Ανακοινωθέντα

«Ὅλα πατρίδα μας! Κι αὐτὰ κι ἐκεῖνα,
καὶ κάτι πού ῾χουμε μὲς τὴν καρδιὰ
καὶ λάμπει ἀθώρητο σὰν ἥλιου ἀχτίνα
καὶ κράζει μέσα μας: Ἐμπρὸς παιδιά!».

Η ίδια ηθική προσταγή, που μας επιτάσσουν οι στίχοι του ποιήματος του βραβευμένου με το Αριστείο Γραμμάτων ποιητή Ιωάννη Πολέμη, η ίδια ένθερμη παραίνεση και αδιάλειπτη επιθυμία για ελευθερία και δικαιοσύνη παρακίνησε τους εύψυχους άνδρες που μνημονεύουμε σήμερα να αγωνιστούν με πίστη και αυταπάρνηση για την προάσπιση της πολύπαθής μας πατρίδας.

Πανιερώτατε,

Κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι κοινοβουλευτικών κομμάτων,

Κύριοι Δήμαρχοι,

Κύριε εκπρόσωπε του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς,

Κύριε εκπρόσωπε της Αστυνομίας Κύπρου,

Κύριοι εκπρόσωποι σωματείων και οργανώσεων

Αξιότιμες οικογένειες των πεσόντων και αγνοουμένων,

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Κυρίες και κύριοι,

Με αισθήματα σεβασμού προσήλθαμε σήμερα εδώ, για να αποτίνουμε, όπως επιβάλλει το εθνικό μας καθήκον, τον ελάχιστο οφειλόμενο φόρο τιμής στους ηρωικούς πεσόντες του 256^ου Τάγματος Πεζικού.

Για να κρατήσουμε άσβεστη κι αγέραστη τη μνήμη τους, ενός εκάστου και όλων μαζί, και να ανανεώσουμε την υπόσχεση ότι δεν θα αποστρατευτούμε από τον αγώνα για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας.

Με τη δύναμη της σκέψης επιστρέφουμε σήμερα πίσω στον χρόνο, και με απέραντο σεβασμό υποκλινόμαστε μπροστά στις ηρωικές μορφές των μαχητών του Τάγματος.

Το προδομένο καλοκαίρι του 1974, «σαν έτοιμοι από καιρό» ξεχύθηκαν στον αγώνα υπεράσπισης της πατρώας γης.

Στον αγώνα υπεράσπισης του αδούλωτου και αγονάτιστου λαού μας, παρά την απογοήτευση και την απελπισία για την εξέλιξη των τότε γεγονότων.

Του λαού εκείνου που βίωσε την αδελφοκτόνο διαμάχη και το άνομο πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου, που άνοιξε διάπλατα την πόρτα στον Αττίλα να εισβάλει και να σκορπίσει τον θάνατο, τη φρίκη και τον όλεθρο.

Του λαού εκείνου, που από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκε εκτοπισμένος από την ίδια του τη γη, να ψάχνει καταφύγιο προστασίας και να θρηνεί τα αδικοχαμένα παιδιά και εγγόνια του.

Οι μαχητές του 256^ου δήλωσαν εμφαντικά το παρόν τους στο κάλεσμα της πατρίδας. Πιστοί στο καθήκον. Ευθυτενείς, αγέρωχοι και γενναιόφρονες, με απόλυτη αφοσίωση στην αποστολή τους. Μέχρι τέλους υπερασπιστές του υπέρτατου αγαθού της ελευθερίας.

Έτσι είχαν γαλουχηθεί. Είχαν διαμορφωθεί από την αγάπη στην ελευθερία και τη δικαιοσύνη και ήταν αποφασισμένοι να τις υπερασπιστούν μέχρις εσχάτων.

Αυτές οι αξίες και τα ιδανικά αποτελούσαν τον πυρήνα της ανατροφής, της εκπαίδευσης και της ζωής τους. Αυτές οι αξίες και τα ιδανικά καθόριζαν τις πράξεις τους, χαλύβδωναν τη θέλησή τους και καθοδηγούσαν τον αγώνα τους. Γι’ αυτό και την ώρα της κρίσης δεν λιποψύχησαν.

Δίχως να διστάσουν στιγμή, δίχως να λογαριάσουν τη ζωή τους και αυτά που άφηναν πίσω άρθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και αντιμετώπισαν τον θανάσιμο κίνδυνο με θάρρος και αποφασιστικότητα.

Άλλωστε, όπως μας υποβάλλει ο ποιητής μας Ανδρέας Κάλβος στην Ωδή Τετάρτη: Εις Σάμον,

«Όσοι το χάλκεον χέρι

βαρύ του φόβου αισθάνονται,

ζυγόν δουλείας, ας έχωσι·

θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία […]»

Κυρίες και κύριοι,

Το 1974 το 256^ο Τάγμα Πεζικού είχε την έδρα του στο Στρατόπεδο «Μάρκου Δράκου» στην περιοχή μεταξύ των χωριών Διόριος και Αγία Ειρήνη.

Ο 1^ος Λόχος του Τάγματος είχε την έδρα του στον Ξερό για την επάνδρωση των φυλακίων που βρίσκονταν στα υψώματα δυτικά του τουρκοκυπριακού θύλακα της Λεύκας και ο 2^ος Λόχος στην περιοχή «χαλάσματα» της Πεντάγυιας, για την επάνδρωση των φυλακίων ανατολικά της Λεύκας, του Καλού Χωριού Λεύκας, του Περιστερωναρίου και των Καζιβερών.

Από τις 20 Ιουλίου μετείχε στις επιχειρήσεις κατάληψης των τουρκικών φυλακίων στη Λεύκα, στο Αγκολέμι, και στην Ελιά. Στις επιχειρήσεις της πρώτης φάσης του πολέμου η Μονάδα θρήνησε έξι θυσιασθέντα παλληκάρια της.

Κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, το Τάγμα διατάχθηκε, ως εφεδρεία του 11^ου Τακτικού Συγκροτήματος, να μετακινηθεί στον δημοτικό κήπο Μόρφου και από εκεί στον Ασώματο.

Ο 2^ος Λόχος, στις μάχες που εξελίχθηκαν στις 31 Ιουλίου και την 1^η Αυγούστου, διεξήγαγε επιχειρήσεις ενίσχυσης φίλιων τμημάτων στα νοτιοανατολικά υψώματα του χωριού Αγριδάκι, όπου θυσιάστηκαν άλλοι δύο πολεμιστές του.

Από τις 2 Αυγούστου το Τάγμα, μετά από διαταγή, εισήλθε στις κωμοπόλεις του Καραβά και της Λαπήθου και στο χωριό Βασίλεια, με ένα Λόχο στην κάθε μια, προκειμένου, στην καταγραφή των εκατέρωθεν θέσεων από επιτροπή αξιωματικών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οι εν λόγω περιοχές να βρίσκονταν υπό τον έλεγχο δυνάμεων της Εθνοφρουράς.

Στη Λάπηθο, υπό τη Διοίκηση του 256^ου Τάγματος Πεζικού τέθηκαν μικρό τμήμα του 286^ου Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού και ουλαμός με τέσσερα Μάρμορ Χάρινγκτον της 21^ης Επιλαρχίας Αναγνωρίσεως. Επιπλέον, στις 5 Αυγούστου στάλθηκε στην περιοχή και ένας Λόχος του 70^ου Τάγματος Μηχανικού, για να εκτελέσει αποστολές στρώσης ναρκοπεδίων.

Από το πρώτο φως της 6^ης Αυγούστου 1974, ανήμερα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, οι τουρκικές δυνάμεις εισβολής, που εν τω μεταξύ ενισχύθηκαν τις προηγούμενες μέρες από άρματα και άλλα μηχανοκίνητα μέσα, εξαπέλυσαν με την 28^η Μεραρχία τους σφοδρή επίθεση κατά των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς με στόχο την κατάληψη των κωμοπόλεων Καραβά και Λαπήθου.

Στις φονικές μάχες που ακολούθησαν καταγράφηκαν γεγονότα απαράμιλλης ανδρείας και άφθαστου ηρωισμού. Οι πολεμιστές του Τάγματος απέκρουσαν επιτυχώς τις πρωινές λυσσαλέες επιθέσεις του εχθρού στα ανατολικά και τα νότια, καθηλώνοντας τις τουρκικές δυνάμεις ανατολικά του Καραβά.

Ολίγοι, αλλά ψυχωμένοι οι μαχητές του 256^ου έστησαν αδιαπέραστο τοίχος στις μανιασμένες επιθέσεις του εχθρού. Πέτυχαν με τον ελαφρύ και εν πολλοίς απαρχαιωμένο οπλισμό τους να του επιφέρουν σημαντικά πλήγματα και να τον καθηλώσουν.

Ήταν παρ’ όλα αυτά ακατόρθωτο όσο περνούσε η ώρα να μην λυγίσουν στην υπεροπλία του Τούρκου εισβολέα.

Χωρίς να ενισχυθούν με άλλα ένοπλα τμήματα, και ενώ εξαντλούνταν τα πολεμοφόδιά τους, κάτω από τον καυτό ήλιο του μεσημεριού, οι άνδρες του 256^ου έλαβαν διαταγή σύμπτυξης στη γραμμή Βαβυλά – Βασίλειας, όπου θα αμύνονταν με ενίσχυση ενός λόχου της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου.

Στην περιοχή Αϊρκώτισσα, στα μετόπισθεν των φίλιων δυνάμεων, τουρκικό τμήμα που στο μεταξύ είχε προλάβει να διεισδύσει και να λάβει θέσεις μάχης, από κεκαλυμμένη τοποθεσία έστησε φονική ενέδρα, προκαλώντας καταστροφικές απώλειες στο Τάγμα.

Τα βλήματα όλμου που έπεφταν σωρηδόν και το σφυροκόπημα από τα τουρκικά πολυβόλα έσπειραν τον θάνατο και τον όλεθρο, βυθίζοντας στο αίμα την περιοχή.

Οι προελαύνουσες αρματικές δυνάμεις του Αττίλα μπήκαν στον Καραβά και την Λάπηθο το απόγευμα της 6^ης Αυγούστου. Στο πέρασμά τους εγκλώβισαν μεγάλο αριθμό προσωπικού της Εθνικής Φρουράς. Από αυτούς κάποιοι, μετά από συγκλονιστικές εκ του συστάδην μάχες μέχρις εσχάτων, κατάφεραν αβοήθητοι να διαφύγουν και να σωθούν.

Στις επικές μάχες Καραβά – Λαπήθου η Εθνική Φρουρά υπέστη εκτεταμένες απώλειες σε προσωπικό. Ογδόντα έξι ηρωικά παλληκάρια, 46 του 256^ου Τάγματος Πεζικού, 31 σκαπανείς του 70^ου Τάγματος Μηχανικού και έξι μαχητές του 286^ου Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού έπεσαν μαχόμενοι ή αγνοούνται.

Κάποιων από τους αγνοούμενους τα οστά εντοπίστηκαν, και μετά από ταυτοποίηση με τη μέθοδο DNA κηδεύτηκαν με τις πρέπουσες τιμές που αρμόζουν σε κάθε άξιο προασπιστή της πατρίδας μας.

Το Τάγμα, ενώ θρήνησε για την απώλεια πολλών μαχητών του, κατάφερε να ανασυγκροτηθεί στο στρατόπεδό του στο Διόριος, και την 14^η Αυγούστου, στη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, διατάχθηκε να μετακινηθεί και να αμυνθεί στην περιοχή των Πανάγρων. Από εκεί μετακινήθηκε προς την περιοχή της Ευρύχου, όπου παρέμεινε μέχρι το πέρας των πολεμικών επιχειρήσεων.

Συνολικά, το 256^ο Τάγμα Πεζικού κατέγραψε απώλειες με 58 νεκρούς και αγνοούμενους. Τα ονόματα των πέντε αξιωματικών, των δεκατριών υπαξιωματικών και των σαράντα οπλιτών αναγράφονται στην υπό μορφή αρχαίου ταλάντου επιτύμβια στήλη του μνημείου, που έχει ανεγερθεί προς τιμήν τους.

Η παράφραση του επιγράμματος του μνημείου της μάχης των Θερμοπυλών που αναγράφεται σε αυτό, «Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι και εν Καραβά και εν Λαπήθω κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι», μας υπενθυμίζει το μέγεθος της ανδρείας τους και την αυταπάρνηση που επέδειξαν στα πεδία της τιμής και του ιερού καθήκοντος.

Κυρίες και κύριοι,

Στην Κύπρο, το προδομένο καλοκαίρι του 1974, υπήρξαν και αυτοί που συνειδητά πολέμησαν γενναία για να αποκρούσουν τη σφοδρή επίθεση του Τούρκου εισβολέα, για να προστατεύσουν την πατρίδα και τις οικογένειές τους.

Υπήρξαν και αυτοί που χάθηκαν στη δίνη του πολέμου, αυτοί που μάτωσαν σωματικά και ψυχικά. Αυτοί, που ενώ προέβλεπαν την κατάληξη των γεγονότων, δεν έσκυψαν το κεφάλι, πάλεψαν και έπεσαν μαχόμενοι.

Έπεσαν ηρωικά σε μια μάχη εκ των προτέρων άδικη.

Άδικη προς την πολύπαθη πατρίδα μας και προς τους ίδιους.

Αδικήθηκαν οι πεσόντες του 256^ου Τάγματος Πεζικού.

Αδικήθηκαν οι ήρωες μαχητές της Κύπρου.

Αδικήθηκαν, γιατί την ηρωική τους στάση σκέπασε ο κονιορτός της προδοσίας, των εγκληματικών λαθών, των παραλήψεων και της αμέλειας.

Σήμερα από τον ιερό χώρο του μνημείου τους, καταθέτοντας στεφάνια τιμής και ευγνωμοσύνης, ανανεώνουμε την υπόσχεση ότι η θυσία τους δεν θα ξεθωριάσει.

Θα παραμείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μας να μας θυμίζει τις μελανές σελίδες της ιστορίας μας, και να ενισχύει τη βούληση και την αποφασιστικότητά μας στις προσπάθειες που καταβάλλουμε για απελευθέρωση και επανένωση του τόπου μας.

Μισό αιώνα μετά την τουρκική εισβολή του 1974 τα συρματοπλέγματα της ντροπής διαχωρίζουν ακόμα την πατρίδα μας.

Ως απάντηση στην τουρκική αναθεωρητική πολιτική εμείς παραθέτουμε τις συνεχείς προσπάθειές μας για άρση του αδιεξόδου και επανέναρξη των συνομιλιών και την ξεκάθαρη πολιτική μας βούληση για εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης, στη βάση του συμφωνηθέντος πλαισίου και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα, υποκλινόμενοι στο μεγαλείο της ψυχής που επέδειξαν οι 58 πεσόντες και αγνοούμενοι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες του 256^ου Τάγματος Πεζικού, υποσχόμαστε να αποδειχθούμε αντάξιοι της θυσίας τους και να συνεχίσουμε τον αγώνα που διεξάγουμε μέχρι την τελική δικαίωση.

Η αυτοθυσία και το πνεύμα αγωνιστικότητας που επέδειξαν αποτελεί για εμάς παράδειγμα που σφυρηλατεί τη θέλησή μας για απελευθέρωση, άρση της κατοχής, επανένωση της πατρίδας μας και επιστροφή στα πάτρια εδάφη.

Τιμή και δόξα στους πεσόντες αγωνιστές του 256^ου Τάγματος Πεζικού.

Άσβεστη και αιώνια θα είναι η μνήμη τους και η ευγνωμοσύνη μας απέναντί τους.

Είθε ο Μεγαλοδύναμος να εισακούσει τις προσευχές μας για διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοούμενων αδελφών μας.

Σας ευχαριστώ. 

(ΕΑθ/ΝΖ)