Ανακοινωθέντα

Αρχικά, θα ήθελα να σάς ευχαριστήσω για την πρωτοβουλία σας να διοργανώσετε το σημερινό σεμινάριο, καθώς και για την πρόσκλησή σας να παρευρεθώ στις εργασίες του. Πέντε μήνες μετά την έναρξη της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο εκδηλώσεων όπως η σημερινή, μάς δίνεται η δυνατότητα να προβούμε σε αποτίμηση της κατάστασης επί πραγματικοτήτων, να αξιολογήσουμε την πρόοδο και να συζητήσουμε συγκεκριμένες λύσεις, που θα βελτιώσουν πρακτικά το τεράστιο αυτό εγχείρημα.

Για την Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, η επιτυχής εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνιστά προτεραιότητα και ταυτόχρονα πρόκληση. Αναγνωρίζουμε ως πραγματικότητα το γεγονός ότι η νέα κατάσταση πραγμάτων είναι καλύτερη από το προηγούμενο καθεστώς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το οποίο δεν εξυπηρετούσε πλέον τον σκοπό του, ούτε τους πολίτες. Η σημερινή μορφή των τοπικών κοινωνιών μπορεί σε βάθος χρόνου να προσφέρει πολύ περισσότερα οφέλη, ειδικά όσον αφορά τις Κοινότητες και τις υπηρεσίες που λαμβάνουν από τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) και σε λιγότερο βαθμόστους Δήμους, και να βελτιώσει την καθημερινότητα για όλους εμάς, που είμαστε οι τελικοί αποδέκτες της μεταρρύθμισης.

Παρόλη την αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διαπιστώνεται μια σειρά αδυναμιών και κενών που, εφόσον τα βελτιώσουμε, θα προσδώσουμε μεγαλύτερη δυναμική στο εγχείρημα. Από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, στο πλαίσιο της προετοιμασίας μας για εφαρμογή των νόμων, εντοπίσαμε αυτές τις στρεβλώσεις και δρομολογήσαμε τη σταδιακή διόρθωσή τους, σε συνεργασία με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών και τις Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων Κύπρου, τους οποίους και ευχαριστώ για την αγαστή συνεργασία.

Ενδεικτικά, αρχίζοντας από τους Δήμους, μια από τις σημαντικότερες αδυναμίες είναι η δημιουργία των νέων οντοτήτων και ο αριθμός των νέων Δήμων, ο οποίος αν και μειωμένος κατά 10, εξακολουθεί να είναι μεγάλος. Εύκολα συμπεραίνεται λοιπόν, εάν ληφθεί υπόψη ότι οι συνενώσεις δεν έγιναν βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων, ότι τα αναμενόμενα οφέλη της μεταρρύθμισης δεν θα είναι για όλους τους Δήμους στον ίδιο επιδιωκόμενο βαθμό. Για παράδειγμα, είναι νομίζω σαφές πως οι χιλιάδες δημότες των Δήμων Πάφου και Στροβόλου, που ουσιαστικά αποκλείστηκαν εμμέσως από τη μεταρρύθμιση, αφού οι δύο Δήμοι δεν συνενώθηκαν με άλλους, δεν θα επωφεληθούν από τη νέα κατάσταση πραγμάτων. Αντίστοιχα, λιγότερα θα είναι και τα οφέλη σε Δήμους που συνενώθηκαν με μικρές πληθυσμιακά Κοινότητες.  Αντίθετα, Δήμοι όπως η Λευκωσία, όπου συνενώθηκαν τέσσερις μεγάλοι Δήμοι, θα έχουν μεσοπρόθεσμα σημαντικές εξοικονομήσεις, θα πετύχει οικονομία κλίμακας και, κατ’ επέκταση, οι δημότες θα απολαμβάνουν τα πολλαπλά οφέλη της μεταρρύθμισης. Το παράδειγμα της Λευκωσίας θα έπρεπε να ισχύει και για τους άλλους Δήμους και ο ιδεατός αριθμός Δήμων είναι κάτι που πρέπει να επαναξιολογηθεί στη βάση γεωγραφικών, πληθυσμιακών και οικονομικών κριτηρίων.

Μια δεύτερη στρέβλωση στον περί Δήμων Νόμο είναι ο πολύ μεγάλος αριθμός των Αντιδημάρχων, για τους οποίους προβλεπόταν οριζόντιο ποσό αντιμισθίας, την ώρα μάλιστα που δεν καθορίζονται συγκεκριμένα καθήκοντα και αρμοδιότητες. Με δική μας πρωτοβουλία, προχωρήσαμε σε τροποποίηση της πρόνοιας που αφορά την αμοιβή των Αντιδημάρχων, εισάγοντας πληθυσμιακά κριτήρια, ώστε να είναι δικαιότερη η μέθοδος αμοιβής τους. Όπως έχω δηλώσει ξανά, σε ορισμένες περιπτώσεις, θεωρώ ότι το ύψος της αντιμισθίας των Αντιδημάρχων παραμένει υψηλό και θα πρέπει να τύχει περαιτέρω επεξεργασίας ο τρόπος καθορισμού της αμοιβής.

Επιπρόσθετα, έρχονται στην αντίληψή μας περιστατικά αντιπαράθεσης μεταξύ των Δημάρχων και των Αντιδημάρχων, είτε γιατί παραγκωνίζονται οι δεύτεροι είτε γιατί λειτουργούν εκτός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων τους. Πηγή του προβλήματος είναι στην ουσία ο αριθμός των Αντιδημάρχων που υπάρχει στους πλείστους Δήμους. Θέση της Κυβέρνησης είναι πως 93 συνολικά Αντιδήμαρχοι είναι ένας αδικαιολόγητα μεγάλος αριθμός και πως είναι απαραίτητο αυτός να μειωθεί δραστικά με νομοθετική ρύθμιση που θα ισχύσει από την επόμενη θητεία. Προσωπικά, και προς αυτήν την κατεύθυνση κινούνται οι επιλογές που επεξεργαζόμαστε, πιστεύω ότι, ιδανικά, θα πρέπει να καταλήξουμε σε έναν μόνο Αντιδήμαρχο ανά Δήμο, ο οποίος φυσικά θα έχει ξεκάθαρα και συγκεκριμένα καθήκοντα και θα ενισχύει το έργο του εκάστοτε Δημάρχου.

Σε σχέση με τους ΕΟΑ, το μεγάλο στοίχημα για το Υπουργείο Εσωτερικών είναι η εξομάλυνση της λειτουργίας του τομέα της αδειοδότησης. Ο προηγούμενος κατακερματισμός της αδειοδότησης της ανάπτυξης σε 46 Αρχές, η ανομοιομορφία στον τρόπο εφαρμογής των κανονισμών και των οδηγιών και η δυσκίνητη διαδικασία αδειοδότησης ήταν οι κυριότεροι παράγοντες που προκαλούσαν μεγάλες καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων και περιόριζαν τις δυνατότητες άσκησης αποτελεσματικής εποπτείας.

Η συγκέντρωση πλέον της αρμοδιότητας της αδειοδότησης στους πέντε Επαρχιακούς Οργανισμούς, σε συνδυασμό με μια σειρά άλλων ενεργειών μας και αλλαγών με στόχο την απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης, αναμένεται ότι, σε βάθος χρόνου και μόλις εξομαλυνθεί η λειτουργία των ΕΟΑ, θα έχει σημαντικά οφέλη για την ανάπτυξη και τους πολίτες. Παρά το αργό ξεκίνημα των ΕΟΑ, που ήταν αναμενόμενο, σταδιακά η κατάσταση έχει βελτιωθεί αρκετά, και εκτιμώ ότι θα έχουμε ακόμα καλύτερη απόδοση στο σύντομο μέλλον.

Μια από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κάποιοι από τους ΕΟΑ αφορά τη στελέχωσή τους. Είναι παραδεκτό ότι σε κάποιους από τους Οργανισμούς οι Λειτουργοί που αποσπάστηκαν από το κεντρικό Κράτος (Τμήμα Πολεοδομίας και Επαρχιακές Διοικήσεις) και τους Δήμους, αλλά και οι Εργοδοτούμενοι Ορισμένου Χρόνου που τους ενίσχυσαν, δεν μπορούσαν να τους στελεχώσουν επαρκώς. Ήταν, εξάλλου, εξ αρχής γνωστό πως οι μετακινήσεις του προσωπικού θα ήταν μια προσωρινή λύση μέχρι να ορθοποδήσουν οι Οργανισμοί και να στελεχωθούν με μόνιμο προσωπικό. Αυτό εκτιμάται ότι θα γίνει στο εξής, αφού αυτήν την περίοδο, το Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνει τους Προϋπολογισμούς των ΕΟΑ, παρέχοντάς τους την ευχέρεια να προχωρήσουν σε προσλήψεις και μόνιμη στελέχωσή τους, ώστε να αυξήσουν το επίπεδο ανταπόκρισής τους στις ανάγκες των πολιτών.

Επιπρόσθετα, εργαζόμαστε σε συνεννόηση με τη νομοθετική εξουσία, την Ένωση Δήμων και το Υπουργείο Οικονομικών, ώστε να διορθώσουμε ένα παράδοξο δεδομένο που υφίσταται στη νομοθεσία των ΕΟΑ και έχει να κάνει με την υποχρέωση των ΕΟΑ να παραχωρούν στους Δήμους το 60% των εσόδων τους από την αδειοδότηση, την ίδια ώρα που η βασικότερη πρόνοια της νομοθεσίας επιβάλλει στους ΕΟΑ να είναι οικονομικά αυτόνομες οντότητες, με ανταποδοτικά έσοδα και χωρίς δυνατότητα για κρατική χορηγία. Με παρέμβασή μας, και για να αποφύγουμε τη δημιουργία κενού στη λειτουργία είτε των ΕΟΑ είτε των Δήμων, εξασφαλίσαμε για τους Δήμους το ποσό αυτό για το 2025 και αναζητούμε μόνιμη λύση για τη συνέχεια, ώστε να αποτραπεί η δημιουργία κενού στα οικονομικά των Δήμων και των ΕΟΑ.

Καταληκτικά, θα ήθελα να αναφερθώ στη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης υπό το πρίσμα των Κοινοτήτων. Είναι πεποίθησή μου πως για τις Κοινότητες η πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση θα είναι ευεργετική, επιβεβαιώνοντας την αναγκαιότητα της μεταρρύθμισης. Η δημιουργία των Συμπλεγμάτων Παροχής Υπηρεσιών, τα οποία, σύμφωνα με τη νομοθεσία, θα στελεχωθούν με επιστημονικό προσωπικό που θα αναλάβει τη διοικητική και οικονομική διαχείρισή τους σε συνεργασία με τους Προέδρους των Κοινοτικών Συμβουλίων, θα νοικοκυρέψει τον τρόπο λειτουργίας των Κοινοτήτων και θα τερματίσει τα περιστατικά κακοδιαχείρισης, δημιουργώντας συνθήκες και δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη και την πρόοδο των χωριών.

Κυρίες και κύριοι,

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω την προσήλωση της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη στην επιτυχία του μεγαλεπήβολου αυτού εγχειρήματος. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι μια εξελικτική και δυναμική διαδικασία, όπως κάθε μεγάλη μεταρρύθμιση. Κοινός στόχος όλων, Κυβέρνησης, κομμάτων και Τοπικών Αρχών είναι η στήριξη με όλα τα μέσα της μεταρρύθμισης, έτσι ώστε αυτή να στεφθεί με επιτυχία, προς όφελος κυρίως των πολιτών.

Είμαι βέβαιος ότι από το σημερινό σεμινάριο θα εξαχθούν σημαντικές διαπιστώσεις, οι οποίες θα συμβάλουν στην προσπάθειά μας για βελτίωση του νέου οικοδομήματος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του σεμιναρίου.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. 

(ΜΚυ/ΜΣ/NZ)