Ανακοινωθέντα

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι όμως μόνο δημιούργημα του δικαίου, αλλά συγχρόνως επιδιώκει τους σκοπούς της αποκλειστικά με τα μέσα του δικαίου. Αποτελεί κοινότητα η οποία στηρίζεται στο δίκαιο, κοινότητα μέσω του δικαίου. Δεν είναι η δύναμη της εξουσίας που ρυθμίζει την οικονομική και κοινωνική συμβίωση των λαών των κρατών μελών, αλλά το δίκαιο της Ένωσης. Αυτό αποτελεί τη βάση του θεσμικού συστήματος.»[1]

Αυτό το οποίο μόλις ανέγνωσα, κυρίες και κύριοι, αποτελεί απόσπασμα από το σύγγραμμα «Το Αλφάβητο του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης» του καθηγητή Klaus‑Dieter Borchardt, με την επιλογή της αναφοράς μου να μην είναι τυχαία καθότι θεωρώ πως μέσα σε αυτήν την παράγραφο συμπυκνώνεται εγγενώς ο ρόλος, ο σκοπός και η ωφελιμότητα της ύπαρξης και λειτουργίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενός Δικαστηρίου  δημιούργημα των αρχών της δεκαετίας του ’50  και ενός Δικαστηρίου  που εν έτει 2022, 70 δηλαδή χρόνια μετά από την ίδρυσή του, συνεχίζει να αποτελεί την κινητήριο δύναμη για ότι –συνοπτικά κάποιος θα ονόμαζε- ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, με τις αποφάσεις του να έχουν ενίοτε πολιτική χροιά καθώς η ερμηνεία που το Δικαστήριο υιοθετεί επιφέρει σημαντικές εξελίξεις σε πολλά επίπεδα πολιτικής.

Με την πιο πάνω εισαγωγή, θεωρώ ότι εκφράζω όλους εδώ σήμερα λέγοντας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία στηρίζει εμπράκτως το έργο του ΔΕΕ καθώς αποτελεί ένα από τα κράτη μέλη το οποίο σέβεται πλήρως τις αποφάσεις του, με το Ανώτατο Δικαστήριο να έχει, μέσα από τις δικές του αποφάσεις, γνήσια επιδείξει τον σεβασμό του.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στη σχέση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το ΔΕΕ, θα ήταν ατόπημα να μην αποδώσω μνεία προς τους Κύπριους Δικαστές, τον οποίων η παρουσία κοσμεί το Δικαστήριο. Και λέγω τούτο για δύο ουσιώδεις λόγους:

Πρώτον, διότι οι Κύπριοι υποψήφιοι που προτάθηκαν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για διορισμό στο Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο αντίστοιχα, κατόπιν σύστασης της αρμόδιας εθνικής Επιτροπής επιλογής στην οποία συμμετέχει και ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, έλαβαν θετική γνωμοδότηση από την  επιτροπή του άρθρου 255 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας αρμοδιότητα είναι η γνωμοδότηση όσον αφορά στην καταλληλότητα των υποψηφίων να ασκούν τα καθήκοντα του Δικαστή και του Εισαγγελέα του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου,

και

δεύτερον, διότι ο κάθε ένας από τους Κύπριους Δικαστές έχει διαπρέψει στο ΔΕΕ, με αποτέλεσμα να τους έχουν ανατεθεί πρόσθετα καθήκοντα. Συγκεκριμένα, ο δρ Κωνσταντίνος Λυκούργος εκτελεί χρέη Πρόεδρου του Τέταρτου Τμήματος του ΔΕΕ. Ο δρ Σάββας Παπασάββας ασκεί καθήκοντα Αντιπρόεδρου του Γενικού Δικαστηρίου και η κα Άννα Μαρκουλλή εκτελεί χρέη Προέδρου του Δεύτερου Τμήματος του Γενικού Δικαστηρίου. Ο δρ Νικόλας Αιμιλίου διορίστηκε ως ο πρώτος Κύπριος Γενικός Εισαγγελέας στο Δικαστήριο.

Και με τους τέσσερεις είχαμε τη χαρά μαζί με τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, να έχουμε εκτενείς και παραγωγικές συζητήσεις κατά τη διάρκεια σχετικά πρόσφατης επίσημης επίσκεψής μας στο ΔΕΕ μετά από την ευγενή πρόσκλησή τους και να αναπτύξουμε έναν γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο. Γόνιμες συζητήσεις κατά την εκεί παρουσία μας είχαμε επίσης με τον Πρόεδρο του Δικαστηρίου της ΕΕ και τον Πρόεδρο του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ, όπου σε όλες τις συναντήσεις μας αυτές γίναμε κοινωνοί του υψηλού επιπέδου και του εξαιρετικού έργου που παράγεται στο ΔΕΕ, το οποίο -υπενθυμίζω καθώς η αναφορά έχει τη βαρύτητά της- αποτελείται από Δικαστές προερχόμενους από διαφορετικά νομικά συστήματα, με τη συνεργασία τους να αποτελεί οδοδείκτη του έμπρακτου σεβασμού που δεικνύεται στη διαφορετικότητα των νομικών συστημάτων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και τούτο καταγράφεται σε σειρά πολύ σημαντικών αποφάσεων που το ΔΕΕ εξέδωσε σε διάφορους τομείς δικαίου, με έναν εκ των οποίων να είναι ο σεβασμός του κράτους δικαίου, πάνω στον οποίο θεμελιώνεται η ίδια η Ένωση.

Χαρακτηριστικές  είναι οι δύο πολύ σημαντικές αποφάσεις που το ΔΕΕ εξέδωσε τον Φεβρουάριο 2022 σε σχέση με τις δύο προσφυγές ακυρώσεως που η Ουγγαρία και η Πολωνία καταχώρησαν κατά του λεγόμενου Κανονισμού αιρεσιμότητας. Κατ’ εμάς, η απόφαση του Δικαστηρίου να αποφανθεί υπέρ της νομιμότητας της διασύνδεσης των χρηματοδοτικών ροών από τον κοινοτικό προϋπολογισμό προς ένα κράτος μέλος με τον σεβασμό του κράτους δικαίου στο κράτος αυτό, ενισχύει αποφασιστικά την αποτελεσματική εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης ως προς την αναγκαιότητα προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της. Αυτό είναι ένα θέμα που εξίσου μας απασχολεί στη Νομική Υπηρεσία και θέλουμε να είμαστε όσο το δυνατότερο πιο αποτελεσματικοί στην ενάσκηση του δικού μας σημαντικού ρόλου να διασφαλίσουμε την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επικράτεια της Δημοκρατίας. Γι’ αυτό, όχι μόνο εφαρμόζουμε την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας και συνδράμουμε και στηρίζουμε ενεργά το έργο της EPPO και της OLAF, αλλά και όπου κριθεί απαραίτητο παρέχουμε καθοδήγηση στην εκτελεστική εξουσία κατά τη συνεργασία της με τα δύο προαναφερθέντα όργανα της Ε.Ε.

Κυρίες και κύριοι,

Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω τη σημερινή τοποθέτησή μου με αναφορά στη σχέση της Νομικής Υπηρεσίας με το ΔΕΕ, την οποίαν επί σκοπού άφησα ως κατακλείδα καθότι επιθυμώ με παραδείγματα, να δώσω το μεγάλο εύρος της εκπροσώπησης της Δημοκρατίας από τη Νομική Υπηρεσία στις διαδικασίες του ΔΕΕ και συναγόμενα, τη θετική επίδραση αποφάσεων του ΔΕΕ στο εθνικό μας δίκαιο, όπως και σε κεφαλαιώδη ζητήματα δημοσίου συμφέροντος.

Με γνώμονα λοιπόν τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και σε σχέση με τη διαδικασία προδικαστικής παραπομπής, και κρίνοντας ότι η νομολογία του Δικαστηρίου σε πρόσβαση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων είναι μείζονος  σημασίας για σκοπούς έρευνας, εξιχνίασης και δίωξης σοβαρών αδικημάτων στη Δημοκρατία, έχουμε ως Νομική Υπηρεσία παρέμβει σε όλες σχεδόν τις υποθέσεις που αφορούν στα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, με την υποβολή Γραπτών Παρατηρήσεων και παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την έκδοση σχετικών αποφάσεων από το Δικαστήριο.

Ομοίως παρέμβαση από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας έγινε και στην πρόσφατη και πολύ σημαντική υπόθεση που σχετίζεται με την UEFA και το ευρωπαϊκό μοντέλο αθλητισμού, στο οποίο βασίζεται το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, όπου κρίνεται κατά πόσον εφαρμόζονται οι αρχές του δίκαιου του ανταγωνισμού στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Και εδώ αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την απόφαση του Δικαστηρίου.

Σε σχέση με τη διαδικασία για Αίτηση ακυρώσεως, η Κυπριακή Δημοκρατία καταχώρησε δύο προσφυγές στο ΔΕΕ, ήτοι την προσφυγή C-549/20 και την προσφυγή C-550/20, ζητώντας την ακύρωση ενός Κανονισμού και μιας Οδηγίας, οι οποίοι αποτελούν μέρος της λεγόμενης Δέσμης Κινητικότητας. Ένα νομοθετικό πακέτο που αποσκοπεί σε βελτίωση των όρων εργασίας των επαγγελματιών οδηγών, καθώς και στη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών. Λόγω του ότι οι εν λόγω προσφυγές εκκρεμούν ενώπιον του Δικαστηρίου, επιτρέψτε μου να μην αναφερθώ εκτενέστερα σε αυτές σεβόμενος τη δικαστική διαδικασία.

Ως προς τη διαδικασία που αφορά σε προσφυγές λόγω παράβασης κράτους μέλους, ενδεικτική είναι η υπόθεση «Επιτροπή́ κατά́ Δανίας (ΠΟΠ «ΦΕΤΑ»)». Μια υπόθεση πολύ σημαντική για την Κυπριακή Δημοκρατία -εξ ου και η χώρα μας παρέμβηκε στην προσφυγή εκπροσωπούμενη από νομικούς λειτουργούς του Γραφείου μου– με τη νομολογία του Δικαστηρίου να προστατεύει κράτη μέλη όπως η Κύπρος, που έχουν κατοχυρώσει προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης, αφού με την απόφασή του το ΔΕΕ κατέστησε πλέον σαφές ότι τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης προστατεύονται όχι μόνο εντός της ΕΕ αλλά και στις τρίτες χώρες.

Τέλος, σε ό,τι αφορά υποθέσεις στο Γενικό Δικαστήριο, η Νομική Υπηρεσία, εκπροσωπώντας τη Δημοκρατία ως ιδιοκτήτρια εμπορικών σημάτων που φέρουν την ονομασία Χαλλούμι, εφεσίβαλε αποφάσεις του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την παραβίαση των εμπορικών αυτών σημάτων. Για την ιστορία, το Χαλλούμι, μετά από αρκετά χρόνια προσπαθειών έχει κατοχυρωθεί ως ΠΟΠ το 2021, με τη Νομική Υπηρεσία να έχει συμβάλλει σημαντικά στην κατοχύρωσή του. Επίσης, η Νομική Υπηρεσία εκπροσωπώντας τη Δημοκρατία, παρέμβηκε και στην αίτηση ακύρωσης του εκτελεστικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ[2], η οποία εκκρεμεί  ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου.

Κυρίες και κύριοι,

Το ΔΕΕ αποτελεί ένα θεσμικό όργανο το οποίο συνέβαλε τα μέγιστα στην καθιέρωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και της διαμόρφωσης του ενωσιακού δίκαιου, επιφέροντας σημαντικές θετικές επιπτώσεις στους Ευρωπαίους πολίτες. Υπό αυτή την άποψη, η Ένωση συνιστά μοναδικό πρότυπο νομικής καινοτομίας και δικαιικής ολοκλήρωσης, αφού βασίζεται όχι μόνο στα δύο δικαιοδοτικά της όργανα, αλλά επίσης, και κυρίως, στα δικαστήρια των κρατών μελών, τα οποία καθίστανται εγγυητές της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου όταν δικαιοδοτούν σε τομείς που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης. Με την υπόμνηση αυτή, εκφράζω αμέριστη εμπιστοσύνη και σεβασμό στον ρόλο του Δικαστηρίου, ευχόμενος όπως το Δικαστήριο συνεχίσει να εξελίσσεται για το καλό της Ένωσης και προς το συμφέρον των Ευρωπαίων πολιτών.

Σας ευχαριστώ.