Ανακοινωθέντα

Οι Υπουργοί της Κύπρου, κος Νουρής, της Ελλάδας, κος Μηταράκης, της Ιταλίας, κα Λαμοργκέζε, της Μάλτας, κος Καμιλέρι και της Ισπανίας, κος Γκράντε-Μαρλάσκα, επ’ ευκαιρία της δεύτερης Υπουργικής συνάντησης τους στη Μάλαγα, στις 24-25 Σεπτεμβρίου, κατέληξαν στα ακόλουθα, σε σχέση με την εσωτερική και εξωτερική διάσταση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά στην καταπολέμηση των δικτύων παράτυπης μετανάστευσης και εμπορίας προσώπων, στο πλαίσιο μιας ολιστικής προσέγγισης για την αποτελεσματική διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης:

• Οι MED5, ως Κράτη Μέλη των πλέον εκτεθειμένων εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρούν το έργο της ΕΕ και των κρατών μελών της για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης πρέπει να  την πρόληψη στην πηγή ως θεμελιώδη και άξονα προτεραιότητας προκειμένου να αναχαιτιστούν οι αυξημένες ροές. Η ΕΕ δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει μέχρι οι μεταναστευτικές ροές να φτάσουν στα εξωτερικά της σύνορα. Η ΕΕ πρέπει να παραμείνει προσηλωμένη στη στήριξη των χωρών υποδοχής στην περιοχή τους, στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στην πηγή της, στην ενίσχυση των χωρών καταγωγής και διέλευσης, καθώς και στη δημιουργία των απαραίτητων δομών φιλοξενίας στις περιοχές αυτές και γύρω από αυτές, όπως στην παρούσα ασταθή κατάσταση που επικρατεί στο Αφγανιστάν.
• Για να είναι αποτελεσματική η πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης, η μεταναστευτική πολιτική της Ένωσης πρέπει να χρηματοδοτείται επαρκώς, αντιμετωπίζοντας αναλογικά όλες τις μεταναστευτικές οδούς προς την ΕΕ, ούτως ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν έργα για την ενίσχυση των επιχειρησιακών και θεσμικών ικανοτήτων τόσο των κρατών μελών όσο και των χωρών καταγωγής και διέλευσης για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και της εμπορίας προσώπων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να βασίζονται στην υποστήριξη της Επιτροπής και των Οργανισμών της ΕΕ, όταν τους ζητηθεί, μεταξύ των οποίων, μέσω της παροχής εξοπλισμού.
• Οι διαδικασίες της Ένωσης πρέπει να προσαρμοστούν προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα ζητήματα της μετανάστευσης τα οποία είναι ευαίσθητα στον χρόνο. Οι 5 χώρες της Μεσογείου θεωρούν απαραίτητο  να καθορίσουν το συντομότερο δυνατόν έναν ακριβή, προτεραιοποιημένο και σαφώς καθορισμένο χάρτη πορείας των σχεδίων δράσης της ΕΕ για τους βασικούς εταίρους μας σε κάθε διαδρομή, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε αυτούς που περνούν δύσκολες πολιτικές και κοινωνικές καταστάσεις.
• Υπό αυτή την έννοια, o Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI), ο οποίος θα πρέπει να αποτελεί το βασικό χρηματοδοτικό μέσο στις προσπάθειες μας για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης στη ρίζα της, πρέπει να τεθεί σε λειτουργία κατά προτεραιότητα.
• Η πέραν του ενός έτους αναντιστοιχία μεταξύ του NDICI και του Καταπιστευματικού Ταμείου (Trust Fund) έχει αποδυναμώσει την ικανότητα της Ένωσης να συνεργάζεται με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης που θεωρεί ως εταίρους, σε μια περίοδο έντονων παράτυπων μεταναστευτικών ροών, υποκινούμενων από τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, οι οποίες έχουν προστεθεί στις προϋπάρχουσες αιτίες της παράτυπης μετανάστευσης. Επιπλέον, το επίπεδο δέσμευσής μας δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από αυτό του προηγούμενου δημοσιονομικού πλαισίου, ακόμη περισσότερο εάν οι φιλοδοξίες και οι προσδοκίες μας έχουν αυξηθεί.
• Η δράση πρόληψης της ΕΕ πρέπει να βελτιωθεί, όπως αποδεικνύεται από τον αυξημένο αριθμό παράτυπων αφίξεων στην Ένωση μέσω των συνόρων των MED5, ιδίως διά θαλάσσης. Οι αφίξεις αυτές, είτε περιλαμβάνουν πραγματικούς δικαιούχους διεθνούς προστασίας είτε όχι, δημιουργούν αυξανόμενες δευτερογενείς μετακινήσεις, υπερφόρτωση των συστημάτων ασύλου, υποδοχής και επιστροφής και, πάνω απ’ όλα, δραματική απώλεια ανθρώπινων ζωών. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην ανάγκη αποτελεσματικού ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, σύμφωνα με τις διεθνείς μας υποχρεώσεις. Επαναλαμβάνουμε την ανάγκη κοινής ευρωπαϊκής συμμετοχής στις επιστροφές και ενεργού ρόλου των Οργανισμών της ΕΕ στην εξωτερική διάσταση.
• Οι χώρες της Μεσογείου τονίζουν ότι αποβιβάσεις που προκύπτουν από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης δεν συνεπάγονται ελλιπή έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, αλλά μάλλον εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεων. Θα πρέπει να θεωρηθούν ως πραγματική ευθύνη της ΕΕ, προβλέποντας ειδικούς κανόνες για τα άτομα που αποβιβάζονται – εκτός αυτών που αφορούν παράνομες διελεύσεις συνόρων – στο   Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να υλοποιηθούν ξεκινώντας με την προσαρμογή του EURODAC στις ιδιαιτερότητες της διάσωσης στη θάλασσα και την παροχή, μεταξύ άλλων μορφών καταμερισμού της ευθύνης αυτής, ενός αποτελεσματικού, ειδικού μηχανισμού μετεγκατάστασης για τα ΚΜ που αντιμετωπίζουν δυσανάλογες μεταναστευτικές πιέσεις λόγω της γεωγραφικής τους θέσης.

Οι χώρες MED 5 υπενθυμίζουν την ανάγκη, μεταξύ άλλων μορφών ανάπτυξης της αρχής της δίκαιης κατανομής ευθύνης και αλληλεγγύης, για έναν προβλέψιμο και υποχρεωτικό μηχανισμό μετεγκατάστασης για τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν αποβίβαση που σχετίζεται με την έρευνα και διάσωση ή άλλες μορφές δυσανάλογης μεταναστευτικής πίεσης, ως αποτέλεσμα της γεωγραφικής τους θέσης.

• Οι πραγματικότητες που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης έχουν κοινά στοιχεία, αλλά ταυτόχρονα, παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες. Τα πρόσφατα γεγονότα στα σύνορα με τη Λευκορωσία ενίσχυσαν την ανάγκη για μία κοινή ευρωπαϊκή πολιτική, αρκετά ευέλικτη ώστε να προσαρμόζει τις διαδικασίες στα σύνορα, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα, στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε κράτους μέλους που βρίσκεται υπό πίεση, καθώς και στον πολύ δυναμικό χαρακτήρα των παράτυπων μεταναστευτικών ροών. Ως εκ τούτου, οι επανειλημμένες εκκλήσεις μας ότι οι διαδικασίες στα σύνορα παραμένουν προαιρετικές. Ταυτόχρονα, τα γεγονότα αυτά υπογράμμισαν τη σημασία της αποτελεσματικής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση των αναγκών του εκάστοτε κράτους μέλους. Οι Μεσογειακές χώρες τόνισαν επίσης ότι η ευθύνη πρέπει να καταμερίζεται δίκαια, αποφεύγοντας την επιβολή πρόσθετης επιβάρυνσης στα ΚΜ που ήδη υφίστανται υπέρμετρες μεταναστευτικές πιέσεις, αναλαμβάνοντας παράλληλα το καθήκον προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.
• Η ΕΕ πρέπει να σταθεί ενωμένη και να μιλήσει με μια φωνή κατά της χρήσης της παράτυπης μετανάστευσης για πολιτικούς σκοπούς.
• Οι MED5 που παραδοσιακά επηρεάζονται από μεταναστευτικές πιέσεις, δείχνουν την αλληλεγγύη και τη στήριξη τους σε άλλα κράτη μέλη, όπως η Λιθουανία, η Πολωνία και η Λετονία.
• Οι Υπουργοί των MED5 υπενθυμίζουν τις σχετικές αναφορές που περιέχονται στη δήλωση των Υπουργών Εσωτερικών Υποθέσεων στη συνάντηση της 31^ης Αυγούστου σχετικά με την κατάσταση στο Αφγανιστάν.
• Οι Υπουργοί των MED5 επιβεβαίωσαν εκ νέου την προθυμία τους να συνεχίσουν να υπερασπίζονται από κοινού το κοινό τους όραμα για την κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, κυρίως στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, όπου είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η συνοχή και η σκοπιμότητα όλων των προτάσεων πολιτικής.
•  Υπό αυτήν την προοπτική, οι χώρες MED5 προσβλέπουν στη συνάντηση του Συμβουλίου Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ  στις 8 Οκτωβρίου,  όσον αφορά επίσης στην έγκαιρη εκτίμηση- ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21-22 Οκτωβρίου- της υλοποίησης των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24-25 Ιουνίου.

 (ΕΦυς)