Ανακοινωθέντα

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανακοινώνει τη λήξη της ανασκαφικής περιόδου 2024 του προγράμματος «Kourion Urban Space Project», κάτω από τη διεύθυνση του δρος Thomas W. Davis, Αναπληρωτή Διευθυντή του Lanier Centre for Archaeology στο Πανεπιστήμιο του Lipscomb, της δρος Laura A. Swantek (Επίκουρης Καθηγήτριας Ανθρωπολογίας, Phoenix College) και του δρος Lucas Grimsley (Lanier Centre for Archaeology, Lipscomb University). Η αποστολή συνεργάστηκε επίσης με το Australian Institute of Archaeology και το Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Κατά τη διάρκεια της φετινής ανασκαφικής περιόδου, η ερευνητική ομάδα ολοκλήρωσε την ανασκαφή του Κτηρίου 4, ενός μεγάλου και επιβλητικού κτηρίου πλησίον της «Οικίας του Σεισμού» στην αρχαία πόλη του Κουρίου. Το Κτήριο 4 θα είχε καταστραφεί από τους σεισμούς των μέσων του 4^ου αιώνα που έπληξαν το Κούριο και άλλες πόλεις της Μεσογείου. Είναι προφανές από τις αποθέσεις των σπασμένων αντικειμένων και τη συσσώρευση οικοδομικού υλικού που εντοπίστηκε πάνω από το Κτήριο 4 ότι αυτό δεν είχε επιδιορθωθεί ποτέ μετά την κατάρρευσή του. Αντιθέτως, είχε καταχωθεί με τα μπάζα που προέκυψαν από τις προσπάθειες καθαρισμού της πόλης μετά τους σεισμούς, όταν άλλα μέρη του Κουρίου ανοικοδομούνταν.

Η ομάδα ανέσκαψε συνολικά εννέα εσωτερικά δωμάτια στο Κτήριο 4. Ιδιαίτερης σημασίας είναι το δωμάτιο, το οποίο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του κτηρίου, το οποίο πιθανότατα θα είχε δημόσια χρήση. Το δωμάτιο αυτό περιβαλλόταν από ένα μεγάλο εξωτερικό τοίχο, στον οποίο παρεμβάλλονταν δεξαμενές για την αποθήκευση φρέσκου πόσιμου νερού. Έφερε ψηφιδωτό δάπεδο, μαρμαροθετήματα στους τοίχους και θα ήταν διακοσμημένο με δύο μαρμάρινα αγάλματα. Το ψηφιδωτό δάπεδο αποτελείται από λευκές ψηφίδες, οι οποίες πλαισιώνονται από δύο ταινίες μαύρου χρώματος. Ανάμεσα στις ταινίες αυτές παρεμβάλλεται ένα δικτυωτό μοτίβο με μαύρο χρώμα, το οποίο χωρίζεται σε μετάλλια. Στις γωνίες το μωσαϊκό είναι διακοσμημένο με γεωμετρικά σχήματα σε κόκκινο και μπλε χρώμα. Ένας από τους τοίχους του δωματίου θα έφερε μαρμαροθετήματα. Όταν κτύπησε ο σεισμός που κατέστρεψε το κτήριο, τα περισσότερα μαρμαροθετήματα κατέρρευσαν από τους τοίχους και έσπασαν στο πάτωμα.

Το 2022 ένα μαρμάρινο άγαλμα του Απόλλων-Αρποκράτη είχε εντοπιστεί στο δωμάτιο αυτό. Κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο εντοπίστηκε ένα μαρμάρινο άγαλμα της δίδυμης αδερφής του Απόλλωνα, της Αρτέμιδος, το οποίο χρονολογείται στον 4^ο αι. μ.Χ., συμπληρώνοντας το ζευγάρι που γεννήθηκε από τη σύζευξη του Δία και της Λητούς. Η Άρτεμις έχει ύψος 80 εκ. και παρουσιάζεται όρθια σε ενεργή στάση με ελαφρώς λυγισμένα γόνατα και ένα πόδι μπροστά από το άλλο. Φορεί ένα αέρινο χιτώνα δεμένο στη μέση και σανδάλια με λουριά. Το δεξί της χέρι αγγίζει πάνω από τον ώμο της, όπου βρίσκει τη φαρέτρα, ενώ με το αριστερό της χέρι κρατεί το τόξο της. Τη συνοδεύει ένας σκύλος, που καθιστός ακουμπά στο αριστερό της γόνατο. Στα χείλη της υπάρχουν ίχνη κόκκινου χρώματος, γεγονός που σημαίνει ότι θα ήταν αρχικά ζωγραφισμένη με έντονα χρώματα. Φαίνεται ότι το άνω τμήμα του τόξου, ανάμεσα στον αριστερό ώμο και το αριστερό χέρι, θα είχε σπάσει σε τρία σημεία κατά την αρχαιότητα και στη συνέχεια επιδιορθώθηκε, χρησιμοποιώντας σιδερένιους συνδέσμους και φύλλα μόλυβδου.

Κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο εντοπίστηκαν επίσης τα οστά τεσσάρων ατόμων, θυμάτων του σεισμού, που εικάζεται ότι θα έπεσαν από τον δεύτερο όροφο. Ανάμεσα στα σκελετικά κατάλοιπα εντοπίστηκαν τρία χάλκινα νομίσματα του 4^ου αιώνα, χρονολογημένα επί της βασιλείας των Ρωμαίων αυτοκρατόρων Κωνστάντιου Β’ και Ουάλη. Σε δύο από τα νομίσματα διασώθηκαν ίχνη υφάσματος, πιθανότατα από την εγγύτητά τους με υφασμάτινο πουγκί ή τσέπη. Επίσης, μαζί με τα σκελετικά κατάλοιπα εντοπίστηκαν δύο μεταλλικά κλειδιά και δύο λύχνοι, εκ των οποίων ο ένας έφερε διακόσμηση με καλπάζον άλογο. Τα θύματα του σεισμού στο Κτήριο 4 έφεραν τα προσωπικά τους κοσμήματα, ανάμεσα στα οποία ένα ζεύγος χρυσών ενωτίων με γυαλί και μαργαριτάρι και ένα ζεύγος χρυσών ενωτίων με ψήφους σιντεφιού. Εντοπίστηκε επίσης ένα χρυσό ενώτιο με αλυσίδα και ένα χρυσό περιδέραιο με κρυστάλλινους ψήφους και περίτεχνο κούμπωμα. Ο εντοπισμός λύχνων με τα θύματα του σεισμού και προσωπικών αντικειμένων, όπως κοσμήματα, νομίσματα και κλειδιά, πιθανώς δηλώνει ότι ο σεισμός είχε κτυπήσει το βράδυ όταν οι άνθρωποι είχαν ήδη αποτραβηχτεί στις οικίες τους ή τις πρώτες πρωινές ώρες όταν ετοιμάζονταν για τη μέρα τους.

Κάτω από τα συντρίμμια των τοίχων σε πολλά από τα δωμάτια του Κτηρίου 4 εντοπίστηκαν εκατοντάδες θραύσματα τοιχογραφιών. Μοτίβα με μαύρες και κόκκινες ταινίες διακοσμούσαν κάποια από τα δωμάτια του κτηρίου, ενώ υπήρχαν και περισσότερο περίτεχνα σχέδια σε κόκκινο, γαλαζοπράσινο, μπλε, πορτοκαλί, μαύρο, καστανό και λευκό χρώμα. Ανάμεσα σε αυτά εντοπίστηκε ένα θραύσμα τοιχογραφίας που φέρει τμήμα από ένα ανθρώπινο κεφάλι σε προφίλ, γεγονός που σημαίνει ότι τουλάχιστον σε ένα από τα δωμάτια του Κτηρίου 4 υπήρχε τοιχογραφία με κάποια σκηνή. Περαιτέρω μελέτη και ανασύνθεση των θραυσμάτων θα δώσει περισσότερα στοιχεία για τη σκηνή αυτή.

Η ανασκαφή του Κτηρίου 4 έχει συνεισφέρει σημαντικά στην κατανόηση της ζωής στο Κούριο κατά τον 4^ο αιώνα μ.Χ. και για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τον φονικό σεισμό, μετά τον οποίο είχε αλλάξει ο χαρακτήρας της πόλης. Αν και τα ευρήματα της φετινής ερευνητικής περιόδου ήταν ιδιαίτερα σημαντικά, τα σκελετικά κατάλοιπα των θυμάτων του σεισμού μας αφήνουν τις περισσότερες πληροφορίες για την ανθρώπινη εμπειρία του να ζεις και να πεθαίνεις σε μια Υστερορωμαϊκή πόλη της Κύπρου.

(ΕΑθ/ΓΣ)