Ανακοινωθέντα

Σάββατο, 9 Νοεμβρίου 2024

Φυλακισμένα Μνήματα

Αγαπητοί Πρόεδροι των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 και Εφέδρων Αξιωματικών Κερύνειας,

Σεβαστά μέλη της οικογένειας του ήρωα,

Τίποτα δεν αποδίδει καλύτερα τον σκοπό της θυσίας του Κυριάκου Μάτση και τη μεγαλοσύνη του ήρωα, όσο αυτά που ο ίδιος έγραψε και έπραξε: «Οι πραγματικοί ιδεολόγοι στέκονται με θάρρος, βάζουν το χέρι στην καρδιά, ακούνε τη φωνή της συνείδησής τους και λένε:  Θα ριχτώ στον αγώνα, θα πολεμήσω τίμια και παλληκαρίσια, θα δεχτώ κατάστηθα τα βέλη των αντιπάλων, θα προχωρώ πάντα μπροστά, έως ότου πετύχω. Και θα πετύχω γιατί έχω το δίκιο μαζί μου».  

«Θα έρθη κάποτε η ώρα της δράσεως. Τίποτε δεν κερδίζεται χωρίς θυσίας και η ελευθερία χωρίς αίμα», έγραψε επίσης στο ημερολόγιό του το παλικάρι της Κύπρου. 

Με αισθήματα δέους, υπερηφάνειας και συγκίνησης, ευχαριστώ τους Συνδέσμους Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 και Εφέδρων Αξιωματικών Κερύνειας για την τιμητική πρόσκληση να παρευρεθώ στη σεμνή αυτή εκδήλωση μνήμης και τιμής του ηρωομάρτυρα και άξιου τέκνου της Κύπρου μας Κυριάκου Μάτση, που πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση εξήντα έξι χρόνων από τη θυσία του. 

Ο σεμνός αγωνιστής του αντιαποικιακού, απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων, το πρώτο από τα τρία τέκνα του Χριστοφή και της Κυριακούς, γεννήθηκε στις 23 Ιανουαρίου του 1926 στο Παλαιχώρι Ο Κυριάκος, τελειώνοντας το δημοτικό Παλαιχωρίου, συνεχίζει τις σπουδές του στο Ελληνικό Γυµνάσιο Αµµοχώστου.  Το καλοκαίρι του 1945, στην τελετή αποφοίτησης από το Γυμνάσιο Αμμοχώστου, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ίδιος:  «Το αίμα μας χύθηκε με το άλλο ελληνικό αίμα, για να ποτίσει το πλατύφυλλο δένδρο της λευτεριάς, το δέντρο που στοιχειώνει και θεριεύει και μεγαλώνει, έτοιμο να απλώσει την ευεργετική του σκιά και στη μικρή μας πατρίδα». 

Εργαζόμενος το 1945 στην πόλη του Ευαγόρα, επιδεικνύει πλούσια εθνικοκοινωνική δράση.  Το 1946 μεταβαίνει ως υπότροφος στο Τμήμα Γεωπονίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.  Στη Θεσσαλονίκη γνωρίζεται με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, που υπηρετούσε στον ελληνικό στρατό ως έφεδρος αξιωματικός και μαζί ασπάζονται τις αξίες του ελληνισμού και της ορθοδοξίας. Ο Κυριάκος Μάτσης, όντας φοιτητής, ξεκίνησε τον αγώνα του κατά των Άγγλων αποικιοκρατών μέσω των άρθρων του και της συμμετοχής του τόσο στις φοιτητικές διαδηλώσεις όσο και σε διαλέξεις εθνικής διαφώτισης που ο ίδιος διοργάνωνε.  Το 1952, μετά την αποφοίτησή του, επιστρέφει στην Κύπρο και αναλαμβάνει την τεχνική διεύθυνση του αγροκτήματος της Κυπριακής Αγροτικής Εταιρείας Κουκλιών Αμμοχώστου, έκτασης δώδεκα περίπου χιλιάδων δεκαδικών στρεμμάτων.  Κι όμως το επάγγελμα του γεωπόνου δεν ήταν αυτό που επιζητούσε.  Πονούσε μεν τη γη, αλλά δεν ήθελε να την υπηρετήσει από τα στενά πλαίσια ενός αγροκτήματος. 

Έτσι, επιδεικνύοντας απαράμιλλη παλικαριά και λεβεντοσύνη, αποφασίζει να υπερασπιστεί την πατρίδα του εντασσόμενος από τους πρώτους στις τάξεις των αγωνιστών της ΕΟΚΑ με σκοπό την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.  Αναλαμβάνει τη διοργάνωση ομάδων κρούσεως στις περιοχές Αμμοχώστου και Μιτσερού, καθώς και τον εξαιρετικά επικίνδυνο ρόλο του κεντρικού συνδέσμου για τη μεταφορά οπλισμού και εφοδίων σε όλη την Κύπρο.  Μάλιστα, τον Σεπτέμβριο του 1954 επισκέπτεται τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης «για την εκπλήρωση άλλων σκοπών, ιδιαίτερα για τη συλλογή οπλισμού», όπως γράφει ο ίδιος σε επιστολή του ημερομηνίας 5 Ιανουαρίου 1955.  Την πόλη της Αμμοχώστου την υπηρετεί ως τομεάρχης από το 1955.  Στις 9 Ιανουαρίου 1956 συλλαμβάνεται και οδηγείται στα ανακριτήρια της Ομορφίτας, όπου υπόκειται σε φρικτά βασανιστήρια. Ο Άγγλος κυβερνήτης Χάρτινγκ αποπειράται να χρηματίσει τον ήρωα προσφέροντας του το υπέρογκο ποσό του μισού εκατομμυρίου λιρών, προκειμένου να τον πείσει να αποκαλύψει στοιχεία για την ηγεσία της ΕΟΚΑ.  Τα λόγια του παλικαριού μας ηχηρά, όπως και η πυγμή του στο τραπέζι:  «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής».  Αυτή ήταν η αποστομωτική απάντηση ενός νεαρού ήρωα, του οποίου όχι μόνο τα λόγια, αλλά και τα έργα ακόμη εμπνέουν και προκαλούν ρίγη συγκίνησης.  Έτσι απέδειξε ότι η πατρίδα δεν είναι προϊόν συναλλαγής και διαπραγμάτευσης σε ένα τραπέζι, αλλά πανανθρώπινο αγαθό.  Αυτό που χρειάζεται είναι αρετή και τόλμη.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956 μεταφέρεται στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, απ’ όπου και δραπετεύει μαζί με άλλους συναγωνιστές του και επικηρύσσεται για το ποσό των πέντε χιλιάδων λιρών.  Έτσι, καταφεύγει αρχικά στην Πιτσιλιά, στον τομέα του Γρηγόρη Αυξεντίου, και αργότερα στην περιοχή Μόρφου-Ζώδιας. Τον Νοέμβριο του 1956 αναλαμβάνει τομεάρχης Κερύνειας, θέση στην οποία παρέμεινε για δύο χρόνια, μέχρι και τον θάνατό του.

Στις 19 Νοεμβρίου 1958 και ενώ βρισκόταν στο Κάτω Δίκωμο, περικυκλώνεται, ύστερα από προδοσία, στο κρησφύγετό του από Άγγλους στρατιώτες.  Ο ήρωας, αφού πρώτα φρόντισε να γλιτώσουν οι σύντροφοί του και να καταστραφούν σημαντικά έγγραφα της οργάνωσης, αρνήθηκε να παραδοθεί, εκστομίζοντας λόγια που αρμόζουν σε ήρωες, όπως αυτός:  «Μολών λαβέ!  Τώρα είμαι μόνος, ελάτε, αν τολμάτε, να με πάρετε.  Δε θα με βγάλετε ζωντανό από εδώ μέσα.  Αν βγω, θα βγω πυροβολώντας».

Ακολούθησε η ανατίναξη του κρησφυγέτου με τη ρίψη χειροβομβίδων. «Ο ήρωας, αληθινό φωτόδεντρο.  Προχώρησε αμείλικτος μέσα στο φως, όπως ο Ιησούς Χριστός.  Γνήσιο άλας της γης», γράφει για τον Κυριάκο Μάτση ο Οδυσσέας Ελύτης.  Ο μαχητής της ελευθερίας δεν εγκατέλειψε στιγμή όχι μόνο το κρησφύγετό του, αλλά ούτε τα ιδεώδη και τα ιδανικά με τα οποία ανατράφηκε.  Πλήρωσε στο ακέραιο το χρέος του προς την πατρίδα με το αίμα και τη θυσία του, απαράμιλλα διαπιστευτήρια θάρρους και αρετής.  Ετάφη στα σημερινά Φυλακισμένα Μνήματα, που τότε ήταν φυλακή, χωρίς όμως οι αποικιοκράτες να επιτρέψουν στους συγγενείς του να παραλάβουν τη σορό του. 

Η Ρήνα Κατσελλή έγραψε για τον συναγωνιστή της Κυριάκο Μάτση πως «ό,τι έκανε είναι ακριβώς αθάνατο […] πέρα από τον άνθρωπο».  Όταν ένας ήρωας περάσει τα όρια της παρούσας ζωής και μεταβεί στην αιώνια ζωή, φίλες και φίλοι, ξεπερνά τον χωροχρόνο, όπως και τον θάνατο, και παύει να είναι ήρωας μιας μόνο περιοχής.  Κι ο Κυριάκος της Κύπρου προχώρησε πέρα από το ανθρώπινο και έγινε ήρωας οικουμενικός. 

«Οι καιροί ου μενετοί», κυρίες και κύριοι.  Κάθε ώρα είναι ώρα συλλογικής δράσης, κάθε ώρα είναι ώρα χρέους και απόδοσης των πρεπουσών τιμών στους ήρωές μας.  Με πράξεις όμως, όχι μόνο με λόγια.  Κι ο Κυριάκος Μάτσης έκανε πράξη αυτό που από πολύ νωρίς οραματίστηκε, να γίνεται θυσία για την πατρίδα του και να ποτίζει με το αίμα του τα άγια χώματά της.  «Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος».

Ενώπιον, λοιπόν, του Κυριάκου Μάτση και των συναγωνιστών του Γρηγόρη Αυξεντίου, Μάρκου Δράκου, Στυλιανού Λένα και των εννιά απαγχονισθέντων παλικαριών, που κείνται στον ιερό αυτό χώρο δηλώνουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν αποδεχόμαστε την παρούσα κατάσταση πραγμάτων στην πατρίδα μας.

Δεν αποδεχόμαστε το παράνομο κατοχικό καθεστώς, ούτε και τα διαχωριστικά συρματοπλέγματα. Εργαζόμαστε αδιάκοπα για την λύτρωση και απελευθέρωση του τόπου μας. Τη μία και αδιαίρετη πατρίδα. 

Αγαπητές και αγαπητοί,

Οι πρόσφατες εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, καθώς και τα τεκταινόμενα στην ταραγμένη περιοχή μας της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, διαμορφώνουν ένα γεωπολιτικό σκηνικό, εν μέσω του οποίου  οφείλουμε να πορευτούμε με προσεκτικούς χειρισμούς, συλλογική δουλειά και όραμα, βασισμένοι στο σαφή δυτικό προσανατολισμό της χώρας μας, αφού έχουμε όλα τα εφόδια και δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις ώστε η Κύπρος να καταστεί πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας. Πάντα σε στενή συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και ασφαλώς σε πλήρη συνεργασία με την Ελλάδα, που παραμένει ο διαχρονικός και φυσικός μας σύμμαχος.  

Το πιστεύουμε, το υποστηρίζουμε, θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν για να το ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο.

Η θυσία των ηρώων μας καθιστά επιτακτικό το χρέος μας για συνέχιση του αγώνα για μια Κύπρο ελεύθερη. Αυτό προστάζουν οι καιροί, αυτό προστάζει η αγάπη για την πατρίδα μας. Και αυτό περιμένουν δικαίως από εμάς οι επόμενες γενιές.

Μέχρι τη λύτρωση. Μέχρι την τελική δικαίωση. 

Μέχρι την στιγμή που πραγματικά αξίζει να ζήσει ο τόπος μας και οι άνθρωποί του. Αυτό είναι και το καλύτερο μνημόσυνο για τέτοιους σπουδαίους ήρωες όπως ο Κυριάκος Μάτσης.

Αιωνία του η μνήμη.

(Το κείμενο ως απεστάλη από τη Βουλή των Αντιπροσώπων)