Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που χαιρετίζω το 8^ο Ενεργειακό Συμπόσιο που διοργανώνουν από κοινού το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης και η Εταιρεία Επικοινωνίας, Εκδόσεων, Διαφημίσεων και Συνεδρίων Financial Media Way.

Οι ιδιάζουσες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία του κορονωϊού, δεν επέτρεψαν, δυστυχώς, την, ως είθισται, διά ζώσης καθιερωμένη πραγματοποίηση του Συμποσίου.

Ωστόσο, οι διοργανωτές, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία και χάρις στο πείσμα, τον ζήλο και την ευρηματικότητά τους, κατόρθωσαν την επιτυχή διοργάνωσή του.

Στο πλαίσιο αυτό, θα ήθελα θερμά να τους ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίδεται, να αναπτύξω εν συντομία την ενεργειακή στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία στηρίζεται, στη βάση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού, με στόχο:

● Την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς ενέργειας σύμφωνα με τα όσα οι υποχρεώσεις, αλλά και οι ανάγκες απεξάρτησης από τις συμβατικές μορφές ενέργειας επιτάσσουν.

● Την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, μέσω της αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας με χώρες της ευρύτερης γειτονικής περιοχής.

● Την αξιοποίηση του υδρογονανθρακικού πλούτου εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Δημοκρατίας.

Όσον αφορά τον πρώτο πυλώνα που άπτεται της εσωτερικής αγοράς, επισημαίνω ότι, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις και τις υποδείξεις της Πράσινης Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προνοεί κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, στόχος μας δεν είναι άλλος από τη σταδιακή μετάβαση της Κύπρου στην πράσινη ενέργεια και την κυκλική οικονομία.

Προς την επίτευξη του πιο πάνω, τον Ιανουάριο του 2020 υιοθετήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που έχει χρονικό ορίζοντα το 2030, και το οποίο θέτει σχετικούς ποσοτικούς και κοστολογημένους στόχους, καθορίζοντας ταυτόχρονα ενδιάμεσα χρονικά ορόσημα για παρακολούθηση της πορείας επίτευξής τους.

Την ίδια στιγμή, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε τον περασμένο Νοέμβριο τη μετεξέλιξη του Συστήματος για τη Διακυβέρνηση για την Ενέργεια και το Κλίμα σε Εθνικό Σύστημα Διακυβέρνησης της Αναπτυξιακής Στρατηγικής, αποσκοπώντας στη δημιουργία ενός νέου βιώσιμου οικονομικού μοντέλου, για μια οικονομία σύγχρονη και ανταγωνιστική.

Πέραν τούτων, βασική επιδίωξή μας είναι επιπρόσθετα η επιτυχής αντιμετώπιση των αλληλένδετων κλιματικών και ψηφιακών προκλήσεων και η αποδοτική χρήση των πόρων, ώστε το 2050 αφενός να έχουν μηδενιστεί οι καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και αφετέρου η οικονομική ανάπτυξη να έχει αποσυνδεθεί από τη χρήση των πόρων σε μία κυκλική οικονομία.

Προς τούτο, μεταξύ άλλων μέτρων:

• Εργαζόμαστε για απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης μεγάλων εμπορικών έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και για τη δημιουργία εξιδεικευμένου κέντρου εξυπηρέτησης των έργων αυτών (one-stop centre).
• Προωθούμε την υλοποίηση 223 έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, τα οποία εντάχθηκαν στα δύο τελευταία Σχέδια του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.Η ολοκλήρωση των έργων αυτών, σε συνδυασμό με τα οικιακά συστήματα Net Metering και τα συστήματα Net Billing σε επιχειρήσεις, αναμένεται να αυξήσει τη συνολική εγκατεστημένη παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας πέραν των 700 μεγαβάτ. Σημειώνεται ότι ο ενδεικτικός στόχος για το 2020 ανέρχεται στα 528 μεγαβάτ.
• Σχεδιάζουμε την εγκατάσταση περαιτέρω δημόσιων σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, ως επίσης την παροχή νέων κινήτρων προώθησης της ηλεκτροκίνησης.
• Το αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας ετοίμασε προτάσεις νέων Σχεδίων Χορηγιών για Ενεργειακή Απόδοση και Εξοικονόμηση Ενέργειας (ΕΞΕ) της τάξης των €95 εκατομμυρίων, για την Προγραμματική Περίοδο 2021-27 με τη διεκδίκηση πρόσθετων κονδυλίων, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο να αυξηθεί στα €200 εκατομμύρια.
• Επιπλέον, θα χορηγούνται περίπου ακόμη 7 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, από το Ταμείο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Απόδοσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας για οικιακούς καταναλωτές αλλά και για ενεργειακούς ελέγχους σε Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις.

Στο σημείο αυτό, οφείλω να επισημάνω πως έχουμε ήδη υπερκαλύψει από το 2018 τους υποχρεωτικούς μας στόχους για το 2020 σε σχέση με την ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ενώ θα υπερκαλυφθεί, επίσης, ο υποχρεωτικός στόχος για το 2020 που αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Έλλειμμα, ωστόσο μικρό, αναμένεται να υπάρξει μόνο στον στόχο των μεταφορών, θέμα για το οποίο τα συναρμόδια Υπουργεία ήδη επεξεργάζονται διάφορα μέτρα.

Ένας από τους πλέον σημαντικούς μας στόχους στον εσωτερικό τομέα ενέργειας δεν είναι άλλος από το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού.

Δυστυχώς, και οφείλουμε να επισημαίνουμε αδυναμίες, πάρα τη στήριξη που τόσο το αρμόδιο Υπουργείο όσο και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου παρείχαν και παρέχουν στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, υπήρξαν καθυστερήσεις – δεν θα αναφέρω εάν είναι δικαιολογημένες ή μη – και ως αποτέλεσμα το άνοιγμα της αγοράς εκτιμάται περί τα τέλη του 2021/αρχές του 2022.

Σε σχέση με τον δεύτερο πυλώνα της άρσης της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, υπενθυμίζω πως τέθηκε ως προτεραιότητα η προώθηση τριών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα εν λόγω, υψίστης σημασίας, έργα αφορούν:

(α)  Την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, μέσω υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου, γνωστή ως EuroAsia Interconnector, η οποία ουσιαστικά θα αποτελεί την διασυνδετήριο λεωφόρο ηλεκτρισμού που θα ενώνει την Ασία με την Ευρώπη.

(β)  Τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, για την κατασκευή του οποίου Κύπρος, Ελλάδα και Ισραήλ, υπογράψαμε, στις αρχές του χρόνου, διακρατική συμφωνία. Το έργο βρίσκεται, σήμερα, στο στάδιο των τελικών μελετών και σκοπό έχει τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην ηπειρωτική Ευρώπη.

(γ)  Τις υποδομές έλευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο, για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή. Οι υποδομές, που θα αναπτυχθούν στην περιοχή Βασιλικού, είναι συνολικής αξίας €289 εκατομμυρίων, και αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2022. Υπενθυμίζω ότι για την ανέγερσή τους έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση €101 εκατομμυρίων από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility).

Και είναι σημαντικό να τονιστεί πως η έλευση φυσικού αερίου θα διευκολύνει τη λειτουργία ανεξάρτητων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρισμού που προανέφερα.

Επίσης, αναμένουμε ότι με το φθηνότερο καύσιμο και τον ανταγωνισμό που θα επέλθει στην αγορά ηλεκτρισμού, θα υπάρξει μείωση τόσο στην τιμή ηλεκτρισμού όσο και στις εκπομπές αερίων και, συνεπώς, στο κόστος που πληρώνει η ΑΗΚ για αγορά δικαιωμάτων.

Πέραν τούτου, παρέχουμε πλήρη στήριξη στην προτεινόμενη ηλεκτρική διασύνδεση EuroAfrica Interconnector, η οποία θα συνδέει την Κύπρο με την Αίγυπτο και την Ελλάδα, ενώ καταγράφεται το ιστορικό ορόσημο της επίσημης ίδρυσης του περιφερειακού διακυβερνητικού οργανισμού «East Mediterranean Gas Forum», τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Η Κύπρος είναι εκ των ιδρυτικών μελών του Φόρουμ, μαζί με Αίγυπτο, Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία, Παλαιστίνη, το οποίο έχει ακριβώς ως στόχο τη δημιουργία μιας βιώσιμης αγοράς αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Είναι για αυτόν ακριβώς τον λόγο, που το Φόρουμ έχει εξασφαλίσει την πλήρη στήριξη τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, καθώς επί της ουσίας αποτελεί μια πλατφόρμα διαρθρωμένου διαλόγου σε θέματα που άπτονται τεχνικής και εμπορικής συνεργασίας, μεταξύ χωρών που εισάγουν, εξάγουν ή απλά αποτελούν διακομιστές φυσικού αερίου.

Όσον αφορά τον τρίτο πυλώνα, την αξιοποίηση δηλαδή των υδρογονανθράκων εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, αντίθετα με τις προηγούμενες χρονιές, το 2020 δεν κατέστη δυνατό να πραγματοποιηθούν γεωτρήσεις.

Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις, τα υγειονομικά μέτρα, αλλά και οι μειωμένοι προϋπολογισμοί των εταιρειών υδρογονανθράκων, κυρίως ως αποτέλεσμα της πτώσης στις τιμές πετρελαίου και αερίου, συνεπεία της πανδημίας, προκάλεσαν παγκόσμια μια δραματική μείωση των ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Στο σημείο αυτό, οφείλω να μεταφέρω πως βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με όλους τους αδειούχους, οι οποίοι διαβεβαίωσαν πως παραμένουν δεσμευμένοι στις συμβατικές τους υποχρεώσεις με τη Δημοκρατία και στο πλαίσιο αυτό, οι εταιρείες ExxonMobil και Qatar Petroleum και Total και Eni, επαναπρογραμματίζουν τις γεωτρήσεις τους για το δεύτερο μισό του 2021.

Αυτό που θεωρώ σημαντικό να επισημάνω είναι πως σε αντίθεση με άλλες γεωγραφικές περιοχές, δεν υπήρξε ακύρωση των ερευνητικών προγραμμάτων ή αποχώρηση εταιρειών από την Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη.

Θέλω να υπογραμμίσω πως, ακόμη και υπό τις παρούσες συνθήκες, τη φετινή χρονιά υπήρξαν σημαντικές εξελίξεις σε σχέση με την υλοποίηση της στρατηγικής μας στον τομέα των υδρογονανθράκων.

Όπως γνωρίζετε, η Noble Energy, διαχειριστής του κοιτάσματος φυσικού αερίου «Αφροδίτη», εξαγοράστηκε πρόσφατα από την Chevron, εταιρεία κολοσσό στη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου.

Και οι δύο εταιρείες, μας διαβεβαίωσαν ότι συνεχίζεται κανονικά ο προγραμματισμός για εκμετάλλευση του εν λόγω κοιτάσματος, στη βάση του εγκεκριμένου Σχεδίου Παραγωγής.

Σχέδιο το οποίο προνοεί ότι το αέριο θα μεταφέρεται με υποθαλάσσιο αγωγό στο τερματικό LNG στο Ίντκου της Αιγύπτου, για εξαγωγές τόσο στην Ευρώπη όσο και διεθνώς.

Προτού ολοκληρώσω, και δραττόμενος της ευκαιρίας, εκείνο για το οποίο θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω είναι για την αποφασιστικότητα μας, και παρά την όποια προκλητικότητα, απειλές και παράνομες ενέργειες της Τουρκίας,  να προχωρήσουμε, ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος, στην απρόσκοπτη εφαρμογή της ενεργειακής μας πολιτικής, βάσει των συγκεκριμένων και στοχευμένων στρατηγικών σχεδιασμών που υιοθετούμε.

Προς την κατεύθυνση της ενάσκησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων θα συνεχίσουμε με τις πρωτοβουλίες αναβάθμισης των ενεργειακών μας συμπράξεων με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και της Ευρώπης, τιμώντας την ίδια στιγμή, τις συμβατικές μας υποχρεώσεις είτε προς τα κράτη είτε προς τις εταιρείες, προχωρώντας στην υλοποίηση των ιδιαίτερα σημαντικών συμφωνιών που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει συνάψει.

Θα ήθελα να επαναλάβω πως η Τουρκία δεν αποκλείεται από το ευρύτερο δίκτυο ενεργειακών συνεργειών που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή και οι οποίες προάγουν την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής.

Εκείνο που πρωτίστως βεβαίως προαπαιτείται, είναι ο τερματισμός από μέρους της των έκνομων ενεργειών εναντίον, τόσο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και σειράς άλλων χωρών, οι οποίες σε κάθε περίπτωση είναι σε πλήρη αντίθεση με τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και τους στόχους που υπηρετούν οι προαναφερθείσες συνεργασίες.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να συγχαρώ το Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (IENE) και την εταιρεία Επικοινωνίας, Εκδόσεων, Διαφημίσεων και Συνεδρίων Financial Media Way, για τη συνεργασία τους μέσα από την οποία πέτυχαν να καταστήσουν το Ενεργειακό Συμπόσιο θεσμό.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες σας, ως επίσης η 9η διοργάνωση του Συμποσίου να μας βρει και πάλι στον δρόμο της προόδου που βαδίζαμε πριν την πανδημία.

Σας ευχαριστώ.

(ΡΜ/ΕΚ/ΣΧ)