Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω στη σημερινή συνεδρία που σκοπό έχει την ενημέρωση για θέματα, τα οποία άπτονται του ρόλου και του έργου του Γραφείου μας, καθώς και για θέματα στο πλαίσιο της αποστολής του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας (ΕΜΔΓ). Σημαντική, φυσικά, πέραν της ενημέρωσης είναι και η συζήτηση τρόπων ενίσχυσης της συνεργασίας μας με την Επιτροπή, την οποία αποτελούν οι οργανώσεις που εκπροσωπείτε. Σήμερα είναι η πρώτη φορά που συνεδριάζει η Εθνική Επιτροπή του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας μετά από 10 χρόνια.

Πεποίθηση μου είναι πως ο Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, Συμβούλιο και Επιτροπή, πρέπει να έχει και λόγο και ρόλο, και γνωρίζω πολύ καλά πως για να είναι αυτό εφικτό θα πρέπει να γίνεται τακτική ενημέρωση και συζήτηση για θέματα που άπτονται των δικαιωμάτων των γυναικών. Γνωρίζω επίσης πολύ καλά πως, για να είναι αυτό εφικτό, είναι ευθύνη δική μου ως Προέδρου του Μηχανισμού και ως Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων να το πράττω σε τακτά χρονικά διαστήματα. Προς αυτήν την κατεύθυνση, από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μου, ενημερώνουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, για διάφορες πολιτικές και δράσεις της κυβέρνησης που αφορούν στην ισότητα των φύλων, όπως και για τις πιο συγκεκριμένες δράσεις του Γραφείου.

Κάποιες είναι δράσεις ενημερωτικού χαρακτήρα, για τις οποίες ενημερώνετε κι εσείς με τη σειρά σας τα μέλη των οργανώσεών σας, όταν κρίνετε ότι πρέπει να ενημερωθούν. Θα πρέπει να τονίσω ότι η Στρατηγική δεν θα μπορούσε να διαμορφωθεί χωρίς και τη δική σας συμβολή. Ο ρόλος του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας είναι ιδιαίτερης σημασίας, όπως και ο ρόλος της κάθε οργάνωσης ξεχωριστά. Οργανώσεις που βρίσκονται στη σημερινή συνεδρία, βρέθηκαν και συνέβαλαν και στην ευρεία διαβούλευση πριν από έναν χρόνο για τη διαμόρφωση της Εθνικής Στρατηγικής.

Αγαπητές φίλες,

Όπως γνωρίζετε, τους τελευταίους 20 μήνες έχουμε εντατικοποιήσει τις επαφές, το συντονισμό και τη συνεργασία με όλους τους φορείς, όπως και τη δράση του Γραφείου. Νιώθω ότι μπορούμε να πούμε με ασφάλεια πως μέσα από τη δράση αυτή έχουμε αποδώσει μεγαλύτερη ορατότητα στον ίδιο τον θεσμό, διατηρούμε το θέμα της ισότητας στην επικαιρότητα, και η συμμετοχή μας σε εθνικές, αλλά και διεθνείς δράσεις είναι πολύ πιο ευρεία και ουσιαστική.

Ο συντονισμός και η συνεργασία μας δεν περιορίζονται σε επίπεδο Υπουργείων και Υφυπουργείων, αλλά επεκτείνονται, με κάθε πιθανό τρόπο, σε γυναικείες οργανώσεις, οργανώσεις που προωθούν την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών και τα δικαιώματα των γυναικών, εκπροσώπους του επιχειρηματικού και ακαδημαϊκού χώρου, συντεχνίες, αθλητικές ομοσπονδίες, μέσα επικοινωνίας κ.α. Ο στόχος είναι ένας και ξεκάθαρος: η εντατικοποίηση της προώθησης της ισότητας των φύλων με οδηγό το πιο σημαντικό έγγραφο πολιτικής κατεύθυνσης, την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων. Τη Στρατηγική συμπληρώνουν δράσεις που υλοποιεί το Γραφείο μας και φυσικά οι οργανώσεις σας, με ή χωρίς την οικονομική στήριξη από τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας.

Ένα ακόμα βήμα προς την επιτυχία του στόχου μας είναι ο νόμος Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, ο οποίος ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων τον περασμένο Ιούλιο. Αποτελεί ακόμη ένα σταθμό στην πολυεπίπεδη προσπάθεια που καταβάλλουμε σε συνεργασία με όλους τους εταίρους που προανέφερα. Η θεσμοθέτηση σηματοδοτεί επίσης την αναγνώριση και την κατοχύρωση του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας για διασφάλιση των δικαιωμάτων των γυναικών.

Συγκεκριμένα, ο νόμος θεσμοθετεί την Επίτροπο Ισότητας των Φύλων και καθορίζει ξεκάθαρα τον ρόλο και τις αρμοδιότητές της. Παράλληλα, με τον νόμο ρυθμίζεται ο ρόλος των λειτουργών ισότητας των φύλων στα Υπουργεία και Υφυπουργεία, και ορίζεται η συνδρομή τους στην οριζόντια ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στις δημόσιες πολιτικές. Η συνεργασία και ο συντονισμός μας με τις/τους λειτουργούς αποτελεί κλειδί για την επίτευξη του στόχου μας. Οι λειτουργοί παρακολουθούν την πορεία υλοποίησης των δράσεων που αφορούν το κάθε Υπουργείο και Υφυπουργείο και σε τακτικές συναντήσεις μας αποτιμούμε από κοινού το έργο που έχει παραχθεί, εντοπίζουμε δυσκολίες και αδυναμίες, και διερευνούμε τρόπους υπερπήδησής τους.

Αγαπητές φίλες,

Ο νόμος θεσμοθετεί επίσης τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και καθορίζει τον τρόπο λειτουργίας και τη συνεργασία του με την κυβέρνηση μέσω του Γραφείου μας. Η θεσμοθέτηση του Μηχανισμού επισφραγίζει την πολυετή συμβολή και τον ρόλο του στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών. Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να αναφερθώ σε μεγαλύτερη έκταση στον σημαντικό αυτό ρόλο του Μηχανισμού.

Ο Μηχανισμός έχει, νομοθετικά πλέον, συμβουλευτικό προς την κυβέρνηση ρόλο, μέσω της Επίτροπου, και αποτελείται από δύο σώματα, το Συμβούλιο και την Εθνική Επιτροπή. Τόσο το Συμβούλιο όσο και η Εθνική Επιτροπή προεδρεύονται από την Επίτροπο Ισότητας των Φύλων και τυγχάνουν υποστήριξης, πλέον, από το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων.

Το Συμβούλιο απαρτίζεται από τις γυναικείες συνδικαλιστικές και άλλες οργανώσεις, οι οποίες ασχολούνται με την προώθηση της ισότητας των φύλων σε εθνικό επίπεδο, και η Επιτροπή απαρτίζεται από οργανώσεις, ερευνητικές, αγροτικές, εκπαιδευτικές, κ.α., οι οποίες εμπλέκονται στην προώθηση της ισότητας των φύλων.

Οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου είναι οι εξής:

(α) Μελέτη θεμάτων πολιτικής και προγραμμάτων και διατύπωση απόψεων και εισηγήσεων συμβουλευτικού χαρακτήρα,

(β) Υποβολή προτάσεων και εισηγήσεων προς την Κυβέρνηση μέσω του/της Επιτρόπου για:

(i) τη διαμόρφωση της γενικής πολιτικής σε θέματα, τα οποία αφορούν στην ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα της γυναίκας ή/και

(ii) την προώθηση νομοθετικών μέτρων, τα οποία κατοχυρώνουν την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα της γυναίκας,

(γ) Παρακολούθηση της εφαρμογής της κυβερνητικής πολιτικής, των μέτρων, των προγραμμάτων και των νομοθεσιών, τα οποία σχετίζονται με την ισότητα των φύλων και υποβολή εισηγήσεων για αντιμετώπιση των προβλημάτων και αδυναμιών που εντοπίζονται,

(δ) Κατάρτιση και προώθηση προγραμμάτων διαφώτισης και ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου στα θέματα ισότητας των φύλων και αλλαγής νοοτροπίας και αντιλήψεων για τις σχέσεις των φύλων,

(ε) Λήψη μέτρων και ανάληψη πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια και πολιτική ζωή και στα κέντρα λήψης αποφάσεων,

(στ) Εκπόνηση και προώθηση μελετών και ερευνών σε θέματα, τα οποία σχετίζονται με την ισότητα των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών ή/και

(ζ) Συμμετοχή σε διεθνή, ευρωπαϊκά, περιφερειακά ή εθνικά συνέδρια, τα οποία αφορούν την ισότητα των φύλων.

Παράλληλα, για τη διεκπεραίωση των αρμοδιοτήτων του, το Συμβούλιο μπορεί να συστήνει επιτροπές αποτελούμενες από μέλη του και, όπου κρίνει χρήσιμο και αναγκαίο, να καλεί εμπειρογνώμονες από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα για μελέτη και διερεύνηση σχετικών θεμάτων.

Όσον αφορά την Επιτροπή, και σύμφωνα με το νόμο, θα πρέπει να γίνεται ενημέρωση από τον/την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής για τις πολιτικές της Κυβέρνησης για τα θέματα ισότητας των φύλων.

Η Εθνική Επιτροπή προβλέπεται πως έχει συνεργασία και συμμετοχή στα προγράμματα διαφώτισης για την ισότητα των φύλων, υποβάλει εισηγήσεις στην Κυβέρνηση, μέσω Επιτρόπου, για μέτρα και αλλαγές σχετικά με θέματα που άπτονται της ισότητας των φύλων ή/και συμμετέχει σε ομάδες εργασίας ή επιτροπές μελέτης και έρευνας, μέσω των μελών της. Οι προτάσεις και απόψεις της Εθνικής Επιτροπής διαβιβάζονται στο Συμβούλιο για ενημέρωση.

Σημαντικό να αναφέρω πως για τη λειτουργία του Μηχανισμού, περιλαμβανομένων των σχεδίων χορηγιών, προβλέπονται πιστώσεις στον κρατικό προϋπολογισμό. Να σημειώσω πως το Γραφείο μας έχει υποβάλει εισήγηση για αύξηση του ετήσιου προϋπολογισμού του Μηχανισμού, από 290.000 σε 350.000 ευρώ, και αναμένεται η τελική απόφαση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, κατά τη συζήτηση και έγκριση του κρατικού προϋπολογισμού. Την ίδια στιγμή, να αναφέρω πως το κονδύλι αυτό μεταφέρεται στο Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων κάτω από τον τίτλο «Εθνικός Μηχανισμός για τα Δικαιώματα της Γυναίκας». Επίσης, το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων έχει πλέον το δικό του προϋπολογισμό, πέραν των δαπανών που προβλέπονται για την υλοποίηση δράσεων της Στρατηγικής, οι οποίες περιλαμβάνονται στους προϋπολογισμούς των Υπουργείων και Υφυπουργείων που η κάθε δράση αφορά.

Όσον αφορά τις χορηγίες, αυτές χωρίζονται σε δυο σχέδια. Το ένα αφορά τις ετήσιες χορηγίες και το δεύτερο αφορά τις επιχορηγήσεις προγραμμάτων, εκδηλώσεων και δράσεων, και αιτήσεις μπορούν να υποβάλλονται και από οργανισμούς που δεν μετέχουν στον Μηχανισμό. Την ίδια στιγμή γίνεται μια προσπάθεια αναθεώρησης και αναδιάρθρωσης των σχεδίων χορηγιών. Και για τις δύο κατηγορίες χορηγιών βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο ετοιμασίας τους, και φυσικά θα ενημερωθείτε μόλις αυτά ολοκληρωθούν. Οποιεσδήποτε εισηγήσεις κατά τη συζήτησή μας είναι φυσικά καλοδεχούμενες.

Όσον αφορά τα σχέδια χορηγιών για δράσεις, στόχος μας είναι η διασύνδεση δράσεων με τους εθνικούς στόχους, δηλαδή αυτούς της Στρατηγικής ή με άλλα θέματα που μπορεί να προκύψουν και δεν περιλαμβάνονται στην Στρατηγική. Την ίδια στιγμή, κάποιες από τις δράσεις της Στρατηγικής, που δεν μπορούν να υλοποιηθούν από τα αρμόδια Υπουργεία/Υφυπουργεία, μπορούν οργανισμοί να αναλάβουν την υλοποίησή τους μετά από κάλεσμα των Υπουργείων ή και με δική σας πρωτοβουλία, και αφού ακολουθηθούν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες προσφορών.

Αγαπητές φίλες,

Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές και δράσεις μας είναι ακόμη ένα εργαλείο, το κύριο εργαλείο, που αξιοποιούμε αυτήν τη δεδομένη στιγμή για την επίτευξη της έμφυλης ισότητας σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, εργαζόμαστε οριζόντια ή και κυκλικά, αν θέλετε, μακριά από την τακτική του «ticking boxes». Δηλαδή, μια δράση σε έναν τομέα θα πρέπει να ενισχύεται και να συμπληρώνεται από δράσεις σε άλλους τομείς.

Γνωρίζουμε όλες που βρισκόμαστε εδώ σήμερα πως διαχρονικά υπήρχαν ελλείψεις στον συντονισμό. Αυτό, εξάλλου, έδειξε και η τελευταία αξιολόγηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα. Ενώ είχε παρατηρηθεί πως υπήρχαν πολιτικές και γίνονταν δράσεις, δεν υπήρχε επαρκής συντονισμός. Μέσω της Στρατηγικής, του νέου ρόλου του Γραφείου μας, και πάντοτε σε συνεργασία με τα Υπουργεία/Υφυπουργεία, ο συντονισμός αποτελεί σημαντικό στοιχείο στην προσπάθειά μας. Κτίζουμε σε ό,τι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα.

Όσον αφορά την υλοποίηση δράσεων και την πορεία υλοποίησης της Στρατηγικής, από τον Ιανουάριο 2024 μέχρι σήμερα υλοποιήθηκαν 13 από τις 64 δράσεις της. Η υλοποίηση κάποιων από αυτών θα είναι συνεχής και θα εμπλουτίζεται.

Οι 13 αυτές δράσεις είναι:

1. Αύξηση της άδειας μητρότητας κατά 4 βδομάδες και για το πρώτο παιδί.
2. Κατ’ οίκον παροχή υπηρεσιών μαιών σε γυναίκες κατά την περίοδο της κύησης και της λοχείας, και εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
3. Ενημέρωση για μεθόδους αντισύλληψης με αρχική εστίαση σε αιτήτριες ασύλου.
4. Ετοιμασία σχεδίων δράσης με καλές πρακτικές για ιδιωτικές επιχειρήσεις με στόχο την προαγωγή της ισότητας των φύλων.
5. Εμπλουτισμός του περιεχομένου εκπαιδευτικών προγραμμάτων με δράσεις που προάγουν την ενσυναίσθηση, την έμφυλη ισότητα και την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών.
6. Επιμορφωτικά προγράμματα για καθηγητές/καθηγήτριες συμβουλευτικής και επαγγελματικής αγωγής και άλλους/άλλες εκπαιδευτικούς, για αποδόμηση έμφυλων στερεοτύπων και προαγωγή της ισότητας των φύλων.
7. Δημιουργία χώρων στάθμευσης για οικογένειες με παιδικά καρότσια και για εγκύους.
8. Προώθηση δράσεων σε γειτονικές χώρες, στο πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας.
9. Ενίσχυση ενεργού συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και σε πολυμερείς οργανισμούς.
10. Ενίσχυση των διμερών σχέσεων μέσω δράσεων και προγραμμάτων που αφορούν την ισότητα των φύλων.
11. Διοργάνωση εκδηλώσεων και συμμετοχή σε συνέδρια ξένων κυβερνήσεων, πανεπιστημίων και άλλων φορέων για θέματα που άπτονται της ισότητας των φύλων.
12. Εφαρμογή μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ σε είδη γυναικείας ατομικής υγιεινής.
13. Δημιουργία Ψηφιακού Αρχείου Κυπρίων Γυναικών Πολιτικών, το οποίο θα βρίσκεται το συντομότερο δημοσιευμένο μέχρι το τέλος του έτους.

Πρόσθετα, για 20 άλλες δράσεις, άρχισε ήδη η προετοιμασία υλοποίησης:

1. Τεχνική στήριξη από την ΕΕ για τη διαδικασία καταρτισμού έμφυλου προϋπολογισμού.
2. Μεταφορά στο Εθνικό Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2023/970 για την ενίσχυση της εφαρμογής της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για όμοια εργασία ή για εργασία της αυτής αξίας, μέσω της μισθολογικής διαφάνειας και μηχανισμών επιβολής.
3. Ενίσχυση γυναικείας απασχόλησης μέσω σχεδίων παροχής κινήτρων για την πρόσληψη με ευέλικτες ρυθμίσεις αδρανών γυναικών και άνεργων γυναικών.
4. Διεργασίες και διαβουλεύσεις για επέκταση δικαιούχων επιδότησης και ωραρίων σε βρεφοκομικούς σταθμούς κατά τους θερινούς μήνες, συμπεριλαμβανομένου του Αυγούστου.
5. Καταβολή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε άτομα με αναπηρία, χωρίς να συνυπολογίζεται το επίδομα τέκνου και μονογονεϊκής οικογένειας στο οικογενειακό εισόδημα.
6. Δημιουργία νέων και αναβάθμιση υφιστάμενων κέντρων φροντίδας για παιδιά και ενηλίκους με ανάγκες μακροχρόνιας φροντίδας.
7. Αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου με την εισαγωγή ρυθμίσεων που προάγουν και διασφαλίζουν την ισότητα των φύλων.
8. Σύσταση Επιτροπής Ισότητας Ανδρών και Γυναικών στην Πυροσβεστική Υπηρεσία και στο Τμήμα Φυλακών.
9. Επιμορφωτικά προγράμματα σε δικαστές, γυναίκες και άνδρες, για θέματα ισότητας των φύλων
10. Επιμορφωτικά προγράμματα σε δικηγόρους της Νομικής Υπηρεσίας για θέματα ισότητας των φύλων.
11. Επιμορφωτικά προγράμματα σε στελέχη των αθλητικών ομοσπονδιών για την ισότητα των Φύλων.
12. Θεσμοθέτηση Πρέσβειρας για την ισότητα των φύλων στον αθλητισμό.
13. Μελέτη για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στις πολιτικές της ενέργειας.
14. Δημιουργία έμφυλου εργασιακού περιβάλλοντος για γυναίκες και άνδρες οδηγούς λεωφορείων.
15. Δημιουργία προγραμμάτων ψηφιακής εκπαίδευσης για γυναίκες της υπαίθρου.
16. Χαρτογράφηση των αναγκών και των γνώσεων/ικανοτήτων των εργαζομένων, ανδρών και γυναικών, στην Εθνική Φρουρά και στο Υπουργείο Άμυνας σχετικά με θέματα ισότητας.
17. Στοχευμένες και συστηματικές επιμορφώσεις όλων των βαθμίδων που υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά και στο Υπουργείο Άμυνας.
18. Στατιστική αποτίμηση της εκπροσώπησης ανδρών και γυναικών σε θέσεις λήψης αποφάσεων.
19. Χαρτογράφηση της εκπροσώπησης και των αναγκών των γυναικών και των ανδρών στον τομέα της ναυτιλίας.
20. Καταγραφή εκπροσώπησης ανδρών και γυναικών σε επαγγέλματα του τομέα τουρισμού και της γαλάζιας οικονομίας.

Όλες οι πιο πάνω δράσεις αφορούν διάφορα Υπουργεία, και δεν περιοριζόμαστε σε δύο ή τρία, όπως ήδη αναφέρθηκε.

Με την Εθνική Στρατηγική έμπρακτα ενσωματώνουμε την οπτική του φύλου στις δημόσιες πολιτικές όλων των Υπουργείων και Υφυπουργείων. Όπως ανέφερα και πιο πάνω, ταυτόχρονα με την υλοποίηση της Στρατηγικής, το Γραφείο μας αναλαμβάνει παράλληλες δράσεις, τις οποίες μπορούμε να συζητήσουμε αργότερα, αν επιθυμείτε.

Αγαπητές φίλες,

Θέλω σήμερα να σας ενημερώσω πως, ενισχυτικά αυτής της προσπάθειας, το Γραφείο μας προχώρησε στην ετοιμασία νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα σε διαφορετικά στάδια αποφάσεων που αφορούν νομοθετικές πρωτοβουλίες, καταρτισμό του προϋπολογισμού, διαμόρφωση πολιτικών, συλλογή έμφυλων στατιστικών και διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων. Το νομοσχέδιο θα τεθεί προς διαβούλευση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα διαβούλευσης και θα τύχετε σχετικής ενημέρωσης, ώστε να προβείτε σε σχόλια.

Αγαπητές φίλες,

Προσπαθήσαμε σήμερα να σας ενημερώσουμε εν συντομία, αλλά ουσιαστικά για κάποιες αλλαγές που έχουν σημειωθεί, και οι οποίες σχετίζονται με τον θεσμό, τον Μηχανισμό και τα σχέδια χορηγίας, καθώς και για τη Στρατηγική. Προσβλέπω στη συζήτησή μας, μια ανοικτή και ειλικρινή συζήτηση, προς επίτευξη του κοινού μας στόχου.

Θα ήθελα, κλείνοντας, να τονίσω πως το Γραφείο μου, οι συνεργάτιδες/ες, και εγώ προσωπικά, προσβλέπουμε στην περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας μας και στις δικές σας εισηγήσεις, στο πλαίσιο της προσπάθειάς μας για επίτευξη ουσιαστικής ισότητας των φύλων σε όλα τα επίπεδα στην κοινωνία μας.

(AA/ΜΣ/AΣ)