Ανακοινωθέντα

Με κατάνυξη ιερή παρακολουθήσαμε την Τελετή των Θυρανοιξίων του ναού αυτού όπου η σημερινή σύναξη μαρτυρά τη συνέχεια της τοπικής Ιστορίας, αλλά και αναγέννηση, ανανέωση. Αυτού του ανακαινισμένου ναού της πάλαι ποτέ Ιεράς Μονής Αγίου Αντωνίου της Δερύνειας. Σήμερα, παραμονή της ημέρας που η Εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη του Αγίου. Του Μεγάλου Αγίου Αντωνίου, ο οποίος και ταύτισε τον βίο και το όνομά του με το μοναχισμό.

Εδώ, στην όμορφη κωμόπολη της Δερύνειας, που στα χρόνια μας κατέληξε να λογίζεται και να είναι ακριτική, διαφαίνεται διαχρονικά μέσα από την Ιστορία ότι δεν έπαψε ποτέ να διαπερνά το είναι των ανθρώπων η λατρευτική  ευσέβεια, η βαθύτατη πίστη στον Θεό. Μέχρι τις μέρες μας, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής είναι διαρκής και αναβλύζει πηγαία, ως ιδιότητα της ψυχής των ανθρώπων μας, η ελληνορθόδοξη παράδοση.

Αυτό εδώ το αρχιτεκτονικό κόσμημα, ο ναός του Αγίου Αντωνίου, αναδεικνύει ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά των Δερυνειωτών: την ευσέβεια, την πίστη και την κατά παράδοση ανανέωση της ζωής και της παρουσίας στον κόσμο. Θέλω μάλιστα να σημειώσω και τη σχετική δράση, τη μέριμνα και τη φροντίδα του Δήμου της πόλεως για τους ναούς, αλλά και για την εκκλησιαστική κληρονομιά μας, ακόμα και μέσα στη «νεκρή ζώνη». Γιατί ταιριάζει με το πνεύμα και το ήθος των Δερυνειωτών.

Αυτή η παράδοση, μεγάλο μέρος της οποίας -ο πυρήνας θα έλεγα- είναι βέβαια η ελληνορθόδοξη παράδοση, συγκροτεί το πρόσωπο και την κυρίως έκφραση της συλλογικής προσωπικότητας του λαού μας. Ενός λαού που η ιστορική, γεωγραφική και η από στρατηγικής απόψεως μοίρα τον έταξε να αγωνίζεται και να προσπαθεί διαρκώς για την ιδιοπροσωπία και την επιβίωσή του. Και έτσι, έχοντας ως στοίχημα υπαρξιακό τη συνέχεια, πάντοτε αντλούσε μέσα από ό,τι του έχει παρα-δοθεί. Ως αξία, δημιουργία και υπέρβαση που κατέθεταν στους επόμενους, οι προηγούμενοι. Είναι εξάλλου θαυμαστό και θαυμάσιο που η ορθόδοξη παράδοση σε εμάς τους Έλληνες έχει τελικά δέσει μέσα από σύνθεση αιώνων με τη μεγάλη ελληνική πολιτιστική κληρονομιά μας, κατά τρόπο που κάποτε συντρέχουν και είναι αδιάλυτα σε ενότητα βίου των ανθρώπων τα στοιχεία και τα χαρακτηριστικά των δυο αυτών μεγάλων ποταμών ζωής.

Γι’ αυτό τον λόγο και εκτός κειμένου, αλλά μέσα από την καρδιά μου, νιώθω την ανάγκη, ως Υπουργός Παιδείας -δηλαδή κατά βάση της ελληνικής παιδείας- να ευχαριστήσω και να εκφράσω ευγνωμοσύνη στην Εκκλησία της Κύπρου για τη συμβολή της στην ιστορική συνέχεια, αλλά και στα γράμματα και τον πολιτισμό. Και διότι αυτή η σημερινή κίνηση ανανέωσης και αναγέννησης μέσα από τη δημιουργία αυτού του ναού, ταιριάζει ακριβώς με την πίστη των ανθρώπων και την κατά παράδοση πορεία τους. Πιστεύω ότι θα πρέπει συνεχώς Πολιτεία και Εκκλησία να ενώνουν δυνάμεις και να συνεργάζονται για την προστασία, τη συντήρηση και την ανάδειξη της εκκλησιαστικής κληρονομιάς, η οποία και αποτελεί αναπόσπαστο και πολύ μεγάλο τμήμα της εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς.       

Η ιστορία αυτού του ιερού ναού κρατά στα βάθη των αιώνων, αφού σύμφωνα με την τοπική παράδοση  προϋπήρχε εντός σπηλαίου. Στη θέση  του προϋπάρχοντος σπηλαιώδους ναού ανεγέρθηκε περί το 1850 η πρώτη μορφή της εκκλησίας. Από το 1921 ανήκει  στην εκκλησιαστική επιτροπή της Δερύνειας.

Να επισημάνουμε ακόμα πως η εκκλησία αυτή έγινε και το κέντρο λατρείας και ησυχασμού μεταγενέστερης γυναικείας Μονής. Από το 1935 έως το 1949, για 14 χρόνια υπήρξε δραστήρια μοναχική ζωή στον ιερό τούτο χώρο. Μοναχές κράτησαν μέσα σε αντίξοες συνθήκες τη συνέχεια.

Έτσι βρισκόμαστε σήμερα σε αυτό το λιτό αλλά τόσο όμορφο ναό που είναι αφιερωμένος στον Μέγα Άγιο Αντώνιο, τον πρώτο Ασκητή που ουσιαστικά θεμελίωσε τον μοναχισμό και «της ερήμου γέγονε οικιστής και την Οικουμένη εστήριξε με ευχές». Δεν ήταν τυχαίο που ο Άγιος Αθανάσιος, επίσκοπος Αλεξανδρείας, όταν συνέγραψε τη βιογραφία του Αντωνίου και την έστειλε στους μοναχούς της Αιγύπτου, ξεκινούσε με τη φράση «Αγαθήν άμιλλα ενωτίσασθε…».

Πολλοί  είναι οι λαϊκοί και κληρικοί Δερυνειώτες που, για ένα αιώνα μέχρι και τις μέρες  μας, προσέφεραν στον ναό αφειδώλευτα και αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους. Αυτή η παράδοση συνεχίζεται σήμερα.

Περίπου 170 χρόνια μετά την ανέγερση του ναού, η αγάπη και το φιλότιμο για την πόλη και την εκκλησία του, οδήγησαν τον αξιότιμο, φίλο Χρίστο Κ. Μακρίδη, να γίνει σήμερα ο ανακαινιστής του ναού. Συγχαίρω τον κύριο Μακρίδη, γνωστό τοπικό, δραστήριο κοινωνικό παράγοντα, ο οποίος  με πρωτοβουλία και έξοδα δικά του, προχώρησε στην ανακαίνιση του ναού. Με αυτή την ευγενή προσφορά γίνεται και ο ίδιος μέρος της ιστορίας  του ναού  της πάλαι ποτέ Ιεράς Μονής Αγίου Αντωνίου της Δερύνειας.

Δράττομαι της ευκαιρίας να αναφέρω ότι ως Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, αλλά και Αθλητισμού και Νεολαίας, δείχνουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Παράδοσή μας. Τόσο την άυλη, προφορική και πνευματική παράδοση, όσο όμως και την κτιστή. Κάθε είδους μνημεία και μάλιστα τα εκκλησιαστικά. Με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουμε να ανταποκριθούμε και στην υποχρέωση η Πολιτεία να συμβαδίσει με την αγάπη του λαού για τον ελληνορθόδοξο πολιτισμό της χώρας μας. Ενώ έτσι στέλνουμε και μήνυμα στις νεότερες γενιές, προβάλλοντας ήθη και αξίες που μπορούν να εμπνεύσουν, μέσα στους τόσους αντιπερισπασμούς και την πανσπερμία μηνυμάτων και τρόπων που χαρακτηρίζουν τον καιρό μας.

Ανοίγοντας με σεμνότητα τις θύρες αυτού του ναού, ανοίγουμε παράθυρο και προοπτική και στο μέλλον και συμπορευόμαστε με το ήθος των ανθρώπων εδώ, της περιοχής, οι οποίοι με την ίδια τη ζωή και τα έργα της βιοτής, αλλά και της ανέλιξης, αντιστέκονται. Στέκονται σθεναρά ως το εχέγγυο ότι η ακριτική κωμόπολη θα πάψει να είναι «άκρη», με συρματοπλέγματα και δήθεν σύνορα.

Συγχαίροντας ξανά όσους έχετε συμβάλει στις εργασίες ανακαίνισης του ιερού αυτού ναού και ευχόμενος συνέχεια στο θεάρεστο έργο σας, επιθυμώ, Πανιερώτατε, να σας ευχαριστήσω που μου δώσατε την ευκαιρία να μοιραστώ μαζί σας σήμερα αυτή την ξεχωριστή όμορφη στιγμή. 

ΙΠ