Ανακοινωθέντα

Στη μακραίωνη ιστορία της η Κύπρος μας γνώρισε πολλούς κατακτητές και υπέστη κάθε είδους δοκιμασίες. Ωστόσο, σε κάθε σημαντικό ιστορικό γεγονός υπήρξαν άνθρωποι που διακρίθηκαν για το μεγαλείο της ψυχής, τα ιδανικά και τις αξίες τους. Τέτοιοι ξεχωριστοί άνθρωποι είναι και τα πέντε άξια παλληκάρια, που τιμούμε σήμερα εδώ, στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής, στη Γεροσκήπου.

Με απέραντο σεβασμό και εθνική υπερηφάνεια μνημονεύουμε τον Χρήστο Κωνσταντινίδη, που έπεσε μαχόμενος το 1920 στη Μικρά Ασία, τον Πέτρο Ευσταθίου και τον Γιαννάκη Ταλιώτη, που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της τουρκανταρσίας του 1963-1964, και τον Αντώνη Αντωνίου και τον Μιχάλη Κυπριανού, που θυσιάστηκαν κατά την τουρκική εισβολή το 1974.

Πέντε νέα παιδιά, που χωρίς δισταγμό και με ασύγκριτη γενναιότητα, υπερασπίστηκαν μέχρι τέλους την πατρίδα, πιστοί στο καθήκον, και τιμώντας στον απόλυτο βαθμό τις αξίες και τα ιδανικά που γαλούχησαν τους απανταχού Έλληνες δια μέσου των αιώνων.

Ο Χρήστος Κωνσταντινίδης του Σωτήρη γεννήθηκε στη Γεροσκήπου στις 6 Οκτωβρίου του 1896. Πολύ νέος έλαβε μέρος εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13. Αργότερα, εντάχθηκε στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε στον Στρατό της Εθνικής Άμυνας. Στη Μικρασιατική Εκστρατεία υπηρέτησε με τον βαθμό του Λοχία στον 9° Λόχο του 33ου Συντάγματος Πεζικού και έπεσε ενδόξως στη μάχη του Ντεμερτζή στις 18 Ιουλίου του 1920. Ήταν μόλις 24 ετών. Την αναγγελία του ηρωικού θανάτου του Κωνσταντινίδη στους γονείς του έκανε με επιστολή του ο Διοικητής του, Ανθυπολοχαγός Λυράκης, ο οποίος και εξύμνησε τη γενναιότητά του στο πεδίο της μάχης, σημειώνοντας ότι «η Μεγάλη Πατρίς μας θα τρέφη αιώνιαν ευγνωμοσύνη προς αυτόν και τους τιμημένους γονείς, οίτινες δίδουσι τέτοια παιδιά με τέτοια αισθήματα που πολεμούνε σαν πραγματικώς γενναίοι και ήρωες και γνωρίζουσι να πίπτωσιν, ως άλλοι Σπαρτιάται, χωρίς να εγκαταλείπωσι τας θέσεις των».

Ο Πέτρος Ευσταθίου του Χρίστου και της Παναγιώτας γεννήθηκε στη Μόρφου στις 16 Νοεμβρίου 1944. Ήταν παιδί πολύτεκνης οικογένειας. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Μόρφου και ακολούθως εργάστηκε στις οικοδομές. Ήταν ποδοσφαιριστής της Αθλητικής Ένωσης Μόρφου. Διέμενε ανά διαστήματα στη Μόρφου και στον Τράχωνα Λευκωσίας.

Ο Πέτρος Ευσταθίου αγνοείτο από τις 23 Δεκεμβρίου 1963, όταν είχε μεταβεί στην οικία του στον Τράχωνα Λευκωσίας, για να βοηθήσει τη μητριά του και τα μικρότερα αδέλφια του να απομακρυνθούν, αφού αυτή γειτνίαζε με την τουρκοκυπριακή συνοικία Λευκωσίας και ήδη δρούσαν ένοπλες τουρκοκυπριακές ομάδες. Φαίνεται ότι, φθάνοντας εκεί, συνελήφθη από τις ένοπλες τουρκοκυπριακές ομάδες.

Τα λείψανά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στις Χαμίτ Μάνδρες την περίοδο 20 Ιουλίου 2012-15 Ιανουαρίου 2013, στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων της Διερευνητικής Επιτροπής για τα Αγνοούμενα Πρόσωπα στην Κύπρο, η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Η αναγνώριση των οστών του έγινε με τη μέθοδο DNA. Η οικογένειά του ενημερώθηκε τον Αύγουστο του 2020 για την ανεύρεσή του, 57 χρόνια μετά. Κηδεύτηκε με στρατιωτικές τιμές στις 11 Οκτωβρίου 2020 στο κοιμητήριο Γεροσκήπου, όπου βρίσκεται και ο τάφος του πατέρα του, καθώς και της μητέρας του.

Ο Γιαννάκης Ταλιώτης, με καταγωγή από τη Γεροσκήπου, γεννήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1947. Ήταν το τρίτο παιδί από τα εννέα συνολικά που απέκτησε το ζεύγος Πρόδρομου Ταλιώτη και Χαραλαμπίας Φαρφαρά. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Γεροσκήπου και αργότερα στο Γυμνάσιο Πάφου. Το 1963, όταν ξέσπασε η τουρκανταρσία, ως γνήσιος Έλληνας έτρεξε να εγγραφεί ως εθελοντής αγωνιστής στον λόχο του Κώστα Νικήτα και αργότερα στον λόχο του Δημητράκη Κωνσταντινίδη, όπου συμμετείχε και ο αδελφός του Νίκος. Η γενναιότητα, το θάρρος, η τόλμη και η αποφασιστικότητα χαρακτήριζαν τον ενθουσιώδη αγωνιστή. Υπήρξε πάντοτε πρωτοπόρος στον κάθε αγώνα και ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή στις διάφορες μάχες.

Από τις 5 μέχρι τις 8 Αυγούστου του 1964 ο λόχος του Γιαννάκη Ταλιώτη πολέμησε με θάρρος και αυτοθυσία με στόχο να προχωρήσει στην κατάληψη των παρυφών της οροσειράς που χώριζε τα Κόκκινα από τον Παχύαμμο, μια κατάξερη περιοχή με ελάχιστη βλάστηση. Ο Γιαννάκης Ταλιώτης ανέλαβε τα καθήκοντα του χειριστή του οπλοπολυβόλου τύπου μπρεν. Σε συνθήκες πείνας και δίψας, κάτω από τον καυτό ήλιο και με τεράστιες απώλειες, οι οπλίτες κατάφερναν να αποκρούουν με επιτυχία τις αλλεπάλληλες επιθέσεις των Τούρκων. Μέχρι τις 9 Αυγούστου, όταν έφθασε βοήθεια από τους εθνοφρουρούς της κλάσης του 1947, ο Λόχος του Δημητράκη Κωνσταντινίδη είχε σχεδόν αποδεκατιστεί. Οι εναπομείναντες οπλίτες του Λόχου επέστρεψαν στο χωριό Παχύαμμος για ξεκούραση. Ξαφνικά, τα τουρκικά πολεμικά αεροπλάνα εμφανίστηκαν και πάλι και άρχισαν να επιτίθενται με πολυβόλα και να ρίχνουν βόμβες ναπάλμ. Ο Γιαννάκης Ταλιώτης πήρε το μπρεv, που κρατούσε στα χέρια του, και άρχισε να βάλλει κατά των εχθρών. Τότε, οι σφαίρες των πολυβόλων τον έπληξαν στο στήθος. Πριν προλάβει να κλείσει τα 17 του χρόνια, ο Γιαννάκης Ταλιώτης πότισε με το αίμα του τα βουνά της Τηλλυρίας, υπερασπιζόμενος με ασύγκριτη λεβεντιά την πατρίδα του.

Ο Αντώνης Αντωνίου γεννήθηκε στην Πέτρα Σολέας στις 23 Αυγούστου του 1955, όπου και διέμενε με τους γονείς του Κώστα και Δώρα μέχρι και την τουρκική εισβολή. Τον Ιανουάριο του 1974 κατετάγη στην Εθνική Φρουρά, για να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις. Μετά από τη βασική του εκπαίδευση, τοποθετήθηκε στον 1° Λόχο του 399 Τάγματος Πεζικού, έδρα του οποίου ήταν το Μπογάζι Αμμοχώστου. Την ημέρα έναρξης της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου 1974, το τάγμα έλαβε οδηγίες να μεταβεί στην Κερύνεια για αναχαίτιση των τουρκικών στρατευμάτων. Ακολούθως, συνέχισαν προς το Μπέλαπαϊς και κατέληξαν στην περιοχή Μιας Μηλιάς, όπου δημιούργησαν αμυντικές θέσεις, διανοίγοντας ορύγματα.

Το πρωί της 14ης Αυγούστου 1974 ισχυρές τουρκικές δυνάμεις –υποστηριζόμενες από μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης, αλλά και την πολεμική αεροπορία– εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση εναντίον των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή Μιας Μηλιάς. Μετά από σκληρές μάχες και ένεκα της υπεροπλίας των τουρκικών στρατευμάτων, δόθηκε διαταγή για οπισθοχώρηση και ανασύνταξη. Ο Αντωνίου και αριθμός άλλων στρατιωτών μετακινήθηκαν πιο πίσω, στην περιοχή «Ευκάλυπτοι» Μιας Μηλιάς, όπου είχε ακροβολιστεί μονάδα πυροβολικού της Εθνικής Φρουράς. Λίγο αργότερα, και λόγω κυκλωτικής κίνησης αρμάτων μάχης, δόθηκε νέα διαταγή για οπισθοχώρηση. Λόγω των σφοδρών πυρών και της δράσης των τουρκικών αρμάτων μάχης, η οπισθοχώρηση πραγματοποιήθηκε εντελώς ανοργάνωτα και προς διάφορες κατευθύνσεις. Ορισμένοι στρατιώτες από την ομάδα του Αντωνίου κινήθηκαν προς την περιοχή Παλαικύθρου-Γαϊδουρά και κατέληξαν στις ελεύθερες περιοχές. Παρόλο που τον προέτρεψαν να τους ακολουθήσει, ο Αντωνίου προτίμησε να παραμείνει στην περιοχή «Ευκαλύπτων» Μιας Μηλιάς με έναν ακόμη στρατιώτη του 399 ΤΠ, χωρίς να υπάρχει μαρτυρία για τις επόμενες τους κινήσεις. Έκτοτε αγνοείτο  η τύχη του, μέχρι το 2015, όταν τα οστά του ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA.

Ο Μιχάλης Χριστοφή Κυπριανού, στρατιώτης του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού, έπεσε ηρωικά μαχόμενος στις 15 Αυγούστου του 1974 στο ύψωμα Λαπάτσα, στην περιοχή βόρεια της Σκυλλούρας. Ήταν παιδί πολυμελούς οικογένειας, γιος του Χριστοφή και της Χρυσάνθης. Κατετάγη στην Εθνική Φρουρά τον Ιανουάριο του 1973 και τοποθετήθηκε στον πρώτο λόχο του Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού.

Το 1974, σε ηλικία 19 χρονών, ο Μιχάλης, υπηρετώντας τη στρατιωτική του θητεία, βρισκόταν στην πρώτη γραμμή για την υπεράσπιση της πατρίδας του. Τα ίχνη του χάθηκαν στη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής. Θεάθηκε για τελευταία φορά το απόγευμα της 15ης Αυγούστου 1974 στην περιοχή Σκυλλούρας-Αγίου Ερμολάου, ευρισκόμενος στη διμοιρία του ανθυπολοχαγού Ιωσήφ Σεργίδη. Η τύχη του αγνοείτο μέχρι και το 2017, οπόταν και τα οστά του ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA.

Κυρίες και κύριοι,

Με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης και δέους αποτίουμε σήμερα τον ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη των ηρώων μας. Υποκλινόμαστε στο μεγαλείο της θυσίας τους και από αυτούς αντλούμε διδάγματα φιλοπατρίας και αυτοθυσίας, που ως πολύτιμη παρακαταθήκη, οφείλουμε να τα διαφυλάξουμε και να τα μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενιές. Με σεβασμό και ταπεινότητα εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας και αναγνωρίζουμε πως η μεγαλύτερη τιμή προς αυτούς που θυσιάστηκαν υπέρ πίστεως και πατρίδας, παρά τις αντιξοότητες, είναι να συνεχίσουμε να διεκδικούμε τα δίκαια του λαού μας και να αγωνιζόμαστε για μια Κύπρο ελεύθερη και επανενωμένη.  

Σας διαβεβαιώ ότι η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη δεν θα πάψει λεπτό να καταβάλλει κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των συνομιλιών με στόχο τη συνολική επίλυση του Κυπριακού στη βάση των σχετικών Ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Τα νεαρά αυτά παλληκάρια με το απύθμενο σθένος και τη δύναμη ψυχής, που επέδειξαν στις κρίσιμες για τον ελληνισμό στιγμές, ας φωτίζουν την πορεία μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

(ΕΑθ/ΜΣ)