κυριακή Καλαβά και τις κυρίες Ξενοφώντος, Σιάντου, Αχιλλέως και Τριανταφυλλίδου, που θα παρουσιάσουν το έργο της «Ψηφιοποίησης της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς», αλλά και το αναθεωρημένο Σχέδιο Επιχορήγησης Διατηρητέων Οικοδομών.

Καταληκτικά, θα ήθελα να μεταφέρω τη βούληση του ιδίου του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος ένθερμα στήριξε αυτές μας τις δράσεις, κάτω από τους πυλώνες,  τους οποίoυς έχει ήδη εξαγγείλει η Προεδρία και τις οποίες ανακοινώνουμε με τις διάφορες δράσεις των Υπουργείων, ιδιαίτερα σε αυτούς τους τομείς, αφού η ιστορία, ο πολιτισμός και η εθνική μας υπόσταση στηρίζονται και αυτό  καταμαρτυρείτε, μεταξύ άλλων, και από τα ιστορικά οικοδομήματα αυτού του τόπου.

Αυτά, λοιπόν, τα κτίσματα θέλουμε και θα τα στηρίξουμε γιατί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας και της παράδοσης μας.

[Για το θέμα αυτό ακολουθήσαν δηλώσεις του Υπουργού, οι οποίες θα αναρτηθούν].

[Για τις παρουσιάσεις των Λειτουργών Πολεοδομίας που ακολούθησαν βλ. εδώ για την Ψηφιοποίηση και εδώ για τις Επιχορηγήσεις].