Ανακοινωθέντα

Η στερατζιά είναι ένα δέντρο που ανήκει στην οικογένεια στυρακίδες, η οποία περιλαμβάνει έντεκα γένη και 180 είδη που έχουν εξάπλωση κυρίως στην ανατολική Ασία και στην Αμερική. Περιλαμβάνει φυτά ρητινοφόρα, αρωματικά, φαρμακευτικά και διακοσμητικά.

Στην Κύπρο και την Μεσόγειο αντιπροσωπεύεται με ένα μόνο είδος, το Styrax officinalis. Πρόκειται για φυλλοβόλο θάμνο ή μικρό δέντρο, ύψους 2-6 μέτρων, που ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο.

Η στερατζιά είναι ιθαγενές είδος της Κύπρου που το συναντούμε στις περιοχές: Ακάμα, Λαόνα, 'Αγιο Νεόφυτο, Λυσό, Δρύμου, Παναγιά, Δάσος Πάφου, Σαλαμιού, Δάση Τροόδους, Αδελφοί, Λεμεσού, Μαχαιρά, Σταυροβουνίου, οροσειρά Πενταδακτύλου και Καρπασία. 

Είναι από τα δέντρα τα οποία το Τμήμα Δασών διαχειρίζεται με πολλή προσοχή και σε κάποιες περιπτώσεις τα θέτει υπό την προστασία του. Όπως την  «Στερατζιά της Παναγίας της Σαλαμιώτισσας» στο χωριό Σαλαμιού που έχει ηλικία 170 περίπου ετών, με διάμετρο κορμού 2 σχεδόν μέτρων και ύψος 8 μέτρα.

Την πανάρχαια καταβολή της στερατζιάς καταμαρτυρούν αρκετές αναφορές ιστορικών, ενώ στη μυθολογία γίνεται λόγος για το δέντρο στύρακας με καταγωγή την Κρήτη.

Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη ρητίνη από τον στύρακα, την οποία χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή αρωμάτων, θυμιάματος, αλλά και για θεραπευτικούς σκοπούς.

Ο Θεόφραστος αναφέρει μύρο παραγόμενο από τον στύρακα ενώ ο Πλίνιος, τον 1^ο αιώνα μ.Χ., γράφει σε ένα από τα συγγράμματά του για τη «στυρακορητίνη» με τις φαρμακευτικές ιδιότητες που προέρχεται από διαφορετικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. Αναφέρεται ειδικότερα ότι οι καρποί του δέντρου χρησιμοποιούνταν κοπανισμένοι για την καταπολέμηση των φθειρών της κεφαλής.

Στην κινεζική ιατρική αναφέρεται ότι η ρητίνη αυτού του δέντρου χρησιμοποιείται ως τονωτικό του κυκλοφοριακού συστήματος, στη δε αρωματοθεραπεία ως ηρεμιστικό.

Εξάλλου, οι μοναχοί του Αγίου Όρους και άλλων μοναστηριών της Ελλάδας χρησιμοποιούν τη ρητίνη της στερατζιάς για την παρασκευή άριστης ποιότητας λιβανιού.

Επίσης η στερατζιά είναι συνδεδεμένη με πολλές δραστηριότητες των κατοίκων της κυπριακής υπαίθρου αφού από το ξύλο της στερατζιάς έφτιαχναν «βουτζιέντρες», τις βέργες δηλαδή που κέντριζε ο ζευγολάτης τα ζώα του όταν όργωνε τα χωράφια του ή αλώνιζε τα σπαρτά του ή  «στελίφκια», τις λαβές δηλαδή στα φτυάρια, τις αξίνες, τις τσάπες κ.ά. που αποτελούσαν βασικά εργαλεία για τις εργασίες τους.

Αυτό που εγώ θα ήθελα να τονίσω είναι ότι η προστασία και διατήρηση της βιοιποικιλότητας και, ιδιαίτερα, των ιθαγενών ειδών αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον άνθρωπο.

Η δε μεγάλη ποικιλία γονιδίων, ειδών, οικοσυστημάτων και πολιτισμών μας εξασφαλίζει τροφή, ενέργεια, φάρμακα, ξυλεία, ίνες και άλλες πρώτες ύλες, λειτουργικές πρακτικές, εμπειρία και γνώση αποδίδοντας αξιόλογα κεφάλαια στην παγκόσμια οικονομία.

(ΜΛ/ΑΜ/ΕΙ)