Ανακοινωθέντα

Η περιοχή της Μεσογείου, η οποία χαρακτηρίζεται από το μοναδικό της κλίμα και την πλούσια βιοποικιλότητά της, αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Το δίκτυο εμπειρογνωμόνων για τη Μεσόγειο σε θέματα κλιματικής και περιβαλλοντικής αλλαγής και το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέφεραν ότι η πρόσφατη επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής έχει εντείνει τα υφιστάμενα περιβαλλοντικά προβλήματα στη λεκάνη της Μεσογείου, τα οποία προκαλούνται κυρίως από ένα συνδυασμό αλλαγών στη χρήση της γης, της αυξανόμενης ρύπανσης και της φθίνουσας βιοποικιλότητας. 

Η κλιματική αλλαγή αλλάζει δραματικά τα καιρικά μοτίβα στη Μεσόγειο. Η άνοδος της θερμοκρασίας μεταβάλλει τα μοτίβα των βροχοπτώσεων, ενώ οι συχνότερες και σοβαρότερες ξηρασίες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο. Οι αλλαγές αυτές οδηγούν στη μείωση των ετήσιων βροχοπτώσεων και εντείνουν τον ανταγωνισμό για τους υδάτινους πόρους ενόψει της μειωμένης διαθεσιμότητας και των αυξημένων ρυθμών εξατμισοδιαπνοής των καλλιεργειών. 

Η λειψυδρία είναι ένα από τα πιο επείγοντα ζητήματα με βαθιές επιπτώσεις στη γεωργία, την ανθρώπινη ευημερία και την οικονομική σταθερότητα. Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την ξηρασία (EDO) ανέφερε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων τουλάχιστον 500 ετών. Το Κοινό Κέντρο Ερευνών υπογραμμίζει ότι οι συνθήκες ξηρασίας, οι μακροχρόνιες θερμοκρασίες πάνω από τον μέσο όρο και μια σειρά θερμών περιόδων έχουν επιδεινώσει τις επιπτώσεις της παρατεταμένης έλλειψης βροχοπτώσεων, επηρεάζοντας άμεσα την υγρασία του εδάφους και την ανάπτυξη της βλάστησης. 

Η γεωργία ως ο κύριος καταναλωτής νερού, που χρησιμοποιεί περίπου το 70% του αντλούμενου νερού, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στη λειψυδρία. Η μείωση της ροής του νερού περιορίζει την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των φυτών, με αποτέλεσμα οι αγρότες να στρέφονται προς πιο ανθεκτικές στην ξηρασία ποικιλίες και καλλιέργειες, οι οποίες δεν χρειάζονται μεγάλες ποσότητες νερού, επηρεάζοντας έτσι την ποικιλομορφία των τροφίμων και τις τοπικές διατροφικές συνήθειες. Η λειψυδρία μπορεί επίσης να επιδεινώσει την αλατότητα και τη διάβρωση του εδάφους, οδηγώντας σε μακροπρόθεσμη μείωση της γονιμότητας του εδάφους και της γεωργικής παραγωγικότητας. Η μειωμένη γεωργική παραγωγή μεταφράζεται σε αστάθεια στον εφοδιασμό τροφίμων, οικονομικές απώλειες για τους αγρότες, υψηλότερες τιμές τροφίμων για τους καταναλωτές και ευρύτερες οικονομικές και κοινωνικές στρεβλώσεις στις αγροτικές περιοχές. 

Η Κύπρος αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των προκλήσεων και των επιπτώσεων της λειψυδρίας στην περιοχή της Μεσογείου. Η χώρα είναι αντιμέτωπη με περιορισμένο αριθμό φυσικών πηγών νερού σε συνδυασμό με το ημίξηρο κλίμα και τις περιοδικές ξηρασίες. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Κύπρος έχει βιώσει σημαντική μείωση των ετήσιων βροχοπτώσεων, που επηρεάζει τόσο τις επιφανειακές όσο και τις υπόγειες υδάτινες πηγές με επακόλουθες επιπτώσεις στην ανθρώπινη ευημερία και την οικονομία: (1) Η υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων έχει οδηγήσει σε εξάντληση και αυξημένη αλατότητα των υδροφορέων, ιδίως στις παράκτιες περιοχές. (2) Η ταχεία αστικοποίηση, η αύξηση του πληθυσμού και η ανθηρή τουριστική βιομηχανία έχουν αυξήσει περαιτέρω τη ζήτηση νερού, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο τους πόρους. Αυτές οι ακραίες συνθήκες καθιστούν επιτακτική τη χρήση μη συμβατικών υδάτινων πόρων για την αντιμετώπιση των υδατικών ανισορροπιών, όπως η χρήση προηγμένων συστημάτων επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης νερού και η αφαλάτωση θαλασσινού νερού. 

Εν κατακλείδι, η περιοχή της Μεσογείου αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω της λειψυδρίας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή. Είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι οι στρατηγικές διαχείρισης των υδάτων είναι συμπεριληπτικές και δίκαιες, αντιμετωπίζοντας τις ανάγκες των ευάλωτων πληθυσμών και προωθώντας την κοινωνική συνοχή. Μέσω συντονισμένων πολιτικών παρεμβάσεων, καινοτόμων λύσεων και περιφερειακής συνεργασίας, μπορεί να επιτευχθεί βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, εξασφαλίζοντας την επισιτιστική ασφάλεια, τη γεωργική παραγωγικότητα και την οικονομική σταθερότητα για τις μελλοντικές γενιές. 

Αγαπητοί συνάδελφοι, πριν δώσω τον λόγο στον Επίτροπο Wojciechowski, θα ήθελα να σας παρουσιάσω, μέσω ενός σύντομου βίντεο που ετοιμάσαμε για αυτή τη σύνοδο, την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη χώρα μου, ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης ξηρασίας. 

(ΕΦυς/NZ/ΓΣ)