Ανακοινωθέντα

Βαρύ το τίμημα που πλήρωσε η κοινότητα του Αυγόρου σε όλους τους αγώνες του λαού μας για την ελευθερία και την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας. Αλλά και πολύ μεγάλη η αξία και το μέγεθος της προσφοράς της. Γι΄ αυτό και είναι με μεγάλη συγκίνηση που απευθύνω τον επιμνημόσυνο αυτό λόγο, γνωρίζοντας πως τους ήρωές μας οφείλουμε να τους τιμούμε και να τους μνημονεύουμε όχι μόνο για την ανάπαυση της ψυχής τους, αλλά και για να μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενιές τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά για τα οποία θυσιάστηκαν, γράφοντας με ανεξίτηλα γράμματα τα ονόματά τους στο Πάνθεον των Αθανάτων μας.

Και σήμερα, εμείς, ευλαβικοί προσκυνητές, μαζευτήκαμε εδώ για να ανάψουμε το κερί της ψυχής μας από τη φλόγα της θυσίας τους.  Να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της οφειλής μας και την έκταση και το βάθος της ευθύνης μας. 

Εξάλλου, τα ιστορικά διδάγματα που αντλούμε από το χθες, ενισχύουν την ψυχική μας δύναμη και τονώνουν την εθνική μας συνείδηση που είναι η πυξίδα για την πορεία μας στο αύριο. Δεν έχουμε δικαίωμα να ξεχάσουμε τις θυσίες των ηρώων μας,  ούτε και να παραγράψουμε τις αρχές και τις αξίες για τις οποίες αγωνίστηκαν, όπως και τα οράματα και τα ιδεώδη που τους ενέπνευσαν.

Θα ήθελα να συγχαρώ ιδιαίτερα τα Εθνικόφρονα Σωματεία ΘΟΪ Αυγόρου που μαζί με τις οικογένειες των ηρώων και όλη την κοινότητα διοργανώνουν το σημερινό μνημόσυνο και να ευχαριστήσω για την τιμή να είμαι ο ομιλητής.

Καταθέτοντας τον απεριόριστο σεβασμό και το θαυμασμό μου για την προσφορά των ηρώων της κοινότητας Αυγόρου, υπογραμμίζω πως στους χαλεπούς καιρούς που διερχόμαστε, η πατρίδα μας έχει πάντα ανάγκη από ξεχωριστά πρότυπα χρέους και ευθύνης, ώστε να υπερβούμε τις δυσκολίες και να πετύχουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια πατρίδα δικαιωμένη για τις θυσίες των παιδιών της.

Με το όραμα της ελευθερίας και της δικαιωμένης πατρίδας είναι που θυσιάστηκαν οι ήρωες του Αυγόρου κατά τη διάρκεια του ένδοξου απελευθερωτικού αγώνα του 1955-΄59.  

Η Λουκία Λαουτάρη Παπαγεωργίου και ο Παναγής Ζαχαρία έπεσαν νεκροί στις 5 Ιουλίου 1958. Ο Ανδρέας Κάρυος στις 2 Σεπτεμβρίου 1958 και ο Γεώργιος Κάρυος στις 28 Οκτωβρίου 1958. Σήμερα μνημονεύουμε ειδικά αυτούς, μαζί με τον Σπυρίδωνα Περικλέους, δόκιμο μοναχό, που φονεύθηκε από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές κατά την περίοδο της τουρκανταρσίας.

Δεν ξεχνούμε όμως ποτέ και τους λεβεντονιούς του Αυγόρου που έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι για απόκρουση του Τούρκου εισβολέα και κατακτητή το καλοκαίρι του 1974, καθώς και όσους εξακολουθούν να αγνοούνται. Γνωρίζω ότι το μνημόσυνο για τους πεσόντες το 1974, όπως και η δέηση για τους αγνοουμένους, θα πραγματοποιηθούν  στις 22 Ιουλίου. Θα ήθελα όμως να αναφέρω τα ονόματά τους, κλίνοντας ευλαβικά το γόνυ και στη δική τους θυσία.

Είναι οι Νικηφόρος Κάρυος, Παναγιώτης Βρακάς, Παναγιώτης Παφίτης, Παναγιώτης Μαρίνου, Κώστας Ανδρέου Χατζηγιάννης, Νίκος Κυριάκου, Ευαγόρας Τυρίμου, Γεώργιος Πιλάτου και Κυριάκος Καλαθάς που έπεσαν στις μάχες με τον Τούρκο εισβολέα. Επίσης, τα θύματα της τουρκικής θηριωδίας Μιχαήλ Ζήνωνα, Παναγιώτης Χριστοδούλου και Πέτρος Κακουλλή. 

Αγνοούμενοι εξακολουθούν να είναι ο Σέργης Ποΐζης, ο Αντώνης Παπαγεωργίου, ο Αντώνης Χριστοδούλου Ψαθά και ο Χριστόδουλος Λαουτάρη. Και ακόμη, σύμφωνα με τα αρχεία της Υπηρεσίας μας, ο Σάββας Ιωάννου Παρασκευά και η σύζυγος του Ανδρονίκη που έχουν ως καταγωγή την Αυγόρου, αλλά διέμεναν στην Αμμόχωστο, όπου και χάθηκαν τα ίχνη τους.

Η Λουκία Λαουτάρη και ο Παναγής Ζαχαρία, ήταν εκείνοι που με τη θυσία τους άνοιξαν το μακρύ κατάλογο των ηρώων της Αυγόρου. Και οι δύο έπεσαν στις 5 Ιουλίου 1958 στην πλατεία της κοινότητας κατά τη διάρκεια πολύωρης αιματηρής σύγκρουσης άοπλων κατοίκων με δεκάδες Άγγλους στρατιώτες. Οι κάτοικοι μάχονταν με γενναιότητα με μόνα όπλα πέτρες, μπουκάλια και ξύλα για να απωθήσουν τους Άγγλους, οι οποίοι είχαν συλλάβει αρχικά τον υπεύθυνο του κυλικείου του ΘΟΙ και στη συνέχεια ένα 15χρονο και τους διέταζαν να κατεβάσουν αναρτημένο σύνθημα. Οι γυναίκες πρωτοστάτησαν πετυχαίνοντας να απελευθερώσουν τους δυο και να κρύψουν τον νεαρό. Μπροστά στον ξεσηκωμό των κατοίκων, οι Άγγλοι υποχώρησαν πυροβολώντας αδιακρίτως και με πολυβόλο από τεθωρακισμένο όχημα.

Η Λουκία Λαουτάρη χτυπήθηκε στο κεφάλι. Ήταν μητέρα έξι παιδιών και εγκυμονούσα. Μια πραγματική ηρωίδα που δεν φοβόταν. Στο περβόλι της διατηρούσε κρησφύγετο όπου κατέφευγαν πολλοί καταζητούμενοι.

Ο Παναγής Ζαχαρία κτυπήθηκε κατάστηθα από τους Άγγλους την ίδια μέρα. Ήταν 45 χρόνων, βιοπαλαιστής αγρότης και πατέρας πέντε παιδιών. Δεν δίστασε ούτε και αυτός μπροστά στον κίνδυνο. Πάντα έβαζε πρώτα την πατρίδα του. Στο σπίτι του είχε κρυμμένο πολυγράφο για τα φυλλάδια της οργάνωσης, με τα παιδιά του να είναι ενταγμένα στην ΑΝΕ και στις ομάδες κρούσης.

Ο θάνατος της Λουκίας Λαουτάρη και του Παναγή Ζαχαρία συγκλόνισε ολόκληρο τον κυπριακό λαό. Συγχρόνως φούντωσε την αγωνιστικότητα και τη θέληση για ελευθερία.

Ο Ανδρέας Κάρυος, γόνος πολυμελούς οικογένειας, είχε μεγάλη έφεση στα γράμματα. Παρόλο που οι γονείς του αδυνατούσαν να τον στείλουν στο Γυμνάσιο, κατορθώνει να κάνει με αλληλογραφία σπουδές λογιστικής, αγγλικών, γαλλικών και άλλων μαθημάτων. Δεινότατος ρήτορας, ηγετική προσωπικότητα, γρήγορα αναδεικνύεται και πρωτοστατεί στα εθνικά, εκκλησιαστικά και γεωργικά ζητήματα. Ένθερμος συνεργάτης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου συμμετέχει σε συνεδρίες στο Συνοδικό, καταλαμβάνει αξιώματα στην Π.Ε.Κ. και πριν τον αγώνα γίνεται στρατολόγος των νέων. Η οργάνωση του εμπιστεύεται δύσκολες αποστολές και υπεύθυνες θέσεις. Συνελήφθη και αφού βασανίστηκε απάνθρωπα στα μπουντρούμια της Αμμοχώστου, κλείστηκε στα κρατητήρια της Πύλας, για να δραπετεύσει αργότερα μαζί με τον συναγωνιστή του Φώτη Πίττα και δύο άλλους, και να αναλάβει Υποτομεάρχης στην περιοχή Κοκκινοχωρίων. Ο Ανδρέας Κάρυος έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά των Άγγλων αποικιοκρατών στην επική μάχη του Αχυρώνα Λιοπετρίου, στις 2 Σεπτεμβρίου 1958. Μαζί του θυσιάστηκαν ο Φώτης Πίττας, ο Ηλίας Παπακυριακού και ο Χρίστος Σαμάρας. Ο ήρωας εγκατέλειψε τότε εγκυμονούσα σύζυγο και ένα παιδί.

Ο Γιώργος Κάρυος, αδελφός του Ανδρέα, θερμός πατριώτης και αγωνιστής και αυτός, έμαθε για τα γεγονότα του Αχυρώνα ενώ ήταν έγκλειστος στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς. Δραπετεύει και καταλήγει στον Αστρομερίτη για να συνενωθεί με την ανταρτική ομάδα του τομέα Μόρφου. Εκεί προδομένος έδωσε την τελευταία του μάχη με τους Άγγλους. Όταν η ομάδα του περικυκλώθηκε επιχείρησε έξοδο θανάτου. Τραυματίστηκε και εξέπνευσε ανήμερα της 28^ης Οκτωβρίου 1958.

Τραγική φιγούρα η μάνα των δύο ηρώων, η Φλουρέντζα, που μέσα σε 40 μέρες κλήθηκε να θάψει δύο παιδιά. Πάνω από τον νιόσκαφτο τάφο του Γιώργου, δίπλα από εκείνο του Ανδρέα, τραγούδησε:

«Κάθε σαράντα τζιαί ‘ναν γιο / πέμπω εις την θυσία / μάν γονατώ χαμαί / παρακαλώ, προσεύχομαι / νάρτει ελευθερία».

Ο αγώνας της ΕΟΚΑ δεν ήταν δυστυχώς ο τελευταίος για τον λαό μας. Οι προσδοκίες των Κυπρίων δεν ευοδώθηκαν. Ακολούθησε το βαρύ κτύπημα της Τουρκίας στην περιοχή του Πύργου Τηλλυρίας και η τουρκανταρσία το 1963-64, και δέκα χρόνια αργότερα, αφού προηγήθηκε το άφρον πραξικόπημα,  η βάρβαρη εισβολή της Τουρκίας με τη μεγάλη καταστροφή.

Σήμερα μνημονεύουμε ειδικά και τον δόκιμο μοναχό Σπυρίδωνα Περικλέους που έπεσε θύμα της βαρβαρότητας και της αγριότητας Τουρκοκυπρίων εξτρεμιστών κατά την περίοδο της τουρκανταρσίας. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς του 1964, δώδεκα περίπου Τουρκοκύπριοι εισέβαλαν στη Μονή της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας, στην περιοχή του Κόρνου, όπου δολοφόνησαν εν ψυχρώ τρεις μοναχούς και τραυμάτισαν άλλους έξι. Μεταξύ των φονευθέντων ο Σπυρίδωνας, 12 χρόνων τότε, και οι ιερομόναχοι Μακάριος και Ζώσιμος.

Οι έρευνες που έγιναν δεν κατέληξαν πουθενά. Το έγκλημα έμεινε ατιμώρητο. Σύμφωνα πάντως με τις εφημερίδες της εποχής, οι διασωθέντες αναγνώρισαν δυο από τους δράστες, μεταξύ Τουρκοκυπρίων που κατοικούσαν στην γύρω περιοχή. 

Ελληνίδες, Έλληνες,

Ο απελευθερωτικός αγώνας του 1955-΄59 μπορεί να μην έφερε το ποθούμενο αποτέλεσμα, που ήταν η Ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα.  Οδήγησε όμως, στην ανεξαρτησία του νησιού, που από το 1960 μέχρι σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη κατάκτηση του λαού μας σε όλη τη μακρόχρονη ιστορία του.

Η πορεία μας μέσα στον χρόνο ήταν σίγουρα πολύ δύσκολη και με συνέπειες που αγωνιζόμαστε πάντα να ξεπεράσουμε. Την πορεία μας αυτή τη σημάδεψαν και λάθη ή παραλείψεις μας που σίγουρα δεν πρέπει να επαναλάβουμε, αλλά πολύ περισσότερο η βουλιμία και η επεκτατικότητα της Τουρκίας με τα δόλια διχοτομικά της σχέδια και την παράνομη εισβολή των στρατευμάτων της το 1974, όταν χρησιμοποίησε, δυστυχώς, ως ευκαιρία το προδοτικό πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου κατά της νόμιμης κυβέρνησης της Κύπρου.

Νεκροί, αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι, χιλιάδες πρόσφυγες στη δική τους πατρίδα, καταστροφή της θρησκευτικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, συνεχιζόμενη κατοχή πατρογονικών μας εδαφών από τον τουρκικό Αττίλα και πολλά άλλα δεινά, υπήρξε ο τραγικός απολογισμός της μεγάλης προδοσίας του 1974, τις συνέπειες της οποίας βιώνουμε μέχρι σήμερα.

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά και εξακολουθούν να αγνοούνται περίπου 850 συμπατριώτες μας. Με τις ευθύνες της κατοχικής δύναμης να είναι τεράστιες και ασήκωτες. Δεν πρόκειται όμως να ενδώσουμε, ούτε να αποδεχτούμε τους σχεδιασμούς και τις μεθοδεύσεις της Τουρκίας για κλείσιμο της τραγωδίας των αγνοουμένων. Θα συνεχίσουμε και δεν θα παύσουμε ποτέ να αγωνιζόμαστε για τη διακρίβωση και της τελευταίας περίπτωσης αγνοουμένου μας.

Με κύριο όπλο την κυριαρχία και την ανεξαρτησία μας, που κερδίσαμε ως αποτέλεσμα του απελευθερωτικού μας αγώνα, οφείλουμε να προχωρήσουμε μπροστά ενωμένοι, και με συλλογικότητα και υπευθυνότητα να αντιμετωπίσουμε τους τουρκικούς σχεδιασμούς. Αγωνιζόμαστε για μια πατρίδα ελεύθερη, χωρίς κατοχικούς στρατούς, μια πατρίδα επανενωμένη με διασφαλισμένα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των νόμιμων κατοίκων της. Χωρίς τα εγγυητικά και επεμβατικά δικαιώματα οποιασδήποτε χώρας, πόσο μάλλον της Τουρκίας που εξακολουθεί να κατέχει παράνομα σημαντικό τμήμα των εδαφών μας και να προσπαθεί, μέσω της λύσης που αυτή επιδιώκει, να επεκτείνει τον έλεγχο της επί ολόκληρης της Κύπρου.

Έχουμε κατ’ επανάληψη υπογραμμίσει την ετοιμότητα μας να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις από το σημείο στο οποίο διακόπηκαν στο Γκραν Μοντανά τον περασμένο Ιούλιο, στη βάση των παραμέτρων που συγκεκριμενοποίησε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες στις 4 εκείνου του μήνα. Η στάση που τήρησε τότε η τουρκική πλευρά ήταν η αιτία του αδιεξόδου που δημιουργήθηκε. Θα πρέπει δε τώρα να ξεκαθαρίσει τις θέσεις της. Επιθυμεί ή όχι ένα κανονικό σύγχρονο κράτος προς το συμφέρον και των δυο κοινοτήτων της νήσου, όπως το καθόρισε ο Γενικός Γραμματέας;  Ή μήπως επιμένει σε ένα κράτος – δορυφόρο, ένα κράτος θνησιγενές και έρμαιο των τουρκικών συμφερόντων και επιδιώξεων;

Σε όποια περίπτωση, εμείς αποκλείουμε μια τέτοια λύση. Οι προσπάθειές μας στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο και στις αρχές, τις αξίες και το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας η Κύπρος είναι πλήρες κράτος μέλος. 

Ελληνίδες, Έλληνες,

Οι ταφικές επιγραφές «έπεσεν υπέρ πίστεως και πατρίδος» πληθαίνουν μέρα με τη μέρα στους σταυρούς των κοιμητηρίων, στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, αλλά και στα χωριά και στις πόλεις μας.  Μνημονεύουμε ξανά τους γενναίους υπερασπιστές της κυπριακής ελευθερίας και τα τραγικά θύματα της τουρκικής εισβολής.  Όμως, η μνήμη τους, δεν τελειώνει μετά από κάθε μνημόσυνο.  Η μνήμη τους διαρκεί ως ασίγαστη φωνή της συλλογικής μας συνείδησης,  για να μείνουμε άγρυπνοι στις επάλξεις του αγώνα για τη σωτηρία της μικρής μας πατρίδας και για τη λύτρωση του προδομένου και αδικημένου λαού μας.

Στη δικαίωση αυτού του αγώνα βρίσκεται και η δικαίωση της δικής  τους θυσίας. 

Το χρέος προς τους νεκρούς μας αλλά και προς τη νέα γενιά είναι η υπόμνηση της ευθύνης μας να επανενώσουμε τον τόπο μας και να τον απαλλάξουμε από την κατοχή. Αυτή θα είναι και η καλύτερη απόδειξη της αιώνιας ευγνωμοσύνης μας προς τους ήρωες που σήμερα μνημονεύουμε, καθώς και προς τους αγνοουμένους μας που για την τύχη τους ακόμα αγωνιούμε.

Δόξα και τιμή σε όλους όσοι πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της Κυπριακής ελευθερίας. 

Δόξα και τιμή στους ήρωες της κοινότητας Αυγόρου.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

Αιώνια και τιμημένη.

(ΡΜ/ΑΜ/ΣΧ)