Ανακοινωθέντα

Με συναίσθηση του εθνικού μας χρέους μαζευτήκαμε σήμερα στον Ιερό Ναό Παναγίας Χρυσελεούσης του ακριτικού Δήμου της Αθηένου, για να αποδώσουμε τον ελάχιστο οφειλόμενο φόρο τιμής στη μνήμη των ηρωικώς πεσόντων κατά την τουρκική εισβολή του 1974, που με αυταπάρνηση και αυτοθυσία πάλεψαν για την ειρήνη και την ελευθερία της πατρίδας μας.

Ο Θεόδωρος Νίκου Σταύρου (Φώττηρος), ο Παναγιώτης Ματσούκας, ο Κώστας Τούμπας και ο Κώστας Παπαπαύλου, με εφαλτήριο την πίστη στα ανώτερα διαχρονικά πατριωτικά και ηθικά ιδανικά, δήλωσαν παρόντες στο κάλεσμα της πατρίδας για την προάσπιση της ακεραιότητάς της, αγωνίστηκαν και έδωσαν την ίδια τους τη ζωή, εκπληρώνοντας ακέραια το ηθικό τους χρέος. Τιμούμε σήμερα τη μνήμη τους και παράλληλα απευθύνουμε δέηση για την ανεύρεση της τύχης των αγνοουμένων της Κοινότητας, Βάσου Χειμώνα, Γεώργιου Πίκη και Ευάγγελου Λύτρα.

Η ηρωομάνα γη της Αθηένου έχει τη δική της ιστορία στους αγώνες για το δίκαιο της πατρίδας και της ελευθερίας μέσα από τη δράση των ηρώων της κατά τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-59, αλλά και τη θυσία των κατοίκων της τόσο από Τουρκοκύπριους της Τ.Μ.Τ όσο και κατά την Τουρκανταρσία του 1963-64.

Η θυσία του Αρτέμου Φραντζέσκου, του Τουμάζου Τουμάζου, του Μιχαήλ Ταππή, του Ανδρέα Λουκά και του μόλις 10 χρονών Χριστάκη Βύζακου αποτέλεσαν φωτεινό παράδειγμα για τα ηρωικά παλληκάρια που μνημονεύουμε σήμερα, τα οποία επιδεικνύοντας απαράμιλλη φιλοπατρία αντιστάθηκαν το 1974 στον Τούρκο εισβολέα και έθεσαν πάνω απ’ όλα το ιερό καθήκον προς τη γη που τους γέννησε.

Ο Θεόδωρος Φώττηρος υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο 211^ο Τάγμα Πεζικού (ΤΠ), από όπου αποστρατεύτηκε τον Ιανουάριο του 1974. Όταν κηρύχτηκε επιστράτευση στις 20 Ιουλίου 1974, έσπευσε να καταταγεί στο τάγμα του, όπου τοποθετήθηκε στην πρώτη γραμμή του πυρός στην περιοχή του Αγίου Παύλου στη Λευκωσία. Στις 23 Ιουλίου 1974, ενώ υπήρχε εκεχειρία, ένα βλήμα τουρκικού όλμου σκότωσε τον Θεόδωρο. Το παλικάρι θάφτηκε στο στρατιωτικό κοιμητήριο της Λακατάμειας, χωρίς να ειδοποιηθούν οι γονείς του, Νίκος και Ευφροσύνη, οι οποίοι για τρεις σχεδόν δεκαετίες αγνοούσαν πού ήταν θαμμένο το παιδί τους. Η εκταφή των λειψάνων του έγινε ύστερα από 27 χρόνια και αναγνωρίστηκαν με τη μέθοδο του DNA. Τάφηκε με τιμές ήρωα στο κοιμητήριο της γενέτειράς του την 1η Ιουλίου 2001.

Ο Παναγιώτης Ματσούκας, γιος του Ιωάννη και της Ελένης Ματσούκα, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπηρέτησε στους Λόχους Ορεινών Καταδρομών (ΛΟΚ). Μόλις έγινε η τουρκική εισβολή κατατάχτηκε, όπως και πολλοί άλλοι Αθηενίτες, στο 391 Τάγμα Επιστράτευσης (ΤΕ) και στις 22 Ιουλίου 1974 επάνδρωσε μαζί με άλλους Αθηενίτες προκεχωρημένο φυλάκιο σε ένα δίπατο σπίτι στην περιοχή Βόρειος Πόλος στο Καϊμακλί. Αν και από το απόγευμα της 22ας Ιουλίου είχε κηρυχθεί εκεχειρία, συνεχίστηκε η ανταλλαγή πυροβολισμών και τις επόμενες μέρες. Ως χειριστής πολυβόλου μπρεν, ο Παναγιώτης ήταν περισσότερο εκτεθειμένος στον κίνδυνο και στις 24 Ιουλίου μια σφαίρα, που ρίχτηκε από Τούρκο ακροβολιστή, διέτρησε το κράνος του και προκάλεσε ακαριαία τον θάνατό του.

Ο Κώστας Τούμπας ήταν το δεύτερο από τα δέκα παιδιά του Παναγιώτη και της Ευγενίας. Κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την Αθηένου, όμως ο Κώστας μαζί με άλλους στρατιώτες και εθελοντές παρέμειναν στην κωμόπολη για να τη φρουρούν. Στις 17 Αυγούστου 1974, Τούρκοι που εξόρμησαν από το γειτονικό χωριό Μελούσια, παραβιάζοντας την εκεχειρία, αποπειράθηκαν να καταλάβουν την Αθηένου, αλλά αποκρούστηκαν. Το πρωί της 18ης Αυγούστου 1974 ο Κώστας, φορώντας στρατιωτική στολή και κρατώντας το όπλο του, πήγε στη φάρμα του στα βόρεια της Αθηένου. Τούρκοι στρατιώτες, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν.

Ο Κώστας Παπαπαύλου, γιος του Νικόλα και της Αγγελικής Παπαπαύλου, κατά την πρώτη φάση της εισβολής πήρε μέρος στις μάχες που οδήγησαν στην κατάληψη της κωμόπολης της Λεύκας, στην οποία κατοικούσαν Τουρκοκύπριοι. Πενήντα έφεδροι, μεταξύ των οποίων και ο Κώστας, στις 5.8.1974 οδηγήθηκαν από τη Λεύκα στην περιοχή Λαπήθου-Καραβά και επιδόθηκαν στη ναρκοθέτηση θέσεων, από τις οποίες υπήρχε κίνδυνος να διέλθουν τουρκικά άρματα μάχης και να επιτεθούν εναντίον των δύο κωμοπόλεων. Στις 6 Αυγούστου οι Τούρκοι, παραβιάζοντας ακόμη μια φορά την εκεχειρία, κατέλαβαν τη Λάπηθο και τον Καραβά, εγκλωβίζοντας πολλούς εθνοφρουρούς, μεταξύ των οποίων και τον Κώστα. Η τύχη του αγνοείτο για 44 ολόκληρα χρόνια. Τα οστά του ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο του DNA και η ταφή του έγινε στις 3 Φεβρουαρίου 2019 στο Κοιμητήριο Αθηένου με τιμές ήρωα.

Δυστυχώς, άλλα δύο τέκνα της Αθηένου που πολέμησαν με σθένος κατά των Τούρκων εισβολέων παραμένουν ακόμα καταγεγραμμένα στον κατάλογο των αγνοουμένων. Πρόκειται για τον Βάσο Χειμώνα, το ένα από τα τέσσερα παιδιά του Γιώργου και της Παναγιώτας Χειμώνα, και τον Γεώργιο Πίκη, το ένα από τα πέντε παιδιά του Αντώνη και της Άννας Πίκη. Και οι δύο υπηρετούσαν στο Παλαίκυθρο. Στις 14 Αυγούστου 1974 οι θέσεις τους βομβαρδίστηκαν από τουρκικά αεροπλάνα. Το μέτωπο στη Μια Μηλιά έσπασε γρήγορα μετά την εκδήλωση της τουρκικής επίθεσης και επικράτησε χαώδης κατάσταση. Χάνοντας κάθε επαφή με τη διοίκησή τους, 25 στρατιώτες, μεταξύ των οποίων και οι τρεις Αθηενίτες, ο Βάσος Χειμώνας, ο Γεώργιος Πίκης και ο συνδημότης τους Νίκος Μηνά, αποφάσισαν να δράσουν αυτόνομα. Μπήκαν σε λεωφορείο και καθώς κατευθύνονταν προς την Αθηένου ανακόπηκαν από τουρκικά άρματα. Βγήκαν τότε από το λεωφορείο και ο καθένας προσπάθησε να σωθεί όπως μπορούσε. Από τους τρεις τους, ο Νίκος Μηνά συνελήφθη αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στην Τουρκία, από όπου απελευθερώθηκε ύστερα από δύο μήνες. Η τύχη του Βάσου και του Γιώργου έκτοτε αγνοείται.

Στον κατάλογο των αγνοουμένων μας εξακολουθεί να παραμένει επίσης το όνομα του Ευάγγελου Λύτρα. Κατά την τουρκική εισβολή ο Ευάγγελος και άλλοι πέντε εθνοφρουροί επάνδρωναν ένα ακραίο φυλάκιο σε σπίτι στην Ομορφίτα, από όπου απέκρουαν τις επιθέσεις των Τούρκων. Στις 23 Ιουλίου 1974 οι Τούρκοι, παραβιάζοντας την εκεχειρία, περικύκλωσαν το φυλάκιο και έριξαν εντός αυτού χειροβομβίδα που τραυμάτισε τον Ευάγγελο και ακόμη έναν εθνοφρουρό. Οι άλλοι τέσσερις εθνοφρουροί βγήκαν από το σπίτι και παραδόθηκαν, ενώ ο τραυματισμένος Ευάγγελος μαζί με τον άλλο τραυματία παρέμειναν σε αυτό. Από τότε αγνοείται η τύχη του.

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,

Πέρασαν ήδη 50 χρόνια από το προδοτικό πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή που βύθισαν στο πένθος τον λαό μας και στη μαρτυρική αναζήτηση των αγνοουμένων μας. Πενήντα χρόνια προσφυγιάς και βάναυσης παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών του λαού μας.

Σήμερα, 50 χρόνια μετά, οι πρόσφυγες, οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι εξακολουθούν να αποτελούν την καθημερινή δραματική υπόμνηση της εθνικής μας συμφοράς και να μας υποδεικνύουν το μέγα χρέος μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για επανένωση της Κύπρου μας.

Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τα τραγικά γεγονότα του 1974, η Τουρκία όχι μόνο παρέμεινε αδιάλλακτη, αλλά με μια σειρά από ενέργειες κλιμάκωσε την προκλητική της στάση. Η ανακήρυξη του ψευδοκράτους, η διαρκής ενίσχυση των τουρκικών στρατευμάτων, η ένταση της μεταφοράς εποίκων από την Τουρκία με προφανή στόχο τη δημογραφική αλλοίωση των πληθυσμιακών δεδομένων της Κύπρου, ο σφετερισμός των ελληνοκυπριακών περιουσιών αποτέλεσαν τα απτά δείγματα της αρνητικής συμπεριφοράς.

Παρά τις προκλήσεις, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, δεν συμβιβαζόμαστε με την κατοχή και δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να συνεχίσουμε την προσπάθεια για ανατροπή των τετελεσμένων για απελευθέρωση και επανένωση του τόπου μας. Αυτό επιτάσσει το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό.

Η Κυβέρνηση εργάζεται με πράξεις, για να δημιουργήσει τις προοπτικές επανέναρξης ουσιαστικών διαπραγματεύσεων με στόχο την αναζήτηση λύσης του Κυπριακού, πάντα στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, μιας λύσης δίκαιης που να εδράζεται στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.

Από την έναρξη της διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστοδουλίδη, βασικότερη προτεραιότητά του παραμένει η προώθηση της επίλυσης του Κυπριακού και η επανένωση της Κύπρου, γεγονός που αντανακλάται σε όλες τις προσπάθειες που καταβάλλει τόσο ο ίδιος όσο και η Κυπριακή Δημοκρατία ευρύτερα προς αυτή την κατεύθυνση.

Είναι ενδεικτικό ότι με πρωτοβουλία και επιμονή του Προέδρου Χριστοδουλίδη κατέστη δυνατός ο διορισμός της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, τις προσπάθειες της οποίας, αλλά και του ιδίου του Γενικού Γραμματέα στήριξε από την αρχή και συνεχίζει να στηρίζει.

Εκφράζοντας πολύ συχνά την ετοιμότητά του να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ξεκινήσουν οι συνομιλίες από το σημείο που σταματήσαν στο Crans-Montana, ο Πρόεδρος τονίζει πάντοτε ότι η μόνη λύση στο κυπριακό πρόβλημα είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο αυτό έλαβε έμπρακτα μέτρα προς την κατεύθυνση δημιουργίας κλίματος ευνοϊκού για επιστροφή στις συνομιλίες, όπως τα μονομερή 14 μέτρα προς όφελος των Τ/κ συμπολιτών μας, αλλά και η εποικοδομητική προσέγγιση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περασμένου Απριλίου.

Οι προσπάθειες της Κυβέρνησης συνεχίζουν και θα συνεχίσουν με επιμονή, παρά την άτεγκτη στάση της Τουρκίας και της τ/κ πλευράς, οι οποίες θέτουν όρους για επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και προβάλλουν το απαράδεκτο αίτημά για κυριαρχική ισότητα, η οποία, επί της ουσίας, είναι συνώνυμη της επιδίωξης λύσης των δυο κρατών.

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,

Σας μεταφέρω τη διαβεβαίωση ότι, παρά τις δυσκολίες, η Κυβέρνηση ποτέ δεν θα σταματήσει τις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού, για μια πατρίδα ελεύθερη και επανενωμένη, στην οποία θα συμβιώνουν ειρηνικά οι νόμιμοι κάτοικοί της, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι.

Ας φωτίζει τον δρόμο όλων μας η συναίσθηση του χρέους και της αποστολής. Αυτή είναι η ιστορική μας ευθύνη και αυτό επιβάλλει το εθνικό μας χρέος έναντι στις απελθούσες και κυρίως στις επερχόμενες γενεές της Κύπρου. Και σε αυτό το εθνικό μας χρέος, ας έχουμε ως φάρο αγωνιστικότητας και έμπνευσης το πνεύμα της θυσίας των υπέρ πατρίδος πεσόντων συμπατριωτών μας κατά το 1974.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

(EK/ΓΣ/ΕΑθ)