Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω στη σημερινή δημοσιογραφική διάσκεψη με τίτλο «Τέρμα στη σπατάλη τροφίμων», του συγχρηματοδοτούμενου έργου Life FoodPrint.

Η σπατάλη των τροφίμων είναι ένας από τους άξονες προτεραιότητας της ΕΕ, αλλά και δικός μας. Ένα θέμα πολύ ευαίσθητο και πολυεπίπεδο.

Η σπατάλη των τροφίμων αποτελεί ένα περιβαλλοντικό, οικονομικό, κοινωνικό, αλλά και ηθικό πρόβλημα, το οποίο καλούμαστε να λύσουμε.

Όπως αναφέρεται και στην πυραμίδα των αποβλήτων, μέλημα μας είναι η μείωση των αποβλήτων μας, και στην προκειμένη περίπτωση η μείωση της σπατάλης των τροφίμων.

Παρατηρώντας τα τελευταία στατιστικά στοιχεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με τα οποία υπολογίστηκε ότι κάθε ευρωπαίος πολίτης πετάει στα σκουπίδια γύρω στα 127 κιλά τρόφιμα ετησίως, μπορούμε να αναλογιστούμε και τον αντίκτυπο των ποσοτήτων αυτών τόσο στο περιβάλλον, αλλά και στην κοινωνία και την οικονομία ευρύτερα. 

Αν αναλογιστούμε τις ποσότητες που καταδεικνύουν οι έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο, μιλάμε για 1,3 δισεκατομμύρια τόνους τροφίμων, τα οποία καταλήγουν στα σκουπίδια, ενώ θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες εκατομμυρίων ανθρώπων, οι οποίοι υποσιτίζονται, τουλάχιστον τέσσερις φορές. Ταυτόχρονα επιβαρύνουν το περιβάλλον, αφού μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας αυξάνονται οι ποσότητες των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στην Κύπρο, εκτιμάται ότι τα στερεά απόβλητα συμβάλλουν περίπου στο 14% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) της Κύπρου.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων, αποτελεί προτεραιότητα και μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Υιοθετήθηκε η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», που αποσκοπεί σε ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα παραγωγής, διάθεσης και κατανάλωσης τροφίμων. Στόχος της είναι η μείωση στο 50% της σπατάλης τροφίμων έως το 2030, ανά άτομο, σύμφωνα με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Η ορθολογική διαχείριση των οργανικών αποβλήτων προωθείται μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο και τις πολιτικές της Κυβέρνησης. Μία από αυτές αποτελεί το Σχέδιο Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων, το οποίο εκπονήθηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος. Σημαντικό μέτρο είναι η εγκαθίδρυση συστήματος διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής των δημοτικών αποβλήτων, περιλαμβανομένων και των οργανικών, καθώς και η εφαρμογή του συστήματος «Πληρώνω όσο Πετώ», ως κίνητρο στους πολίτες για μείωση και κατάλληλη διαλογή των αποβλήτων τους προς επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Οι Κανονισμοί (ΚΔΠ 292/2022) ψηφίστηκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Ιούλιο του 2022. Μέσα από τους Κανονισμούς, προκύπτει ότι, οι Τοπικές Αρχές, θα πρέπει μέχρι το τέλος του 2023, να καταρτίσουν εξαετές τοπικό σχέδιο για την πρόληψη της δημιουργίας και διαχείρισης αστικών απορριμμάτων στα διοικητικά τους όρια, ενώ μέχρι τον Ιούνιο του 2024 θα πρέπει να εφαρμόσουν συστήματα διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής των δημοτικών τους αποβλήτων, περιλαμβανομένων των οργανικών, και του συστήματος «Πληρώνω όσο Πετώ».

Ένα μεγάλο ποσοστό των τροφίμων που απορρίπτονται, συνήθως είναι κατάλληλα για κατανάλωση από τον άνθρωπο, αλλά δυστυχώς καταλήγουν στα σκουπίδια.

Τα τρόφιμα απορρίπτονται, ως αποτέλεσμα των προτύπων συμπεριφοράς μας, της έλλειψης επίγνωσης, των αγοραστικών συνηθειών και διαφόρων άλλων παραγόντων. Περίπου το ένα τέταρτο των τροφίμων που αγοράζουμε για δική μας κατανάλωση, συνήθως το πετάμε.

Με λίγη επίγνωση, ευαισθητοποίηση και σύνεση, η σπατάλη τροφίμων μπορεί να μειωθεί σημαντικά.

Το έργο Life Foodprint, το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ, και στο οποίο συμμετείχε και το Τμήμα Περιβάλλοντος ως εταίρος, είχε ως στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών του κλάδου σίτισης και φιλοξενίας, καθώς και των καταναλωτών και του ευρύτερου κοινού, σε σχέση με τη σπατάλη τροφίμων.

Ταυτόχρονα αναπτύχθηκαν διάφορα χρήσιμα εργαλεία, εκπαιδευτικά και ενημερωτικά προγράμματα, εγχειρίδια καλών πρακτικών για επιχειρήσεις αλλά και για νοικοκυριά, καθώς και τα βραβεία FoodPrint για ανάδειξη των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν καλές πρακτικές μείωσης των αποβλήτων τροφίμων και ως κίνητρο για εφαρμογή των καλών πρακτικών και από άλλες επιχειρήσεις.

Το έργο συνέβαλε σημαντικά στην αλλαγή της νοοτροπίας, αλλά και των συνηθειών και πρακτικών που εφαρμόζονται από τις επιχειρήσεις αλλά και το ευρύτερο κοινό, και αυτό φαίνεται και από τα αποτελέσματα των ερευνών που πραγματοποιούνταν καθ’ όλη τη διάρκεια του, καθώς και από την θετική ανταπόκριση των καταναλωτών, των επιχειρηματιών, των τοπικών Αρχών, των μαθητών και φοιτητών και των υπόλοιπων εμπλεκόμενων φορέων που είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για το έργο και τις δράσεις του.

Μπορεί το έργο να έφτασε στο τέλος του, όμως τα παραδοτέα και η επίδραση του θα συνεχίσουν και μετά τη λήξη του. Εμείς, ως Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος, θα συνεχίσουμε στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας την προώθηση της πρωτοβουλίας αυτής.

Στα πλαίσια του Προγράμματος Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων που ετοιμάστηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος και στο οποίο σημειώνονται διάφορες δράσεις που σχετίζονται με την σπατάλη των τροφίμων, ενσωματώνονται και υιοθετούνται, όπου είναι εφικτό, μεγάλο μέρος των παραδοτέων του έργου FoodPrint, καθώς προωθούνται και σε διάφορους άλλους ενδιαφερόμενους και συνεργαζόμενους φορείς, καθώς και στους εταίρους του έργου LiFE IP CYZero Waste.

Αξίζει στο σημείο αυτό, να αναφερθούμε και στη δημοσιογραφική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 24 Απριλίου 2023, στο περιβόλι του Προεδρικού Μεγάρου, όπου η Πρώτη Κυρία κα Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη ανακοίνωσε την πρωτοβουλία που αναλαμβάνει το Προεδρικό Μέγαρο, σε συνεργασία με την Επίτροπο Περιβάλλοντος κα Μαρία Παναγιώτου, το Υπουργείο μας, καθώς και άλλα Υπουργεία και κρατικές υπηρεσίες, για μετατροπή του Προεδρικού σε Zero waste, με στόχο τον μηδενισμό των αποβλήτων.  

Για την επίτευξη του στόχου αυτού θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η μείωση της σπατάλης των τροφίμων, η οποία συνεπάγεται και αλλαγή στην νοοτροπία μας και στις πρακτικές που θα υιοθετηθούν.

Η φιλοσοφία των μηδενικών αποβλήτων και δη των αποβλήτων τροφίμων αποτελεί πλέον απαραίτητο μέλημα όλων μας, ξεκινώντας από τους χώρους του Προεδρικού Μεγάρου που πρέπει να αποτελεί τον καθρέφτη και την καλή εικόνα του σύγχρονου κυπριακού πολιτισμού σε όλες τις εκφάνσεις του.

Η ευαισθητοποίηση σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και η απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης καθρεφτίζουν το επίπεδο του πολιτισμού μας.

Μειώνοντας τις απώλειες τροφίμων και τα απόβλητα, και βοηθώντας στην επίτευξη των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης, μπορούμε να βοηθήσουμε στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και να συμβάλουμε στην αναδιανομή των τροφίμων σε όσους έχουν ανάγκη και κατά συνέπεια στην εξάλειψη της πείνας και του υποσιτισμού.

Λύσεις υπάρχουν, όπως προκύπτει και από το έργο FoodPrint. Αρκεί να το θέλουμε και να τις υιοθετήσουμε.

Όλοι οι παράγοντες της τροφικής αλυσίδας μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη και τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, από την πρωτογενή παραγωγή έως την τελική κατανάλωση των νοικοκυριών.

Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω και να συγχαρώ όλους τους εταίρους του έργου, το συγκρότημα Δίας που ήταν και ο επικεφαλής του έργου, το Τμήμα Περιβάλλοντος, τους Φίλους της Γης, την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων, την Opinion & Action και την Parpounas Sustainability Consultants για τη συμβολή τους στο πρόβλημα της σπατάλης των τροφίμων και στα τόσο σημαντικά εργαλεία που αφήνουν ως παρακαταθήκη για αξιοποίηση τους, σε αυτή την αλλαγή που όλοι προσδοκούμε και επιδιώκουμε.

Και πάλι συγχαρητήρια!

Καλή συνέχεια!

(ΜΓ)