Ανακοινωθέντα

Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου (ΣΟΑΚ), αντιλαμβανόμενο τη σημαντικότητα του έγκαιρου εντοπισμού και αξιολόγησης των κινδύνων της οικονομίας, παρουσίασε σήμερα, 19 Φεβρουαρίου 2025, σε συνέντευξη Τύπου τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγε για την εκτίμηση των κινδύνων της κυπριακής οικονομίας. Εισαγωγή στη συνέντευξη Τύπου έκανε ο Πρόεδρος του ΣΟΑΚ κ. Δημήτρης Γεωργιάδης, ενώ τα αποτελέσματα παρουσίασαν τα μέλη του Συμβουλίου κ. Ευάγγελος Τρύφωνος και κ. Άδωνης Πηγασίου, καθώς και ο Διευθυντής του ερευνητικού οίκου «Pulse Market Research» κ. Παναγιώτης Παναγιώτου, ο οποίος ανέλαβε την ανάλυση των δεδομένων.

Η αποτελεσματική διαχείριση των οικονομικών κινδύνων μιας χώρας είναι υψίστης σημασίας, καθώς προστατεύει την οικονομία από ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες και ενισχύει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητά της. Παρά τη θετική πορεία που διανύει σήμερα η οικονομία μας, η πρόσφατη ιστορία έχει καταδείξει ότι τα λάθη και η απραξία στις «καλές» περιόδους μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές κρίσεις. Για τον λόγο αυτό, το ΣΟΑΚ, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, διεξήγαγε έρευνα με σκοπό την καταγραφή και ιεράρχηση των πιθανών κινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν στο μέλλον, προκειμένου να αναπτύξει συστάσεις για μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν την οικονομία της χώρας μας πιο ανθεκτική και ανταγωνιστική, προστατεύοντάς την από τις αβεβαιότητες του παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος.

Ήδη, από το 2022, το ΣΟΑΚ ανέπτυξε εσωτερικό εργαλείο παρακολούθησης και εκτίμησης των πιθανών κινδύνων της οικονομίας της Κύπρου, με στόχο τη καταγραφή και ιεράρχησή τους, μέσω της συμπλήρωσης σχετικού ερωτηματολογίου από μέλη τόσο του δημόσιου και ημιδημόσιου τομέα όσο και του ιδιωτικού τομέα, από διάφορους κλάδους της οικονομίας, καθώς και της ακαδημαϊκής κοινότητας. Οι απαντήσεις που λαμβάνονται επιτρέπουν την αξιολόγηση των οικονομικών ρίσκων, βάσει της πιθανότητας να επισυμβούν, της σοβαρότητας των συνεπειών τους εάν και εφόσον προκύψουν, και του χρονικού πλαισίου, εντός του οποίου αναμένεται να επισυμβούν. Το εργαλείο είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της Κύπρου και καταλήγει σε δείκτες κινδύνων (συνδυαστικοί δείκτες πιθανότητας και σοβαρότητας συνεπειών) με τιμές που είναι συγκρίσιμες σε ετήσια βάση.

Η καταγραφή φέτος πραγματοποιήθηκε την περίοδο 29 Νοεμβρίου με 31 Δεκεμβρίου 2024 και σε αυτήν έλαβαν μέρος 50 στελέχη της οικονομίας, τα οποία κλήθηκαν να δώσουν τις δικές τους εκτιμήσεις αναφορικά με τους 18 πιο κάτω πιθανούς κινδύνους:

1. Εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και πιθανότητα ενός θερμού επεισοδίου με την Τουρκία
2. Σημαντική επιδείνωση της θέσης της Κύπρου στους δείκτες διαφθοράς
3. Σημαντική και παρατεταμένη αύξηση των τιμών/πληθωρισμού
4. Επιδείνωση δημόσιων οικονομικών και σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους
5. Σημαντική αύξηση στην εταιρική φορολογία
6. Κατακόρυφη πτώση των εξαγωγών προϊόντων της Κύπρου
7. Παρατεταμένη ανομβρία με συνέπεια ελλείψεις σε νερό
8. Επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών
9. Τρομοκρατική επίθεση στο έδαφος της Κύπρου
10. Κυβερνοεπιθέσεις με προβλήματα στη λειτουργία υποδομών ζωτικής σημασίας
11. Μαζική εισροή μεταναστών
12. Συνέχιση της πανδημίας ή/και νέα υγειονομική κρίση
13. Οικονομική κατάρρευση του γενικού συστήματος υγείας
14. Μεγάλη πτώση στις αφίξεις τουριστών
15. Φυσικές καταστροφές, π.χ. πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί
16. Αποτυχία εκτέλεσης του ψηφιακού μετασχηματισμού
17. Πιθανή κατάρρευση συστημικής τράπεζας
18. Κλιμάκωση υφιστάμενων πολεμικών συρράξεων εκτός Κύπρου με οικονομικές επιπτώσεις για την Κύπρο[1].

Από την έρευνα προέκυψε η ιεράρχηση των κινδύνων μέσω δύο μεθόδων ανάλυσης των δεδομένων: i) της σύγκρισης του συνδυαστικού δείκτη πιθανότητας και σοβαρότητας συνεπειών των διαφόρων κινδύνων, και ii) της ομαδοποίησης των κινδύνων βάσει της πιθανότητας και σοβαρότητας των συνεπειών τους.

I.    Σύγκριση των συνδυαστικών δεικτών πιθανότητας και σοβαρότητας συνεπειών

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, υψηλότερο δείκτη κινδύνου (συνδυαστικός δείκτης πιθανότητας κινδύνου και σοβαρότητας συνεπειών – risk index) παρουσιάζει ο κίνδυνος «παρατεταμένη ανομβρία με συνέπεια ελλείψεις σε νερό» με τον δείκτη να φτάνει στο 85%. Η ανησυχία για το ζήτημα αυτό έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, με την πιθανότητα εμφάνισης να ανέρχεται στο 88% και τη σοβαρότητα των συνεπειών στο 82%. Ο κίνδυνος εκτιμάται ότι θα εμφανιστεί σε άμεσο ορίζοντα (0-2 χρόνια).

Ακολουθεί ο κίνδυνος «κυβερνοεπιθέσεις με προβλήματα στη λειτουργία υποδομών ζωτικής σημασίας» με δείκτη κινδύνου 84%. Συγκεκριμένα, η πιθανότητα να επισυμβεί αξιολογείται στο 85%, η σοβαρότητα συνεπειών στο 83%, και ο κίνδυνος τοποθετείται σε άμεσο ορίζοντα (0-2 χρόνια).

Παρόμοια ποσοστά και υψηλή κατάταξη στην αξιολόγηση των κινδύνων λαμβάνει και φέτος ο κίνδυνος «επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών», ο οποίος αξιολογείται με δείκτη κινδύνου 82% (85% πιθανότητα να επισυμβεί και υψηλή σοβαρότητα συνεπειών 79%). Εντούτοις, δεν θεωρείται άμεσος κίνδυνος χρονικά, αλλά τοποθετείται σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα (5-10 χρόνια).

Ακολουθούν οι κίνδυνοι: «αποτυχία εκτέλεσης του ψηφιακού μετασχηματισμού» με δείκτη κινδύνου 81% (78% πιθανότητα να επισυμβεί και σοβαρότητα συνεπειών 85%), «κλιμάκωση υφιστάμενων πολεμικών συρράξεων εκτός Κύπρου με οικονομικές συνέπειες στην Κύπρο» με δείκτη κινδύνου 78% (80% πιθανότητα να επισυμβεί και σοβαρότητα συνεπειών 75%) και «οικονομική κατάρρευση του γενικού συστήματος υγείας» με δείκτη κινδύνου 77% (68% πιθανότητα να επισυμβεί και σοβαρότητα συνεπειών 86%).

Πιο κάτω παρουσιάζονται οι δέκα κίνδυνοι που αξιολογήθηκαν με τον υψηλότερο δείκτη κινδύνου (συνδυαστικός δείκτης πιθανότητας και σοβαρότητας συνεπειών).

II.    Ομαδοποίηση των κινδύνων

Η παρουσίαση των κινδύνων που ενδέχεται να επισυμβούν με υψηλή σοβαρότητα συνεπειών θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική. Στο πιο κάτω γράφημα[2] παρατίθενται οι κίνδυνοι, ομαδοποιημένοι με βάση την πιθανότητα εμφάνισής τους και τη σοβαρότητα των συνεπειών τους.

Σύμφωνα με την έρευνα, υψηλή πιθανότητα εμφάνισης, καθώς και υψηλή σοβαρότητα συνεπειών παρουσιάζουν οι κίνδυνοι «κυβερνοεπιθέσεις με προβλήματα στη λειτουργία υποδομών ζωτικής σημασίας», «αποτυχία εκτέλεσης του ψηφιακού μετασχηματισμού» και «οικονομική κατάρρευση του γενικού συστήματος υγείας», με τον πρώτο κίνδυνο να τοποθετείται σε άμεσο ορίζοντα, ενώ οι άλλοι δύο σε πιο μακροπρόθεσμο.