Ανακοινωθέντα

Η Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Πλαστικά (International Plastic Free Day) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 25 Μαΐου, με την πρωτοβουλία της οργάνωσης Free the Ocean, που ιδρύθηκε το 2019 με σκοπό την προστασία των θαλασσών από τα πλαστικά.

Υπολογίζεται ότι 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού διοχετεύονται κάθε χρόνο στους ωκεανούς. Στη Μεσόγειο, τα πλαστικά αποτελούν το 95% των σκουπιδιών που εντοπίζονται στις θάλασσες. Η ραγδαία αύξηση της πλαστικής ρύπανσης έχει θορυβήσει το παγκόσμιο τα τελευταία χρόνια, αφού αποτελούν αιτία τραυματισμού ή και θανάτωσης πολλών ειδών άγριας ζωής.

Περίπου 100 χιλιάδες θαλάσσια ζώα πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας του πλαστικού. Πέραν της ορατής πλαστικής ρύπανσης υπάρχει και η αόρατη πλαστική ρύπανση, η οποία προέρχεται από τα μικροπλαστικά που περνούν στην τροφική αλυσίδα και καταλήγουν στον άνθρωπο με επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.

Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας Χωρίς Πλαστικά είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία του προβλήματος και τις πιθανές λύσεις του.

Στην Κύπρο έχουν υιοθετηθεί διάφορες πολιτικές που αποσκοπούν στη μείωση των πλαστικών και την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας:

• Από το 2018 εφαρμόστηκε η απαγόρευση της δωρεάν διάθεσης της λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς (<50μm) και η υποχρέωση χρέωσής της στα σημεία πώλησης. Αυτό το μέτρο είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση κατά 80-85% της ετήσιας κατανάλωσης σε σύγκριση με το 2017. Από το 2022 εφαρμόζεται πλέον η πλήρης απαγόρευση διάθεσης της λεπτής πλαστικής σακούλας μεταφοράς στα σημεία πώλησης.
• Τον Απρίλιο του 2022 ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων η εναρμονιστική νομοθεσία για μείωση ορισμένων πλαστικών μίας χρήσης, σύμφωνα με την οποία έχουν απαγορευτεί ορισμένα πλαστικά μίας χρήσης (π.χ. πλαστικά μαχαιροπήρουνα, πιάτα, καλαμάκια μίας χρήσης), ενώ λαμβάνονται μέτρα και πολιτικές για τον περιορισμό άλλων πλαστικών μίας χρήσης, όπως για παράδειγμα, ο Κανονισμός για τη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων των καπνικών προϊόντων και φίλτρων καπνού στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, ο οποίος ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Φεβρουάριο του 2024. Παράλληλα, αναμένεται η έγκριση Κανονισμών για τη Διαχείριση Αποβλήτων Πλαστικών Προϊόντων Γεωργικής Χρήσης, ενώ ετοιμάζονται Κανονισμοί σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων αλιευτικών εργαλείων που περιέχουν πλαστική ύλη, στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.
• Από το 2016, η Κύπρος συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων (EWWR), που σκοπό έχει να προβάλει σε ευρωπαϊκό επίπεδο την εφαρμογή δράσεων ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέματα αειφορικής χρήσης πόρων και διαχείρισης αποβλήτων, δίνοντας τους και πάλι αξία. Κάθε χρόνο εφαρμόζεται η δράση «Τέλος στα πλαστικά ποτήρια μίας χρήσης».
• Το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας Αγροτική Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, από το 2019, εφαρμόζει με εσωτερική εγκύκλιο την απαγόρευση χρήσης πλαστικών σε υπηρεσίες τροφοδοσίας στις εκδηλώσεις, ημερίδες και συνέδριά του και ταυτόχρονα προωθεί την επαναχρησιμοποίηση, ζητώντας από τους προσφοροδότες όλα τα είδη σερβιρίσματος να είναι επαναχρησιμοποιήσιμα (π.χ. γυάλινα μπουκάλια νερού, γυάλινα ή προσελάνινα ποτήρια και πιάτα, μεταλλικά μαχαιροπήρουνα κ.λπ.).
• Στο πλαίσιο του έργου «Life IP-CY Zero Waste (2021-2029)», στο οποίο επικεφαλής είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος, εφαρμόζεται νέα πολιτική του Τμήματος στις διάφορες εκδηλώσεις του (φόρουμ, εργαστήρια, εκπαιδεύσεις κ.λπ), κατά την οποία χρησιμοποιούνται επαναχρησιμοποιήσιμα ποτήρια με το λογότυπο του έργου. Αντίστοιχες δράσεις εφαρμόζονται στο πλαίσιο διαβουλεύσεων που πραγματοποιούνται για το έργο «Πληρώνω Όσο Πετώ» με προπληρωμένη σακούλα.
• Αντίστοιχες πολιτικές εφαρμόζονται και από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντός, ενώ προωθούνται και στην υπόλοιπη κυβέρνηση, μέσω της πολιτικής των μηδενικών απορριμάτων στις χωματερές (Zero Waste), η οποία αναμένεται να εφαρμοστεί αρχικά στο Προεδρικό Μέγαρο. Σημειώνεται επίσης ότι το Προεδρικό Μέγαρο, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και το Τμήμα Περιβάλλοντος έχουν πιστοποιηθεί με το ευρωπαϊκό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου EMAS, το οποίο προωθείται και στα υπόλοιπα Υπουργεία και Τμήματα.

Γιατί όλοι μαζί μπορούμε καλύτερα. Στόχος μας είναι μία «πράσινη» κυβέρνηση, φιλική στο περιβάλλον. Mια «πράσινη» Κύπρος, χωρίς πλαστικά, χωρίς απόβλητα, αλλάζοντας συνήθειες. Γιατί το καλύτερο απόβλητο είναι αυτό που δεν παράχθηκε ποτέ.

(ΕΦυς/ΓΣ/ΝΓιαν)