Ανακοινωθέντα

Καλημέρα σας από την Αθήνα.

Καταρχάς, να απολογηθώ που δεν μπόρεσα να βρίσκομαι σήμερα μαζί σας αυτοπροσώπως. Εντούτοις, είναι χαρά μου να συμμετέχω, έστω και εικονικά μέσω της τεχνολογίας, σε ένα από τα πιο σημαντικά συνέδρια του οικοσυστήματος τεχνολογίας της χώρας μας, το 3^ο CITEA Digital Cyprus Conference.

Όσο αφορά την απουσία μου, είμαι εδώ, για να συμμετάσχω σήμερα σε μια Υπουργική συζήτηση, για τι άλλο, το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι χθές υπογράψαμε με τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης της Ελλάδος κ. Δημήτρη Παπαστεργίου, δεσμευτικό αν θέλετε, μνημόνιο συνεργασίας που προνοεί την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα του ψηφιακού μετασχηματισμού, με τελικό στόχο την από κοινού ανάπτυξη λύσεων στον τομέα των ψηφιακών υπηρεσιών. Πρώτο βήμα είναι η υλοποίηση της εφαρμογής Ψηφιακός Πολίτης (το Gov.cy Digital Citizen app) και της περαιτέρω ανάπτυξης, στη συνέχεια, των δύο εφαρμογών Gov.gr wallet και Gov.cy Digital Citizen, προς όφελος των πολιτών των δύο κρατών.

Βρίσκομαι μεταξύ επαγγελματιών του τομέα και είμαι βέβαιος πως όλοι αντιλαμβανόμαστε τη σημασία και τις δυνατότητες που προκύπτουν από την αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη και τα μεγάλα δεδομένα. Δυνατότητες που μεταφράζονται σε αναβαθμισμένη παραγωγικότητα, βελτιωμένη εμπειρία και λύσεις που δεν ήταν εφικτές πριν της εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αναφέρομαι σε λύσεις σε πολλούς τομείς της κοινωνικό-οικονομικής πραγματικότητας –δεν θα τους απαριθμήσω, αλλά λύσεις και σε επίπεδο κρατών.  O Jensen Huang, Πρόεδρος και CEO της Nvidia, είπε από το 2018 ότι: «It’s very clear that AI is going to impact every industry. I think that every nation needs to make sure that AI is a part of their national strategy. Every country will be impacted» και αποδείχθηκε ουσιαστικά σωστός.

Τι κάνουμε, λοιπόν, ως κράτος, τι πρέπει να κάνουμε και τι προγραμματίζουμε.  Αναθεωρούμε στο παρόν στάδιο την Εθνική μας Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη με στόχο να προχωρήσουμε σε εφαρμοσμένη πλέον προσέγγιση, ούτως ώστε να εντάξουμε πρακτικές εφαρμογές AI σε έργα που υλοποιούμε, υπηρεσίες που αναπτύσσουμε καθώς και σε καίριες λειτουργίες του κράτους γενικότερα. Δύο σημεία να αναφέρω: Πρώτο τον Ψηφιακό ΑΙ Βοηθό την πρώτη έκδοση, του οποίου στοχεύουμε να έχουμε στην νέα πύλη gov.cy εντός της χρονιάς, και δεύτερο, το έργο/πλατφόρμα SmartCyprus που θα μπει πολύ σύντομα στη φάση υλοποίησης του.

Πώς λοιπόν υλοποιούμε ως κράτος αυτή την εφαρμοσμένη στρατηγική; Πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε τις προϋποθέσεις: Πρώτη προϋπόθεση είναι η διαθεσιμότητα δεδομένων: Ψηφιακών δεδομένων καλής ποιότητας και ακρίβειας που αποτελούν και την πρώτη ύλη για την ανάπτυξη εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Να εντοπίσουμε, λοιπόν, εκείνους τους φορείς/υπηρεσίες και συστήματα (έστω siloed), τα οποία διαθέτουν δεδομένα. Και υπάρχουν τέτοια. Ακολούθως να τα «καθαρίσουμε» και να βεβαιωθούμε ότι βρίσκονται σε τεχνολογικές υποδομές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από AI.

Τελικός στόχος, για τα δεδομένα βέβαια, η τυποποίηση, η ταξινόμηση και η ενοποίηση των υφιστάμενων βάσεων δεδομένων, αλλά και η διασύνδεση μητρώων και πληροφοριακών συστημάτων, ώστε να πάμε στην εφαρμογή της αρχής Ask-Once-Store-Once. Πρόκειται βέβαια για πολύπλοκη και δύσκολη διαδικασία, η οποία θα πρέπει να γίνεται παράλληλα. Ως μέρος της διαδικασίας εντοπισμού των δεδομένων, σημειώνω ότι πρέπει να αγγίξουμε και πιο σοβαρά το θέμα των ανοικτών δεδομένων (open data), με τη χρήση των οποίων μπορούμε να οδηγηθούμε σε ένα οικοσύστημα ανοικτής καινοτομίας, το οποίο μπορεί να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, από το οποίο όλοι έχουμε να επωφεληθούμε.

Δεύτερη προϋπόθεση: να ξέρουμε τις ανάγκες, και αναφέρομαι στις επιμέρους ανάγκες. Δεν είναι αρκετός ο εντοπισμός των κατευθύνσεων των τομέων εθνικού ενδιαφέροντος: ναυτιλία, υγεία κτλ. Στόχος να εστιάσουμε σε εύχρηστες λύσεις, συμβατές με τις τεχνολογικές μας δυνατότητες, και με θετικό και μετρήσιμο αντίκτυπο για τον πολίτη, την αποδοτικότητα του κράτους, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την ασφάλεια της χώρας.

Και Τρίτη προϋπόθεση: να έχουμε τους μηχανισμούς, για να εκτελέσουμε αποτελεσματικά την υλοποίηση των εφαρμογών. Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει ο εκσυγχρονισμός των διαγωνιστικών διαδικασιών που αφορούν τα έργα πληροφορικής, και ο οποίος έχει ήδη αρχίσει, σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο του κράτους. Θα πρέπει να εξετάσουμε επιπλέον, τρόπους που αφορούν τη συνεργασία με τις εταιρείες που ασχολούνται με τον τομέα. Να κτίσουμε proof of concepts, να τα επιβεβαιώσουμε και να είμαστε πιο συγκεκριμένοι όσο αφορά τους διαγωνισμούς που θα εκδώσουμε.

Θα πρέπει όμως να έχουμε και τα άτομα που θα πιστέψουν και θα γνωρίζουν αρκετά για Τεχνητή Νοημοσύνη. Κάποιος εξάλλου θα πρέπει να εκπαιδεύσει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, και να τα ελέγξει, και αυτός ο κάποιος πρέπει να γνωρίζει και το αντικείμενο. Ως μέρος τούτου θα πρέπει όλοι να αντιληφθούμε πως τα μεγαλύτερα οφέλη προκύπτουν όταν οι επενδύσεις σε τεχνολογία συνδυάζονται με ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Γι’ αυτό, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την καλλιέργεια ενός κλίματος εμπιστοσύνης στην τεχνολογία, καθώς και μίας οριζόντιας κουλτούρας ψηφιακής καινοτομίας στο δημόσιο.

Ως Υφυπουργείο, προβαίνουμε σε χαρτογράφηση όσον αφορά την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης από φορείς του κυπριακού ερευνητικού και επιχειρηματικού οικοσυστήματος. Και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι ήδη κέντρα αριστείας, νεοφυείς αλλά και υφιστάμενες επιχειρήσεις του τόπου χρησιμοποιούν ενεργά την τεχνολογία αυτή. Μερικά παραδείγματα αποτελούν η  ανάπτυξη λύσεων κυβερνοασφάλειας και λύσεων στον τομέα της αμυντικής θωράκισης, η δημιουργία υποδομής digital twins, η ανάπτυξη εργαλείων παρακολούθησης περιβαλλοντικών και κλιματικών συνθηκών, ακόμη και η κατασκευή του πρώτου σκάφους μηδενικών εκπομπών στην Κύπρο, έργο το οποίο χρηματοδοτείται από το ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ).

Το ΙδΕΚ ήδη προσφέρει σειρά χρηματοδοτικών προγραμμάτων που μπορούν να αξιοποιηθούν για εφαρμογές και λύσεις Τεχνητής Νημοσύνης. Εξετάζουμε επιπλέον το ενδεχόμενο για πιο εξειδικευμένα εθνικά προγράμματα, νέα εργαλεία και κίνητρα για την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων σε λύσεις Τεχνητής Νημοσύνης, περιλαμβανομένων και επενδύσεων σε υποδομές.

Όλα αυτά, βεβαίως, δεν διασφαλίζουν το θετικό αποτύπωμα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Χρειάζονται ασφαλιστικές δικλείδες για τη διαχείριση των διαφόρων κινδύνων και την ανάπτυξη μεγαλύτερης εμπιστοσύνης των πολιτών προς την Τεχνητή Νημοσύνη. Εύστοχη η χρήση της λέξης harnessing στον τίτλο του φετινού συνεδρίου, και από μόνη της ανοίγει τεράστιο πεδίο συζήτησης σε αυτό το θέμα: να εξερευνήσουμε/να εκμεταλλευτούμε, αλλά παράλληλα, και να ελέγξουμε τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Αυτό επιδιώκει η Πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act), η οποία στοχεύει στο να διασφαλίσει ένα ηθικό και αξιόπιστο τρόπο ανάπτυξης και χρήσης της τεχνολογίας, προνοώντας αυστηρότερη παρέμβαση σε κλάδους όπου προκύπτουν υψηλότερα επίπεδα κινδύνου. Για την εθνική μας εναρμόνιση, προχωρούμε ήδη με τις σχετικές ενέργειες, όπως ο καθορισμός της Αρμόδιας Αρχής για τους ελέγχους συμμόρφωσης.

Σε όλη την προσπάθεια, θέλουμε να ενεργοποιήσουμε το οικοσύστημα και να εμπλέξουμε όλους τους φορείς πέραν του δημοσίου: την ερευνητική κοινότητα, αλλά και την επιχειρηματική. Μπορώ να αναφέρω ότι εξετάζουμε τη σύσταση μίας εθνικής οντότητας, ή επιτροπής, ενός AI Task Force, το οποίο θα λειτουργήσει ως καταλύτης μεταξύ της πολιτικής-στρατηγικής κατεύθυνσης, αλλά και της εκτέλεσης σε τακτικό επίπεδο, για καλύτερη διακυβέρνηση όλων των παραμέτρων που έχω αναφέρει, κάτω από την πολιτική ευθύνη του Υφυπουργείου, με επιπλέον στόχο τη διασύνδεση και με δεξαμενές γνώσης η εμπειρογνωμοσύνη του εξωτερικού.

Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά μεγάλη είναι και η ευκαιρία. Εύχομαι σε όλους μία παραγωγική μέρα.

Σας ευχαριστώ.

(ΜΣ)