Ανακοινωθέντα

Είναι με μεγάλη χαρά που συμμετέχω στην αποψινή παρουσίαση της συμπληρωματικής έκδοσης του βιβλίου του αγαπητού φίλου Κωστή Χατζηκωστή «7 Προεδρικά Πορτραίτα». Να αναφέρω ότι είχα την τιμή να συμμετάσχω και το 2016 ως Κυβερνητικός Εκπρόσωπος στην παρουσίαση της πρώτης μορφής του βιβλίου «6 Προεδρικά Πορτραίτα» τονίζοντας, ανάμεσα σε άλλα, ότι τέτοια βιβλία που αφορούν στη σύγχρονη κυπριακή ιστορία, αποτελώντας μάλιστα προσωπικά βιώματα, συμβάλλουν καθοριστικά στην προσπάθεια καλύτερης κατανόησης της πολιτικής ιστορίας του τόπου μας και συνιστούν ταυτόχρονα εχέγγυα για τη διαχείριση του εθνικού μας θέματος.

Στο πλαίσιο της διδακτορικής μου διατριβής είχα μελετήσει εκτενώς τους παράγοντες που επηρεάζουν τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής ενός κράτους, καθώς επίσης και πώς ένας ηγέτης διαχειρίζεται θέματα υψίστης εθνικής σημασίας.

Μέσα από την έρευνα και τη μελέτη που ξεκίνησα το 1998, εκείνο που προέκυψε ήταν ότι οι ιδεολογικές καταβολές των ηγετών, το κύρος και η προσωπικότητά τους, σε συνδυασμό με τα ψυχολογικά τους χαρακτηριστικά και τις πεποιθήσεις τους, έχουν μια ιδιαίτερη επιρροή στη διαχείριση σημαντικών θεμάτων υψηλής πολιτικής αλλά και όταν μιλάμε για εθνικά θέματα, όπως στην περίπτωση του Κυπριακού.

Στην προσπάθεια, δηλαδή, ανάλυσης και κατανόησης των επιλογών των κρατών σε θέματα υψίστης πολιτικής, ολοένα και περισσότερη σημασία αποδίδεται από τους πολιτικούς επιστήμονες στον Ηγέτη που λαμβάνει τις αποφάσεις. Όπως υποστηρίζεται για παράδειγμα, «Το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα υπήρξε καταλυτικό για την ώθηση και ανάπτυξη του επιστημονικού ενδιαφέροντος για τη σπουδή των ηγετών. Εκτός των άλλων, οι επαναστάσεις που έγιναν, οι οικονομικές κρίσεις, οι δύο πόλεμοι, έδειξαν τις αδυναμίες ορισμένων θεσμών ή έθεσαν υπό αμφισβήτηση διάφορες ιδεολογίες και έδωσαν περισσότερη σημασία στον ρόλο των  ηγετών, όπως των Λένιν, Ρούσβελτ, Τσώρτσιλ, Χίτλερ, που μέσα από την ανάλυση της προσωπικότητάς τους κατέληξαν στις επιλογές που λάμβαναν. Η λογική της ανάλυσης αυτής βρίσκεται στο ότι «Οι άνθρωποι δεν είναι μόνο αυτό που βλέπουμε κοιτάζοντάς τους». Είναι ακόμη ο τρόπος που γεννήθηκαν, το διαμέρισμα ή το σπίτι όπου έμαθαν να περπατούν, τα παιχνίδια που έπαιξαν παιδιά, τα παραμύθια που άκουσαν, τα φαγητά που γεύθηκαν, τα σχολεία που πήγαν και πολλά άλλα. Την ίδια στιγμή, μελετώντας τον Θουκυδίδη παρατηρούμε τη σπουδαιότητα την οποία αποδίδει στην προσωπικότητα των ηγετών, σε μια προσπάθεια κατανόησης των λόγων και των πράξεών τους, αποκαλώντας άλλους σώφρονες και άλλους αυταρχικούς. 

Για να αντιληφθούμε, δηλαδή, πώς ένας ηγέτης κατέληξε σε συγκεκριμένες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής ή για θέματα υψίστης εθνικής σημασίας, είναι αναγκαίο ο μελετητής να γνωρίζει όσον το δυνατόν περισσότερα για την ιστορία ενός ηγέτη, τον πολιτικό του βίο, την εξέλιξή του, από ποιους επηρεάστηκε και ποια γεγονότα ήταν καθοριστικά στη ζωή του και άλλα.

Διαβάζοντας το βιβλίο του κ. Χατζηκωστή, ένα από τα κύρια μου συμπεράσματα ήταν η επαλήθευση αυτής της επιστημονικής προσέγγισης. Διαβάζοντας το βιβλίο θα δείτε πολλές αναφορές του συγγραφέα που επιβεβαιώνουν την εν λόγω διαπίστωση. Τα βιώματα, οι καταβολές, το περιβάλλον που μεγάλωσαν και ανδρώθηκαν πολιτικά οι επτά πρώην Προέδροι της Δημοκρατίας επηρέασαν καθοριστικά και τον τρόπο που διαχειρίστηκαν το Κυπριακό.

Να αναφέρω μάλιστα ότι, στην περίπτωση της Κύπρου, η επίδραση του ηγέτη στη λήψη αποφάσεων, και κατ’ επέκταση η ανάγκη μελέτης τους, είναι ακόμη πιο καθοριστική, λόγω του γεγονότος ότι στην Κύπρο στο παρελθόν δεν υπήρχαν ανεπτυγμένοι μηχανισμοί ανάλυσης της εξωτερικής πολιτικής – οι γνωστές δεξαμενές σκέψης που υπάρχουν σήμερα σε κάποια πανεπιστήμια.

Το βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και σημασία, τόσο εξαιτίας της θεματικής που ερευνά και παρουσιάζει, κάτι που δεν έχει γίνει στο παρελθόν σε τέτοιο βαθμό και με τέτοια μεθοδολογία, όσο και εξαιτίας της ίδιας της ανάλυσης του συγγραφέα αλλά και της γενικότερης ενασχόλησής του με την πολιτική ιστορία της χώρας μας. Την ίδια στιγμή, η ανάλυση του κ. Χατζηκωστή καλύπτει ουσιαστικά μέσα από το θεματολόγιό της ολόκληρη την εξελικτική πορεία του κυπριακού προβλήματος και παρουσιάζει, πάντα μέσω μιας αυστηρής κριτικής προσέγγισης – με την οποία σίγουρα κάποιοι δεν θα συμφωνούν – τις δράσεις και πολιτικές των ανθρώπων που επηρέασαν καθοριστικά τη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας.

Η ευθύνη είναι βαριά, καθώς διαβάζοντας το βιβλίο του κ. Χατζηκωστή και βλέποντας και το εξώφυλλο γίνεται αντιληπτό ότι το μόνο που μένει αμετάβλητο, δυστυχώς, στο πέρασμα των χρόνων, είναι το γεγονός ότι η πατρίδα μας παραμένει υπό κατοχή.

Η ευθύνη λοιπόν είναι βαριά, γνωρίζοντας και τις προσπάθειες των προκατόχων μου, τις προσδοκίες του κυπριακού λαού, την υποχρέωσή μας έναντι των μελλοντικών γενεών αλλά και τη μακραίωνη ιστορία του τόπου μας.

Συναισθάνομαι απόλυτα το βάρος της ιστορικής ευθύνης, παρά τις απογοητεύσεις και την αντιπαραγωγική στάση που κρατά η Τουρκία, μια στάση την οποία διατηρεί αδιαλείπτως από το 1974, ακόμα και προηγουμένως και σίγουρα ήταν εμπόδιο στις προσπάθειες όλων των Προέδρων.

Φυσικά την ίδια στιγμή, δεν πρέπει σε καμιά απολύτως περίπτωση να κρυβόμαστε πίσω από την τουρκική στάση και αδιαλλαξία. Εξάλλου, στο τέλος της ημέρας, είναι η δική μας πατρίδα υπό κατοχή και εμείς έχουμε τη μεγαλύτερη ευθύνη να δημιουργήσουμε, πάντα στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, εκείνα τα δεδομένα για να επαναρχίσει ο διάλογος.

Ως ο πρώτος Προέδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας προερχόμενος από τη γενιά του 1974, γεννήθηκα το 1973, έxω την έντονη πεποίθηση ότι η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού, εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού, και βλέπουμε καθημερινά το τι γίνεται από πλευράς του κατοχικού στρατού.

Φίλε κ. Χατζηκωστή, η δική σας προσωπική μαρτυρία όπως αποτυπώνεται σε ένα ευανάγνωστο και ορθά δομημένο βιβλίο, η ερμηνεία σας μέσα από τη δική σας προσωπική πολιτική φιλοσοφία και αντίληψη αποτελεί σημαντική πρωτογενή πηγή και καλύπτει ένα κενό στην υφιστάμενη βιβλιογραφία στον τόπο μας. Στην εισαγωγή του βιβλίου σας εκφράζετε την ελπίδα ότι τα πολιτικά σας βιώματα «θα συμβάλουν στη δημιουργία μιας πιο πλήρους και πολυδιάστατης εικόνας του ιστορικού γίγνεσθαι». Ταπεινή προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι αυτό το έχετε ήδη πετύχει. 

Ευχαριστώ ξανά για την τιμητική για μένα πρόσκληση να χαιρετίσω την αποψινή εκδήλωση. Η παρουσία μου απόψε εδώ δεν σχετίζεται απλώς λόγω του αντικειμένου του βιβλίου, αλλά περισσότερο είναι ένδειξη σεβασμού από μέρους μου προς έναν άνθρωπο που αφιέρωσε τη ζωή του σε τούτο τον τόπο και που πάντα είχε το θάρρος της άποψής του. 

(ΡΜ/ΑΦ/ΕΠ)