Ανακοινωθέντα

Ευχαριστώ θερμά τον Πρόεδρο και τα μέλη της Ένωσης Δήμων Κύπρου για την τιμητική πρόσκληση και την ευκαιρία να μιλήσω ενώπιον της Γενικής σας Συνέλευσης.

Η συνεργασία που είχαμε μέχρι σήμερα ως Υπουργείο Εσωτερικών με την Ένωση Δήμων Κύπρου υπήρξε εξαιρετική, ενώ είμαι βέβαιος ότι, με τη νέα σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, αυτή η σχέση θα ενισχυθεί περαιτέρω, καθότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση απαιτεί συλλογική προσπάθεια και κοινό στόχο: την εξυπηρέτηση του πολίτη.

Η Ένωση Δήμων, ως επίσημος εταίρος του κράτους, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διαχείριση των θεμάτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στο Υπουργείο Εσωτερικών, έχουμε θέσει ως προτεραιότητα την υποστήριξη και την εποπτεία των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή του νέου πλαισίου λειτουργίας. Είναι γεγονός ότι η επιτυχής εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνιστά προτεραιότητα, αλλά και ταυτόχρονα πρόκληση. Αναγνωρίζουμε όμως ότι η νέα κατάσταση πραγμάτων είναι καλύτερη από το προηγούμενο καθεστώς, το οποίο δεν εξυπηρετούσε πλέον τον σκοπό του, ούτε τους πολίτες.

Κυρίες και κύριοι,

Παρά τη βελτίωση που θα έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο νέο περιβάλλον, διαπιστώνεται μια σειρά αδυναμιών και κενών. Ενδεικτικά, οι στρεβλώσεις αυτές αφορούν τον αριθμό των νέων Δήμων που εξακολουθεί να είναι μεγάλος για τα δεδομένα της Κύπρου, καθώς και το γεγονός ότι οι συνενώσεις δεν έγιναν βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, με αποτέλεσμα τα οφέλη της μεταρρύθμισης να μην είναι για όλους τους Δήμους στον ίδιο επιδιωκόμενο βαθμό.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο πολύ μεγάλος αριθμός των Αντιδημάρχων, για τους οποίους προβλεπόταν οριζόντιο ποσό αντιμισθίας, την ώρα μάλιστα που δεν καθορίζονται συγκεκριμένα καθήκοντα και αρμοδιότητες. Με δική μας πρωτοβουλία, προχωρήσαμε σε τροποποίηση της πρόνοιας που αφορά την αμοιβή των Αντιδημάρχων, εισάγοντας πληθυσμιακά κριτήρια, ώστε να είναι δικαιότερη η μέθοδος αμοιβής τους. Την ίδια στιγμή, θέση της Κυβέρνησης είναι πως 93 συνολικά Αντιδήμαρχοι είναι ένας αδικαιολόγητα μεγάλος αριθμός και πως είναι απαραίτητο αυτός να μειωθεί δραστικά, με ιδεατό σενάριο τον έναν Αντιδήμαρχο ανά Δήμο, με συγκεκριμένα εκ του νόμου καθήκοντα.

Η παροχή υποστήριξης για την αποτελεσματική εφαρμογή της νέου πλαισίου λειτουργίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αποτελεί μια από τις κύριες παρεμβάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών για την υλοποίηση του στρατηγικού στόχου της στήριξης και εποπτείας των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών αξιολογεί συνεχώς την εφαρμογή της μεταρρύθμισης και υποβάλλει προτάσεις για βελτίωση, τόσο μέσω νομοσχεδίων, όσο και μέσω άλλων πρακτικών παρεμβάσεων.

Κύριο μέλημά μας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός των προκλήσεων και αδυναμιών που παρουσιάζονται στο υφιστάμενο πλαίσιο και η ανάληψη ενεργειών για αντιμετώπισή τους, πάντοτε σε συνεργασία με τους εταίρους μας.

Κυρίες και κύριοι,

Από τους πρώτους μήνες της ανάληψης των καθηκόντων μου ως Υπουργός Εσωτερικών, προωθήθηκαν διάφορα τροποποιητικά νομοσχέδια που είχαν στόχο τον εξορθολογισμό και τη βελτίωση του νομικού πλαισίου.

Αυτή την περίοδο, σε συνεργασία με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών και τις Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων Κύπρου, τους οποίους και ευχαριστώ ιδιαίτερα, δρομολογούμε το δεύτερο πακέτο τροποποιήσεων για τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου.

Έχουν ήδη ετοιμαστεί τρία επιπλέον τροποποιητικά νομοσχέδια που αφορούν αντίστοιχα τους περί Δήμων, περί Κοινοτήτων και περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης Νόμους και αφού έτυχαν διαβούλευσης με τις Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων, έχουν αποσταλεί στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο.

Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά στον περί Δήμων Νόμο, στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται διατάξεις για την περαιτέρω βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των νεοσύστατων Δήμων, διαμέσου της ρύθμισης οικονομικών και τεχνικών θεμάτων καθώς επίσης της διασαφήνισης των καθηκόντων των Αντιδημάρχων.

Περαιτέρω, απλοποιείται η διαδικασία πλήρωσης θέσεων πρώτου διορισμού, εφόσον εντάσσεται διάταξη για εξαίρεση από τις διατάξεις  του περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμου του 2013 (21(Ι)/2013) για περίοδο δώδεκα μηνών, διευκολύνεται η λειτουργία γραφείων εξυπηρέτησης δημοτών, αφαιρούνται αρμοδιότητες που συγκρούονται με διατάξεις του περί της Προστασίας της Παραλίας Νόμου, δίνεται η δυνατότητα εξυπηρέτησης όμορων περιοχών διαμέσου ανάθεσης πρόσθετων καθηκόντων με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, καθώς επίσης ρυθμίζονται τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα των δημάρχων.

Όσον αφορά δε τον περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης Νόμο του 2022, σκοπείται η περαιτέρω βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία και οικονομική ανεξαρτησία και ευρωστία των νεοσύστατων Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, διαμέσου της ρύθμισης οικονομικών και τεχνικών θεμάτων, καθώς και της διαγραφής της επιστροφής του 60% των τελών αδειοδότησης στις οικείες Τοπικές Αρχές.  Προς τον σκοπό αυτό, έχει προβλεφθεί η παραχώρηση πρόσθετης κρατικής χορηγίας προς τις Τοπικές Αρχές, ύψους €12 εκ., ως αντιστάθμισμα για την πιο πάνω απώλεια εσόδων, ενώ για τη μόνιμη επίλυση του θέματος, επεξεργαζόμαστε φόρμουλα, με βάση την οποία οι Δήμοι θα λαμβάνουν συγκεκριμένα ποσά σε συνάρτηση με την ανάπτυξη και την πορεία της αδειοδότησης.

Κυρίες και κύριοι,

Ο Προϋπολογισμός του Υπουργείου Εσωτερικών για το έτος 2025 και μεσοπρόθεσμα για την περίοδο 2025 – 2027 περιέχει αυξημένα ποσά για τη χορηγία προς τις Τοπικές Αρχές και δη προς τους Δήμους.

Συνολικά για τη στήριξη και την εποπτεία των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης έχει προβλεφθεί ποσό περί τα €452 εκ. για την τριετία 2025-2027. Ποσό ύψους €117 εκ., το οποίο είναι κατά €45 εκ. μεγαλύτερο από την προηγούμενη χορηγία που λάμβαναν οι Δήμοι, παραχωρείται στις 20 νέες οντότητες και λειτουργεί συμπληρωματικά με τα ίδια έσοδά τους. Η κατανομή, η οποία έχει πρόσφατα εγκριθεί, γίνεται με σταθμισμένα κριτήρια, σε συνεννόηση με την Ένωση Δήμων Κύπρου και έχει εξισορροπητικό χαρακτήρα. Επιπλέον, παραχωρείται συμπληρωματική χορηγία στους Δήμους, για πρόσθετες αρμοδιότητες που μεταφέρθηκαν από το κεντρικό Κράτος, όπως για παράδειγμα ποσό €3 εκ. για τη συντήρηση των δρόμων πρωταρχικής σημασίας εντός των δημοτικών τους ορίων. Για το συγκεκριμένο θέμα, έχω λάβει τόσο μεμονωμένα παράπονα, όσο και εκ μέρους της Ένωσης Δήμων Κύπρου, ότι το εν λόγω ποσό είναι ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με την εν λόγω αρμοδιότητα και το θέμα τυγχάνει συζήτησης με το Τμήμα Δημοσίων Έργων για οριστικοποίηση του ποσού αυτού.

Πέραν αυτών, σε συνέργεια και συμπληρωματικότητα με τα Ταμεία Πολιτικής Συνοχής της περιόδου 2021-2027 και τις εθνικές μας στρατηγικές, το Υπουργείο Εσωτερικών υλοποιεί δράσεις που αφορούν ανάμεσα σε άλλα την Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη και Αναζωογόνηση Αστικών Κέντρων, καθώς επίσης την Αναζωογόνηση του Κέντρου Λευκωσίας και αναπτυξιακά έργα σε Δήμους και Κοινότητες. Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η πρόνοια δαπανών στον Προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για έργα που προωθούνται για την περίοδο 2025-2027 σε Δήμους και Κοινότητες σε όλη την επικράτεια της χώρας και η οποία θα ανέλθει στα €310 εκ.. Από αυτά, τα €165 εκ. αφορούν έργα σε αστικές περιοχές και άλλα €145 εκ. έργα σε αγροτικές περιοχές, γεγονός που δείχνει την σημασία που αποδίδει η Κυβέρνηση στην ανάπτυξη της υπαίθρου, διασφαλίζοντας την ισόρροπη ανάπτυξη.

Το Υπουργείο Εσωτερικών συνεχίζει με την πολύτιμη υποστήριξη από την Ένωση Δήμων Κύπρου, αλλά και την σημαντική συνεισφορά της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, να αξιοποιεί τους πόρους του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιώντας έργο διάρκειας 30 μηνών με ανάδοχο το Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης για την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τίτλο «Ενδυναμώνοντας τη μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Κύπρο». Με ευχαρίστηση σας ενημερώνω ότι με τη στήριξη όλων σας, έχουμε επιτύχει τον κύριο στόχο του έργου, ο οποίος περιλαμβάνεται στα ορόσημα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και αφορούσε τις 500 συμμετοχές στις εκπαιδευτικές δράσεις του έργου.

Το έργο συνεχίζεται μέχρι τον Ιούνιο του 2025 και οι επόμενες δράσεις περιλαμβάνουν την πιλοτική εφαρμογή του εργαλείου του Στρατηγικού Σχεδιασμού στους Δήμους, καθώς επίσης την εφαρμογή  του Ευρωπαϊκού Σήματος Αριστείας Διακυβέρνησης (ELoGE) σε Δήμους που θα επιλέξουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα.

Κυρίες και κύριοι,

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι συνεχίζουμε συλλογικά να εργαζόμαστε για μια καλύτερη Τοπική Αυτοδιοίκηση, εφόσον κοινός μας στόχος, είναι μια Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία να λειτουργεί αποτελεσματικά, να βρίσκεται κοντά στον πολίτη και να παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας.

Σας ευχαριστώ και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της Γενικής σας Συνέλευσης.

_________________

Σημ.: Την ομιλία μετέφερε, εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών, ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου, Έπαρχος Κερύνειας, κ. Αντώνης Οικονομίδης.

(ΜΚυ)