Ανακοινωθέντα

Είναι χαρά μου να χαιρετίσω την 20η Σύνοδο του Economist για την Κύπρο, συγχαίροντας καταρχάς τo Economist Impact για την επίτευξη του σημαντικού ορόσημου των 20 χρόνων αυτής της διοργάνωσης. Πρόκειται αναμφίβολα για έναν καταξιωμένο θεσμό, που συμβάλλει στην προαγωγή του δημόσιου διαλόγου στη χώρα μας για θέματα πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής φύσεως.

Νομίζω έχει καταστεί πλέον σαφές πως ο κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα είναι πολύ διαφορετικός σε σχέση με τα όσα γνωρίζαμε και βιώναμε μόλις πριν μια τετραετία. Αρχικά, η υγειονομική κρίση και οι τεράστιες επιπτώσεις της στην οικονομία και ακολούθως η ενεργειακή κρίση και οι πολεμικές συρράξεις σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή έχουν αλλάξει άρδην τις γεωπολιτικές ισορροπίες σε Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα.

Είναι λοιπόν εξαιρετικά επίκαιρη η συζήτηση που κάνουμε εδώ, στο πλαίσιο της παρούσας Συνόδου, αναφορικά με την ενεργειακή ασφάλεια και τη σημασία των ενεργειακών πηγών και διαδρομών της Ανατολικής Μεσογείου, αφού έμπρακτα πλέον οι χώρες της περιοχής μας, όπως και όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αναζητούν, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ενεργειακές διεξόδους, ώστε να διασφαλιστεί ο απρόσκοπτος ενεργειακός εφοδιασμός. Και όλα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την αναγκαιότητα για μείωση των τιμών των ενεργειακών προϊόντων με σκοπό τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των εθνικών οικονομιών, όσο και τα σημαντικά μέτρα που απαιτείται να ληφθούν για άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής.

Στις συναντήσεις και τις συζητήσεις που πραγματοποιούμε με τις γειτονικές μας χώρες, κοινή μας διαπίστωση είναι πως εάν υπάρξουν οι απαραίτητες συνέργειες μεταξύ κρατών και εταιρειών, αλλά και η έμπρακτη στήριξη της ΕΕ για επίσπευση της αξιοποίησης του ενεργειακού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο, η περιοχή μας δύναται να παρέχει έναν εναλλακτικό ενεργειακό διάδρομο προς την Ευρώπη, ο οποίος θα αποτελείται από ποικίλες πηγές και διαδρομές.

Πεποίθησή μας είναι πως η Κυπριακή Δημοκρατία, υπό την ιδιότητά της ως κράτους μέλους της ΕΕ, αλλά και ως ισότιμος εταίρος στις τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο, μπορεί να αποτελέσει τον αξιόπιστο ενεργειακό βραχίονα της Ένωσης στην περιοχή, συμβάλλοντας ουσιαστικά στις κοινές προσπάθειες για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Βασική προϋπόθεση, επαναλαμβάνω, είναι να αξιοποιηθούν με τον βέλτιστο τρόπο οι ανακαλύψεις φυσικού αερίου στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) της Κύπρου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου –και μελλοντικά και άλλων χωρών– αποσκοπώντας, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία του Ενεργειακού Διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη.

Αρχικά, ο εν λόγω διάδρομος μπορεί να επιτευχθεί με τη μεταφορά φυσικού αερίου, είτε μέσω αγωγών, είτε μέσω πλοίων ως υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Σε πιο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, πιθανόν να μεταφέρεται παράλληλα υδρογόνο που θα παράγεται στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και πράσινη ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές, η οποία θα εξάγεται στην Ευρώπη μέσω ηλεκτρικών διασυνδέσεων, όπως είναι η διασύνδεση της Κύπρου με τα ηλεκτρικά δίκτυα της Ευρώπης.

Επιτρέψτε μου να αναφέρω στο σημείο αυτό ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, που είναι Ευρωπαϊκό Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος, βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της κατασκευής του καλωδίου και της έρευνας βυθού, η οποία διεξάγεται ταυτόχρονα στα χωρικά ύδατα της Κύπρου και της Ελλάδας. Πρέπει να τονίσω επίσης ότι οι Κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας, μαζί με τον φορέα υλοποίησης του έργου, πετύχαμε τους τελευταίους μήνες, μέσω εντατικών διαβουλεύσεων, να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα του έργου κατά την περίοδο κατασκευής του, που θα διαρκέσει πέντε χρόνια.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κυπριακή Δημοκρατία αποφάσισε την οικονομική ενίσχυση του έργου με €25 εκατομμύρια τον χρόνο για πέντε χρόνια και οροφή τα €125 εκατομμύρια. Κύριο μέλημά μας ήταν να μην επιβαρυνθούν οι Κύπριοι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας κατά την περίοδο κατασκευής, ενώ διατηρείται παράλληλα η ελκυστικότητα του έργου σε εν δυνάμει επενδυτές.

Στο παρόν στάδιο, τόσο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όσο και οι σύμβουλοι της Κυβέρνησής μας μελετούν όλα τα σχετικά στοιχεία και θα έχουμε σύντομα τις απόψεις τους ενώπιόν μας για λήψη απόφασης σε σχέση με τη συμμετοχή της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που θα έχει την ιδιοκτησία του έργου.

Κυρίες και κύριοι,

Σε κάθε περίπτωση, ως Κύπρος έχουμε συγκεκριμένη πρόταση, η οποία δημιουργεί τις προοπτικές για ανάπτυξη του Ενεργειακού Διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου και ταυτόχρονα για μετατροπή της χώρας μας σε ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Προς αυτή την κατεύθυνση, παράλληλα με τη διαδικασία που τρέχει η Δημόσια Εταιρεία Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) για εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο θα επαναεριοποιείται στο υπό κατασκευή τερματικό της Εταιρείας Υποδομών Φυσικού Αερίου (ΕΤΥΦΑ) για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, θέτουμε προς μελέτη από ενδιαφερόμενες εταιρείες και την εναλλακτική επιλογή της εισαγωγής στην Κύπρο φυσικού αερίου, σε αέρια μορφή, μέσω αγωγού. Εάν ευοδωθούν οι σχεδιασμοί μας, η χώρα μας θα μπορεί να εξασφαλίσει αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή, αλλά και για υγροποίηση για εξαγωγή στην Ευρώπη και άλλες αγορές.

Παράλληλα, βέβαια, εντατικοποιούμε τις διεργασίες μας για αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μεταξύ άλλων εξελίξεων που προωθούνται, σημειώνω:

• Την οριστικοποίηση εντός του ερχόμενου Ιανουαρίου του Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής του κοιτάσματος «Αφροδίτη» και την έναρξη, από την αδειούχο κοινοπραξία των Chevron, Shell και NewMed Energy, των αναλυτικών τεχνικών σχεδιασμών (Front End Engineering Design) πριν από το τέλος του 2025.
• Την ετοιμασία και κατάθεση από την κοινοπραξία των Eni και TotalEnergies, στις αρχές του 2025, ενός Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής που θα επισπεύδει την ανάπτυξη της ανακάλυψης φυσικού αερίου «Κρόνος». Η κοινοπραξία έθεσε ως στόχο τη λήψη τελικής επενδυτικής απόφασης πριν το τέλος του 2025 και την παραγωγή φυσικού αερίου εντός του 2027.
• Τέλος, εντός του 2025, η κοινοπραξία των ExxonMobil και QatarEnergy θα πραγματοποιήσει δύο ερευνητικές γεωτρήσεις στα Τεμάχια 5 και 10, ενώ βρίσκονται παράλληλα και σε διαδικασία επεξεργασίας των επιλογών για ανάπτυξη της ανακάλυψης φυσικού αερίου «Γλαύκος».

Αγαπητοί συμμετέχοντες,

Όσον αφορά στα θέματα του τομέα της ενέργειας, δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως και ολόκληρη η Ευρώπη, βρίσκεται σήμερα σε ένα πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι. Κύρια έγνοια των χωρών μας είναι, από τη μια, η διασφάλιση του ενεργειακού μας εφοδιασμού, φυσικά με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και, από την άλλη, η επίσπευση της πράσινής μας μετάβασης. Ως εκ τούτου, οι συνεργασίες που διαμορφώνονται, οι συνέργειες που αναπτύσσονται και οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα είναι βέβαιο ότι θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική, κοινή μας πορεία.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της 20ης Συνόδου του Economist για την Κύπρο.

(ΓΑ/ΑΣ/ΓΣ)