Ανακοινωθέντα

Η σημερινή μου παρουσία σε αυτό το συνέδριο διακατέχεται από πολλά συναισθήματα για την έναρξη της Ακαδημίας προς τιμή του αείμνηστου Λουκή Παπαφιλίππου, με τον οποίο με συνέδεαν οικογενειακοί και φιλικοί δεσμοί. 

Μέχρι πριν από έναν χρόνο, όταν και ανέλαβα τη θέση του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, ήμουν για χρόνια δικηγόρος και εξασκούσα τη μάχιμη δικηγορία, παρακολουθώντας την εξέλιξη των πραγμάτων, καθώς η είσοδος του 21^ου αιώνα έφερε σημαντικές αλλαγές στον τομέα της επικοινωνίας και της μετάδοσης της πληροφορίας. 

Το 1946, στην πρώτη Σύνοδο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), πριν ακόμα εγκριθεί ή ψηφιστεί οποιαδήποτε Διακήρυξη ή Συνθήκη ή Σύμφωνο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε το ψήφισμα 59 (Ι) που αναφέρει ότι «η ελευθερία της έκφρασης είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και η λυδία λίθος όλων των ελευθεριών». 

Το δικαίωμα στην έκφραση δεν προάγει μόνο το ατομικό, αλλά και το συλλογικό καλό, καθώς αποτελεί τον βασικό πυλώνα της δημοκρατίας και της στήριξης του δημοκρατικού πολιτεύματος που έχει σαν βάση τη συμμετοχικότητα. 

Με την ελευθερία της έκφρασης είχαμε τη δημιουργία κινημάτων, ιδεών, επιστημών και πολιτισμού, ενώ η εμπλοκή των πολιτών στη δημόσια διαβούλευση διασφάλισε την τήρηση των θεσμών της λειτουργίας της ίδιας της Δημοκρατίας και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη και ευημερία προς το συμφέρον όλων. 

Κυρίες και κύριοι, 

Ο 21^ος αιώνας έφερε μαζί του την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας, η οποία με τη σειρά της βοήθησε και δημιούργησε το περιβάλλον για ευκολότερη, αμεσότερη και γρηγορότερη μετάδοση και διάδοση της πληροφορίας. 

Ως ενεργοί πολίτες μιας ευνομούμενης πολιτείας και ως προσωπικότητες καλούμαστε να θέσουμε τα ερωτήματα και να αναρωτηθούμε: 

• Πόσο θετικά λειτούργησε η τεχνολογία στη μετάδοση της πληροφορίας;
• Πώς χρησιμοποιείται σήμερα και τι αποτελέσματα φέρνει το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα έκφρασης με την ανεξέλεγκτη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ);
• Πόσο έχει αναπτυχθεί το κριτήριο για τον έλεγχο της αντικειμενικότητας μιας πληροφορίας;
• Πόσο ικανοί είμαστε να διαχωρίσουμε τις αληθινές από τις ψευδείς ειδήσεις; 

Πολλά είναι τα ερωτήματα που τίθενται, και εμείς είτε ως απλοί πολίτες αυτού του Κράτους είτε ως επαγγελματίες καλούμαστε καθημερινά να ξεχωρίσουμε την ήρα από το σιτάρι. 

Ο κομβικός ρόλος των ΜΚΔ στη διάχυση των δικαιωμάτων της πληροφόρησης και της ελευθερίας της γνώμης, της έκφρασης και της πρόσβασης σε πληροφορίες, ανεξαρτήτως συνόρων, τίθεται επί τάπητος και προβληματίζει και σε προσωπικό και σε συλλογικό επίπεδο. 

Δισεκατομμύρια ανθρώπων κάθε λεπτό της ημέρας επικοινωνούν και αλληλοεπιδρούν τις απόψεις τους, τις θεωρίες τους, τις πεποιθήσεις τους, δημιουργώντας συνθήκες ενημέρωσης, πληροφορίας και γενικότερης αλλαγής. Η παγκοσμιοποίηση επιτυγχάνεται μέσω επικοινωνίας ιδεών, ηθών, κουλτούρας, αλλά φέρνει στο προσκήνιο, την ίδια ώρα, κινήματα μίσους, μισαλλοδοξίας και εχθρότητας, για τα οποία έχει πληρώσει βαρύ τίμημα στο παρελθόν. 

Η ανωνυμία και η πλαστή ταυτότητα πίσω από τα ΜΚΔ δεν είναι πάντα κατακριτέα, ειδικά όταν αυτή χρησιμοποιείται σε κράτη και μορφές εξουσίας που καταπατούν ή ακόμα και τιμωρούν το αναπόσπαστο δικαίωμα του ανθρώπου να εκφράζεται και να επικοινωνεί δημόσια την άποψή του. 

Τα παραδείγματα χωρών όπως η Τουρκία ή η Βόρεια Κορέα, καθώς και απολυταρχικών κρατών πρέπει να αποτελούν παραδείγματα προς αποφυγή στη διαχείριση της ψηφιακής πολιτικής κάθε δημοκρατικά θεσπισμένου Κράτους, ενώ στον αντίποδα παρακολουθούμε και ακολουθούμε ως μέλη την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), όπου το θεσμικό πλαίσιο προστατεύει και προάγει την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο. 

Το μελάνι που έχει χυθεί είναι πολύ, όπως πολλές είναι και οι δημόσιες συζητήσεις και κατακραυγή της κοινωνίας των πολιτών για χειραγωγούμενα ΜΚΔ ή πολιτικά διακινούμενα, με διασπορά fake news και φαινόμενα λογοκρισίας ανά τον κόσμο. 

Οι εταιρίες που ελέγχουν αυτά τα μέσα έχουν τη δυνατότητα μέσω αλγορίθμων, αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης να λογοκρίνουν περιεχόμενο αντίθετο με τις επιταγές της Δημοκρατίας, υποκίνηση βίας, ρητορικής μίσους, και την ίδια ώρα να διαμοιράσουν και να διακινήσουν ανά το παγκόσμιο νόμιμο και δημοκρατικό περιεχόμενο που συμβάλει στη διάχυση αξιών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας. 

Πρόσφατα, η απόφαση της META, η εταιρεία πίσω από το Facebook και το Instagram, να μετατοπίσει την πολιτική της υπέρ της ελευθερίας του λόγου σηματοδοτεί την έναρξη μιας διαφορετικής πολιτικής και φιλοσοφίας που για χρόνια οι επικριτές τους έψεγαν με βδελυγμία. 

Κυρίες και κύριοι, 

Ως επαγγελματίες δικηγόροι καλείστε όπως διαχειριστείτε τα νέα δεδομένα, τα οποία επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ίδια την άσκηση του επαγγέλματος. 

Οι προκλήσεις είναι πολλές και απαιτείται συνεργασία όλων, κρατών, εταιρειών και πολιτών. 

Ζητήματα όπως οι ψευδείς ειδήσεις, τα fake news, η ρητορική μίσους, η αλγοριθμική λογοκρισία, το δικαίωμα στη λήθη είναι μερικά μόνο από τα ζητούμενα, τα οποία πρέπει μέσω ενός σωστά δομημένου νομικού πλαισίου να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στον νέο ψηφιακό χώρο. 

Η κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη έχει δώσει, μέσα από το πρόγραμμα διακυβέρνησης, τη δέουσα προσοχή στην τεχνολογία, ώστε να προβούμε στη δημιουργία ενός Ψηφιακού Κράτους που προστατεύει τις αρχές της Δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον ψηφιακό χώρο. 

Η ανάπτυξη της ψηφιακής κουλτούρας, η ενημέρωση και εκπαίδευση και του τελευταίου Κύπριου πολίτη σε θέματα τεχνολογίας, ώστε να καταπολεμηθεί κάθε μορφή ευαλωτότητας απέναντι σε περιπτώσεις ψηφιακής απάτης αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα της παρούσας κυβέρνησης. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω για ακόμα μια φορά τις αξίες, με τις οποίες οφείλουμε να πορευόμαστε στον μακρύ δρόμο της δημοκρατίας: Σεβασμός, σύνεση και σωφροσύνη. 

Η τεχνολογία έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που επικοινωνούμε και ενημερωνόμαστε. Είναι στο χέρι μας να διασφαλίσουμε ότι η ελευθερία της έκφρασης και η πρόσβαση στην πληροφόρηση θα παραμείνουν θεμελιώδη δικαιώματα, προστατεύοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. 

Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι καλή επιτυχία στο συνέδριο. 

(ΓΣ/ΝΖ)