Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω θερμά και σας ευχαριστώ που ανταποκριθήκατε στην πρόσκλησή μας και βρίσκεστε σήμερα εδώ, στην τελετή λήξης του «1ου Αειφόρου Φεστιβάλ Πεδιαίου… ροή ζωής».

Ένα υπέροχο και ουσιαστικό ταξίδι φτάνει σήμερα στο τέλος του, καθώς ολοκληρώνουμε το πρώτο Φεστιβάλ Πεδιαίου. Η γιορτή αυτή που οραματιστήκαμε έγινε πραγματικότητα, μια διοργάνωση που αποτέλεσε σημαντική πρόκληση για το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων: να φέρουμε μεγάλο αριθμό συνεργατών και συντελεστών σε συνέργειες, 3 Υπουργεία, 2 Υφυπουργεία, 7 κρατικές Υπηρεσίες και Μονάδες, 3 παραποτάμιους Δήμους και 11 Κοινοτικές Αρχές καθώς και περίπου 60 φορείς, εκπαιδευτικά - ακαδημαϊκά ιδρύματα, ΜΚΟ και άτομα, και εν γένει την Κοινωνία των Πολιτών που λειτούργησε κατά κύριο λόγο εθελοντικά. Μαζί μας σε αυτό το ταξίδι και το Γαλλικό Ινστιτούτο με τη διοργάνωση, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πεδιαίου, τού προγράμματος Go for Green: Οικο-Ψηφιακό Μονοπάτι–Τέχνη και Βιώσιμη Κινητικότητα, σε συνεργασία με τους Δήμους Στροβόλου και Λευκωσίας.

Ο Πεδιαίος ποταμός δεν είναι απλώς ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός-χείμαρρος της Κύπρου, 95 χιλιομέτρων, είναι ένα ζωντανό οικοσύστημα που έχει τις πηγές του στον Μαχαιρά, στην τοποθεσία Τριβίλλουρα, και εκβάλλει στις Κλαψίδες, στον κόλπο της κατεχόμενης Αμμοχώστου, ενώ τροφοδοτείται στην πορεία του από πηγές στον Πενταδάκτυλο. Ο Πηθκιάς μας, διασχίζοντας ποικίλα τοπία, περιοχές γεωλογικού ενδιαφέροντος και με πλούσια βιοποικιλότητα ; έδινε πάντα ζωή στη Μεσαρκά.

Το οικοσύστημα αυτό δεν είναι μόνο ένας φυσικός πόρος και πλούτος, αλλά μια αδιάκοπη ροή ζωής και ιστορίας που συνδέει ανθρώπους, περιοχές, και εποχές, μεταφέροντας και τροφοδοτώντας μεγάλες λεκάνες απορροής με νερό, ενώ μεταφέρει μνήμες και ελπίδα για το μέλλον. Κουβαλά μαζί του κομμάτια από την ιστορία μας, καθώς τα νερά του κάποτε οχύρωναν την πόλη, διοχετευόμενα σε φρεάτια γύρω από τα Ενετικά τείχη, ενώ αργότερα κατά την οθωμανική περίοδο φιλοξένησε σημαντικά υδατικά έργα, όπως αλυσίδες λαγουμιών, συστήματα καναλιών και τις δεξαμενές του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού.

Σήμερα, ο Πεδιαίος είναι, επιπλέον, ιδιαίτερη περιοχή αναφοράς, μετά και τη δημιουργία γραμμικού πάρκου στους Δήμους Λακατάμειας, Στροβόλου και Λευκωσίας, καθώς και για τα μονοπάτια του σε δύσβατες περιοχές για τους πεζοπόρους και φυσιολάτρες.

Το σκεπτικό πίσω από τη διοργάνωση του Φεστιβάλ μπορεί να συνοψιστεί στο ερώτημα «πόσο πραγματικά γνωρίζουμε τον Πεδιαίο; Για την υδρολογία, τη βιοποικιλότητα και την πλούσια ιστορία του; Για τα αρχαιολογικά και τα ανθρώπινα έργα που τον συντροφεύουν;».

Μέσα από τις δράσεις του φεστιβάλ, επιχειρήσαμε να προσεγγίσουμε τη σημασία του Πεδιαίου τόσο για τη φύση όσο και για τη δική μας παρουσία και ανάπτυξη γύρω του, ελπίζοντας να εμπνεύσουμε τη διατήρηση και την αειφόρο ανάπτυξή του. Στόχος μας είναι να αναδείξουμε το ποτάμιο οικοσύστημα, που οι περισσότεροι γνωρίζουν μόνο ως γραμμικό πάρκο, χωρίς να αντιλαμβάνονται τη φυσική του διαδρομή και τη σημασία του για όλο το νησί.

Ο καθένας από εμάς συνδέεται με τον ποταμό με τον δικό του τρόπο, είτε ως κάτοικος είτε ως επισκέπτης, ως μελετητής ή φυσιολάτρης, παρατηρώντας και βιώνοντάς τον από τη δική του ματιά. Μέσα από το φεστιβάλ, θελήσαμε να αναδείξουμε τη σημασία ενός ποτάμιου οικοσυστήματος που διασχίζει όχι μόνο φυσικές αλλά και δομημένες περιοχές και ενσωματώνει διάφορες χρήσεις. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι το ποτάμι επηρεάζεται άμεσα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τον τρόπο ανάπτυξης γύρω του, απαιτώντας μια προσέγγιση που να διασφαλίζει την αρμονική συνύπαρξη όλων των στοιχείων του –βιοποικιλότητα, γεωλογία, υδάτινοι πόροι, και ανθρώπινη παρουσία.

Σε συνεργασία με τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αειφόρου Τουρισμού, που ευχαριστώ θερμά για την άριστη συνεργασία, γεννήθηκε η ιδέα του Φεστιβάλ για να φέρει κοντά τον άνθρωπο με τη φύση, τον πολιτισμό και την αειφορία, ώστε ο Πεδιαίος να αποτελέσει ένα πρότυπο αειφόρου διαχείρισης και συμβίωσης του ανθρώπου με τα ποτάμια οικοσυστήματα σε όλη την Κύπρο.

Οι στόχοι μας ήταν φιλόδοξοι και πολυδιάστατοι: να αναδείξουμε τον ποταμό στην ολότητά του, μέσα από δράσεις σχεδόν μηδενικών αποβλήτων, χωρίς σχεδόν καθόλου χαρτί και πλαστικό, με έντονη έμφαση στην ενημέρωση, την ψυχαγωγία, την κοινωνικοποίηση, την άθληση, και τη συμπερίληψη.

Συγκεντρώσαμε περισσότερες από 85 δράσεις, που ενισχύουν την αίσθηση της κοινότητας και τη σύνδεσή μας με το περιβάλλον, την κοινωνικοποίησή μας σε μικρές ομάδες, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους να γνωρίσουν και να φροντίσουν τον Πεδιαίο και, κυρίως, δράσεις που μπορούν να λειτουργήσουν ως έμπνευση για συνεχή, δραστηριοποίηση και αειφόρο χρήση του. Ο σκοπός μας δεν ήταν να διοργανώσουμε μια γιορτή που τελειώνει, αλλά η καλλιέργεια βαθύτερης, διαρκούς σχέσης με τον ποταμό, που ενθαρρύνει υπεύθυνες αλληλεπιδράσεις και ενισχύει τη φυσική του ομορφιά και αξία μακροπρόθεσμα.

Οι δράσεις του Φεστιβάλ ξεκίνησαν την Τρίτη, 29 Οκτωβρίου. Στο πλαίσιο αυτό, εντάχθηκε και η Παγκύπρια Εβδομάδα Καθαρισμών της εκστρατείας «Let’s Do It! Cyprus 2024» με τη συμμετοχή 25,000 εθελοντών και εθελοντριών. Χθες και σήμερα, οι ποικίλες δραστηριότητες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους σε όλους τους Δήμους και τις Κοινότητες που περιτρέχει ο Πεδιαίος, προσφέροντας βιωματικές εμπειρίες σύνδεσής μας με τον ποταμό και το περιβάλλον.

Παράλληλα, προσπαθήσαμε να ενσωματώσουμε και τη φωνή της κοινότητας. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ, σε συνεργασία με το ΚυκλΟΙΚΟδρόμιο, μέσα από ερωτηματολόγια, δώσαμε την ευκαιρία στους πολίτες, και την Πολιτεία, να μοιραστούν την εμπειρία τους από το Φεστιβάλ καθώς και να αξιολογήσουν την εμπειρία τους με τον ποταμό, εκφράζοντας τις απόψεις και προτάσεις τους, κάτι ως καθολική διαβούλευση. Τα δεδομένα που θα συλλέξουμε θα αξιολογηθούν μεθοδικά και με διαφάνεια, και, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία των πολιτών, θα τα αξιοποιήσουμε για να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε μια πιο βιώσιμη, ολιστική και αειφόρο διαχείριση του Πεδιαίου, ώστε να έχουμε ένα ποτάμιο οικοσύστημα και ένα αστικό πάρκο που θα αντανακλά και τη δική μας υπεύθυνη παρουσία.

Ο ρόλος του Γραφείου μου στη διοργάνωση ήταν συντονιστικός, ενώ η υλοποίηση του Φεστιβάλ οφείλεται στη συλλογική δουλειά και τις συνέργειες. Γι’ αυτό ευχαριστώ θερμά:

• το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, για τη σημαντική υποστήριξη και συμβολή του με τη συμμετοχή τεσσάρων Τμημάτων του: Περιβάλλοντος, Δασών, Αναπτύξεως Υδάτων και Γεωλογικής Επισκόπησης
• το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας και τη Μονάδα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη
• το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για τη δημιουργία του λογοτύπου του φεστιβάλ
• το Υπουργείο Εσωτερικών και την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας
• το Υφυπουργείο Πολιτισμού και το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας
• τους Δήμους Λακατάμειας, Στροβόλου και Λευκωσίας, που αγκάλιασαν το φεστιβάλ διοργανώνοντας και φιλοξενώντας ποικίλες δράσεις καθώς και τις τελετές έναρξης, ολοκλήρωσης των δράσεων, και λήξης του
• τα Κοινοτικά Συμβούλια Ανάγυιας, Κάτω και Πάνω Δευτεράς, Επισκοπειού, Εργατών, Καμπιών, Καπέδων, Λαζανιά, Πέρα Ορεινής, Πολιτικού και Ψιμολόφου για την αυθεντικότητα των δράσεών τους
• το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών για τη δημιουργία του προωθητικού σποτ του φεστιβάλ, την προώθηση και στήριξή του, γενικότερα
• το ΡΙΚ ως χορηγό επικοινωνίας και το Kανάλι 6 ως υποστηρικτή του Φεστιβάλ, και τη συνεργασία στη διεξαγωγή του φωτογραφικού διαγωνισμού
• τη Φωτογραφική Εταιρεία Κύπρου για τη διοργάνωση του Φωτογραφικού Διαγωνισμού: Πεδιαίος Ποταμός: οικοσύστημα, άνθρωποι, κτιστά και φυσικά στοιχεία, όπως και τους χορηγούς του ίδιου διαγωνισμού, την Ελληνική Τράπεζα και την Exxon Mobil
• Ιδιαίτερη μνεία αξίζει η κοινωνία των πολιτών –60 φορείς, εκπαιδευτικά ιδρύματα, ΜΚΟ και άτομα, για την γεμάτη ενθουσιασμό και αφοσίωση συμμετοχή τους. Θα ήταν παράλειψή μου, επίσης, να μην ευχαριστήσω ξεχωριστά τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αειφόρου Τουρισμού για την τοποθέτηση τεσσάρων ψυκτών φιλτραρισμένου νερού και την Exxon Μobil για τη χρηματοδότηση, καθώς και τους Δήμους που θα αναλάβουν τη συντήρησή τους.
• Ευχαριστώ επίσης της Ελληνική τράπεζα η οποία μεταξύ άλλων χρηματοδότησε τον φωτογραφικό Διαγωνισμό ΠΕΔΙΑΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ: Οικοσύστημα, Άνθρωποι, Κτιστά και Φυσικά Στοιχεία.

Κλείνοντας, θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου προς τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, που έθεσε το Φεστιβάλ υπό την αιγίδα του, επιβεβαιώνοντας έμπρακτα τη δέσμευση της Κυβέρνησης για την πράσινη μετάβαση και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών και πολιτισμικών πόρων τής χώρας αλλά και την κοινωνική συμπερίληψη και ευχαριστώ την Υφυπουργό παρά τω Προέδρω κα Πική για την εδώ παρουσία της για να εκπροσωπήσει τον εξοχότατο Πρόεδρο.

Ευχαριστώ, επίσης, την Πρέσβειρα της Γαλλίας καθώς και την Πρέσβειρα της Ιταλίας στην Κύπρο που μας τιμούν με την παρουσία τους απόψε.

Στον επίλογο αυτής της προσπάθειας, εκφράζω την ελπίδα πως το Φεστιβάλ Ποταμού Πεδιαίου θα εξελιχθεί σε θεσμό, προσφέροντάς μας την ευκαιρία να ενισχύουμε τη σύνδεσή μας με το περιβάλλον και τον πολιτισμό, ώστε ο Πεδιαίος να παραμείνει ροή ζωής και αειφορίας.