Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω με ιδιαίτερη χαρά στην Κύπρο και την ημερίδα για την αποτελεσματική διαχείριση των Αποβλήτων Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΚΚ), που διοργανώνει το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΓΑΑΠ), μετά από εισήγηση του Παγκύπριου Συνδέσμου Σκυροποιών.

Γνωρίζω πολύ καλά τα προβλήματα και τις προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αναφορικά με τη διαχείριση των ΑΚΚ και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και στους υπάρχοντες φυσικούς πόρους. Τα απόβλητα από κατασκευές και κατεδαφίσεις αποτελούν σήμερα το 25-30% όλων των παραγόμενων αποβλήτων της Ευρώπης, ενώ είναι από τα πιο βαριά και ογκώδη απόβλητα προς διαχείριση. Η αυξανόμενη ζήτηση για ολοένα και περισσότερα υλικά από τον κατασκευαστικό τομέα ασκούν αφόρητες πιέσεις στους υπάρχοντες φυσικούς πόρους και στη διατήρηση του περιβάλλοντος. Αυτές οι προκλήσεις δεν περιορίζονται στα όρια της νήσου μας, αλλά είναι πανευρωπαϊκό θέμα και απαιτούνται αποφασιστικά μέτρα και στοχευμένες λύσεις για επίτευξη του στόχου ανακύκλωσης, που είναι 70% για αυτό το ρεύμα αποβλήτων.

Από το 2016, που η αρμοδιότητα για τον καθορισμό πλαισίου διαχείρισης αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις ανατέθηκε στο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, το Τμήμα Περιβάλλοντος διαπίστωσε ότι η κατάσταση ήταν τραγική, αφού τα Απόβλητα από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις κατέληγαν σε χωματερές και σε χωράφια ανεξέλεγκτα, ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, σε δύο εγκαταστάσεις, που ως επί το πλείστον λειτουργούσαν ως χώροι ταφής.

Το Τμήμα οργάνωσε συναντήσεις και συσκέψεις, διαβουλεύτηκε με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και προχώρησε στη λήψη μέτρων, που κινήθηκαν σε τέσσερις βασικούς άξονες:

α) τη βελτίωση του νομικού πλαισίου,

β) την προώθηση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων και της επαναχρησιμοποίησης/ανάκτησης/ανακύκλωσης υλικών από την επεξεργασία αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις,

γ) τη δημιουργία, από τον ιδιωτικό τομέα, δικτύου εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις και

δ) την εντατικοποίηση περιβαλλοντικών ελέγχων.

Στο πλαίσιο ετοιμασίας νέων κανονισμών και διαμόρφωσης πολιτικής για τη διαχείριση των Αποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις, το Τμήμα Περιβάλλοντος πραγματοποίησε πληθώρα συσκέψεων και διαβουλεύσεων με άλλες αρμόδιες αρχές και εμπλεκόμενους φορείς, και κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες για συγκερασμό των διαφορετικών απόψεων και ιδιαίτερα των αντιδράσεων στην αλλαγή του νομικού πλαισίου, που στο πλαίσιο της Αρχής «ο Ρυπαίνων Πληρώνει» θα σήμαινε αυξημένο κόστος διαχείρισης και μείωση της αισχροκέρδειας και της παρανομίας.

Μελετώντας και αξιολογώντας όλες τις παραμέτρους, προχώρησε στην ετοιμασία Νέων Κανονισμών το 2018, οι οποίοι, μετά από διαβουλεύσεις, νομοτεχνικό έλεγχο και συζητήσεις στην Βουλή των Αντιπροσώπων, δημοσιεύτηκαν πριν από έναν χρόνο.

Στους νέους Κανονισμούς εισήχθη υποχρέωση στους παραγωγούς Αποβλήτων Κατασκευών και Κατεδαφίσεων να διατηρούν συμφωνία με αδειοδοτημένη μονάδα διαχείρισης Αποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις, ώστε να διασφαλίζεται η κατάληξη των αποβλήτων σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις διαχείρισης. Καταγράφονται με σαφήνεια όλες οι υποχρεώσεις των παραγωγών αποβλήτων, των ιδιοκτητών και των συλλογικών και ατομικών συστημάτων.

Για πρώτη φορά υποχρεώνονται οι ιδιοκτήτες των έργων, μέσω των Μελετητών, να εκτιμούν τις ποσότητες των αποβλήτων και, μέσω των Επιβλεπόντων Μηχανικών, να επιβεβαιώνουν την τήρηση του Σχεδίου Διαχείρισης, που αποτελεί βασική υποχρέωση των εργοληπτών, ώστε να γίνεται ορθή διαχείριση των Αποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις.

Παράλληλα, αναβαθμίστηκε ο ρόλος και οι υποχρεώσεις των Ατομικών και των Συλλογικών Συστημάτων Διαχείρισης Αποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις σε σημαντικό βαθμό, ώστε η εμπλοκή τους στην ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων να είναι ουσιαστική και καθοριστική, αφού θα ελέγχουν και θα εγκρίνουν τα Σχέδια Διαχείρισης που υποβάλλονται από τους εργολήπτες. Υπάρχει απαίτηση επίσης για δημιουργία κοινής ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων από τα συλλογικά και ατομικά συστήματα.

Για να αυξηθούν τα ποσοστά επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, στους νέους κανονισμούς προβλέπεται για έργα με εκτιμώμενη ποσότητα μεγαλύτερη των τριακοσίων κυβικών μέτρων (300 m³) χωριστή συλλογή συγκεκριμένων ρευμάτων αποβλήτων στο εργοτάξιο στα κατασκευαστικά έργα, καθώς και η επιλεκτική αφαίρεση και απομάκρυνση υλικών στα έργα κατεδαφίσεων.

Πέρα από τη βελτιστοποίηση του νομικού πλαισίου, συγκροτήθηκε Τεχνική Επιτροπή για προώθηση της χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών, που προκύπτουν από την επεξεργασία Aποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις στο πλαίσιο εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας. Η Επιτροπή απαρτίζεται από την Υπηρεσία Μεταλλείων (προεδρεύει), το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, το Τμήμα Περιβάλλοντος, τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Εσωτερικών και το Τμήμα Δημοσίων Έργων.

Το Υπουργείο και το Τμήμα Περιβάλλοντος έχουν ενθαρρύνει τον ιδιωτικό τομέα για δημιουργία εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων από Κατασκευές και Κατεδαφίσεις, με αποτέλεσμα από τις δύο μονάδες που λειτουργούσαν το 2016, ως επί το πλείστον ως χώροι ταφής, να δημιουργηθούν μέχρι σήμερα 12 εγκαταστάσεις επεξεργασίας.

Παρά τις προσπάθειές μας, τα προβλήματα συνεχίζονται. Οι παράνομες χωματερές συνεχίζονται, όπως και οι παράνομες απορρίψεις αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις. Είναι για αυτόν τον λόγο που, με δικές μου οδηγίες, έχουν εντατικοποιηθεί οι περιβαλλοντικοί έλεγχοι από επιθεωρητές του Τμήματος Περιβάλλοντος για τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης απόρριψης στην ύπαιθρο. Η υλοποίηση της πρόνοιας του Προγράμματος Διακυβέρνησης για σύσταση Τομέα Περιβαλλοντικών Ελέγχων, που αναμένεται να στελεχωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού θα επιτρέψει τη διεξαγωγή περισσότερων και συχνότερων περιβαλλοντικών ελέγχων.

Αναγνωρίζουμε όλοι ότι έχουν γίνει βήματα, αλλά δεν φτάσαμε ακόμη στην πάταξη των παράνομων απορρίψεων ΑΚΚ και στο κλείσιμο όλων των παράνομων χώρων διαχείρισης αποβλήτων, που είναι ο στόχος μας. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που, με δικές μου οδηγίες, το Τμήμα Περιβάλλοντος ετοιμάζει Πλάνο Δράσης για ολοκληρωμένη διαχείριση αυτού του ρεύματος των αποβλήτων.

Το Πλάνο Δράσης περιλαμβάνει πρώτιστα την εφαρμογή και επιβολή της Νομοθεσίας για πάταξη της παρανομίας, την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων, ώστε να παράγουν καλής ποιότητας ανακυκλώσιμα υλικά και να αυξηθεί ο αριθμός τους, την υποχρεωτική χρήση των ανακυκλώσιμων υλικών στη δομική βιομηχανία για επίτευξη της κυκλικής οικονομίας μέσω όρων σε άδειες οικοδομής και κατεδάφισης, τη δημιουργία βάσεων δεδομένων για στατιστικούς λόγους, τη διευκόλυνση των ελέγχων και φυσικά την υιοθέτηση όλων εκείνων των καλών πρακτικών, που εφαρμόζονται στη Γαλλία, αλλά και αλλού, που θα συνδράμουν την προσπάθειά μας.

Φίλες και φίλοι,

Κλείνοντας, να ευχαριστήσω τον Παγκύπριο Συνδέσμο Σκυροποιών για τη συνεργασία, τους ειδικούς από τη Γαλλία, που με ανυπομονησία περιμένουμε να ακούσουμε όσα θα μας παρουσιάσουν, αλλά και το Τμήμα Περιβάλλοντος για την εξαιρετική διοργάνωση.

Εύχομαι σε όλους καλή συνέχεια.

(ΕΦυς/ΑΦ/ΓΣ)