Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή σας καλωσορίζω σήμερα στην πρώτη επίσημη παρουσίαση του έργου «Τεχνική υποστήριξη για πιο αποτελεσματικούς και ευέλικτους Εθνικούς Μηχανισμούς Πρόληψης» (ΕΜΠ) ‒ Technical support for more effective and resilient National Preventive Mechanisms (NPM), στην Κύπρο.

Το έργο υλοποιείται από το Γραφείο μου, στη βάση της αρμοδιότητας μας ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων, από κοινού με το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Γραφείο του Επιθεωρητή Φυλακών (Inspectorate of Prisons) της Ιρλανδίας. Χρηματοδοτείται δε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (DG Reform) και το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Η έναρξη του προγράμματος αυτή τη χρονική στιγμή είναι ιδιαίτερα σημαντική, αλλά και σημαδιακή θα έλεγα, δεδομένου ότι φέτος συμπληρώνονται 15 χρόνια από την ανάθεση στον Επίτροπο Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της αρμοδιότητας να ενεργεί ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων, αλλά και 40 χρόνια από την υπογραφή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων το 1984.

Αδιαμφισβήτητα, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και η πλήρης απαγόρευση και αποχή από πρακτικές που συνιστούν βασανιστήρια και απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία αποτελούν συστατικά στοιχεία ενός Κράτους δικαίου.

Η διασφάλιση της αποφυγής και της αποτροπής περιστατικών κακομεταχείρισης, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή βασανιστηρίων, αποτελεί τον θεσμικό άξονα των εργασιών του Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης των Βασανιστηρίων.

Ο εκάστοτε Επίτροπος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων (ΝΡΜ), διενεργεί τακτικά και απροειδοποίητα επισκέψεις σε χώρους όπου άτομα στερούνται, ή πιθανόν να στερούνται, της ελευθερίας τους, με γνώμονα την πρόληψη των βασανιστηρίων και την εξάλειψη κάθε μορφής απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.

Η δράση του Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης, μεταξύ άλλων, αποσκοπεί στην εξάλειψη των περιστατικών κακοποίησης προσώπων που τελούν υπό κράτηση αλλά, αναμφίβολα, και στην βελτίωση των συνθηκών κράτησης.

Ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης, στα δεκαπέντε χρόνια λειτουργίας του, μέσα από τις παρεμβάσεις και τις επισκέψεις του σε χώρους περιορισμού της ελευθερίας ,έχει επιδείξει σημαντικό έργο, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε συνθήκες κράτησης ή και περιορισμού.

Με σύμμαχο τη συσσωρευμένη εμπειρία, ο Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης είναι έτοιμος να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που αφορούν στα ζητήματα πρόληψης και διασφάλισης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με αποφασιστικό και εποικοδομητικό τρόπο, αλλά και στην περαιτέρω ενδυνάμωση και συνεργασία ως προς την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του.

Στόχος του προγράμματος, την έναρξη του οποίου εγκαινιάζουμε σήμερα, είναι, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη κοινών λύσεων και ο καθορισμός μια κοινής διαδρομής, ως προς την αντιμετώπιση των συνθηκών κράτησης των προσώπων που βρίσκονται υπό περιορισμό.

Για το λόγο αυτό απαιτείται συνεχής κατάρτιση, επιμόρφωση και εξειδίκευσή, ειδικά σε τομείς όπως η μετανάστευση, τα ψυχιατρικά ιδρύματα, οι στέγες ηλικιωμένων και αναπήρων.

Έχοντας πρωτίστως κατά νου τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στα ψυχιατρεία, όπου η λειτουργία και ο σκοπός διαφέρει από άλλους χώρους κράτησης, θέλουμε μέσα από το εν λόγο έργο να δημιουργήσουμε μια συγκεκριμένη διαδρομή και να αντλήσουμε συγκεκριμένες πληροφορίες, οι οποίες θα μας οδηγήσουν στην χρήση των ορθών εργαλείων και την εφαρμογή καλύτερων πρακτικών, ώστε οι συνθήκες διαβίωσης των προσώπων που βρίσκονται στα εν λόγω ιδρύματα να τύχουν βελτίωσης.

Η στενή και συστηματική παρακολούθηση των χώρων κράτησης, ή περιορισμού, για πρόληψη των βασανιστηρίων και άλλων μορφών σκληρής, απάνθρωπής και εξευτελιστικής μεταχείρισης, αποτελεί υψίστη προτεραιότητα του Γραφείου μου, όπως προτεραιότητα αποτελεί και η προστασία των υπόπτων και των κατηγορουμένων, οι οποίοι συχνά τίθενται υπό κράτηση, παρότι εξακολουθούν να έχουν υπέρ τους το τεκμήριο της αθωότητας.

Θα πρέπει μέσα από το πρόγραμμα, και όχι μόνο, να καταστήσουμε σαφές ότι το μέτρο αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί την πρώτη επιλογή αλλά να είναι η εσχάτη λύση, εφόσον πρωτίστως εξεταστούν άλλα μέτρα εναλλακτικά της κράτησης, αλλά συνάμα και όπου αυτή εφαρμόζεται θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα αναθεώρησης, να περιορίζεται σε όσο το δυνατό μικρότερο χρονικό διάστημα και να εξασφαλίζεται η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της έμφυτης αξιοπρέπειας.

Η αλόγιστη και μη αναγκαία χρήση του μέτρου αυτού όχι μόνο καταπατά τα δικαιώματα των υπόπτων και κατηγορουμένων αλλά και όλων των άλλων κρατουμένων, καθότι δημιουργεί προβλήματα υπερπληθυσμού, o οποίος με την σειρά του υποβαθμίζει τις συνθήκες των προβλεπόμενων χώρων κράτησης.

Γι’ αυτό και κύριος στόχος του έργου πέρα από την δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού πλαισίου παρακολούθησης, ο οποίος θα περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης και εκπαίδευσης είναι και η ευαισθητοποίηση της Πολιτείας εν γενεί, μέσα από όλες τις μορφές εξουσίας και δη την δικαστική.

Μέσα από αυτό προωθείται όχι μόνο η συνεργασία μεταξύ Κύπρου και Ιρλανδίας αλλά και άλλων κρατών μελών της ΕΕ, εστιάζοντας στην ευαισθητοποίηση, την ανάπτυξη ικανοτήτων και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

Η συνεργασία μας με τους φίλους από το Γραφείου του Επιθεωρητή των Φυλακών (Inspectorate of Prisons) της Ιρλανδίας, που ετοιμάζεται τώρα να προχωρήσει στην Κύρωση της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και να θεσμοθετήσει Εθνικό Μηχανισμό Πρόληψης των Βασανιστηρίων (NPM), είναι πολύ σημαντική σε αυτή χρονική στιγμή, καθότι η συσσωρευμένη τεχνογνωσία και εξειδίκευση που κατέχουν δημιούργησαν καλές πρακτικές και εργαλεία, η ανταλλαγή των οποίων θα προσφέρει τα μέγιστα στην υλοποίηση του έργου.

Ωστόσο, καίριας σημασίας για την υλοποίηση των στόχων του έργου και την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος αποτελεί τόσο για μας όσο και για τους συνεργάτες μας, η καθοριστική και εποικοδομητική συμβολή όλων των εμπλεκόμενων αρχών.

Είναι καιρός πλέον να πραγματοποιηθούν συγκεκριμένα σχέδια και δράσεις, και σε αυτό προσβλέπουμε μέσω του έργου που παρουσιάζεται σήμερα.

Κοινές ομάδες εργασίας, που να αποτελούνται από εκπροσώπους όλων των εμπλεκόμενων αρχών και φορέων, προκειμένου να αναπτυχθούν από κοινού εφαρμόσιμες λύσεις, και κοινοί τρόποι πρακτικής άσκησης των καθηκόντων τους, όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στο σημείο αυτό, επιτρέψετε μου να σας ευχαριστήσω όλους για την εδώ παρουσία σας και να σας διαβεβαιώσω ότι, τόσο εμείς όσο και οι εταίροι μας στο έργο, προσβλέπουμε στη ουσιαστική συμβολή και συνεργασία σας.

Γιατί είμαι σίγουρη ότι όλοι μεριμνούμε για ένα κοινό στόχο: Την πρόληψη των βασανιστηρίων και εξάλειψη κάθε μορφής απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.

(ΕΑθ/ΑΣ/ΝΖ)