Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη συγκίνηση που συμμετέχω στην αποψινή εκδήλωση, για να αποδώσω, εκ μέρους της Πολιτείας, την οφειλόμενη τιμή στους πρωταγωνιστές μιας άγνωστης για πολλούς και ιδιαίτερα επώδυνης πτυχής της κυπριακής τραγωδίας. 

Ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, η σημερινή εκδήλωση μοιάζει με άγγιγμα σε μια ανοικτή πληγή 50 χρόνων, στην οποία ποτέ δεν δόθηκε η προσοχή που της άξιζε. Ίσως γιατί ο πόνος που κρύβει είναι ιδιαίτερα οδυνηρός. Είμαι ειλικρινά συγκλονισμένος από τις προσωπικές ιστορίες και μαρτυρίες που άκουσα και διάβασα για τα παιδιά που αναγκάστηκαν να αποχωριστούν την οικογένειά τους, που έφυγαν από τα σπίτια τους, που εγκατέλειψαν τις γειτονιές και τους φίλους τους, διεκδικώντας «λίγα γραμμάρια της ευτυχίας», όπως λέει ο ποιητής, μέχρι να περάσει το μεγάλο σοκ από την τραγωδία που ξεκίνησε στη χώρα μας το μαύρο καλοκαίρι του 1974. 

Εξαιτίας της τουρκικής εισβολής, τα σχολεία της ελεύθερης Κύπρου κατακλύστηκαν με χιλιάδες προσφυγόπουλα. Οι σχολικές υποδομές τότε δεν μπορούσαν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες. Έτσι, από το 1974 μέχρι το 1979, η Ελλάδα έγινε κυριολεκτικά η φιλόξενη στέγη για περίπου πέντε χιλιάδες ανήλικα Κυπριόπουλα, από 6 μέχρι 17 χρόνων, που αναζήτησαν πρωτίστως ασφάλεια, αλλά και στέγαση, σίτιση, φροντίδα και φυσικά τη δυνατότητα να συνεχίσουν απρόσκοπτα τα μαθήματά τους.

Η μεγαλύτερη –είναι συγκλονιστικές οι φωτογραφίες– και πιο οργανωμένη φιλοξενία παιδιών από την Κύπρο έγινε από τον Νομό Ηλείας, με πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Αθανάσιου. Ακολούθησε ένα τεράστιο κύμα συμπαράστασης από Νομούς, Δήμους, κοινότητες αλλά και κρατικούς οργανισμούς, οργανώσεις και οικογένειες, που ανέλαβαν τη φιλοξενία παιδιών από την Κύπρο, σε όλη την ελληνική επικράτεια, σε κάθε μεγάλη πόλη, αλλά και στο πιο απομακρυσμένο νησί. Τα παιδιά φιλοξενήθηκαν σε σπίτια, σε ορφανοτροφεία και σε δομές ανηλίκων. 

Πενήντα χρόνια μετά, παιδιά εκείνης της εποχής, μεσήλικες πλέον, ήρθαν στο Προεδρικό, για να μου ανακοινώσουν ότι οργανώθηκαν με στόχο, ανάμεσα σε άλλα, να κάνουν γνωστή την ιστορία τους, να βγάλουν από μέσα τους όλα αυτά που κρατούσαν σαν επτασφράγιστο μυστικό. Και κατά τη διάρκεια εκείνης της συνάντησης δεν ζήτησαν πολλά. Ήθελαν μόνο τη βοήθεια της Πολιτείας, για να διοργανώσουν μερικές εκδηλώσεις, να επανεκδώσουν το βιβλίο που παρουσιάζεται απόψε και να υλοποιήσουν με τη βοήθεια της Πολιτείας –αφού έχετε εγγραφεί ως Σωματείο– ορισμένες άλλες δράσεις που θα αναδεικνύουν, που θα κάνουν γνωστή αυτήν την άγνωστη ιστορία της πατρίδας μας. Μοναδικό τους κίνητρο και μοναδική επιδίωξή τους να κρατήσουν ζωντανή την αλήθεια, τη δική τους άγνωστη αλήθεια. Πολλοί από αυτούς είναι απόψε μαζί μας εδώ σε αυτή την αίθουσα. Και βρίσκομαι και εγώ απόψε εδώ, αλλά και η Πρόεδρος της Βουλής, για να εκπληρώσουμε το χρέος που έχει η Πολιτεία, ως Κυβέρνηση, ως Βουλή των Αντιπροσώπων, για να κρατήσουμε αναμμένη τη φλόγα της μνήμης. 

Είμαι απόψε εδώ, για να εκφράσω, επίσης την ευγνωμοσύνη του λαού μας στους Ελλαδίτες αδελφούς μας που άνοιξαν την αγκαλιά τους και τα σπίτια τους, για να δεχθούν αυτά τα παιδιά. Τους ευχαριστούμε για μια ακόμη φορά και τους διαβεβαιώνουμε ότι ποτέ δεν θα λησμονήσουμε τη στήριξη που μας πρόσφεραν από το υστέρημά τους, όταν η Κύπρος προσπαθούσε μόνη και αβοήθητη να αντιμετωπίσει την καταστροφή που έφερε η τουρκική εισβολή. Θερμές ευχαριστίες οφείλουμε και στους Κύπριους εκπαιδευτικούς και άλλους δημόσιους λειτουργούς που συνόδευσαν τα παιδιά αυτά στο θαλάσσιό τους ταξίδι από την Κύπρο προς τον Πειραιά. 

Η ιστορία των ασυνόδευτων παιδιών του 1974 προστίθεται στον θλιβερό κατάλογο των συνεπειών και των επιπτώσεων της παράνομης τουρκικής εισβολής, μαζί με τους πρόσφυγες, τους αγνοούμενους, τους εγκλωβισμένους, τους δολοφονηθέντες, τους εγκλωβισμένους και τα άλλα θύματα του στυγερού εγκλήματος που διαπράχθηκαν σε βάρος του λαού μας με τη βία των όπλων, και συνεχίζεται εδώ και 50 χρόνια. Πενήντα χρόνια μετά, οι συνέπειες της κατοχής είναι υπαρκτές, δεν αποτελούν επαναλαμβανόμενες ρητορείες και η πατρίδα μας συνεχίζει να βρίσκεται υπό κατοχή. 

Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να αδράξω την ευκαιρία της αποψινής εκδήλωσης, για να επαναλάβω ότι κορυφαία προτεραιότητά μας παραμένει η συνέχιση της προσπάθειας για αναζήτηση λύσης στο Κυπριακό. Παρά τις δυσκολίες, τις προκλήσεις και τις κατά καιρούς απογοητεύσεις, παραμένουμε αισιόδοξοι ότι οι επίμονες προσπάθειές μας και η ξεκάθαρη πολιτική μας βούληση, θα οδηγήσουν σε επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι θα τιμήσω μέχρι τέλους τον όρο εντολής που έλαβα από τον κυπριακό λαό και θα εξαντλήσω κάθε προσπάθεια, θα αξιοποιήσω κάθε ευκαιρία, ακόμη και την παραμικρή χαραμάδα ελπίδας, για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις επανέναρξης των διαπραγματεύσεων με βάση το μέχρι σήμερα διαπραγματευτικό κεκτημένο, τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  

Όλες μας οι ενέργειες καταδεικνύουν τη συνέπεια των λόγων και των πράξεων μας προς την κατεύθυνση που προανέφερα. Από την πρώτη στιγμή αποδεικνύουμε στην πράξη και όχι στα λόγια την ετοιμότητά μας για συνομιλίες και την ίδια ώρα προβαίνουμε σε έμπρακτες και ουσιαστικές κινήσεις που επιβεβαιώνουν την καλή μας θέληση και πρόθεση. 

Τα μονομερή μέτρα που ανακοινώσαμε προς τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, η πρόσφατη ad hoc συναίνεση της Κυπριακής Δημοκρατίας για συμμετοχή του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών στο Άτυπο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και η συνεχής ετοιμότητα της δικής μας πλευράς, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, η ανταπόκριση δεν είναι ανάλογη, αλλά εμείς θα συνεχίσουμε πεισματικά και μεθοδικά, γιατί πολύ απλά για εμάς δεν υπάρχει άλλη επιλογή, για εμάς η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί το μέλλον τούτου του τόπου. 

Τους τελευταίους μήνες, αλλά και πιο πρόσφατα, ενόψει της μετάβασής μου στη Νέα Υόρκη για τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης, έχω διαμηνύσει και πάλι ότι είμαι έτοιμος να ανταποκριθώ σε κάθε κάλεσμα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, αλλά και με την τουρκική πλευρά. Σε συνεννόηση πάντα με την Ελλάδα που παραμένει ο πιο σταθερός μας σύμμαχος, αλλά και σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους και άλλους εταίρους μας, εργαζόμαστε ώστε να σπάσουμε το αδιέξοδο και να επαναρχίσουν ουσιαστικές συνομιλίες που θα οδηγήσουν στην επίλυση του Κυπριακού, σε μια βιώσιμη και λειτουργική λύση. 

Πραγματικά πιστεύω ότι, ναι, μπορούμε να φτάσουμε μέσα από τη λύση του Κυπριακού σε μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων για όλους τους εμπλεκόμενους, για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ακριβώς, στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, θεμελιώνονται όλες οι δράσεις μας και έχω την έντονη πεποίθηση ότι με επιμονή, μεθοδικότητα, συνεργασία και με ενότητα στο εσωτερικό μπορούμε να πετύχουμε αυτόν τον μεγάλο στόχο. 

Προτού κλείσω, επιτρέψτε μου να συγχαρώ την κα Νιόβη Κερκίδου, συγγραφέα του βιβλίου που παρουσιάζεται απόψε, για την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει, γιατί μέσα από την καταγραφή των μαρτυριών, ανάμεσα σε πολλά άλλα, διατηρεί ζωντανή την ιστορική αλήθεια γύρω από ένα τόσο σημαντικό και άγνωστο γεγονός, το οποίο σημάδεψε και την ίδια. Συγχαίρω επίσης όσους πήραν την πρωτοβουλία για σύσταση του Συνδέσμου Ασυνόδευτων Φιλοξενηθέντων Παιδιών στην Ελλάδα το 1974, και θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι μπορείτε να στηρίζεστε στη συμβολή και συμπαράσταση της Κυβέρνησης για όλα αυτά που μου έχετε αναφέρει στην πρώτη συνάντηση που είχαμε. Ήδη, η Υπουργός Παιδείας μόλις ενημερώθηκε για το θέμα ανταποκρίθηκε θετικά, ώστε να γίνει γνωστή αυτή η τραγική ιστορία χαρμολύπης, και θα μας έχετε δίπλα σας ως συμπαραστάτες.

(ΡΜ/ΝΖ/ΕΑθ)