Ανακοινωθέντα

Όλες οι καμπάνες της Γης σήμαναν μεμιάς. Όλα τα ανθρώπινα μέτωπα ψηλά. Όλες οι καρδιές μεσίστιες. Στο χωριό Λύση, ανάμεσα Λευκωσία κι Αμμόχωστος, η μάνα του έσφιξε το μαύρο τσεμπέρι κάτου απ’ το δυνατό σαγόνι της κι είπε ακριβώς τα λόγια που περίμενε ο γιος της: «Είμαι περήφανη. Κάλλιο μια φούχτα τιμημένη στάχτη, παρά γονατισμένος ο λεβέντης μου». Ο πατέρας του πάλι, σαν πήγε στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Λευκωσίας, αναγνώρισε το καμένο παιδί του απ’ τις χοντρές ελληνικές κοκάλες του…

Κυρίες και κύριοι,

Με συναίσθηση ιστορικού χρέους ο Πρόεδρος και τα μέλη των Εθνικόφρονων Προσφυγικών Σωματείων «Σταυραετός» τελούν σήμερα στον Ιερό Ναό Αποστόλου Ανδρέα, το ετήσιο μνημόσυνο του ηρωομάρτυρα και Υπαρχηγού του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ, Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου.

Με αρετήν και τόλμην, πρώτος μεταξύ πρώτων, ο γενναίος των γενναίων, Γρηγόρης Αυξεντίου, γίνεται στις 3 Μαρτίου 1957 εθνικό ολοκαύτωμα και καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στο ηρωικό πάνθεο του κυπριακού έπους 1955-59.

«Στην εσχάτην ανάγκην θα αγωνιστώ και θα πεθάνω σαν Έλληνας αλλά ζωντανόν δε θα με πιάσουν», γράφει ο Γρηγόρης Αυξεντίου στην αγαπημένη του Βασιλική. Κι έτσι ατρόμητος, κι έτσι ακλόνητος, αποφασισμένος παρέμεινε μέχρι θανάτου ο Σταυραετός του Μαχαιρά, τιμώντας με ανυπέρβλητο ηρωισμό τον όρκο του Έλληνα Αξιωματικού.

Είκοσι εννιά ετών ο Γρηγόρης, κι έγινε ένα με την ιδέα του Έθνους. Ταυτίστηκε σώμα και ψυχή με το Ευαγγέλιο και την Ελλάδα.

Η Αγία Γραφή και τα ψηλά ιδανικά του ελληνικού πνεύματος αποτέλεσαν γι’ αυτόν και τους συναγωνιστές αντάρτες του, πηγή δύναμης και έμπνευσης.

Είκοσι εννιά ετών ο Γρηγόρης, και καθαγίασε με το άγιο και τίμιο αίμα του την ιερή παρακαταθήκη της φυλής του, οδηγούμενος με αξιοπρέπεια στη θυσία, εκπληρώνοντας το υπέρτατο χρέος της λευτεριάς.

Με τα ψευδώνυμα Ζήδρος, Αίας, Άρης, Ρήγας, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, άφησε μοναδικές στιγμές ανδρείας στη μάχη των Σπηλιών, όπου έσωσε τον Αρχηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενή και τα παλληκάρια του, με το θάρρος και την εξυπνάδα του, καθώς και στις μάχες της Ζωοπηγής και των Χανδριών.

Ολόκληρη η ανταρτική και εθνική του δράση αποτελεί μία αδιάλειπτη επικύρωση του ελληνικού του ήθους, μία μαρτυρία ευγένειας ψυχής και χαρακτήρα, ένας ηράκλειος άθλος εθνικής υπέρβασης, που δεν θα μπορούσε παρά να καταλήξει στο ολοκαύτωμα, έτσι όπως έγινε στον Μαχαιρά.

Γεννημένος στη Λύση το 1928, είχε γονείς τον Πιερή και την Αντωνού και μία μόνο αδελφή τη Χρυσταλλού Αυξεντίου - Σουρουλλά. Φοίτησε στο Δημοτικό Λύσης και στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Από μικρός αγαπούσε την ιστορία και τον γοήτευαν οι ήρωες του 1821.

Ονειρευόταν να γίνει σαν τον Διάκο. Τον συγκινούσαν οι Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Ανδρούτσος.

Σαν παιδί ήταν τολμηρός, άφοβος και τα παιδιά του χωριού τον αναγνώριζαν σαν αρχηγό. Ο ρόλος του Εθνομάρτυρα Κυπριανού που του είχε ανατεθεί από το έργο «9^η Ιουλίου» του Βασίλη Μιχαηλίδη στη Στ’ τάξη, αιχμαλώτισε την καρδιά του νεαρού εφήβου. Ο Κυπριανός, που θυσιάστηκε για τον λαό του, είχε γίνει πρότυπό του. Από τότε ζούσε για τ’ όνειρό του: Να αγωνιστεί για την ελευθερία και την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Για τον ήρωα Αυξεντίου, δύο δρόμοι υπήρχαν. «Ελευθερία ή Θάνατος». Η ζωή του από τότε ήταν μία σιωπηλή προετοιμασία για τη μεγάλη στιγμή.

Τα δύο του όνειρα: να γίνει φιλόλογος και να περάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, δεν πραγματοποιούνται, για τούτο καταλήγει στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στην Κόρινθο.

Από την Αθήνα έγραφε στη μητέρα του: «Μη λυπάσαι μητέρα, που έφυγα από την αγκαλιά σου, γιατί βρίσκομαι τώρα στην αγκαλιά της Ελλάδας, της πιο στοργικής μάνας όλου του κόσμου, που είναι υλικά φτωχή αλλά ψυχικά είναι η πλουσιότερη μάνα όλων των αιώνων».

Τρισευτυχισμένος υπηρετεί το ιδανικό του, φορώντας την τιμημένη στολή του Έλληνα Αξιωματικού, κάπου στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

To 1950, όταν σύσσωμος ο κυπριακός λαός αξιώνει ένωση Κύπρου - Ελλάδας, γράφει ενθουσιασμένος σ’ ένα φίλο του: «… Την Λευτεριά μας, το ιδανικό των ιδανικών μας, την υπέγραψα κι εγώ όχι μόνο στο χαρτί, μα φορώντας την τιμημένη στολή του Έλληνα φαντάρου και θα την υπογράψω οποιαδήποτε στιγμή το ζητήσει η Κύπρος μας με το αίμα μου».

Η ένταξη του Αυξεντίου στην ΕΟΚΑ δεν ήρθε λοιπόν στη ζωή του ήρωα ως ένα τυχαίο και απομονωμένο γεγονός. Ήταν αποτέλεσμα του ευγενώς αισθήματος πατριωτισμού, που καλλιέργησε από μικρός. Ο καημός της σκλαβωμένης Κύπρου σιγόκαιγε μέσα του και ήταν πάντα έτοιμος στο προσκλητήριο σάλπισμα του «Νυν υπέρ πάντων ο Αγών».

Από την πρώτη στιγμή της συνάντησής του με τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ Διγενή, του δίνονται οδηγίες ν’ αναλάβει την εκπαίδευση των ομάδων της περιοχής Αμμοχώστου, που του ήταν οικεία. Την 1^η Απριλίου 1955 στα γεγονότα της ανατίναξης του σταθμού Δεκέλειας, χάνει την ταυτότητά του και επικηρύσσεται αρχικά με £250 και μετά με το ποσό των £5000. Γι’ αυτό ο Γρηγόρης γίνεται αντάρτης και πολεμά ελεύθερος τους κατακτητές της πατρίδας του.

Τραγικά τρυφερός ήταν ο γάμος του Αυξεντίου. Ντυμένος με τη στολή του αντάρτη τον Ιούνιο του 1955 τελεί υπό αυστηρή εχεμύθεια το Μέγα Μυστήριο, στη Μονή Αχειροποιήτου του Καραβά, με τη Βασιλική. Αντί γαμήλιες ευχές, ζητά να του εύχονται «Καλό Βόλι». Αμέσως μετά τον γάμο, παίρνει τον δρόμο για τα βουνά. Στην αγαπημένη του Βασιλική γράφει αργότερα: «Ίσως με τις τελευταίες συλλήψεις ν’ ανησύχησες. Είναι αλήθεια ότι ύστερα από προδοσία μας σφίξανε αρκετά, αλλά ο καλός Θεός μας βοήθησε να αποφύγουμε τον κίνδυνο. Μην ανησυχείς και ο Γρηγόρης σου δεν το ΄χει να πιαστεί έτσι εύκολα. Στην ανάγκη θα αγωνιστώ και θα πεθάνω, αλλά ζωντανό δεν θα με πιάσουν».

Μέσα από μαρτυρίες αυτών που τον έζησαν στα δύσκολα αλλά και στα καθημερινά της εθνικής δράσης, φαίνεται πόσο πατρικός και γεμάτος φροντίδα ήταν ο ήρωας για τους ανθρώπους και συνάμα αυστηρός στο καθήκον και στις υποχρεώσεις έναντι του Αγώνα.

Ήθος, λεβεντιά, πειθαρχία, αυτοθυσία, ανθρωπιά, ετοιμότητα σωματική και πνευματική τον χαρακτήριζαν.

Ψύχραιμος, χωρίς φόβο, μόνιμα ατρόμητος, ήταν έτοιμος για τον έσχατο κίνδυνο. Δεν είναι λίγες οι φορές που μόνος του ήρθε αντιμέτωπος με τις υπέρμετρες δυνάμεις των Άγγλων. Στη μάχη των Σπηλιών αλλά και σε άλλες περιπτώσεις κάλυπτε όλους, και τελευταίος αποχωρούσε από το πεδίο της μάχης. Εκπλήρωνε τα καθήκοντά του σχολαστικά και δεν ενεργούσε απερίσκεπτα, αλλά κατόπιν ώριμου, μελετημένου και οργανωμένου σχεδιασμού.

Ήταν για τους συναγωνιστές του, μια αγωνιστική προσωπικότητα, πρότυπο ιδανικού ανθρώπου, σύμβολο ζωής, υπόδειγμα βίου. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου είχε πλήρη επίγνωση του δραματικού του ρόλου, είχε διαίσθηση και επίγνωση της σύντομης διάρκειας της ζωής.

… «Ναι η πιο μεγάλη πράξη της ζωής μας είναι η απόφαση του θανάτου μας, όταν υπάρχει κάποια διέξοδος, όταν μπορείς και να τον αποφύγεις και συ τον διαλέγεις σαν τιμή και σα χρέος για τους άλλους, πιο πέρα απ’ τις ανάγκες σου. Όποιος μπορεί να νικήσει μια στιγμή τη ζωή του, νικάει και τον θάνατο. Το ΄μαθα…»

Η αναμφισβήτητη θυσία ήταν συνειδητή επιλογή.

Δύο μήνες πριν πεθάνει, πληγωμένος στο Παλαιχώρι έλεγε: «Έχω υπογράψει συμβόλαιο με τον θάνατο. Όταν πρωτοήρθα στα βουνά, ήμουν μόνος. Τώρα είναι γεμάτα αντάρτες. Έδειξα πως πολεμούν, θα δείξω και πως πεθαίνουν»… « Αυτή είναι τώρα η μόνη, η τελευταία προσφορά μου στον Αγώνα, έφτασε η στιγμή, που δεν θα ξαναϊδεί ο εχθρός κανέναν να παραδίδεται».

Ολοκαυτώματα, τάφοι, βωμοί, είναι το βαρύ τίμημα της λευτεριάς. Ολοκαύτωμα έγινε και ο Αυξεντίου, προσφέροντας τον εαυτό του στον ιερό Αγώνα της Κύπρου, όταν στις 3 Μαρτίου 1957 προδόθηκε, ενώ βρισκόταν στο κρησφύγετο. Η Παναγία του Μαχαιρά, περικυκλώνεται από 60 σκαπανείς του Μηχανικού και 5000 στρατιώτες.

Δέκα ώρες καθήλωσε τους Άγγλους και ξαναζωντάνεψε τον Λεωνίδα στις Θερμοπύλες με το ασύγκριτο «Μολών Λαβέ». Πλαγιές και βουνοκορφές, αντηχούσαν από τις εκρήξεις. Τα ελικόπτερα πηγαινοέρχονταν. Επιθυμία, μα και προσταγή του Αυξεντίου ήταν να παραδοθούν οι άλλοι αντάρτες σύντροφοί του: Αντώνης Παπαδόπουλος, Φειδίας Συμεωνίδης, Αυγουστής Ευσταθίου, Ανδρέας Στυλιανού.

Οι Άγγλοι έβαλαν δυναμίτιδα γύρω από το κρησφύγετο. Όμως απέτυχαν. Δεν βρήκαν τον στόχο τους. Ο Γρηγόρης κτυπά και ξανακτυπά. Έπρεπε να κάνουν κάτι πριν νυχτώσει. Και να προσέξουν, να μην αποτύχουν.

Οι σκαπανείς του Μηχανικού άνοιξαν μεγάλη τρύπα πάνω από το κρησφύγετο. Τη γέμισαν με βόμβες και δυναμίτιδα. Από πάνω έριξαν βενζίνη. Απομακρύνθηκαν. Με μια ριπή τις ανατίναξαν. Σίδερο, φωτιά και λάβα, κρησφύγετο και Αυξεντίου, έγιναν ένα. Τον άρπαξε η δόξα, τον ανέβασε στον θρόνο πάνω στο άρμα και τον πήγε στο πάνθεο των ηρώων.

Ο Μαχαιράς για την πατρίδα και την ιστορία θα παραμείνει αιώνιο έμβλημα ηρωισμού κι αυτοθυσίας – λαμπρό παράδειγμα για τις γενιές που θα ’ρθουν.

Σήμερα σε μια αντιηρωική εποχή, καταναλωτισμού και υλικών αγαθών, όπου λείπουν τα πρότυπα, προβάλλει μπροστά μας αδήριτη ανάγκη να διαφυλάξουμε τα ιδανικά και τις αξίες, που θα διασφαλίσουν την εθνική μας επιβίωση.

Και εμείς προσκυνητές της μνήμης σου Σταυραετέ του Μαχαιρά, μαζί με τον ποιητή σε παρακαλούμε:

«Έλα να μας βρεις και μη ρωτήσεις γιατί,

Έλα σαν καβαλάρης όμορφος και μπες μπροστά για τον αγώνα τον καλό

και τον ωραίο. 

Για τη γη σου Γρηγόρη, για τη γη μας,

την τόσο προδομένη, την τόσο πικραμένη,

την τόσο αγαπημένη γη μας». 

Φίλες και φίλοι,

Η γενιά του ΄55-59 αγωνίστηκε με ήθος και αυταπάρνηση και έδωσε ότι πολύτιμο είχε για την πατρίδα μας. Αναμφίβολα, έχουμε υποχρέωση όχι μόνο να θυμόμαστε την προσφορά της αλλά κυρίως, να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με συνέπεια και υπευθυνότητα, ώστε να απαλλάξουμε την πατρίδα μας από την κατοχή. Να επανενώσουμε τη χώρα μας με μία λύση, που θα διασφαλίζει τη σταθερότητα, την πρόοδο, την ειρήνη και την ευημερία για όλους τους νόμιμους πολίτες.

Αυτή την περίοδο, και παρά τα προσκόμματα που η Τουρκία για μια ακόμη φορά προβάλλει, οφείλουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας στη διαμόρφωση των όρων αναφοράς, που όπως επισημαίνει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, αποτελούν την απαραίτητη προϋπόθεση για αποτελεσματική διαπραγματευτική διαδικασία.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε μέχρι στιγμής δύο συναντήσεις με την εκπρόσωπο του κ. Γκουτέρες, την κα Λουτ, στην οποία περιέγραψε ξεκάθαρα και με σαφήνεια τη δική μας θέση.

Θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικό να διασφαλίσουμε το κεκτημένο των διαπραγματεύσεων έτσι όπως μας το παρέδωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο κ. Γκουτέρες στο Γκραν Μοντανά και το οποίο, για πρώτη φορά, περιλαμβάνει ρητές και σαφείς αναφορές για κατάργηση εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων. Ορίζει, επίσης, την επιστροφή της Μόρφου και δίνει το πλαίσιο διαπραγμάτευσης για σειρά άλλων κρίσιμων παραμέτρων, όπως ο τρόπος λήψεως αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα.

Καταγράφονται δηλαδή, βασικά ζητήματα του κυπριακού προβλήματος και γι΄ αυτό ο Πρόεδρος επιδεικνύει υπομονή και επιμονή, προκειμένου να κρατήσουμε όλα όσα κερδίσαμε με σκληρή διαπραγμάτευση τα προηγούμενα χρόνια.

Η δική μας πλευρά, όπως επανειλημμένα έχει διακηρύξει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι έτοιμη οποιαδήποτε στιγμή και σε οποιοδήποτε μέρος να εμπλακεί με όλη την καλή θέληση στη διαπραγματευτική διαδικασία, έτσι όπως την έχει καθορίσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, προκειμένου να καταφέρουμε να απαλλαγούμε από την κατοχή και να επανενώσουμε την πατρίδα μας.

Το επιθυμητό αποτέλεσμα από αυτή την προσπάθεια, θα αποτελεί την καλύτερη δικαίωση για όλους τους ήρωες, που πρόσφεραν το πολυτιμότερο αγαθό και θυσίασαν την ομορφιά της ζωής για την ελευθερία της πατρίδας.

Αιωνία η μνήμη, του Σταυραετού του Μαχαιρά, Γρηγόρη Αυξεντίου, καθώς και όλων των ηρώων του τόπου μας, που δικαίως κοσμούν το πάνθεο της αθανασίας.

_____________

ΡΜ/ΣΧ