Ανακοινωθέντα

Με ανακοίνωση ημερομηνίας 2 Ιανουαρίου 2019, η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα κα Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου αναφέρει τα πιο κάτω:

«Σε σχέση με δημοσιεύματα και δηλώσεις επιθυμώ να διευκρινίσω εκ νέου.

Τον Απρίλιο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε Πρόταση Οδηγίας για το whistleblowing, η οποία καλύπτει οργανισμούς τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Σε σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-3441_en.htm, εξηγούνται με απλά λόγια, οι βασικές πρόνοιες της εν λόγω Πρότασης.

Η Πρόταση αυτή, καθορίζει τους μηχανισμούς και τη διαδικασία της νόμιμης υποβολής καταγγελιών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με σκοπό την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς σε συγκεκριμένους τομείς του δικαίου και των πολιτικών της Ε.Ε. Η Πρόταση παραπέμπει στο Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων  (ΕΕ), 2016/679, για τον καθορισμό των απαραίτητων διαδικασιών προστασίας των προσωπικών δεδομένων των καταγγελλόντων, των καταγγελλομένων και τυχόν τρίτων προσώπων προκειμένου να αποφεύγεται τυχόν άδικη αντιμετώπιση ή βλάβη για τη φήμη λόγω της αποκάλυψης προσωπικών δεδομένων τους και δεδομένων που αποκαλύπτουν την ταυτότητα του καταγγελλομένου.

Αντίστοιχες πρόνοιες που αποσπασματικά είδαν το φως της δημοσιότητας περιλαμβάνονται στις Καθοδηγητικές Γραμμές που εξέδωσε το 2016, ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων προς τα Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διευκρινίζεται ότι ο Ευρωπαίος Επόπτης, είναι η αρμόδια Εποπτική Αρχή των Θεσμικών Οργάνων της Ε.Ε για την προστασία των δεδομένων και όχι των εποπτικών αρχών των κρατών – μελών, όπως λανθασμένα αναφέρθηκε.

Στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη εθνική νομοθεσία κάποιοι Οργανισμοί έχουν υιοθετήσει εσωτερικούς μηχανισμούς και διαδικασίες whistleblowing με την καθοδήγηση του Γραφείου μου στη βάση της  σχετικής Γνώμης 1/2006 της Ομάδας Εργασίας του Άρθρου 29 (νυν Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων). Για παράδειγμα  υπάρχει σχετική εγκύκλιος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και εκκρεμεί η ψήφιση του περί Αναφοράς Παραβάσεων Νόμου του 2018, για τον οποίο το Γραφείο μου ήδη έχει υποβάλει θετικά σχόλια.

Ανεξάρτητα όμως από τη θεσμοθέτηση των διαδικασιών για την υποβολή των καταγγελιών (whistleblowing), η ανεξάρτητη και παράλληλη εφαρμογή των κανόνων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων όλων των εμπλεκόμενων προσώπων (καταγγέλλοντα, καταγγελλόμενου ή τρίτου), είναι δεδομένη και επιτακτική, αφού αυτό εξάλλου προνοείται και στην Πρόταση Οδηγίας.

Συνοψίζω και διευκρινίζω για ακόμη μία φορά, ναι ο πληροφοριοδότης, πρέπει να προστατεύεται και να ενθαρρύνεται, μέσα από ασφαλή κανάλια και ταυτόχρονα να καθίσταται αποτρεπτικό το κακόβουλο και εκδικητικό ‘κάρφωμα’.

Η διερεύνηση των καταγγελιών οι οποίες υποβάλλονται στο Γραφείο μου αποτελούν καθήκον και υποχρέωσή μου.

Ο κάθε θεσμός θα πρέπει να ενεργεί εντός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων και των καθηκόντων του. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο διερεύνησης συγκεκριμένης καταγγελίας ζήτησα πληροφορίες ως είχα υποχρέωση.

Η ενθάρρυνση του ‘καρφώματος’ από οποιοδήποτε πρόσωπο, χωρίς να υπάρχουν τα κατάλληλα εχέγγυα και αντισταθμιστικά μέτρα, π.χ εσωτερικοί ενδοεταιρικοί μηχανισμοί υποβολής καταγγελιών και ειδικοί μηχανισμοί υποβολής καταγγελιών σε  αρμόδιες Δημόσιες Αρχές για παράβαση ενωσιακών ή εθνικών νομοθεσιών, θα οδηγήσει σε καταστάσεις ανεξέλεγκτες και αδιαφανείς.

Η ουσία του θέματος με τον Γενικό Ελεγκτή παραμένει ότι, του ζήτησα να μου παράσχει κάποιες πληροφορίες για διερεύνηση παραπόνου, το οποίο είχα υποχρέωση να εξετάσω και αρνήθηκε. Ο Νόμος προβλέπει ότι, άρνηση παροχής των ζητούμενων πληροφοριών συνιστά αδίκημα. Εξήγησα στον Γενικό Ελεγκτή αυτή την διάσταση, αλλά δεν συμμορφώθηκε.»