Ανακοινωθέντα

Είναι με μεγάλη χαρά που βρίσκομαι στον εξαιρετικό χώρο του Καπνεργοστασίου, ένα τοπόσημο της αθηναϊκής τοπογραφίας, για την παρουσίαση της εικαστικής εγκατάστασης «Θεατές σε Πόλη Φάντασμα» («Spectators in a ghost City”). Το έργο εκπροσώπησε την Κύπρο στη 15^η Παγκόσμια Έκθεση Σχεδιασμού Παραστατικών Τεχνών και Χώρου της Πράγας το 2023, γνωστή ως Κουατριενάλε, όπου και απέσπασε το μεγάλο βραβείο Golden Triga της Διεθνούς Κριτικής Επιτροπής, ανάμεσα σε 100 άλλες δημιουργικές ομάδες και 2000 καλλιτέχνες από 59 χώρες.

Πρόκειται για τη σημαντικότερη, ίσως, διάκριση στον χώρο του σχεδιασμού των παραστατικών τεχνών και μια μοναδική τιμή για την Κύπρο και για όλους τους συντελεστές που συνέβαλαν στη δημιουργία αυτού του ουσιαστικού έργου, που ανέδειξε την κυπριακή τέχνη και τον πολιτισμό στη διεθνή καλλιτεχνική σκηνή.

Η συμμετοχή αυτή της Κύπρου στην περσινή Κουατριενάλε της Πράγας, στην οποία η χώρα μας συμμετέχει ανελλιπώς από το 1991, συγκεντρώνοντας κατά καιρούς διάφορες διακρίσεις, πραγματοποιήθηκε υπό την ευθύνη του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, με επιμελήτρια τη θεατρολόγο Μαρίνα Μαλένη, την εικαστικό και σκηνογράφο Μελίτα Κούτα στην καλλιτεχνική έρευνα και εικαστική εγκατάσταση, και με τη συνεργασία του σκηνογράφου και σκηνοθέτη Χάρη Καυκαρίδη.

Η βασική θεματική της Κουαντριενάλε αφορούσε την έννοια του "σπάνιου", δηλαδή των ωμών πραγματικοτήτων που ένας καλλιτέχνης δημιουργεί, καλώντας το κοινό να οραματιστεί πώς θα μπορούσε να είναι ο κόσμος και το θέατρο στο μέλλον. Το θέμα αυτό απέκτησε ιδιαίτερη δυναμική μετά τις νέες πραγματικότητες που διαμορφώθηκαν στην εποχή μας μετά την πανδημία.

Η επιμελητική ομάδα αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ως σημείο αναφοράς και αφετηρίας την κατεχόμενη Αμμόχωστο, μια περίπτωση όντως πολύ σπάνια και ιδιαίτερη. Η πόλη-φάντασμα που παραμένει κλειστή, εγκαταλελειμμένη και βουβή εδώ και μισό αιώνα, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, παρουσιάζεται εδώ από μια διαφορετική οπτική. Μια πόλη χωρίς ανθρώπινη παρουσία, απρόσιτη, η οποία μέσω της καλλιτεχνικής αυτής παρέμβασης ανοίγει τις πόρτες της σε χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο, για να βιώσουν μια ιδιάζουσα, μοναδική και φορτισμένη εμπειρία. 

Το εικαστικό έργο συμπεριλαμβάνει πειραματικές γλυπτικές μακέτες, ηχητικά έργα και περφόρμανς, τα οποία μιλούν με έναν διαφορετικό τρόπο για το τραύμα, τα συστατικά του και ενδεχομένως την προσπάθεια επούλωσής του.

Η εικαστική εγκατάσταση επαναφέρει τον πόνο και τις ανάμεικτες αναμνήσεις των Αμμοχωστιανών, οι οποίοι το 1974 αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη που τους γέννησε, αυτούς και τους προγόνους τους. Φέρνει στο φως τις αμυδρές αναμνήσεις από την πόλη της Αμμοχώστου, καθώς και τα όσα συνέβαιναν εκεί πριν από το 1974. Ταυτόχρονα, ξυπνά τα συναισθήματα όλων των προσφύγων ανά τον κόσμο, και αντανακλά τον πανανθρώπινο φόβο του πολέμου.

Η φρίκη του πολέμου που αντικατοπτρίζει το έργο εξακολουθεί να επηρεάζει σήμερα τον κόσμο μας, από την Ουκρανία μέχρι τη γειτονιά μας, δίπλα μας, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.  Και με τον τρόπο αυτό, η εικαστική δημιουργία μάς εμπνέει ακόμη πιο βαθιά, ενισχύοντας την ανάγκη μας να αναζητήσουμε την ειρήνη και ένα καλύτερο και πιο δίκαιο κόσμο. 

Αισθάνομαι ευτυχής που το σημαντικό αυτό έργο επιστρέφει στην Αθήνα, μετά την πρώτη του παρουσίαση τον περασμένο Δεκέμβριο στην ίδια πόλη, και μάλιστα εδώ, στο υποδειγματικά αναμορφωμένο κτήριο του πρώην Καπνεργοστασίου. Το εμβληματικό αυτό αρχιτεκτόνημα είναι αδιαμφισβήτητα ο ιδανικός χώρος για την παρουσίαση του έργου στο ευρύτερο ελληνικό κοινό, πολύ περισσότερο μάλιστα επειδή πλέον συνδέεται άρρηκτα με τη Βουλή των Ελλήνων.

Ευχαριστώ λοιπόν θερμά τη Βουλή των Ελλήνων και τον εξοχότατο Πρόεδρο κ. Τασούλα για την πρόσκληση αυτή, που τιμά ιδιαίτερα την Κύπρο και τους καλλιτέχνες της, και παράλληλα αποκτά ουσιαστικές και έντονες συμβολικές προεκτάσεις στο πλαίσιο της 50ής επετείου της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Συγχαίρω για ακόμη μια φορά τους δημιουργούς του έργου για αυτή τη μεγάλη επιτυχία, η οποία αποτελεί πηγή έμπνευσης και υπερηφάνειας για όλους μας.

Θα ήθελα να κλείσω με μια αναφορά στο σκεπτικό της βράβευσης του έργου, όπως το διατύπωσε η διεθνής επιτροπή: «…η σκηνογραφία μπορεί να θέσει επιτακτικά ερωτήματα και να διαλογιστεί πάνω σε τοπικά θέματα μνήμης, απουσίας και παρουσίας που όμως αντηχούν παγκοσμίως…». Η ίδια επιτροπή διακήρυξε ότι το έργο αυτό «….υποδηλώνει τη σπάνια δυνατότητα για ελπίδα».

Εύχομαι ολόψυχα η ελπίδα αυτή, με την οποία μας τροφοδοτεί σταθερά η τέχνη, να γίνει μια μέρα πραγματικότητα. 

Σας ευχαριστώ. 

(ΕΠ/ΕΑθ)