Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη τιμή που σας καλωσορίζουμε σήμερα στο Υπουργείο Εξωτερικών, ημέρα που εορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για την τελετή απονομής του ετήσιου Βραβείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «Στέλλα Σουλιώτη». Ενός βραβείου, που εδώ και τέσσερα χρόνια έχει θεσμοθετηθεί και που δίνει την ευκαιρία στην Πολιτεία να αναγνωρίσει και να εκφράσει την ευγνωμοσύνη της σε όλους αυτούς που καθημερινά αγωνίζονται, αφοσιωμένα, ως προασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων στον τόπο μας.

Το γεγονός ότι χρειαζόμαστε να υπάρχει η δράση τους είναι αποτέλεσμα της ίδιας της φύσης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η δε μετάβαση από τη διακήρυξη στην πράξη, από τη διατύπωση στη μετουσίωση είναι αυτό που παραμένει, και θα παραμείνει, το ζητούμενο. Τούτο διότι η συνεχής προσπάθεια, αλλά και επαγρύπνηση, είναι ο μόνος τρόπος για διαφύλαξη του δικαιώματος στα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο εφησυχασμός είναι επικίνδυνος εφόσον ο κίνδυνος καταστρατήγησης είναι υπαρκτός, διαρκής και ορατός.

Αρκεί να κοιτάξουμε τί συμβαίνει γύρω μας. Παρατηρούμε την συνεχιζόμενη υπόσκαψη της δημοκρατίας, του πλουραλισμού, της ελευθερίας έκφρασης, τη χρήση, υπέρχρηση και κατάχρηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία, την εργαλειοποίηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τις συντονισμένες εκστρατείες παραπληροφόρησης, την ανισότητα μεταξύ των φύλων, την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην ουσιαστική έκφραση των δικαιωμάτων. Αυτή είναι η πραγματικότητα.

Σε μία τέτοια εποχή, η Κυπριακή Δημοκρατία εργάζεται μεθοδικά και συντονισμένα, για να προωθήσει επί του πρακτέου την προστασία και εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Με συγκεκριμένα αποτελέσματα. Για πρώτη φορά η Κυπριακή Δημοκρατία εξελέγη μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025-2027. Καταφέραμε να πείσουμε τους εταίρους μας στο διεθνές σύστημα ότι η Κύπρος μας έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στην προστασία και προώθηση των παγκόσμιων αρχών και αξιών.

Ως μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Κύπρος θα επιδιώξει να αναδείξει αυτό τον ρόλο, βασιζόμενη σε τρεις κύριες προτεραιότητες:

• Πρώτον, θα εστιάσουμε στα δικαιώματα του παιδιού.
• Η δεύτερη προτεραιότητά μας είναι η ανάδειξη της ισότητας των φύλων και η καταπολέμηση της έμφυλης βίας.
• Τρίτη προτεραιότητά μας είναι η προώθηση των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε αυτά, για όλους. Θα προσπαθήσουμε να εδραιώσουμε την προστασία του δικαιώματος στην πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και της κοινωνικής ένταξης και της ευημερίας των ατόμων με αναπηρία, αλλά και των ηλικιωμένων.

Φίλες και φίλοι,

Η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι κάτι, το οποίο βιώνουμε ως Κύπριοι καθημερινά. Φέτος συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή που αποτελεί το πεδίο συστηματικής και συνεχιζόμενης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πεντηκοστή επέτειος της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής, υπογραμμίζει το δράμα του κυπριακού λαού · των εκτοπισμένων, των εγκλωβισμένων, των αγνοουμένων. Των Κυπρίων που έπεσαν ηρωικά, των θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας.    

Γι’ αυτό το λόγο η πενταμελής Επιτροπή Αξιολόγησης του Βραβείου «Στέλλα Σουλιώτη» – και ευχαριστώ τους αγαπητούς συναδέλφους για όλη τη βοήθεια στην προσπάθεια αυτή– αποφάσισε όπως για το 2024 απονείμει τιμητικά το βραβείο σε δύο προσωπικότητες, άμεσα σχετιζόμενες με τη δραματική πτυχή των αγνοουμένων.

Οι βραβευθέντες μέσα από τη δράση τους συνέβαλαν καταλυτικά στις προσπάθειες να ανακουφιστεί, κατά το δυνατόν, ο πόνος των συγγενών των αγνοουμένων. Αναφέρομαι στον αποβιώσαντα Ξενοφώντα Καλλή και τον δρα Μάριο Καριόλου. Δύο προσωπικότητες, στους οποίους η Κύπρος οφείλει πολλά, δύο συμπαραστάτες στο ανθρώπινο δράμα των συμπατριωτών μας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Δύο ονόματα, προς τα οποία κάθε οικογένεια αγνοουμένων στέκεται με σεβασμό και ευγνωμοσύνη.

Ο Ξενοφών Καλλής υπήρξε ένας ακούραστος αγωνιστής. Αφιέρωσε τη ζωή του στον αγώνα για εξακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων της Κύπρου. Το βραβείο «Στέλλα Σουλιώτη» απονέμεται ως έκφραση ευχαριστίας, αναγνώρισης και ευγνωμοσύνης στον άνθρωπο που στάθηκε δίπλα στις οικογένειες των  Ελληνοκυπρίων (Ε/Κ) και Τουρκοκυπρίων (Τ/Κ), που περίμεναν και περιμένουν. Αυτές τις οικογένειες που περιμένουν ακόμη καρτερικά να μάθουν τι απέγιναν οι αγαπημένοι τους άνθρωποι. Ο Ξενοφών υπήρξε το παράδειγμα, το σημείο αναφοράς.  

Η απόδειξη ότι ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει τη διαφορά, μπορεί να ανοίξει το δρόμο, μπορεί να φωτίσει το σκοτάδι.  Το παράδειγμα του αυτό, ακολούθησε στο δικό του πεδίο, ο δεύτερος τιμώμενος. Ο δρ Μάριος Α. Καριόλου αποτελεί σπάνια περίπτωση, όπου η επιστήμη, διά του ατόμου, τίθεται στην υπηρεσία του θύματος. Ο Μάριος, ένας καταξιωμένος επιστήμονας, συναντήθηκε με τον Ξενοφώντα, στην ίδια αυτή αποστολή.  Είναι ο γενετιστής που διαδραμάτισε το δικό του καθοριστικό ρόλο στην εκπλήρωση  του έργου που η Κυπριακή Δημοκρατία, εν έτει 1995, ανέθεσε στο Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής· τη δημιουργία γενετικού αρχείου από συγγενείς αγνοουμένων και πεσόντων της τουρκικής εισβολής. Με τη συνδρομή του δρα Καριόλου το εργαστήριο ξεκίνησε από το 1999 την ταυτοποίηση σκελετικών δειγμάτων αγνοουμένων και πεσόντων. Από την ιδέα, στην υλοποίηση.  Από τη θεωρία, στην πράξη. Με το πείσμα, την αφοσίωση που μόνο οι δοσμένοι σε κάτι μπορούν να έχουν.

Για το καλό των άλλων, των θυμάτων, των συγγενών. Για όσους βίωσαν, και βιώνουν καθημερινά, την παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η Πολιτεία ευχαριστεί και αναγνωρίζει.

Το βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «Στέλλα Σουλιώτη» για το έτος 2024, απονέμεται στον Ξενοφών Καλλή και στον Μάριο Καριόλου.

Άξιοι.

(ΜΦ/ΜΣ/ΑΦ)