Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω στη σημερινή εκδήλωση, σε μια έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα. Δεν είναι ασφαλώς άλλη μια εκδήλωση που λειτουργεί ως αφορμή για καταδίκη του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής. Είναι μια εκδήλωση με ξεχωριστή σημασία, γιατί μας ταξιδεύει στον χρόνο με οδηγό τον Τύπο της εποχής. Όπως θα δείτε, μέσα από τις σελίδες εφημερίδων και περιοδικών γίνεται μια μοναδική περιδιάβαση σε εκείνη την εξαιρετικά δύσκολη και επώδυνη περίοδο, η οποία σημαδεύει την πατρίδα μας και τον λαό μας τα τελευταία πενήντα χρόνια. 

Θέλω να συγχαρώ θερμά τους διοργανωτές της έκθεσης, τον Σύνδεσμο Κυπρίων Γελοιογράφων και τη Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων. Η πρωτοβουλία τους, ανάμεσα σε άλλα, προσφέρει την ευκαιρία να μνημονεύσουμε τους δημιουργούς όλων αυτών των υπέροχων έργων, ορισμένοι από τους οποίους αποτελούν τους πρωτοπόρους της γελοιογραφίας σε Κύπρο και Ελλάδα. 

Η έκθεση που εγκαινιάζουμε απόψε αποτελείται από περίπου 200 γελοιογραφίες και σκίτσα που έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα σε Κύπρο και Ελλάδα την περίοδο του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής. Δημιουργοί αυτών των έργων είναι κορυφαίοι γελοιογράφοι της εποχής, αλλά και νεότεροι που ξεκίνησαν να εργάζονται και να δημιουργούν μετά την τραγωδία της Κύπρου μέχρι και σήμερα. Υπάρχουν όμως και έργα που σχεδιάστηκαν ειδικά για την έκθεση και αναφέρονται στις συνέπειες και επιπτώσεις που βιώνει η πατρίδα μας από το 1974 μέχρι και σήμερα. 

Τα σκίτσα που εκτίθενται, έργα 50 και πλέον σημαντικών δημιουργών, καυτηριάζουν συμπεριφορές, ψέγουν γεγονότα, επικρίνουν ανθρώπους, μέμφονται νοοτροπίες, και σε κάθε περίπτωση αποτελούν τον παρατηρητή, ενίοτε και τον αυστηρό κριτή, πιο αυστηρό από ένα άρθρο, για πολλά από όσα εξακολουθούν να μας πληγώνουν πενήντα χρόνια από τα δραματικά γεγονότα του 1974. 

Κατά συνέπεια, τα έργα των εκλεκτών καλλιτεχνών από την Κύπρο και την Ελλάδα, ειδικά όσα δημοσιεύτηκαν την κρίσιμη δεκαετία του 1970, υπερβαίνουν τη μορφή της εικαστικής τέχνης και λειτουργούν ως ιστορικά ντοκουμέντα, αλλά και ως πολιτιστικά στοιχεία, αποτυπώνοντας τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Τα πρόσωπα, οι ήρωες, τα σύμβολα και τα συνθήματα που βλέπουμε στα εν λόγω έργα, πρώτα και πάνω από όλα, αγγίζουν τις χορδές της μνήμης όσων έζησαν εκείνη την τραγική χρονική συγκυρία και παράλληλα κεντρίζουν το ενδιαφέρον των νεότερων, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία. Αξίζουν συγχαρητήρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου που φιλοξενεί αυτή την έκθεση. 

Η προδοσία, η εισβολή και η κατοχή αποτελούν τον πυρήνα των ζητημάτων που πραγματεύονται τα έργα της αποψινής έκθεσης. Οι πρόσφυγες, οι αγνοούμενοι και το δράμα των συγγενών τους, οι άνθρωποι μιας μοιρασμένης πατρίδας, πολιτικές προσωπικότητες σε Κύπρο, Ελλάδα και εξωτερικό είναι οι πρωταγωνιστές των μικρών καθημερινών και εβδομαδιαίων στιγμιότυπων μιας μακράς περιόδου, που αποτυπώνονται στο χαρτί από τους δημιουργούς όλων αυτών των μοναδικών σχεδίων που έχουμε την ευκαιρία να δούμε απόψε. 

Την ίδια στιγμή, οι ατέρμονες συνομιλίες για το Κυπριακό, οι ελπίδες και οι απογοητεύσεις, ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας είναι μια άλλη μεγάλη θεματική, με σημαίνοντα και σημαινόμενα που καταγράφουν το παρατεταμένο αδιέξοδο μισού και πλέον αιώνα. 

Δεν θέλω να επεκταθώ με λεπτομερείς αναφορές στο κυπριακό πρόβλημα. Επιτρέψτε μου όμως να αξιοποιήσω την ευκαιρία, για να σας μεταφέρω αποκλειστικά την έντονη προσήλωσή μας στην προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού, για απελευθέρωση του τόπου μας.

Δεν είναι απλώς μια ρητορική αναφορά, αλλά η βαθύτατη, έντονη μου πεποίθηση και κορυφαία προτεραιότητα. Η προοπτική της χώρας μας και των παιδιών μας διασφαλίζονται σε μια Κύπρο απελευθερωμένη, ενωμένη, με το Κυπριακό να έχει επιλυθεί. 

Η αποψινή έκθεση έχει και μια άλλη ιδιαιτερότητα, στην οποία θέλω να αναφερθώ. Τα σκίτσα και οι γελοιογραφίες αναδεικνύουν και τον καταλυτικό ρόλο που διαδραματίζει ο Τύπος όχι μόνο ως φορέας μετάδοσης πληροφοριών, αλλά ως κόμβος διακίνησης ιδεών. Ένα σκίτσο είναι από μόνο του ένα ολοκληρωμένο άρθρο, μια διεισδυτική ανάλυση και μια καλογραμμένη επιφυλλίδα. Πολλές φορές είναι όλα αυτά μαζί, με ακόμη πιο ισχυρά και ευθύβολα μηνύματα. Εξάλλου, η δύναμη μιας γελοιογραφίας έγκειται στην απλότητά της, που την καθιστά εύκολα αντιληπτή και κατανοητή σχεδόν από τον κάθε αναγνώστη, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου και κοινωνικής προέλευσης. 

Σήμερα η πορεία του σκίτσου, που κάποτε ήταν αναπόσπαστο περιεχόμενο των εφημερίδων, είναι παράλληλη με την πτωτική τάση που καταγράφει δυστυχώς ο έντυπος Τύπος σαν αποτέλεσμα της επέλασης των ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης και σε αρκετές περιπτώσεις των ανώνυμων ψηφιακών λογαριασμών. Κι αυτό προσωπικά με λυπεί, διότι πραγματικά η κριτική, ακόμη και η πλέον έντονη και αυστηρή, είναι πάντοτε καλοδεχούμενη και απαραίτητη, αρκεί να είναι καλόπιστη και βεβαίως να μην υπερβαίνει τα όρια που ορίζει η δημοσιογραφική δεοντολογία και η πολιτική ηθική. 

Οι λιγοστοί πλέον σκιτσογράφοι που απέμειναν συνεχίζουν να υπηρετούν το δημοσιογραφικό λειτούργημα, το οποίο, όπως γνωρίζετε, δοκιμάζεται και αυτό από τις πολλαπλές προκλήσεις που διαβρώνουν βασικές αρχές της δεοντολογίας του Τύπου, όπως διαμορφώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. 

Σε μια εποχή όμως που, κακά τα ψέματα, η απαξίωση προελαύνει κατά τρόπο σαρωτικό όλους τους θεσμούς, οφείλουμε να προσπαθήσουμε να ανακόψουμε την επικράτηση της ισοπέδωσης. Σε αυτή την προσπάθεια, για να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μεγάλη πρόκληση, ο ρόλος του Τύπου είναι σημαντικός, καθοριστικός θα έλεγα. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που ως Κυβέρνηση στηρίζουμε εμπράκτως τον Τύπο μέσα από διάφορες δράσεις. Η στήριξη της σημερινής εκδήλωσης, στο πάντοτε φιλόξενο Πανεπιστήμιο Κύπρου, από το Υφυπουργείο Πολιτισμού και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών είναι μια μικρή ένδειξη αυτής μας της πολιτικής προσέγγισης. 

(ΡΜ/ΓΣ/ΝΓιαν)