Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που παρευρίσκομαι και χαιρετίζω  τις  συνεδριάσεις των Επιτροπών Παρακολούθησης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την αγροτική ανάπτυξη στη χώρα μας.

Είναι ακόμη μεγαλύτερη η ικανοποίησή μου για την επιλογή των Λευκάρων, για τη διεξαγωγή της σημερινής Επετειακής Επιτροπής Παρακολούθησης. Τα Λεύκαρα, καθώς και η ευρύτερη περιοχή, αποτελούν ένα ακόμη πρότυπο επιτυχούς ανάπτυξης και αναζωογόνησης της υπαίθρου μας, αξιοποιώντας την τελευταία εικοσαετία ευκαιρίες χρηματοδότησης, που προσέφεραν τα προγράμματα χρηματοδότησης της ΚΑΠ.

Η συμπλήρωση των 20 χρόνων από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και η εφαρμογής της ΚΑΠ αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο, το οποίο μας δίνει την ευκαιρία να προβούμε σε μια εποικοδομητική ανασκόπηση της περιόδου αυτής. Παρόλες τις δυσκολίες και προβλήματα που υπήρξαν, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής, η επιμονή και σκληρή δουλειά οδήγησαν σε σημαντικά βήματα προόδου. Αυτή η πρόοδος οφείλεται τόσο στις προσπάθειες του κράτους όσο και στη δέσμευση του αγροτικού μας κόσμου και της κοινωνίας. Εκφράζω λοιπόν τις θερμές μου ευχαριστίες σε όλους όσοι συμμετείχαν σε αυτήν την κοινή προσπάθεια και έφεραν την Κύπρο μας στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, δημιουργώντας τα θεμέλια για το μέλλον της αγροτικής μας ανάπτυξης.

Το ειδικό αφιέρωμα, που έχει ετοιμαστεί από την ομάδα στο Υπουργείο μας, για το πλούσιο έργο που έχει παραχθεί, είμαι βέβαιη ότι δεν μπορεί να αντικατοπτρίσει την πραγματική διάσταση των οφελών που έχει προσφέρει η ΚΑΠ τα 20 αυτά χρόνια. Επιτρέψετέ μου, όμως, να εστιάσω σε κάτι που θεωρώ ως ένα από τα σημαντικά επιτεύγματα. Και αναφέρομαι στην αλλαγή νοοτροπίας στον αγροτικό μας κόσμο, αλλά και στην κοινωνία.

Αυτή η αλλαγή κουλτούρας αφορά στην ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής κουλτούρας, μιας κουλτούρας συνεργασίας, την εμπέδωση και την εδραίωση από όλους μας βασικών αρχών του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Σήμερα, έννοιες όπως η προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, η κυκλική οικονομία, η διαχείριση των γεωργικών γαιών με πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον, η ευημερία των ζώων, η ασφάλεια τροφίμων, η παραγωγή τροφίμων υψηλής ποιότητας έχουν πλέον γίνει βίωμα και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας για τους αγρότες μας, αλλά και για την ευρύτερη κοινωνία.

Παράλληλα, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πλέον εξέλθει από την πρώτη μετα-ενταξιακή φάση και έχει φτάσει όχι μόνο στο επίπεδο της πλήρους και ενεργούς συμμετοχής στα ευρωπαϊκά δρώμενα, αλλά πλέον έχει αναδειχθεί σε σημαντικό παίκτη με πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Ως  Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος πρωτοστατούμε στις προσπάθειες για απλοποίηση της ΚΑΠ. Υποβάλλουμε εποικοδομητικές θέσεις, δημιουργούμε δυναμικές συνεργασίες και συνέργειες με άλλα κράτη μέλη και ενεργούμε με τρόπο ώστε να  διασφαλίσουμε πως οι πολιτικές που υιοθετούνται είναι προς όφελος των Κυπρίων, πρωτίστως, αγροτών μας.

Η Κύπρος προεδρεύει για το έτος 2024 της συνεργασίας EUMED-9, των εννέα δηλαδή κρατών μελών της ΕΕ που βρέχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Από την πρώτη στιγμή αξιοποιήσαμε την ευκαιρία αυτή, οργανώνοντας μηνιαίες συναντήσεις των εννέα  Υπουργών πριν ή μετά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας.

Η πρωτοβουλία αυτή της Κύπρου συνέβαλε στον συντονισμό των θέσεων και την αύξηση της διαπραγματευτικής μας ισχύος ενώπιων του Συμβουλίου. Είναι με αυτόν τον τρόπο που καταφέραμε να επιτύχουμε ευνοϊκότατες αλλαγές προς όφελος των αγροτών μας στο πλαίσιο της αναθεώρησης του κανονιστικού πλαισίου της ΚΑΠ, που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες.

Αναφέρω ενδεικτικά τη δυνατότητα πρόσθετης χρηματοδότησης μέσω eco-scheme των γεωργών μας για την εκπλήρωση της μέχρι σήμερα υποχρέωσης για διατήρηση μη παραγωγικών εκτάσεων. Επιπλέον, καταγράφω ένα σημαντικότατο βήμα προς την κατεύθυνση της απλοποίησης της ΚΑΠ: την εξαίρεση των μικρών γεωργών, μέχρι δέκα εκτάρια, από τους ελέγχους και τις πιθανές κυρώσεις στο πλαίσιο της αιρεσιμότητας.

Στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας των MED9, με ιδιαίτερη ικανοποίηση αναφέρω ότι έχουμε συμφωνήσει με τους οκτώ άλλους ομόλογους μου σε Κοινό Ανακοινωθέν, το οποίο εκδώσαμε προχθές. Μία σημαντική εξέλιξη καθότι η Κοινή αυτή Δήλωση αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα ενότητας και συνεργασίας μεταξύ των μεσογειακών χωρών. Μίας συνεργασίας, η οποία στοχεύει στην εξεύρεση αποτελεσματικών και άμεσων τρόπων αντιμετώπισης των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε στον γεωργικό τομέα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής της Μεσογείου.

Είναι σημαντική για μας η φιλοξενία εδώ στην Κύπρο, στις 3 Σεπτεμβρίου 2024, της Επίσημης Συνόδου των Υπουργών Γεωργίας των MED9. Αυτή η Σύνοδος δεν αποτελεί απλώς μια συνάντηση, αλλά τη δέσμευσή μας για εντατικοποίηση της συνεργασίας με στόχο τη διαμόρφωση κοινών στρατηγικών, οι οποίες θα εστιάσουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου γεωργικού τομέα, ανθεκτικού και ικανού να ανταποκριθεί στις μελλοντικές προκλήσεις, ιδιαίτερα απέναντι στις ακραίες καιρικές συνθήκες και την ξηρασία που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.

Για μας εδώ στην Κύπρο είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας. Βιώνουμε μαζί με τις αγρότισσες και τους αγρότες μας από πρώτο χέρι τη μείωση της βροχόπτωσης και την αυξανόμενη ξηρασία, γεγονός που οδηγεί σε μείωση των ποσοστών άρδευσης και δυσκολίες στην καλλιέργεια. Προσπάθειά μας, ακριβώς, είναι μέσα από τα εφόδια που μας δίνει η ΕΕ να επενδύσουμε στον τομέα αυτό, αναπτύσσοντας καινοτόμες τεχνολογίες και πρακτικές που ενισχύουν την αειφορία και την ανθεκτικότητα του πρωτογενούς μας τομέα και θα ανακουφίζουν τους γεωργούς μας.

Η περίοδος που διανύουμε είναι ιδιαίτερα απαιτητική, αφού παράλληλα εφαρμόζεται τόσο το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 όσο το Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, παρακολουθούμε με ιδιαίτερη προσοχή την πρόοδο που παρατηρείται στην υλοποίηση των επενδύσεων από τους δικαιούχους του Καθεστώτος 4.1 «Επενδύσεις στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις» και του Καθεστώτος 6.1 «Ενίσχυση πρώτης εγκατάστασης νέων γεωργών». Ιδιαίτερα για τους νέους γεωργούς μας, είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι μέχρι σήμερα έχουν αρχίσει την εγκατάσταση τους και έχουν λάβει την α' δόση της πληρωμής τους πέραν των 190 νέων γεωργών, με συνολικό ποσό €3,6 εκατ.

Όπως έχουμε, ως Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, κατ’ επανάληψη διατυπώσει, οι νέοι θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής μας, αφού αποτελούν το μέλλον της κυπριακής γεωργίας. Αναμένουμε το επόμενο διάστημα εντατικοποίηση της υλοποίησης των επενδύσεων, καθώς και των πληρωμών. Σκοπός μας είναι η αξιοποίηση όλων των ευρωπαϊκών πόρων που έχουν διατεθεί στην Κύπρο, καταβάλλοντας το 100% των πόρων μέχρι το τέλος του 2025. Συνεπώς, τονίζεται και μέσω αυτής της ευκαιρίας η στήριξη και η δέσμευση της Κυβέρνησης στην προώθηση και επίλυση των όποιων προβλημάτων προκύπτουν κατά την υλοποίηση των επενδυτικών δράσεων και παραμένουμε σταθεροί πυλώνες διευκόλυνσης των παραγωγών στην προσπάθειά τους.  

Σε ό,τι αφορά στο Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023-2027, μετά την επιτυχή εφαρμογή και καταβολή σχεδόν εξ’ ολοκλήρου των πληρωμών των εκταρικών και κεφαλικών επιδοτήσεων, έχουμε αποφασίσει και προχωρήσει στην επαναπροκήρυξη όλων των εκταρικών και κεφαλικών μέτρων και για το έτος 2024, επιλύοντας στο μεσοδιάστημα μέσω τροποποίησης του Σχεδίου κάποια σημεία που είχαν εντοπιστεί και έχριζαν επανεξέτασης. Έχουν επίσης ενεργοποιηθεί το Μελισσοκομικό Πρόγραμμα και το Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης της Αμπλεοκαλλιέργειας (ΕΠΣΑ) που αποτελούν πλέον μέρος του ευρύτερου Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027. 

Ακολουθεί μια σειρά νέων προκηρύξεων, για τα οποία θα ενημερωθείτε αναλυτικά στη συνέχεια. Θα αναφερθώ, ωστόσο, στην επερχόμενη προκήρυξη, περί τα τέλη Ιουνίου 2024, του επενδυτικού μέτρου, το οποίο καλύπτει στοχευμένες επενδύσεις μικρής κλίμακας σε τομείς όπως η εγκατάσταση αντιχαλαζικών για προστασία των καλλιεργειών μας, δράσεις κυκλικής οικονομία, καθώς και την εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για αρδευτικούς και άλλους σκοπούς εντός της εκμετάλλευσης. Προγραμματίζεται επίσης μετά το καλοκαίρι η προκήρυξη του μεγάλου επενδυτικού μέτρου.

Σκοπός της Επιτροπής Παρακολούθησης είναι να παρακολουθεί την πρόοδο των Σχεδίων σε συνεργασία με την Διαχειριστική Αρχή. Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος βρίσκεται σε συνεχή διαβούλευση με το σύνολο των εμπλεκομένων φορέων, τα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης και ιδιαίτερα με τις αγροτικές οργανώσεις, με τις οποίες έχουμε ενισχύσει και εντατικοποιήσει τις επαφές μας το τελευταίο διάστημα. Άλλωστε, είναι κοινός ο στόχος όλων μας: να εφαρμόσουμε παρεμβάσεις κατάλληλα προσαρμοσμένες στις ανάγκες του τόπου μας προς όφελος της κοινωνίας μας και του αγροτικού μας κόσμου.

Είναι σε αυτό το πλαίσιο, που και στη βάση και του Προγράμματος Διακυβέρνησης του  Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη προχωρούμε σε διαβούλευση της νέας στρατηγικής μελέτης με εμπλεκόμενους φορείς, ομάδες παραγωγών, αγροτών και επαγγελματιών ψαράδων, ενώ έχουμε ολοκληρώσει την κοστολόγηση σειράς πρωτοβουλιών, ώστε ο πρωτογενής τομέας να γίνει πιο ανθεκτικός και ανταγωνιστικός. Στόχος είναι η νέα στρατηγική για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα να περιλαμβάνει εργαλεία, τα οποία θα μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να διευκολύνουν ακόμη περισσότερο τον αγροτικό μας κόσμο.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσοι εμπλέκονται στην εφαρμογή και διαχείριση των Σχεδίων σε αυτή την τόσο έντονη και πιεστική περίοδο.

Θερμές ευχαριστίες σε όλα τα Τμήματα και Υπηρεσίες εντός και εκτός Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και ιδιαίτερα στο Τμήμα Γεωργίας, τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών και βεβαίως στη Διαχειριστική Αρχή του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027 για τον συντονισμό της όλης προσπάθειας.

Πρόσθετα, να ευχαριστήσω την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ιδιαίτερα την αρμόδια μονάδα για την Κύπρο, με την οποία έχουμε καθιερώσει μια εξαιρετική συνεργασία.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στους εκπροσώπους των αγροτικών οργανώσεων που βρίσκονται εδώ σήμερα δίδοντας φωνή στην πρόοδο και ανάπτυξη του αγροτικού μας τομέα. 

Τέλος, στο εικοσάχρονό μας ταξίδι σημαντικότατη και καθοριστική συνεισφορά είχαν οι ειδικοί και τόσοι άλλοι αθέατοι πρωταγωνιστές, οι οποίοι λειτούργησαν με το χαρακτηριστικό μεράκι και ομαδικότητα που το έθνος μας σε περιόδους καθοριστικών ιστορικών χρονικών στιγμών στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και παράγουν έργο που παραμένει ζωντανό σε βάθος χρόνου.    

Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες των Επιτροπών Παρακολούθησης. 

(ΕΦυς/ΜΣ/ΝΓιαν)