Ανακοινωθέντα

Εμείς, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Κροατίας, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Σλοβενίας και της Ισπανίας, καθώς και ο Υπουργός Εξωτερικών της Πορτογαλίας συναντηθήκαμε στις 11 Οκτωβρίου 2024 στην Πάφο για την 11η Σύνοδο Κορυφής των χωρών του Νότου της ΕΕ (MED 9).

Με φόντο την κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, του συνεχιζόμενου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και των αμείωτων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών πιέσεων, αυτή η μορφή περιφερειακού συντονισμού έχει σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών απαντήσεων στις κοινές προκλήσεις. Μαζί θα προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες και να ατενίσουμε το μέλλον με αποφασιστικότητα, σύμφωνα με τις προσδοκίες των πολιτών μας.

Η έναρξη του νέου θεσμικού κύκλου και η έγκριση του Στρατηγικού Θεματολογίου 2024-2029 δίνει πρόσθετη ώθηση στις συζητήσεις μας, μεταξύ άλλων, για τον προσδιορισμό των θεμάτων που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις νότιες χώρες της ΕΕ και για τους τρόπους προώθησης των προτεραιοτήτων μας στο πλαίσιο των πολιτικών της ΕΕ κατά τη νέα νομοθετική περίοδο.

Χαιρετίζουμε την επανασύσταση ενός χαρτοφυλακίου αφιερωμένου στη Μεσόγειο εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό επιβεβαιώνει την αυξημένη εστίαση της ΕΕ στη Μεσόγειο και τη σημασία που αποδίδεται στον στρατηγικό ρόλο της περιοχής μας. Είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε ενεργά στη διαμόρφωση του νέου Συμφώνου για τη Μεσόγειο. Η σταθερότητα, η ασφάλεια και η ευημερία της Ευρώπης είναι στενά συνδεδεμένες με τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία της άμεσης γειτονιάς της. Παραμένουμε, επομένως, σταθερά προσηλωμένοι στο να συμβάλουμε στη σύσφιγξη των σχέσεων και της συνεργασίας με τις χώρες της νότιας γειτονίας, επίσης στο πλαίσιο της Ένωσης για τη Μεσόγειο, προς αμοιβαίο όφελος.

Η κατάσταση που εκτυλίσσεται στη Μέση Ανατολή είναι σοβαρά ανησυχητική. Υπό το φως του απόηχου της σύγκρουσης στη Γάζα στην ευρύτερη περιοχή, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας για την κλιμάκωση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Ζητάμε άμεση κατάπαυση του πυρός σε όλη την Μπλε Γραμμή και την έγκαιρη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στον Λίβανο. Λυπούμαστε για τις πολλές απώλειες αμάχων, την καταστροφή πολιτικών υποδομών, τον μεγάλο αριθμό εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων και καλούμε όλους τους παράγοντες να σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο σε κάθε περίπτωση. Η εκτόξευση ρουκετών και άλλων βλημάτων από τη Χεζμπολάχ προς το ισραηλινό έδαφος από τις 8 Οκτωβρίου 2023 πρέπει να σταματήσει. Η κυριαρχία τόσο του Ισραήλ όσο και του Λιβάνου πρέπει να διαφυλαχθεί και να διασφαλιστεί, και κάθε επιχείρηση που την παραβιάζει πρέπει να σταματήσει. Οποιαδήποτε περαιτέρω στρατιωτική επέμβαση θα επιδεινώσει δραματικά την κατάσταση. Επαναβεβαιώνοντας τη δέσμευσή μας για την πλήρη εφαρμογή της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καλούμε όλους τους παράγοντες να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να συμμετάσχουν σε μεσολαβητικές προσπάθειες για την αποκλιμάκωση των εντάσεων, ενώ θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την περαιτέρω στήριξη του Λιβάνου και του λαού του, συμπεριλαμβανομένων των λιβανέζικων ενόπλων δυνάμεων που καλούνται να διαδραματίσουν κρίσιμο σταθεροποιητικό ρόλο. Υποστηρίζουμε επίσης τον θεμελιώδη σταθεροποιητικό ρόλο της UNIFIL στον Νότιο Λίβανο. Καταδικάζουμε την στοχοποίηση της UNIFIL και υπενθυμίζουμε ότι όλοι οι ειρηνευτές πρέπει να προστατεύονται.

Η παρούσα κλιμάκωση επιδεινώνει περαιτέρω την προσφυγική κρίση του Λιβάνου. Επιβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητά μας να στηρίξουμε τους πιο ευάλωτους ανθρώπους στον Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικά εκτοπισμένων, των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής που έχουν ανάγκη, καθώς και να παράσχουμε στήριξη για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου. Επαναβεβαιώνουμε την ανάγκη να επιτευχθούν συνθήκες για την ασφαλή, εθελοντική και αξιοπρεπή επιστροφή των Σύρων προσφύγων, όπως ορίζεται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Προσβλέπουμε στη διάσκεψη για τον λαό και την κυριαρχία του Λιβάνου που θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι στις 24 Οκτωβρίου.

Καταδικάζουμε σθεναρά την ιρανική πυραυλική επίθεση κατά του Ισραήλ. Καλούμε όλους τους φορείς να ενεργήσουν με υπευθυνότητα και να απέχουν από περαιτέρω στρατιωτικές ενέργειες.

Επαναλαμβάνουμε την καταδίκη μας με τον πιο έντονο τρόπο για τις βίαιες τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά του Ισραήλ και εκφράζουμε τη λύπη μας για όλες τις απώλειες ζωών μεταξύ των αμάχων, ιδίως για τον υψηλό φόρο αίματος σε παιδιά και γυναίκες. Ζητούμε την πλήρη και άμεση εφαρμογή της απόφασης 2735 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και υπογραμμίζουμε την πλήρη στήριξή μας στην προτεινόμενη συνολική συμφωνία που θα οδηγήσει, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, σε άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, στην απελευθέρωση όλων των ομήρων και στην παροχή πλήρους, ασφαλούς και απρόσκοπτης ανθρωπιστικής βοήθειας στην κλίμακα που απαιτείται στη Γάζα. Επαναλαμβάνουμε την υπεροχή των χερσαίων διαδρόμων, σημειώνοντας ότι όλες οι οδοί, χερσαίες, εναέριες και θαλάσσιες, συμπεριλαμβανομένου του Κυπριακού Θαλάσσιου Διαδρόμου, είναι πολύτιμες για να βοηθήσουν στην κάλυψη των τεράστιων ανθρωπιστικών αναγκών των αμάχων στη Γάζα. Καταδικάζουμε έντονα τη συνεχιζόμενη εξτρεμιστική βία των εποίκων στη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Ζητάμε επίσης την ασφαλή πρόσβαση στους ιερούς τόπους και τη διατήρηση του status quo.

Παραμένουμε προσηλωμένοι σε μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στη βάση της λύσης των δύο κρατών, με το κράτος του Ισραήλ και ένα ανεξάρτητο, δημοκρατικό, συνεχές, κυρίαρχο και βιώσιμο κράτος της Παλαιστίνης να ζουν δίπλα-δίπλα σε ειρήνη, ασφάλεια και αμοιβαία αναγνώριση. Για τον σκοπό αυτό, θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την αναζωογόνηση της πολιτικής διαδικασίας, σε συντονισμό με τους διεθνείς και περιφερειακούς εταίρους. Θα συνεχίσουμε να συνδράμουμε την Παλαιστινιακή Αρχή στις μεταρρυθμιστικές της προσπάθειες και στις προσπάθειες ανάπτυξης ικανοτήτων.

Χαιρετίζουμε τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την επιδίωξη της διαρκούς ειρήνης και την προστασία των αμάχων στην περιοχή.

Σύμφωνα με την απόφαση 2722 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταδικάζουμε τις συνεχιζόμενες επιθέσεις των Χούθι κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα και πέραν αυτής, επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να διασφαλίσουμε την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και τη θαλάσσια ασφάλεια και υπενθυμίζουμε το προνόμιο των χωρών να υπερασπίζονται τα πλοία τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Εκφράζουμε την υποστήριξή μας στην EUNAVFOR Aspides, η οποία έχει συμβάλει στην αποκατάσταση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας σε αυτή τη στρατηγικής σημασίας περιοχή για το παγκόσμιο εμπόριο.

Καθώς ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας συνεχίζεται για τρίτο έτος, επαναβεβαιώνουμε την αμέριστη στήριξή μας στην ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Επαναβεβαιώνουμε, για άλλη μια φορά, την ακλόνητη δέσμευσή μας να παράσχουμε συνεχή πολύπλευρη στήριξη στην Ουκρανία και τον λαό της για όσο διάστημα χρειαστεί. Επαναλαμβάνουμε επίσης τη δέσμευσή μας να βοηθήσουμε την ανάκαμψη και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, σε συντονισμό με τους εταίρους, και με ιδιαίτερη έμφαση στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας ενόψει του επικείμενου χειμώνα. Για τον σκοπό αυτό, προσβλέπουμε στην επόμενη Διάσκεψη για την ανάκαμψη της Ουκρανίας, η οποία θα φιλοξενηθεί στην Ιταλία το 2025. Χαιρετίζουμε το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου για την ειρήνη στην Ουκρανία και θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την υποστήριξη μιας συνολικής, δίκαιης και διαρκούς ειρήνης, με βάση τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου. Επικροτούμε όλες τις προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, συμπεριλαμβανομένης της τρίτης Συνόδου Κορυφής Ουκρανίας-Νοτιοανατολικής Ευρώπης που πραγματοποιήθηκε στην Κροατία στις 9 Οκτωβρίου. Χαιρετίζουμε επίσης την έγκριση του διαπραγματευτικού πλαισίου και τη διεξαγωγή της πρώτης διακυβερνητικής διάσκεψης για την προσχώρηση της Ουκρανίας. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με την Ουκρανία και να στηρίζουμε τις μεταρρυθμιστικές της προσπάθειες στην ευρωπαϊκή της πορεία.

Καθώς το τρέχον έτος σηματοδοτεί την τραγική 50ή επέτειο της εισβολής και της κατοχής, επαναλαμβάνουμε τη δέσμευσή μας για μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, εντός του πλαισίου του ΟΗΕ, με βάση μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και σύμφωνα με τις αρχές, στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κεκτημένο της. Το κυπριακό πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό. Υπογραμμίζουμε ότι η συγκεκριμένη συμβολή της Τουρκίας στην ταχεία επανέναρξη και επιτυχή διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων παραμένει κρίσιμη, αποτελώντας βασικό στοιχείο για την προώθηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Υποστηρίζουμε ότι η αποφυγή μονομερών ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων ενεργειών που παραβιάζουν το στρατιωτικό status quo κατά μήκος των γραμμών κατάπαυσης του πυρός ή τη νεκρή ζώνη, είναι ουσιαστικής σημασίας για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Υπογραμμίζουμε το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία, σύμφωνα με τους καθιερωμένες προϋποθέσεις. Οι λύσεις στα εκκρεμή ζητήματα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ειρηνικά μέσα και με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS. Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ πρέπει να διατηρηθεί και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα να γίνουν πλήρως σεβαστά. Η αποκλιμάκωση των εντάσεων, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και η προώθηση σχέσεων καλής γειτονίας είναι ουσιώδους σημασίας για την περιφερειακή σταθερότητα και συνεργασία, μεταξύ άλλων στον τομέα της ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνουμε ότι το Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί μια πλατφόρμα για θετική περιφερειακή συνεργασία. 

Επικροτούμε τον ρόλο που διαδραματίζει η Αφρικανική Ένωση στην προώθηση της αποτελεσματικής διακυβέρνησης, της ειρήνης, της ασφάλειας και της βιώσιμης ανάπτυξης και υποστηρίζουμε τις προσπάθειές της να αντιμετωπίσει τις πολύπλευρες προκλήσεις της ηπείρου μέσω της εφαρμογής της Ατζέντας 2063. Επαναλαμβάνουμε τη δέσμευσή μας να στηρίξουμε τις αφρικανικές κυβερνήσεις, τα θεσμικά όργανα και τους λαούς, μέσω μιας ανανεωμένης εταιρικής σχέσης μεταξύ ίσων, ώστε να συμβάλουν σε μια κοινή πορεία προς την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και να αντιμετωπίσουν τα βαθύτερα αίτια της τρομοκρατίας, του βίαιου εξτρεμισμού και της αστάθειας. Η ανάπτυξη και η δημοκρατία αλληλο-ενισχύονται και, στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζουμε τη σημασία των ελεύθερων και δίκαιων εκλογών.

Σε ένα ταχέως εξελισσόμενο και ευμετάβλητο γεωπολιτικό τοπίο, το οποίο χαρακτηρίζεται από αυξανόμενο ανταγωνισμό και πολύπλοκες προκλήσεις, η διασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας, της οικονομικής ασφάλειας και της ανθεκτικότητας της Ένωσης αποτελεί προτεραιότητά μας. Ως εκ τούτου, χαιρετίζουμε την ανανεωμένη έντονη εστίαση που δίνεται στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης της Ένωσης, μεταξύ άλλων με τις εκθέσεις του Mario Draghi και του Enrico Letta. Είναι ισχυρή πεποίθησή μας ότι μια πιο ανταγωνιστική και κυρίαρχη Ευρώπη απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, με συνδυασμό τόσο δημόσιας χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και τον όμιλο της ΕΤΕπ, όσο και ιδιωτικών πηγών, όπου η ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών θα έχει καθοριστική σημασία. Στο πλαίσιο αυτό, το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει, επίσης, να αντικατοπτρίζει την κεντρική σημασία της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και να συνδυάζει το επίπεδο των πολιτικών φιλοδοξιών με τους αναγκαίους πόρους.

Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική συνοχής και η κοινή γεωργική πολιτική αποτελούν σημαντικά δομικά στοιχεία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της ΕΕ, καθώς και της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής της.

Η Ενιαία Αγορά παραμένει το σημαντικότερο ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα, το ανεκμετάλλευτο δυναμικό του οποίου πρέπει να αξιοποιήσουμε. Στο πλαίσιο αυτό, θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε την ενιαία αγορά και να προωθήσουμε ένα δίκαιο, χωρίς αποκλεισμούς και φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον, με την άρση των εμποδίων, την αντιμετώπιση του κατακερματισμού, τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες των κρατών μελών και τις ανάγκες των πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ΕΕ. Θα πρέπει να δοθεί μεγάλη έμφαση στην εμβάθυνση μιας πραγματικά εσωτερικής αγοράς, μεταξύ άλλων για τους τομείς των υπηρεσιών, της ενέργειας, της άμυνας, των επικοινωνιών και της ψηφιακής τεχνολογίας. Καλούμε την Επιτροπή να καταστήσει την απλοποίηση ύψιστη προτεραιότητα, μεταξύ άλλων με τη σημαντική μείωση του διοικητικού άχθους και του φόρτου συμμόρφωσης για τις εταιρείες και τις εθνικές αρχές, την αποτροπή της υπερβολικής νομοθετικής ρύθμισης και τη διασφάλιση της εφαρμογής των κανόνων της ΕΕ.

Καθώς η έρευνα και η καινοτομία διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, η ΕΕ θα πρέπει να πρωτοστατήσει στις τεχνολογίες αιχμής, αναπτύσσοντας τις δικές μας ικανότητες σε ευαίσθητους τομείς και τεχνολογίες-κλειδιά του μέλλοντος, καθώς και στα πλεονεκτήματα της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Θα ενισχύσουμε την οικονομική μας ασφάλεια, θα μειώσουμε τις εξαρτήσεις και θα διαφοροποιήσουμε και διασφαλίσουμε τις στρατηγικές αλυσίδες εφοδιασμού. Δεν θα επιτρέψουμε την υπονόμευση των ανοικτών αγορών μας και αναμένουμε από την ΕΕ να ακολουθήσει μια φιλόδοξη, ισχυρή, ανοικτή και βιώσιμη εμπορική πολιτική που θα επιτρέπει δίκαιες εμπορικές συμφωνίες, θα ανοίγει τις αγορές τρίτων χωρών στις εταιρείες της ΕΕ, θα δημιουργεί αμοιβαίες ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά, θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα της ΕΕ, θα επιτρέπει την ανάπτυξη ανθεκτικών και αξιόπιστων αλυσίδων εφοδιασμού και θα εγγυάται πραγματικά ισότιμους όρους ανταγωνισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική συνοχής και η κοινή γεωργική πολιτική αποτελούν σημαντικά δομικά στοιχεία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της ΕΕ, καθώς και της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής της.

Ως μια περιοχή στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, αναγνωρίζουμε ότι μια ανταγωνιστική, ανθεκτική και πραγματικά ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται βελτιωμένη εσωτερική και εξωτερική συνδεσιμότητα, ιδίως αεροπορικές, σιδηροδρομικές και θαλάσσιες συνδέσεις, καθώς και το ενεργειακό δίκτυο, και τονίζουμε τη σημασία του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών. Αυτό θα συμβάλει, επίσης, στη διαφοροποίηση και την εξασφάλιση των αλυσίδων εφοδιασμού μας, μειώνοντας έτσι τις στρατηγικές εξαρτήσεις της Ένωσης. Όπως προκύπτει από τις τρέχουσες προκλήσεις, ιδίως στην Ερυθρά Θάλασσα, απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες, για να διασφαλιστεί η ασφάλεια και η ανταγωνιστικότητα των θαλάσσιων μεταφορικών μας συνδέσεων. Υπογραμμίζουμε, επίσης, τη σημασία της ψηφιακής συνδεσιμότητας μεταξύ μας, με τις γειτονικές περιοχές, καθώς και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Σεβόμενοι πλήρως την πολιτική ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ, τονίζουμε την ανάγκη να αυξήσει η ΕΕ τη συνολική αμυντική της ετοιμότητα και τις ικανότητές της, ενισχύοντας την κυριαρχία της, και να ενισχύσει περαιτέρω την αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική της βάση αναλόγως, προκειμένου να μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις και να αναβαθμίσει τις ικανότητές της. Αυτό θα απαιτήσει τη βελτίωση της πρόσβασης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας στην κρατική και ιδιωτική χρηματοδότηση.

Ταυτόχρονα, η ευημερία και η οικονομική ευημερία των πολιτών μας, καθώς και οι λύσεις για την αγορά εργασίας, τη στέγαση και την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων με οριζόντιο τρόπο, πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο των προσπαθειών μας. Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της υγείας και η βελτίωση της πρόσβασης στα φάρμακα σε ολόκληρη την Ένωση είναι επίσης επιτακτική ανάγκη.

Η κοινωνική διάσταση, ιδίως η μείωση των ανισοτήτων, η κοινωνική ένταξη και η προστασία και ενδυνάμωση των πολιτών, παραμένει συλλογική προτεραιότητα, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, τη δήλωση του Πόρτο του 2021 και τη φετινή σύνοδο κορυφής του Val Duchesse. Όπως συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης MED9 των Υπουργών Παιδείας στη Λεμεσό τον Ιούνιο του 2024, η εκπαίδευση μπορεί να ενισχυθεί συλλογικά στην περιοχή μας, μεταξύ άλλων, μέσω του ευρωμεσογειακού πανεπιστημίου EMUNI και των σχετικών πρωτοβουλιών, με στόχο την ανάπτυξη περιφερειακών ικανοτήτων και έτσι να καταστεί βασικός μοχλός για τη διπλή μετάβαση, ενδυναμώνοντας τη νεολαία να αναλάβει δράση για τη δημιουργία πιο βιώσιμων, ανθεκτικών και δίκαιων κοινωνιών.

Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για τη μετατροπή της περιοχής της Μεσογείου και της Νότιας Ευρώπης σε κόμβο ενεργειακών διαδρόμων και διασυνδέσεων μεταξύ μας και με τους μεσογειακούς εταίρους, με σκοπό να συμβάλουμε στους στόχους της ενεργειακής μετάβασης και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης, καθώς και στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, εξασφαλίζοντας παράλληλα προσιτές τιμές για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μας. Για το σκοπό αυτό, χαιρετίζουμε τις συνεχείς προσπάθειες των Υπουργών Ενέργειας μας κατά τη διάρκεια της δεύτερης Υπουργικής Συνάντησης MED9 για την Ενέργεια τον Σεπτέμβριο του 2024 στη Λάρνακα.

Η παράτυπη μετανάστευση είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί ευρωπαϊκή απάντηση. Έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο με την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, την αποτελεσματική και έγκαιρη εφαρμογή του οποίου θέτουμε ως προτεραιότητα, σε συνδυασμό με μια πραγματικά ολοκληρωμένη και ολιστική προσέγγιση στην εξωτερική διάσταση, ώστε να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της παράτυπης μετανάστευσης και να αποτραπούν οι πρωτογενείς και δευτερογενείς μετακινήσεις. Για τον σκοπό αυτό, οφείλουμε να συνεργαστούμε για την εφαρμογή των σχεδίων δράσης που έχουμε υιοθετήσει και να επεκτείνουμε περαιτέρω την προσέγγιση των ολοκληρωμένων εταιρικών σχέσεων με βασικές χώρες ενδιαφέροντος γύρω από τη Μεσόγειο, την Αφρική και σε άλλες βασικές χώρες προέλευσης και διέλευσης, κάνοντας πλήρη και συστηματική χρήση της μόχλευσης της ΕΕ για την ενίσχυση των πολιτικών επιστροφής και επανεισδοχής. Για να ενισχύσουμε την πρόληψη των παράτυπων αφίξεων και των απωλειών ζωής σε όλες τις διαδρομές, θα επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στην εξάρθρωση των δικτύων λαθρεμπορίου και στην ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων. Σεβόμενοι την προστασία των διεθνών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, θα εργαστούμε επίσης για τη βελτίωση του πλαισίου για τις επιστροφές, ώστε να αυξήσουμε το ποσοστό επιστροφής των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο και άλλων υπηκόων τρίτων χωρών που δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα παραμονής στην Ένωση, σεβόμενοι την προστασία των διεθνών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, και θα εξετάσουμε νέους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης. Θα αναπτύξουμε, επίσης, νόμιμες μεταναστευτικές οδούς, που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των κρατών μελών. Τέτοια πολύπλοκα και ευαίσθητα ζητήματα καθιστούν αναγκαία τη διάθεση επαρκούς χρηματοδότησης από την ΕΕ κατά τα επόμενα έτη.

Η περιοχή της Μεσογείου πλήττεται ιδιαίτερα από αυξημένους κινδύνους ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών καταστροφών, των ακραίων καιρικών φαινομένων, της ξηρασίας και της ερημοποίησης. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτείται ενισχυμένη περιφερειακή συνεργασία μεταξύ μας και με τις χώρες της νότιας γειτονίας, καθώς και ενίσχυση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης και των σχετικών ταμείων για τις κλιματικές καταστροφές. Επαναλαμβάνουμε τη βούλησή μας να συμβάλουμε στον κλιματικό στόχο της ΕΕ για το 2040 στο πλαίσιο της επίτευξης ουδετερότητας το αργότερο έως το 2050 και να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας για την προστασία του κοινού μας περιβάλλοντος, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την αύξηση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών, των οικοσυστημάτων και των υποδομών μας έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Τα υγιή και ακμάζοντα οικοσυστήματα αποτελούν το θεμέλιο μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, προωθώντας την οικονομική ανάπτυξη και την καινοτομία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τις ανθεκτικές παράκτιες κοινότητες. Υπογραμμίζουμε τη σημασία της βιώσιμης διαχείρισης των κοινών μας θαλάσσιων πόρων. Η προστασία της θάλασσας έχει ιδιαίτερη σημασία από την άποψη αυτή, σύμφωνα με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα του 2030. Χαιρετίζουμε τα αποτελέσματα και τις δεσμεύσεις της 9ης Διάσκεψης για τον Ωκεανό μας που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο, καθώς και τη δεύτερη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς που συνδιοργάνωσαν η Κένυα και η Πορτογαλία το 2022, και προσβλέπουμε στην τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς στη Γαλλία το επόμενο έτος. Σημειώνουμε, επίσης, την πρόθεση της Επιτροπής για ένα Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τους Ωκεανούς.

Η λειψυδρία της περιοχής μας επηρεάζει σοβαρά τη γεωργική παραγωγή των χωρών μας, την επισιτιστική ασφάλεια, την αγροτική οικονομική σταθερότητα και τη βιοποικιλότητα. Όπως συζητήθηκε κατά την πρώτη υπουργική συνάντηση MED9 για τη γεωργία στην περιοχή της Αμμοχώστου τον Σεπτέμβριο του 2024, δεσμευόμαστε να εφαρμόσουμε πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης του νερού στη γεωργία, χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις, συμμετέχοντας στην έρευνα και προωθώντας την αποτελεσματική χρήση του νερού. Ταυτόχρονα, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει τάχιστα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα του Νερού, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες, να απλοποιήσει και να παρέχει επαρκή ευελιξία στα μέτρα διαχείρισης του νερού. Προσβλέπουμε στη 10η συνάντηση των συμβαλλομένων μερών της Σύμβασης για τα ύδατα στη Σλοβενία αργότερα αυτόν τον μήνα.

Η διεύρυνση αποτελεί γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τους εταίρους βάσει δίκαιων αυστηρών προϋποθέσεων,  της αξιοκρατίας και της αναστρεψιμότητας. Θα συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά το κράτος δικαίου, καθώς και την περιφερειακή ολοκλήρωση, τις σχέσεις καλής γειτονίας, την επίλυση διμερών διαφορών και ζητημάτων που έχουν τις ρίζες τους στην κληρονομιά του παρελθόντος και την πλήρη ευθυγράμμιση της ΚΕΠΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, επιβεβαιώνουμε εκ νέου την πλήρη και κατηγορηματική δέσμευσή μας στην προοπτική ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ και χαιρετίζουμε την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Μολδαβία. Ταυτόχρονα, επαναλαμβάνουμε την ανάγκη να τεθούν οι αναγκαίες εσωτερικές βάσεις και μεταρρυθμίσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι τόσο η ΕΕ όσο και τα μελλοντικά κράτη μέλη θα είναι έτοιμα κατά τη στιγμή της προσχώρησης.

Ο πολιτισμός αποτελεί τη βάση της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας και αναπόσπαστο μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης. Σε συνέχεια της διαδικτυακής συνάντησης του Σεπτεμβρίου, η οποία κατέληξε σε κοινή δήλωση για τα πολιτιστικά δικαιώματα, η πρώτη φυσική υπουργική συνάντηση MED9 για τον πολιτισμό θα συγκληθεί τον Νοέμβριο στις Βρυξέλλες, για να συζητήσει τρόπους υποστήριξης της καλλιτεχνικής ελευθερίας και προώθησης της μεσογειακής πολιτιστικής κληρονομιάς σε πνεύμα ποικιλομορφίας, ισότητας και ενσωμάτωσης.

Σε συνέχεια των συναντήσεων στο Αλικάντε το 2022 και τη Βαλέτα το 2023, επαναλαμβάνουμε την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης του συντονισμού και διερεύνησης τρόπων επέκτασης των τομέων συνεργασίας μας. Στόχος μας είναι η εδραίωση της MED9 ως κινητήριας δύναμης με ενισχυμένο και εποικοδομητικό ρόλο εντός της Ένωσης.

Οι επόμενες Σύνοδοι Κορυφής θα πραγματοποιηθούν στη Σλοβενία το 2025 και στην Κροατία το 2026.

Για πλάνα από τη Σύνοδο Κορυφής MED9 πατήστε εδώ.

(NZ/ΓΣ)