Ανακοινωθέντα

 Πολύ σημαντική νομική επιτυχία για την Κύπρο, για τη διασφάλιση των συμφερόντων της Δημοκρατίας ως νησιώτικο κράτος-μέλος στον τομέα των οδικών μεταφορών

 (Λιθουανία και Άλλοι v. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο)

Την απόφασή του σε σχέση με συνολικά 15 συνεδικαζόμενες προσφυγές που είχαν καταχωριστεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και άλλα έξι κράτη-μέλη της ΕΕ, με τις οποίες ζητείτο η ακύρωση συγκεκριμένων διατάξεων σε τρεις νομοθετικές πράξεις που υιοθετήθηκαν το 2020 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο, και περιλαμβάνονται στη «Δέσμη μέτρων για την Κινητικότητα», ανακοίνωσε σήμερα το Δικαστήριο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).

Τα επτά κράτη-μέλη της ΕΕ είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ρουμανία.

Οι τρεις αυτές νομοθετικές πράξεις, που στο σύνολό τους συγκροτούν το «Πακέτο Κινητικότητας της ΕΕ» και καθορίζουν το νομοθετικό καθεστώς των οδικών μεταφορών, είναι:

(1)        Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2020/1054, σχετικά με τον χρόνο οδήγησης και τον χρόνο ανάπαυσης μέσω της ρύθμισης των εγγραφών ταχογράφου στα σύνορα της ΕΕ, και συγκεκριμένα τις ελάχιστες απαιτήσεις ως προς τα ανώτατα όρια για τον ημερήσιο και εβδομαδιαίο χρόνο οδήγησης, τα κατώτατα όρια για τα διαλείμματα και τις περιόδους ημερήσιας και εβδομαδιαίας ανάπαυσης,

(2)        ο Κανονισμός (ΕΕ) 2020/1055, ο οποίος τροποποίησε, μεταξύ άλλων, τους κοινούς κανόνες σχετικά με τους όρους που πρέπει να πληρούνται για την άσκηση του επαγγέλματος του οδικού μεταφορέα και τους κοινούς κανόνες πρόσβασης στην αγορά των διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών, και 

(3)        η Οδηγία (ΕΕ) 2020/1057, που ρυθμίζει την κίνηση των επαγγελματικών οδηγών φορτηγών και θεσπίζει νέους κανονισμούς με τους οποίους εγγυώνται επαρκείς συνθήκες εργασίας και κοινωνική προστασία για τους οδηγούς, κατάλληλες συνθήκες για τις επιχειρήσεις και για την αξιοπρεπή ανταγωνιστικότητα μεταξύ των οδικών μεταφορέων, και τη δημιουργία ενός ασφαλούς, αποτελεσματικού και κοινωνικά υπεύθυνου τομέα οδικών μεταφορών.

Συγκεκριμένα, η Κυπριακή Δημοκρατία καταχώρισε δύο προσφυγές. Με την πρώτη, ζητούσε την ακύρωση άρθρου του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/1055, το οποίο διέπει την υποχρεωτική επιστροφή του φορτηγού στο κράτος-μέλος εγκατάστασης κάθε οχτώ εβδομάδες, στη βάση ότι πρωτίστως η υποχρέωση αυτή συνιστά διάκριση μεταξύ νησιωτικών κρατών-μελών και ηπειρωτικών κρατών-μελών, καθώς και παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας. Με τη δεύτερη προσφυγή, η Κύπρος ζητούσε την ακύρωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/1057 στο σύνολό της, για τη θέσπιση ειδικών κανόνων απόσπασης οδηγών στον τομέα των οδικών μεταφορών, λόγω, μεταξύ άλλων, παραβίασης της αρχής της ίσης μεταχείρισης και της αρχής της αναλογικότητας.

Ειδικότερα, σε σχέση με την πρώτη προσφυγή, η θέση της Δημοκρατίας ήταν, μεταξύ άλλων, ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, ως συν-νομοθέτες, δεν έλαβαν υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της ΕΕ και της αγοράς των μεταφορών, αφού η υποχρέωση επιστροφής των φορτηγών κάθε οχτώ εβδομάδες στο κράτος-μέλος εγκατάστασης, περιόριζε την ανταγωνιστικότητα των μεταφορέων στα κράτη-μέλη που βρίσκονται στην περιφέρεια της ΕΕ ή είναι νησιωτικά κράτη-μέλη, και μαζί και το δικαίωμά τους για ελεύθερη παροχή υπηρεσιών αφού διδόταν αδικαιολόγητο και αθέμιτο πλεονέκτημα στους μεταφορείς από ηπειρωτικά κράτη-μέλη. Και τούτο διότι, σύμφωνα με την Κυπριακή Δημοκρατία, οι μεταφορείς από τα περιφερειακά και νησιωτικά κράτη-μέλη της ΕΕ βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση καθώς πρέπει να καλύπτουν σαφώς μεγαλύτερες αποστάσεις και να υπερβαίνουν πολύ μεγαλύτερα φυσικά εμπόδια, κατά τρόπον που η υποχρέωση επιστροφής τους να συνεπάγεται δυσανάλογη επιβάρυνση αλλά και απόσυρση των οχημάτων τους από την κυκλοφορία για χρονικό διάστημα 8 έως 14 ημερών.

Η πρώτη προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας έγινε αποδεκτή ως προς την παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας, με το ΔΕΕ να ακυρώνει το σημείο 3 του άρθρου 1 του ενωσιακού Κανονισμού, ήτοι «Όροι σχετικοί με την απαίτηση εγκατάστασης». Ως το ΔΕΕ ανέφερε, η υποχρέωση επιστροφής των οχημάτων που χρησιμοποιούνται για διεθνείς μεταφορές στο κράτος-μέλος εγκατάστασής τους κάθε οκτώ εβδομάδες, αντιβαίνει στην αρχή της αναλογικότητας, γιατί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δεν απέδειξαν ότι είχαν επαρκή στοιχεία στη διάθεσή τους, ούτε εκτίμηση επιπτώσεων σε σχέση με τη διάταξη αυτή, όταν θέσπισαν τον εν λόγω ενωσιακό Κανονισμό, ώστε να είναι σε θέση να κρίνουν εάν αυτό το νομοθετικό μέτρο τηρεί την αρχή της αναλογικότητας.

Σε σχέση με τη δεύτερη προσφυγή της Δημοκρατίας, αυτή απορρίφθηκε από το ΔΕΕ καθότι, ως το Δικαστήριο έκρινε, το νομοθετικό «Πακέτο Κινητικότητας της ΕΕ» δεν αλλοίωσε υφιστάμενη ενωσιακή νομοθεσία αναφορικά με την εφαρμογή των κανόνων περί απόσπασης στις μεταφορές και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, ως συν-νομοθέτες, έλαβαν υπόψη διάφορους παράγοντες σε σχέση με τους οδηγούς των φορτηγών, ώστε να διασφαλιστεί το ισοζύγιο μεταξύ των επηρεαζόμενων.

Πρόκειται για τις πρώτες προσφυγές ακυρώσεως που η Κυπριακή Δημοκρατία καταχώρησε στο ΔΕΕ. Η δε επιτυχής μερική ακύρωση του Κανονισμού (ΕΕ) 2020/1055, αποτελεί μια πολύ σημαντική νομική επιτυχία για την Κύπρο ως προς τη διασφάλιση των συμφερόντων της Δημοκρατίας ως νησιώτικο κράτος-μέλος στον τομέα των οδικών μεταφορών.  Σημειώνεται παρενθετικά ότι οι υπό κρίση 15 συνεκδικαζόμενες υποθέσεις ενείχαν μια πραγματικά ασυνήθιστη διάσταση, καθώς σπανίως ένα ενωσιακό νομοθετικό πακέτο έχει προκαλέσει, στο επίπεδο της ΕΕ, τέτοια ομαδική και έντονη δικαστική αμφισβήτηση.

Εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, τις προσφυγές χειρίστηκε η Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας κα Ειρήνη Νεοφύτου.

(ΜΛ)