Ανακοινωθέντα

Στρατηγική Πρωτογενούς Τομέα

Σας καλωσορίζω στην παρουσίαση της Στρατηγικής του Πρωτογενούς Τομέα, η οποία εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 2 Οκτωβρίου 2024. 

Η νέα Στρατηγική που παρουσιάζουμε σήμερα δεν είναι απλώς μια πρωτοβουλία, αλλά ένας οδικός χάρτης που καθρεφτίζει το όραμά μας για το μέλλον της κυπριακής γεωργίας, όπως αυτό αναλύεται μέσα από το πρόγραμμα διακυβέρνησης. Στη βάση αυτής της στρατηγικής δημιουργούμε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, ικανό να εξασφαλίσει βιώσιμη παραγωγή, οικονομική στήριξη και πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες που θα οδηγήσουν σε ουσιαστική αναβάθμιση του τομέα. 

Η στρατηγική αυτή αντανακλά τη δέσμευση της κυβέρνησής μας να δώσει σταθερά εργαλεία και στήριξη στους αγρότες και τις αγρότισσές μας. Ο πρωτογενής τομέας δεν πρέπει και δεν μπορεί να ζει με λύσεις έκτακτης ανάγκης. Χρειάζεται μια ισχυρή, αναπτυξιακή προσέγγιση που θα εξασφαλίζει τόσο το μέλλον των παραγωγών όσο και την επάρκεια των προϊόντων μας, και αυτό ακριβώς θέλουμε να διασφαλίσουμε. 

Για τον καταρτισμό της Στρατηγικής ακολουθήθηκε συγκεκριμένη μεθοδολογία. Η Στρατηγική βασίστηκε στη δουλειά που έκανε η Ομάδα Εργασίας, την οποία αποτελούσαν οι εκπρόσωποι των Αγροτικών Οργανώσεων, οι τεχνοκράτες του Υπουργείου και της Προεδρίας, ως απόρροια της συνάντησης του Προέδρου της Δημοκρατίας με τις Αγροτικές Οργανώσεις στις 8 Δεκεμβρίου 2023. Ακολούθως, το κείμενο αυτό εμπλουτίστηκε από εισηγήσεις που λήφθηκαν από την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις Ομάδες Παραγωγών, εκπροσώπους επαγγελματικών κλάδων και φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της γεωργίας κ.ά. 

Σημειώνεται πως όλες οι Δράσεις συνδέονται με τις πολιτικές για τη στήριξη, αναγέννηση και ανάπτυξη του πρωτογενούς τοµέα που υπάρχουν στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, όπως επίσης και στις κατευθύνσεις της μακροπρόθεσμης Στρατηγικής «Όραμα 2035». 

Βασικός στόχος της Στρατηγικής είναι η αύξηση της συνεισφοράς του πρωτογενούς τομέα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας (σήμερα είναι στο 1,8%), επεκτείνοντας τις δυνατότητες επέκτασης και αναβάθμισης του τομέα με όρους αειφορίας και ανθεκτικότητας απέναντι στις προκλήσεις. Θέλουμε να διασφαλίσουμε την κάλυψη τω εγχώριων αναγκών και την προώθηση των ντόπιων προϊόντων της κυπριακής γης σε νέες αγορές. 

Εκ των καινοτομιών της Στρατηγικής ξεχωρίζουμε τις εξής πέντε (5):

1. Παρόλο που οι Δράσεις που περιλαμβάνει απευθύνονται στο σύνολο του αγροτικού κόσμου, δίνεται προτεραιότητα στους επαγγελματίες αγρότες, είτε μέσω συστήματος μοριοδότησης που θα εφαρμοστεί κατά τη φάση υλοποίησης των μέτρων, είτε με μέτρα που θα απευθύνονται μόνο σε επαγγελματίες αγρότες και αγρότισσες.
2. Από τον Ιούλιο 2024, η στόχευση των παρεμβάσεων του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2023-2027 θα γίνεται στη βάση της Στρατηγικής για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
3. Η συμμετοχή στα σχέδια της ΚΑΠ από το 2025 θα είναι δυνατή μόνο προς όσους έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Αγροτών.
4. Στο ευρύτερο πλάνο ενεργειών αντιμετώπισης της λειψυδρίας, προωθείται η συσχέτιση της χορήγησης ενισχύσεων, στο πλαίσιο των επενδυτικών παρεμβάσεων του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027, με την υποχρέωση εφαρμογής μέτρων για ορθολογική χρήση νερού. Προωθείται επίσης και η συμπερίληψη επιλέξιμης δράσης για την κάλυψη υφιστάμενων ακάλυπτων υδατοδεξαμενών στοχεύοντας στον περιορισμό των απωλειών νερού.
5. Για την ολοκληρωμένη και εμπεριστατωμένη ανάλυση της επίδρασης της Στρατηγικής στην κυπριακή οικονομία, το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου θα την αξιολογήσει και θα προχωρήσει σε ανάλυση του αντικτύπου που θα έχει στην κυπριακή οικονομία, στο ΑΕΠ, καθώς και σε άλλους τομείς της οικονομίας και πέραν του πρωτογενούς. Η ποσοτική ανάλυση θα γίνει στη βάση μοντέλων και μεθοδολογιών που έχουν εφαρμοστεί και σε ανάλογες μελέτες οικονομικού αντικτύπου του ΚΟΕ (π.χ. για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου). Την ίδια στιγμή, η μελέτη θα καταδείξει και ποιες νέες θέσεις εργασίας ενδέχεται να δημιουργηθούν, ποια νέα προσόντα/τεχνολογία θα χρειαστεί το εργατικό δυναμικό και ο τομέας αυτός, ώστε να γίνουν περαιτέρω αναπροσαρμογές. 

Τέλος, η μελέτη θα λάβει υπόψη και την επίδραση της κλιματικής αλλαγής, τις υποχρεώσεις της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) σχετικά με τους περιβαλλοντικούς δείκτες, καθώς και τις διεθνείς τάσεις στον τομέα αυτό. 

Η Στρατηγική περιλαμβάνει 11 Δράσεις που προϋπολογίζονται σε 109,3 εκατ. ευρώ περίπου για το διάστημα 2024-2028, τις οποίες θα δούμε αναλυτικά. Σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση των Δράσεων της Στρατηγικής εξασφαλίζεται είτε μέσω της ΚΑΠ είτε μέσα από εθνικούς πόρους. Οι Δράσεις αυτές επιτυγχάνουν την: 

• προώθηση νέων τεχνολογιών που οδηγούν σε απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες,
• εισαγωγή νέων τεχνολογιών και ευφυούς γεωργίας,
• προσέλκυση νέων στο γεωργικό επάγγελμα,
• εξασφάλιση δίκαιου και σταθερού εισοδήματος για τους αγρότες και τις αγρότισσες και κύρια των επαγγελματιών αγροτών και αγροτισσών,
• προώθηση στην αγορά υψηλής ποιότητας προϊόντων σε προσιτές τιμές για τους καταναλωτές,
• προώθηση ενεργειών για μείωση της ψαλίδας τιμών μεταξύ γεωργού και καταναλωτή,
• αξιοποίηση της ακαδημαϊκής γνώσης,
• προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των ομάδων παραγωγών,
• στήριξη βασικών εμπλεκομένων στην παραγωγή προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ,
• προώθηση χρηματοδοτικών εργαλείων ευνοϊκής δανειοδότησης γεωργών,
• αξιοποίηση ανεκμετάλλευτων γεωργικών γαιών,
• εκπαίδευση γεωργών,
• απλοποίηση των διαδικασιών και υπηρεσιών που παρέχονται στους γεωργούς,
• μελέτη για τις καλλιέργειες, την αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών με βασικό παράγοντα το διαθέσιμο νερό και τις κλιματολογικές συνθήκες της Κύπρου. 

Πιο συγκεκριμένα, οι 11 Δράσεις είναι: 

Δράση 1 – Πράσινη ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα του Αγροτικού Τομέα

Α. Προώθηση της αξιοποίησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) (2024-2027)

Για να διασφαλίσουμε την πράσινη ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα του Αγροτικού τομέα, προωθείται η χρηματοδότηση ΑΠΕ σε ποσοστό ενίσχυσης 80%. 

Στόχος είναι η εξασφάλιση φθηνής ενέργειας, η μείωση εκπομπών ρύπων και προώθηση της πράσινης μετάβασης, η μείωση του κόστους παραγωγής, η μείωση της χρήσης νερού και η προστασία καλλιεργειών από δυσμενείς συνθήκες. 

Β. Επενδύσεις ενεργητικής προστασίας καλλιεργειών από δυσμενή καιρικά φαινόμενα (2024-2027)

Μέσα από την επιδότηση εγκατάστασης αντιχαλαζικών, με ενίσχυση σε ποσοστό 80%, αποσκοπούμε στην προστασία των καλλιεργειών και των παραγόμενων προϊόντων από ζημιές λόγω δυσμενών καιρικών φαινομένων, καθώς και στη διασφάλιση του γεωργικού εισοδήματος ή ακόμη και της αύξησης των εισοδημάτων. 

Γ. Προώθηση της καλλιέργειας λαχανικών στα ημιορεινά και ορεινά σε σύγχρονες υποδομές για τους καλοκαιρινούς μήνες (2024-2027)

Στόχος η προώθηση της καλλιέργειας λαχανικών σε δικτυοκήπια στα ορεινά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου οι κλιματικές συνθήκες είναι ευνοϊκότερες, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της χρήσης ενέργειας για ψύξη, καθώς και στη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων. 

Δ. Στήριξη των αμπελουργών που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή σταφυλιών για την ΠΟΠ «Κουμανδαρία» (2025-2027)

Επίσης, η διατήρηση των υφιστάμενων αμπελοτεμαχίων ή/και επανάκτησης εγκαταλειμμένων αμπελοτεμαχίων ή ακόμη και προσέλκυση νεοεισερχόμενων αμπελουργών νεαρής ηλικίας είναι ένας από τους στόχους μας. Μέσω αυτής της δράσης παρέχουμε οικονομική στήριξη σε ποικιλίες του Ντόπιου Μαύρου και του Ξυνιστεριού από εγκεκριμένα αμπελοτεμάχια παραγωγής οίνου προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης «Κουμανδαρία». 

Ε. Ευφυής Πράσινη Γεωργία

(α) Προώθηση κλιματικά έξυπνης γεωργίας και πράσινης ανάπτυξης

H ευφυής γεωργία αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της απόδοσης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία με βιώσιμο τρόπο για επίτευξη της καλύτερης δυνατής ποιότητας, ποσότητας και οικονομικής απόδοσης. Με στόχο την προώθηση και εφαρμογή της ευφυούς γεωργίας προχωράμε στα πιο κάτω βήματα:

• Συνεργασία του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ) με το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου (ΤΕΠΑΚ) (2024-2026), για να μελετηθούν εφαρμόσιμες πρακτικές και λύσεις μέσα από την αξιοποίηση Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και καινοτόμες γεωργικές τεχνολογίες.

Μετά την ολοκλήρωση της διερεύνησης αυτής θα εντοπιστούν οι πλέον κατάλληλες για τα κυπριακά δεδομένα πρακτικές και θα προωθηθούν στους γεωργούς. Οι εφαρμογές αυτές, μεταξύ άλλων, μπορεί να αφορούν:

          I. χαρτογράφηση παραγωγής,

        II. ιχνηλασιμότητα,

       III. έξυπνα θερμοκήπια,

      IV. εκτροφή ακριβείας,

        V. συστήματα για έγκαιρη πρόβλεψη ασθενειών,

      VI. αισθητήρια όργανα,

     VII. όργανα λίπανσης,

   VIII. όργανα άρδευσης – εφαρμογές ανάλυσης εικόνας,

      IX. χρήση μετεωρολογικών δεδομένων και τηλεματικής κ.ά.

• Ανάπτυξη του «Εργαλείου για την αειφορία αγροκτημάτων για θρεπτικά συστατικά (Farm Sustainability Tool for nutrients ‒ FaST)» με τη συνεργασία του Τμήματος Γεωργίας, του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ) και του Τμήματος Υπηρεσιών Πληροφορικής. Το εργαλείο αυτό θα βοηθά τους αγρότες για τη σωστή χρήση θρεπτικών στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη δεδομένα από αναλύσεις νερού και εδάφους. Για την ευκολότερη εφαρμογή του θα ενταχθεί η υποχρέωση χρήσης του ως επιπρόσθετη δράση στα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα της ΚΑΠ, με ταυτόχρονη αύξηση της ενίσχυσής τους, ώστε αυτή να καλύπτει το κόστος των αναλύσεων νερού και εδάφους. Το εργαλείο υπολογίζεται να είναι έτοιμο για εφαρμογή το πρώτο τρίμηνο του 2025.
• Ενίσχυση επενδύσεων για την εφαρμογή έξυπνης άρδευσης. Πρόκειται για εφαρμογή προγράμματος άρδευσης που βασίζεται σε σύστημα ανατροφοδότησης πληροφορίας και λήψης αποφάσεων με βάση τα δεδομένα που λαμβάνονται από τηλεμετρικό αγρομετεωρολογικό σταθμό και/ή αισθητήρες μέτρησης υγρασίας εδάφους. Το σύστημα διαθέτει προγραμματισμό, ο οποίος αποφασίζει για τη σωστή άρδευση ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας και τα πραγματικά δεδομένα που συλλέγονται από τους διάφορους αισθητήρες σε πραγματικό χρόνο.

(β) Αξιοποίηση της αγρομετεωρολογίας (2024 κ.έ.)

Η αξιοποίηση της αγρομετεωρολογίας, με τη χρήση σύγχρονων αγρομετεωρολογικών σταθμών και την αδιάλειπτη καταγραφή και επεξεργασία κλιματικών και εδαφικών παραμέτρων, αναμένεται να συνδράμει στην εξοικονόμηση αρδευτικού νερού, στη βελτίωση της απόδοσης των καλλιεργειών μέσω εφαρμογής μοντέλων φυτοπροστασίας, στη μείωση του κόστους παραγωγής και στην προστασία του περιβάλλοντος με την αποδοτικότερη χρήση των φυσικών πόρων και εισροών. 

Για επίτευξη των πιο πάνω θα προωθηθεί η έκδοση του αγρομετεωρολογικού δελτίου πρόγνωσης σε εβδομαδιαία βάση, εμπλουτισμένου με περισσότερες πληροφορίες που ενδιαφέρουν τους γεωργούς, με διάχυση της σχετικής πληροφόρησης με ηλεκτρονικά, αλλά και άλλα μέσα. 

Δράση 2 – Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας τομέων της Κτηνοτροφίας 

Α. Τροποποίηση του Σχεδίου Συνδεδεμένης Στήριξης για την Αιγοπροβατοτροφία (2024-2027)

Αυτή η στήριξη στοχεύει ειδικά στους επαγγελματίες αιγοπροβατοτρόφους που παραδίδουν σε γαλακτοκομείο ελάχιστη ποσότητα γάλακτος σε επίπεδο παραγωγικού ζώου, με ελάχιστο όριο τα 200 λίτρα/έτος για κάθε επιλέξιμο θηλυκό παραγωγικό ζώο με στόχο υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας και ποιότητας. 

Β. Ι. Προκήρυξη επενδυτικού Μέτρου με στόχευση στην αιγοπροβατοτροφία (2024-2028), με στόχο τη δημιουργία νέων σύγχρονων μονάδων, καθώς και την αναβάθμιση υφιστάμενων με επενδύσεις με άμεση συμβολή στην αύξηση της γαλακτοπαραγωγής. Προτεραιότητα θα δοθεί στους επαγγελματίες κτηνοτρόφους, καθώς και στη δραστηριοποίηση αγελαδοτρόφων στην αιγοπροβατοτροφία μέσω της μετατροπής των υφιστάμενων υποστατικών τους.

Β. ΙΙ. Προκήρυξη Μέτρου της «Εγκατάστασης νέων γεωργών» (κτηνοτρόφων) (2025-2028), με στόχο την ανανέωση των αιγοπροβατοτρόφων με την εισδοχή στο επάγγελμα νέων κτηνοτρόφων. 

Γ. Σχέδια για γενετική βελτίωση αιγοπροβάτων

Τα προωθούμενα σχέδια για τη γενετική βελτίωση των αιγοπροβάτων αφορούν:

1. επέκταση του ερευνητικού προγράμματος AGRICYGEN με στόχο την έρευνα για αύξηση της γαλακτοπαραγωγής μέχρι το 2029,
2. διάχυση του γενετικού υλικού από τις Κυβερνητικές επαύλεις και εφαρμογή του σχεδίου για την τρομώδη νόσο, με στόχο την αναθεώρηση των κριτηρίων κατανομής των βελτιωμένων ζώων, με αναβάθμιση της επίπτωσης που θα έχουν στην αύξηση της γαλακτοπαραγωγής, καθώς και
3. το γενικό πλάνο εφαρμογής Γενετικής Αξιολόγησης και Επιλογής, με στόχο τη συμμετοχή 120 επαγγελματικών εκμεταλλεύσεων, οι οποίες θα στηριχθούν για την υλοποίηση απαραίτητων αναβαθμίσεων σε κτήρια και εξοπλισμό σε συνδυασμό με επιπρόσθετες ενέργειες για αύξηση της γαλακτοπαραγωγής. 

Δ. Μέτρο για την Αγελαδοτροφία (2025-2029), για τη βελτίωση της ευζωίας των αγελάδων, διατηρώντας ικανοποιητικά επίπεδα παραγωγής και εισοδήματος για τους αγελαδοτρόφους, με ταυτόχρονη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου. Στόχος μας να βοηθήσουμε τους αγελαδοτρόφους να προσαρμοστούν στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά τους.

Δράση 3 – Δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων για τον Πρωτογενή Τομέα

Α. Δανειοδότηση Αγροτών (ανάπτυξη χρηματοδοτικού εργαλείου) και Κάρτα του Αγρότη (2025-2027)

Στο πλαίσιο εφαρμογής πολιτικών για στήριξη του αγροτικού κόσμου, κάλυψης των αναγκών ρευστότητας και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της δυσκολίας χρηματοδότησης επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα, προωθείται η υιοθέτηση χρηματοδοτικού εργαλείου για διευκόλυνση της χρηματοδότησης επενδύσεων. Στόχος είναι η ελάφρυνση του ύψους των εξασφαλίσεων που ζητούν οι τράπεζες για την παραχώρηση χρηματοδότησης για την υλοποίηση επενδύσεων στον αγροτικό τομέα. 

Δράση 4 – Ενέργειες προώθησης αγροδιατροφικών προϊόντων

Η Δράση 4 στόχο έχει την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της «Μελέτης για την προσαρμογή της κυπριακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή και περιορισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της» που προνοείται στη Δράση 11, καθώς και των αποτελεσμάτων της «Μελέτης για την ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας με στόχευση στα αγροδιατροφικά προϊόντα», που διενεργήθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, για να εντοπιστούν τα πιθανά συγκριτικά πλεονεκτήματα των κυπριακών προϊόντων, τα προϊόντα με τις καλύτερες εξαγωγικές προοπτικές, τις κυριότερες αγορές προτεραιότητας και τα προϊόντα που μπορούν να προωθηθούν σε αυτές. 

Δράση 5 – Μέτρα βελτίωσης της θέσης των αγροτών στην αξιακή αλυσίδα 

Α. Ανάπτυξη πλατφόρμας AgroCyprus.com (2024-2025)

Το ΥΓΑΑΠ ανέπτυξε ένα λογισμικό/μια πλατφόρμα, η οποία αποτελεί ηλεκτρονική βάση δεδομένων συγκέντρωσης στοιχείων από κάθε Ομάδα Παραγωγών για την ποσότητα και ποιότητα των οπωροκηπευτικών προϊόντων που διακινούν.

Η πλατφόρμα AgroCyprus.com που έχει πρόσφατα δημοσιευθεί, στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη μείωση της ψαλίδας τιμών μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή, αφού οι παραγωγοί θα έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζουν την παραγωγή τους βάσει της ζήτησης και να βελτιώσουν τη διακίνηση των προϊόντων τους. Επίσης, στόχο έχει την ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων στην εμπορία οπωροκηπευτικών προϊόντων.

Β. Παρατηρητήριο τιμών βασικών γεωργικών προϊόντων (2024-2025), το οποίο στόχο έχει την παροχή μεγαλύτερης διαφάνειας στον τομέα της εμπορίας βασικών γεωργικών προϊόντων, με την έγκαιρη και έγκυρη παροχή των δεδομένων της αγοράς. Οι πληροφορίες που θα συλλέγονται θα μπορούν να αξιοποιηθούν και για άλλες εργασίες, βελτιώνοντας τις υπηρεσίες προς τους αγρότες μας. 

Σε πρώτη φάση έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή το παρατηρητήριο τιμών οπωροκηπευτικών προϊόντων «e-κοφίνι» για δημοσίευση των μέσων τιμών πώλησης βασικών οπωροκηπευτικών προϊόντων ντόπιας παραγωγής, και προχωρεί η διεύρυνση για περαιτέρω αξιοποίηση της πρωτοβουλίας «e-κοφίνι», καθώς και ανάπτυξη σχετικής «Εφαρμογής», μέσω της οποίας ο πολίτης θα έχει πρόσβαση σε συγκεντρωτικά δεδομένα. 

Δράση 6 – Ποιότητα αγροτικών προϊόντων / Πιστοποίηση ποιότητας 

Α. Θέσπιση Κυπριακού Σήματος

Στόχος είναι η θέσπιση και καταχώριση ενός επίσημου Σήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο θα ταυτοποιεί την προέλευση γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που παράγονται στην Κύπρο με κυπριακές πρώτες ύλες. Απώτερος στόχος είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των παραγωγών και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τόπο μας, η προστασία από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς και η ενίσχυση της ένταξής τους στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων, αλλά και η εδραίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών για τα κυπριακά προϊόντα και η εξάλειψη φαινομένων παραπλάνησης. Στο παρόν στάδιο εκπονούνται οι κανονισμοί απονομής για κάθε κατηγορία προϊόντων και ακολούθως θα γίνει ο νομοτεχνικός έλεγχος. Με την ολοκλήρωση του νομοτεχνικού ελέγχου θα τεθεί σε εφαρμογή. 

Β. Θέσπιση Εθνικού Σήματος Πιστοποίησης Ποιότητας (2024‒2025)

Επίσης, στοχεύουμε στη δημιουργία και ενός εθνικού προτύπου ποιότητας για βασικά αγροτικά προϊόντα, στο οποίο θα περιλαμβάνονται ποιοτικά κριτήρια, περιβαλλοντικά, κριτήρια ευημερίας για τα ζωικά προϊόντα κ.λπ. Η όλη διαδικασία γίνεται σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Προώθησης Ποιότητας και τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης. 

Δράση 7 – Επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και ενημέρωση των γεωργών (2025)

Προς την κατεύθυνση διασύνδεσης της αγροτικής έρευνας με την παραγωγή μέσα από τον σχεδιασμό και ανάπτυξη Εθνικής Πολιτικής Εφαρμοσμένης Αγροτικής Έρευνας προχωρούν:

1. η μετεξέλιξη του Συμβουλίου Γεωργικής Έρευνας, με σκοπό τον σχεδιασμό και υλοποίηση δράσεων για την ανάπτυξη της καινοτομίας, την προστασία και τη βελτίωση της αγροτικής παραγωγής, την ανάδειξη νέων σύγχρονων παραγωγικών μεθόδων, την αναβάθμιση της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων και τη βελτίωση της αποδοτικότητας της αγροτικής παραγωγής,
2. η εκπόνηση σχετικών προγραμμάτων κατάρτισης και ενημέρωσης του αγροτικού κόσμου σύμφωνα με τις ανάγκες που θα προκύψουν από σχετική έρευνα όπου θα συμμετέχει μεγάλος αριθμός αγροτών, καθώς και
3. η θεσμοθέτηση ομάδων εργασίας μεταξύ του ΥΓΑΑΠ, των αγροτικών οργανώσεων και των επαγγελματικών κλάδων που σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα. Οι θεσμοθετημένες ομάδες εργασίας θα επιτρέψουν στο ΥΓΑΑΠ τη διαμόρφωση σχεδίων και μέτρων που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς και των αγροτών. 

Δράση 8 – Θεσμοθέτηση Γραφείων Γεωργού (2025)

Την παροχή άμεσης εξυπηρέτησης του αγροτικού κόσμου σε σχέση με τις συναλλαγές του με τον δημόσιο τομέα έχει ως στόχο η θεσμοθέτηση των γραφείων αυτών, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και τον χρόνο διεκπεραίωσης των διαφόρων αναγκών/αιτημάτων του. Τα γραφεία, τα οποία θα είναι στα επαρχιακά γεωργικά γραφεία, θα είναι το μέσο του αγρότη μέχρι την πλήρη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του δημοσίου που σχετίζονται με τις ανάγκες τους. 

Δράση 9 – Αξιοποίηση Γης / Χωροταξική Ανάπτυξη (2026)

Δημιουργία λογισμικού «Τράπεζας Αγροτεμαχίων», που θα βοηθήσει τόσο τους νέους αγρότες όσο και τους υφιστάμενους να εντοπίζουν αγροτεμάχια που είναι διαθέσιμα για γεωργική αξιοποίηση, με στόχο την υλοποίηση μηχανισμών για επανάκτηση – διαχείριση εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης. 

Δράση 10 – Διαχείριση Κινδύνων στη γεωργική παραγωγή (2025)

Αναβάθμιση του Συστήματος Διαχείρισης Κινδύνων, ώστε αυτό να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα που επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Προς την κατεύθυνση αυτή δρομολογούνται οι πιο κάτω βελτιώσεις: 

1. Επιτάχυνση της εκτιμητικής διαδικασίας και της καταβολής των αποζημιώσεων μέσα από διοικητικές διευθετήσεις (μείωση του χρόνου καταβολής αποζημίωσης).
2. Παραχώρηση προκαταβολών, σε ποσοστό 20%, σε ακραίες περιπτώσεις εκτεταμένων ζημιών που η σοβαρότητα τους κρίνεται ότι θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των πληγεισών γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
3. Διεξαγωγή μελέτης για αξιολόγηση και εξορθολογισμό του Συστήματος Διαχείρισης Κινδύνων, με στόχο, μεταξύ άλλων, την αποφυγή μελλοντικών δημοσιονομικών κινδύνων, την πιθανή διαφοροποίηση των συντελεστών αποζημίωσης και εισφορών των παραγωγών/διαχειριστών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και του κράτους, καθώς και διεύρυνση των καλύψεων. 

Δράση 11 – Προσαρμογή της κυπριακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή και περιορισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της (2025)

Εκπόνηση για πρώτη φορά μελέτης με αντικείμενο την καταγραφή των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η κυπριακή γεωργία υπό τις μεταβαλλόμενες συνθήκες που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή και οι πιέσεις στο περιβάλλον και ανάλογης προσαρμογής και διαμόρφωσης της αγροτικής παραγωγής. Βασικός γνώμονας στην επίτευξη των αλλαγών και αναπροσαρμογών που θα καταδείξει η μελέτη θα είναι η διαθεσιμότητα σε νερό, έδαφος, ζωικό κεφάλαιο και είδη καλλιεργειών. 

Στόχος είναι η υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων πολιτικής, καθώς και κοστολογημένων μέτρων/παρεμβάσεων σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, διασφαλίζοντας την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα της κυπριακής γεωργίας. Η μελέτη αυτή αποσκοπεί στο να εντοπιστούν οι απαιτούμενες αλλαγές και αναπροσαρμογές. 

Κυρίες και κύριοι, 

Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση των έντεκα Δράσεων που περιλαμβάνονται στη Στρατηγική για την Ανάπτυξη του Πρωτογενούς Τομέα, θα ήθελα να τονίσω για ακόμα μια φορά ότι αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την κυπριακή γεωργία, δίνοντάς της τη δυναμική που χρειάζεται, για να τεθεί σε τροχιά ανάπτυξης και αύξησης της συνεισφοράς της στο ΑΕΠ της χώρας. 

Με αυτή τη Στρατηγική ανοίγουμε το δρόμο για μια ανθεκτική, σύγχρονη και παραγωγική γεωργία. Στόχος μας είναι η ανάπτυξη μιας γεωργίας που να στηρίζεται στην καινοτομία, να λειτουργεί με βιώσιμο τρόπο και να προάγει την τοπική οικονομία, προσφέροντας προϊόντα υψηλής ποιότητας σε όλους τους καταναλωτές. 

Είμαστε εδώ, για να στηρίξουμε αυτό το όραμα και να χτίσουμε μαζί μια νέα εποχή για τον πρωτογενή τομέα της Κύπρου. 

Προτού ολοκληρώσω και δώσω τον λόγο στους εκπροσώπους των Αγροτικών Οργανώσεων για τη δική τους τοποθέτηση σε ό,τι αφορά στη Στρατηγική του Πρωτογενούς Τομέα, και τους οποίους ευχαριστώ για την εδώ παρουσία τους, θα ήθελα να ενημερώσω και για άλλα δυο θέματα. 

Το πρώτο αφορά στη: 

Γυναικεία επιχειρηματικότητα στον Πρωτογενή Τομέα

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στον αγροτικό τομέα, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος διοργανώνει τέσσερα εργαστήρια σε αγροτικές περιοχές, με στόχο την ανάπτυξη εργαλείων και την ενίσχυση των γνώσεων και δεξιοτήτων των γυναικών που δραστηριοποιούνται ή επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στον κλάδο αυτόν. 

Τα εργαστήρια αυτά θα παρέχουν τα απαραίτητα εφόδια για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτήτων και νοοτροπίας, ενώ θα προσφέρουν καθοδήγηση από ειδικούς στον τομέα της αγρό-επιχειρηματικότητας και του μάρκετινγκ. 

Με τη διαδραστική και ενημερωτική προσέγγιση που προσφέρει το εργαστήριο, στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τις γυναίκες στις αγροτικές κοινότητες, παρέχοντάς τους τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες, για να ξεκινήσουν και να αναπτύξουν επιτυχημένες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες με έμφαση στον γεωργικό τομέα. 

Οι συμμετέχουσες θα λάβουν υποστήριξη, συμβουλές και λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων, καθώς και ενημέρωση για τις διαθέσιμες ευκαιρίες επιχορηγήσεων. Τα εργαστήρια θα πραγματοποιηθούν στις ακόλουθες τοποθεσίες και ημερομηνίες: Αγρός την 1^η Νοεμβρίου και 8 Νοεμβρίου, Πισσούρι στις 5 Νοεμβρίου, Άγιος Θεόδωρος (Λάρνακας) στις 9 Νοεμβρίου, και Κακοπετριά στις 15 Νοεμβρίου και 22 Νοεμβρίου. 

Έχουμε σήμερα μαζί μας εκπρόσωπο από την Επίτροπο Ισότητας των δυο φύλων, καθώς και εκπροσώπους από την ΙΜΗ και την Αναπτυξιακή Εταιρεία Κοινοτήτων Περιοχής Τροόδους, τους οποίους ευχαριστούμε πολύ για την πολύτιμη συμβολή τους σε αυτή την προσπάθεια, αλλά και τη διοργάνωση των εκπαιδευτικών αυτών προγραμμάτων. 

Κουμανδαρία – Dijon 

Επιτρέψετέ μου στο πλαίσιο της σημερινής δημοσιογραφικής διάσκεψης να ενημερώσω, επιπλέον, και για τη συμμετοχή μου και εκπροσώπων του Υπουργείου Γεωργίας στην ειδική εκδήλωση για τα 800 χρόνια της Κουμανδαρίας, που συνδιοργανώνεται από την Κύπρο και τη Γαλλία στις 14‒16 Οκτωβρίου. Αυτή η εκδήλωση, που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του 45ου Παγκόσμιου Συνεδρίου του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου (OIV), αναδεικνύει την Κουμανδαρία ως τον παλαιότερο επώνυμο οίνο ποιότητας παγκοσμίως και αναπόσπαστο στοιχείο της κυπριακής κληρονομιάς. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να προβληθεί το κυπριακό αυτό προϊόν σε διεθνές επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τον ρόλο της Κύπρου ως γαστρονομικού προορισμού με τη συνεισφορά προϊόντων όπως το χαλλούμι. 

Συγκεκριμένα, στη Dijon της Γαλλίας θα συμμετάσχω στην Υπουργική Σύνοδο Οίνου από 11 μέχρι 13 Οκτωβρίου 2024, η οποία οργανώνεται από τη θεσμικά οικοδέσποινα χώρα τη Γαλλία επί ευκαιρία του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του OIV το 1924 και την πρόσφατη μεταφορά/μεταστέγαση της έδρας του Οργανισμού από το Παρίσι στην Dijon. Στο πλαίσιο αυτής της Συνόδου θα συμμετέχουν οι αρμόδιοι Υπουργοί Γεωργίας από τα 50 κράτη μέλη του OIV και θα είναι μια ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων για το μέλλον του αμπελοοινικού τομέα, ο οποίος βρίσκεται σε παγκόσμια κρίση, καθώς και για τον υποστηρικτικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο OIV υπό το πρίσμα της οικονομικής, κοινωνικής και κλιματικής αλλαγής και των άλλων απαιτητικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει, όπως η μείωση της κατανάλωσης οίνου διεθνώς και η γεωπολιτική αστάθεια που επιφέρει γενικά μεγάλες δυσκολίες στο οινικό εμπόριο. 

Επιπρόσθετα, μαζί με τον Υφυπουργό Τουρισμού, θα χαιρετίσουμε την Οινική Εκδήλωση στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 800 χρόνια «Κουμανδαρίας», που διοργανώνεται από την Κύπρο σε συνεργασία με τη Γαλλία από 14 μέχρι 16 Οκτωβρίου 2024. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική Οινική Εκδήλωση της Κύπρου διεθνούς εμβέλειας, αφού αυτή θα ενταχθεί ως παρεμφερής δράση του 45^ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Αμπέλου και Οίνου του OIV. Αυτή η εξειδικευμένη Οινική Εκδήλωση της Κύπρου στη Γαλλία θα εστιαστεί αποκλειστικά στην προβολή και προώθηση της «Κουμανδαρίας» ως ο αρχαιότερος επώνυμος οίνος ποιότητας στον κόσμο και θα διασυνδεθεί επικοινωνιακά με την κυπριακή γαστρονομία, με έμφαση στο χαλλούμι. Σημειώνεται ότι η απόφαση για την υλοποίηση αυτής της εξειδικευμένης Οινικής Εκδήλωσης στη Γαλλία ταυτίζεται με την ανακήρυξη του έτους 2024 από το Υφυπουργείο Τουρισμού ως «Έτους Γαστρονομίας και Κουμανδαρίας».

Σας ευχαριστώ. 

Για την παρουσίαση της Στρατηγικής Πρωτογενούς Τομέα και των δράσεων που περιλαμβάνει πατήστε εδώ. 

(ΕΦυς/ΑΣ/ΓΣ)