Ανακοινωθέντα

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανακοινώνει ότι τον Απρίλιο 2024 η αρχαιολογική αποστολή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) στην Κύπρο, υπό τη διεύθυνση του Ομότιμου Καθηγητή του ΑΠΘ κ. Ν. Ευστρατίου και της Επίκουρης Καθηγήτριας του ΑΠΘ κας Μ. Ντίνου, πραγματοποίησε με την οικονομική ενίσχυση του ΑΠΘ ανασκαφικές έρευνες στη θέση Άγιος Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς.

Η ανασκαφική έρευνα διεξήχθη μεταξύ 8 και 20 Απριλίου 2024. Στις έρευνες συμμετείχε, όπως κάθε χρόνο, ο μόνιμος συνεργάτης του ερευνητικού προγράμματος κ. Δημήτρης Κυριάκου και από το ΑΠΘ ο καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας κ. Γιώργος Συρίδης και οι φοιτητές Ιωάννα-Ερμιόνη Παπαϊωάννου, Αθηνά Τέτου, Σοφία Φιρτικιάδου και Ανδρέας Σαμούρης (Εικ. 1). Η έρευνα του 2024 αφορούσε στην Επιπαλαιολιθική θέση (Κάτω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς) στο δυτικό τμήμα της αναβαθμίδας του Ρουδιά, αλλά και τη θέση της Ακεραμικής Νεολιθικής (Άνω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς), η οποία βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της.

Στην Επιπαλαιολιθική θέση συνεχίστηκε η ανασκαφή των τομών Ι12, J12, με στόχο τη μελέτη της στρωματογραφικής ακολουθίας της θέσης, τη λεπτομερή συλλογή τεχνέργων και ζωοαρχαιολογικών κατάλοιπών, καθώς και τη συστηματική επίπλευση με σκοπό τη συλλογή αρχαιοβοτανικού υλικού. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε λεπτομερής καθαρισμός της λίθινης κατασκευής και όλων των ανασκαφικών τομών στον Κάτω Ρουδιά.

Στον Άνω Ρουδιά έγιναν καθαρισμοί στον χώρο όπου βρίσκεται το κυκλικό κτίσμα της Ακεραμικής Νεολιθικής και οι όμορες λίθινες κατασκευές (Εικ. 2). Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν καθαρισμοί σε λίθινα κτίσματα που εντοπίζονται στην περιοχή βορειοανατολικά του μνημειακού κυκλικού κτίσματος. Στόχος των εργασιών ήταν να διερευνηθεί η παρουσία ορατών λίθινων κατασκευών στην αναβαθμίδα, που όπως προκύπτει είχε διαχρονική χρήση.

Οι εργασίες σε όλη την αναβαθμίδα ολοκληρώθηκαν με την τοπογραφική τεκμηρίωση, αεροφωτογράφιση, ορθοφωτογράφιση και ψηφιακή αποτύπωση της θέσης από τον τοπογράφο κ. Φίλιππο Στεφάνου (Εικ. 3-5). Παράλληλα, στο σύνολο του αρχαιολογικού χώρου πραγματοποιήθηκε γεωφυσική έρευνα από την ερευνητική ομάδα του ομότιμου καθηγητή κ. Γρηγόρη Τσόκα από τον Τομέα Γεωφυσικής του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ. Στόχος της έρευνας ήταν ο εντοπισμός πιθανών θαμμένων αρχιτεκτονικών καταλοίπων, δομών και στοιχείων σε γειτνίαση με το κυκλικό κτίσμα της Ακεραμικής Νεολιθικής που αποκαλύφθηκε το 2019 στον Άνω Ρουδιά, αλλά και σε σχέση με τη λίθινη κατασκευή που έχει αποκαλυφθεί στον Κάτω Ρουδιά.

Οι γεωλογικές παρατηρήσεις καταδεικνύουν ότι τα γεωλογικά στρώματα που εμφανίζονται στην ευρύτερη περιοχή είναι καλά στρωματοποιημένες λεπτοστρωματώδεις λευκοκιτρινωπές μάργες και κιμωλίες με λεπτές παρεμβολές κερατολίθων που ανήκουν στον Σχηματισμό των Λευκάρων και στην περιοχή μελέτης τέμνονται από ένα κανονικό ρήγμα διεύθυνσης Β-Ν (Εικ.6). Το δυτικό τέμαχος του ρήγματος βυθίστηκε, ενώ το ανατολικό τέμαχος ανυψώθηκε. Η άνω επιφάνεια του βυθισμένου δυτικού τεμάχους σταδιακά καλύφθηκε από τα υλικά διάβρωσης του ανυψωμένου ανατολικού. Ένα παχύ συνονθύλευμα από ανάμικτα ποικίλου μεγέθους γωνιώδη διαβρωμένα τεμάχια από το υπερυψωμένο τέμαχος των πετρωμάτων του Σχηματισμού Λευκάρων αποτελούν το γεωλογικό υπόβαθρο της θέσης. Τα υλικά αυτά καλύπτονται από ένα λεπτό έδαφος.

Εν κατακλείδι, η έρευνα στη θέση Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς τον Απρίλιο του 2024 κατέγραψε με χρήση ψηφιακών μέσων κτίσματα, κατασκευές και ανασκαφικές τομές που μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί και διερευνηθεί, ώστε να υπάρχει ένα πλήρες και ακριβές αρχείο, συνέχισε την ανασκαφή των βαθύτερων στρωμάτων στην επιπαλαιολιθική θέση και διερεύνησε το υπέδαφος με τη χρήση γεωφυσικών μεθόδων, καταγράφοντας τα χαρακτηριστικά του γεωλογικού υποβάθρου της προϊστορικής θέσης.

Εικ. 1: Μέλη της ομάδας στην Eπιπαλαιολιθική θέση Κάτω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς

Εικ. 2: Η Ακεραμική Νεολιθική θέση Άνω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς. Μέλη της ομάδας σε εργασίες καθαρισμού

Εικ. 3: Αεροφωτογραφία του κυκλικού κτίσματος, Άνω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς (Φ. Στεφάνου)

Εικ. 4: Ορθοφωτογραφία του κυκλικού κτίσματος, Άνω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς (Φ. Στεφάνου)

Εικ. 5: Ορθοφωτογραφία της λίθινης κατασκευής και των τομών, Κάτω Αγ. Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς (Φ. Στεφάνου)

Εικ. 6. Δορυφορική εικόνα (GoogleEarth) της θέσης, με την κόκκινη γραμμή επισημαίνονται οι απότομες κλιτύες που την περιβάλλουν, ενώ με κίτρινη γραμμή η εκτιμώμενη θέση του ρήγματος (Γ. Συρίδης)

(ΕΑθ/ΓΣ)