Ανακοινωθέντα

Λευκωσία, 27 Νοεμβρίου 2024

Εμείς, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Abdullah II bin Al-Hussein, Βασιλιάς του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, συναντηθήκαμε στη Λευκωσία, στις 27 Νοεμβρίου 2024, για να αξιολογήσουμε την κατάσταση της τριμερούς συνεργασίας μας, καθώς και την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής, η οποία διεξήχθη τον Ιούλιο 2021, και τις επακόλουθες υπουργικές συναντήσεις.

Αναγνωρίζοντας ότι η 4η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής πραγματοποιείται στο πλαίσιο ενός νέου και εξελισσόμενου γεωπολιτικού περιβάλλοντος με απρόβλεπτες συνέπειες, ενός πολωμένου διεθνούς περιβάλλοντος και αμείωτων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών πιέσεων, τονίσαμε ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ να αναζωογονήσουμε και να ενισχύσουμε την τριμερή μας συνεργασία, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις κοινές προκλήσεις, μετατρέποντάς τις σε ευκαιρίες προς όφελος των λαών μας.

Στο πλαίσιο αυτό, χαιρετίσαμε την επανέναρξη των εργασιών της Μόνιμης Γραμματείας με έδρα τη Λευκωσία και τον διορισμό Γενικού Γραμματέα, με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ των τριών χωρών μας, καθώς και την ενίσχυση της επίτευξης απτών αποτελεσμάτων.

Επαναβεβαιώσαμε περαιτέρω τις θεμελιώδεις αξίες, που διέπουν την τριμερή μας συνεργασία, οι οποίες είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και των διατάξεων και αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων και της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, του σεβασμού της κυριαρχίας, ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας των κρατών, της απαγόρευσης της κατάκτησης εδαφών με τη βία, της ανάπτυξης φιλικών σχέσεων μεταξύ των εθνών και της επίλυσης των διεθνών διαφορών με ειρηνικά μέσα.

Είμαστε βαθύτατα θορυβημένοι από την κατάσταση που εκτυλίσσεται στη Μέση Ανατολή. Υπό το πρίσμα του συνεχιζόμενου πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ο οποίος διαρκεί περισσότερο έναν χρόνο, καταδικάσαμε τον αμείλικτο κύκλο βίας, την εκτεταμένη καταστροφή των μη στρατιωτικών υποδομών και την τεράστια απώλεια ανθρώπινων ζωών. Απορρίψαμε οποιαδήποτε απόπειρα αναγκαστικής μετακίνησης του παλαιστινιακού άμαχου πληθυσμού και απευθύναμε έκκληση για σεβασμό και προστασία, σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, όλων των μη στρατιωτικών και ανθρωπιστικών εγκαταστάσεων, όπως προβλέπεται στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Τονίσαμε τον ιδιαίτερα σοβαρό αντίκτυπο που έχει ο πόλεμος στις γυναίκες και τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων και των εκτοπισμένων, καθώς και σε άλλους άμαχους που ενδέχεται να έχουν ειδικές ευπάθειες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων. Υπογραμμίσαμε την επιτακτική ανάγκη για άμεση κατάπαυση του πυρός, με την απελευθέρωση των ομήρων, την ανταλλαγή των Παλαιστινίων κρατουμένων και την παροχή πλήρους, ασφαλούς και απρόσκοπτης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, σύμφωνα με το Ψήφισμα 2735 (2024) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Υποστηρίζουμε όλες τις διπλωματικές προσπάθειες για περιφερειακή αποκλιμάκωση.

Επαναλάβαμε την υπεροχή των χερσαίων διαδρόμων και ζητήσαμε επιτακτικά το άνοιγμα όλων των διαβάσεων προς τη Γάζα για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Επισημάναμε πως όλες οι δίοδοι, είτε χερσαίες, εναέριες ή θαλάσσιες, συμπεριλαμβανομένων του Ιορδανικού Χερσαίου Διαδρόμου, του Κυπριακού Θαλάσσιου Διαδρόμου και του Περάσματος της Ράφας, είναι πολύτιμες για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της εξαιρετικά δύσκολης ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα και στην κάλυψη των τεράστιων ανθρωπιστικών αναγκών των αμάχων. Στο πλαίσιο αυτό, η Κύπρος και η Ελλάδα χαιρέτισαν τον μηχανισμό της αερογέφυρας για τη Γάζα, μια συμπληρωματική ανθρωπιστική πρωτοβουλία της Αυτού Μεγαλειότητας, του Βασιλιά Abdullah II της Ιορδανίας.

Την ίδια ώρα, ο μοναδικός, αναγκαίος και αναντικατάστατος ρόλος της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA) στην υποστήριξη των Παλαιστίνιων προσφύγων κατά την 75χρονη ιστορία της είναι πιο κρίσιμος από ποτέ. Είναι σημαντικό να μπορέσει η UNRWA να συνεχίσει να επιτελεί το σημαντικό της έργο, σύμφωνα με την εντολή της, η οποία εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1949 και έκτοτε ανανεώνεται. Στο πλαίσιο αυτό, καταδικάζουμε κάθε ενέργεια που εμποδίζει την ικανότητά της να εκπληρώσει τη ζωτικής σημασίας εντολή της.

Επίσης, καταδικάσαμε έντονα τη συνεχιζόμενη ακραία βία των εποίκων στη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Ζητήσαμε την ασφαλή πρόσβαση στους ιερούς τόπους και τη διατήρηση του Ιστορικού και Νομικού Status Quo. Στο πλαίσιο αυτό, επαναβεβαιώσαμε τη δέσμευση μας να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για τη διαφύλαξη του Ιστορικού και Νομικού StatusQuo των Ιερών Τόπων, συνεργαζόμενοι με όλους τους διεθνείς εταίρους και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κύπρος και η Ελλάδα επαναβεβαίωσαν την υποστήριξη τους στον σημαντικό ρόλο της Αυτού Μεγαλειότητας του Βασιλιά Abdullah II ibn Al Hussein ως θεματοφύλακα των ισλαμικών και χριστιανικών ιερών τόπων στην Ιερουσαλήμ. Τονίστηκε ο σημαντικός ρόλος της Ιορδανίας στην αποκατάσταση της ηρεμίας και στον τερματισμό των παραβιάσεων στην Ιερουσαλήμ και στα υπόλοιπα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

Επαναλάβαμε την υποστήριξή μας για μια περιεκτική, δίκαιη και βιώσιμη διευθέτηση της Ισραηλινο-Παλαιστινιακής σύγκρουσης με βάση τη λύση δύο κρατών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ, που θα διασφαλίζει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, κυρίαρχου, ενιαίου και βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους στις γραμμές της 4^ης Ιουνίου 1967, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, το οποίο θα υπάρχει ειρηνικά και με ασφάλεια δίπλα στο Ισραήλ, εντός ασφαλών και αναγνωρισμένων συνόρων. Περαιτέρω, εκφράζουμε την πλήρη απόρριψη κάθε έκκλησης για προσάρτηση της Δυτικής Όχθης ή οποιουδήποτε τμήματος αυτής, καθώς και κάθε προσπάθειας εκτοπισμού του παλαιστινιακού πληθυσμού. Για τον σκοπό αυτό, διαβεβαιώνουμε ότι θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για επανεκκίνηση της πολιτικής διαδικασίας σε συντονισμό με τους περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους. Θα συνεχίσουμε να βοηθούμε την Παλαιστινιακή Αρχή στις προσπάθειές της για μεταρρύθμιση, οικονομική φερεγγυότητα και ανάπτυξη υποδομών. Η διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας και η στήριξη της Παλαιστινιακής Αρχής είναι κρίσιμης σημασίας για την περιφερειακή ασφάλεια.

Χαιρετίσαμε την ανακοίνωση για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός σε σχέση με τον Λίβανο και σημειώσαμε ότι η πλήρης εφαρμογή της αποτελεί επιτακτική ανάγκη στις προσπάθειες για περιφερειακή αποκλιμάκωση. Επικροτήσαμε τις επίμονες προσπάθειες διαμεσολάβησης των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας για τον σκοπό αυτό.

Σε ό,τι αφορά στην κατάσταση στην Υεμένη και στην Ερυθρά Θάλασσα, υπενθυμίσαμε τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των 2216 (2015), 2722 (2024) και 2739 (2024). Επαναβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας για τη διασφάλιση της ελευθερίας στη ναυσιπλοΐα και της ασφάλειας στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών προσπαθειών προς αυτή την κατεύθυνση, και υπενθυμίσαμε το προνόμιο των χωρών να υπερασπίζονται τα σκάφη τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης και της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Επαναλάβαμε ότι τα κράτη στην περιοχή έχουν να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο όσον αφορά στη συμβολή τους στην ειρήνη την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας στη θάλασσα, με τη βοήθεια επίσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επαναβεβαιώσαμε τη στήριξή μας στην κυβέρνηση της Υεμένης και τη δέσμευσή μας για την επανέναρξη μιας πολιτικής διαδικασίας χωρίς αποκλεισμούς στην Υεμένη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Πρόσθετα, επαναβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας για την ενότητα, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, τονίζοντας την ανάγκη να σημειωθεί πρόοδος προς την επίτευξη πολιτικής λύσης στη διένεξη, σύμφωνα με το Ψήφισμα 2254 (2015) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ως προς αυτό, εκφράσαμε τη στήριξή μας προς τον Απεσταλμένο του ΟΗΕ και τις προσπάθειές του, στο πλαίσιο των διαδικασιών της Γενεύης και επικροτούμε την πρωτοβουλία της Ιορδανίας και τις προσπάθειες του Αραβικού Συνδέσμου να προτείνουν μια πορεία προς μια ρεαλιστικά αποδεκτή λύση.

Αναγνωρίζοντας ότι η διένεξη στον Λίβανο έχει προκαλέσει εισροή Σύρων και Λιβανέζων υπηκόων από τον Λίβανο στη Συρία, γεγονός, το οποίο επιδεινώνει την ήδη δεινή ανθρωπιστική κρίση, τονίσαμε την επιτακτική ανάγκη η διεθνής κοινότητα να παράσχει περαιτέρω ανθρωπιστική βοήθεια, και να συνεργαστεί και να στηρίξει τους διεθνείς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στη Συρία, ιδίως την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Ταυτόχρονα, έχοντας αναγνωρίσει ότι η πολιτική λύση αποτελεί τον τρόπο για την επίτευξη συνθηκών διαρκούς ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας για τον λαό της Συρίας και την περιοχή, υπογραμμίσαμε τη σημασία στοχευμένων και βιώσιμων παρεμβάσεων Έγκαιρης Αποκατάστασης με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, της πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και υγεία, της αποκατάστασης των καταφυγίων και την ανθεκτικότητα της κοινότητας. Η εν λόγω δράση θα συμβάλει στην ασφαλή, εθελούσια και αξιοπρεπή επιστροφή των Εσωτερικά Εκτοπισμένων Ατόμων και των προσφύγων, ανακουφίζοντας τη συνεχή πίεση που ασκείται στις χώρες που φιλοξενούν Σύρους πρόσφυγες και περιορίζοντας τις μεταναστευτικές ροές. Ως προς αυτό, υπογραμμίσαμε τη σημασία περαιτέρω στήριξης και συντονισμού με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και άλλους εταίρους επί τόπου.

Προειδοποιήσαμε για τις σοβαρές συνέπειες της μείωσης της στήριξης των προσφύγων και υπογραμμίσαμε περαιτέρω τη σημασία της συνέχισης της διεθνούς στήριξης προς τις χώρες που φιλοξενούν Σύρους πρόσφυγες, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των προσφύγων και να διατηρηθεί η ανθεκτικότητα των κοινοτήτων φιλοξενίας. Αποτελεί ευθύνη της διεθνούς κοινότητας η διαχείριση της προσφυγικής κρίσης, βάσει των αρχών της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής των βαρών, αναγνωρίζοντας τον ρόλο του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας στη φιλοξενία πάνω από 1,3 εκατομμυρίων Σύρων.

Αναγνωρίσαμε τον καθοριστικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στη στήριξη της Ιορδανίας να ξεπεράσει την κρίση, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή. Αναγνωρίσαμε επίσης τη σημαντική συμβολή της Ελλάδας όσον αφορά την υποδοχή και τη φιλοξενία των προσφύγων, και τις προσπάθειες της Κύπρου για την παροχή υποδοχής και φιλοξενίας δυσανάλογου αριθμού προσφύγων.

Χαιρετίσαμε τη 15η Σύνοδο του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Ιορδανίας, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλιο στις Βρυξέλλες, κατά τη διάρκεια της οποίας η ΕΕ και η Ιορδανία εξέτασαν τη δυναμική και πολυδιάστατη εταιρική τους σχέση, στη βάση της Συμφωνίας Σύνδεσής τους, που ισχύει από το 2002, και των Προτεραιοτήτων Εταιρικής Σχέσης 2021- 2027. Ως προς αυτό, εκφράσαμε την ακλόνητη δέσμευσή μας για την αναβάθμιση της σχέσης αυτής σε στρατηγική και συνολική εταιρική σχέση εντός του 2025.

Υπογραμμίσαμε επίσης τη σημασία της ενίσχυσης της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας, τόσο στο πλαίσιο της πολιτικής Νότιας Γειτονίας της ΕΕ όσο και στο πλαίσιο της Ένωσης για τη Μεσόγειο.

Συζητήσαμε για το κυπριακό πρόβλημα και τονίσαμε τη στήριξη σε μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο. Επισημάναμε ότι όλα τα μονομερή μέτρα ή πράξεις που δεν συνάδουν με τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και το Διεθνές Δίκαιο ή υπονομεύουν τις προσπάθειες για διαπραγμάτευση μιας ειρηνικής λύσης πρέπει να παύσουν. Υπογραμμίσαμε τον σημαντικό ρόλο της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) στη διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας, σύμφωνα με τους στόχους και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών. Επίσης, τονίσαμε ότι μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος δεν θα ωφελήσει μόνο τον κυπριακό λαό, αλλά θα συμβάλει επίσης σημαντικά στην ειρήνη και τη σταθερότητα της περιοχής. Προς την κατεύθυνση αυτή, ζητήσαμε την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Αναγνωρίσαμε τη σημασία της περιφερειακής συνεργασίας και της οικονομικής αλληλεξάρτησης ως προς την προώθηση στενότερων δεσμών και τη δημιουργία των συνθηκών για διαρκή ειρήνη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Επικροτήσαμε τα σημαντικά βήματα που έγιναν προς αυτήν την κατεύθυνση, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής συνεργασίας, όπως το Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (East Mediterranean Gas Forum). Αυτές οι προσπάθειες είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας, την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη διασφάλιση ενός ευημερούντος μέλλοντος για όλες τις εμπλεκόμενες χώρες. Επιβεβαιώσαμε την αφοσίωσή μας στην ανανέωση και ενίσχυση της συνεργασία μας σε διάφορους τομείς. Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίσαμε την υπογραφή ενός τριμερούς Μνημονίου Συναντίληψης για τη Συνεργασία στον τομέα των Υδάτινων Πόρων, ενός Μνημονίου Συναντίληψης για Συνεργασία στον τομέα της Εκπαίδευσης για τα έτη 2024-2027, και, τέλος, ενός Μνημονίου Συναντίληψης μεταξύ του «Invest Cyprus», του Υπουργείου Επενδύσεων της Ιορδανίας και της Enterprise Greece S.A., αναζωογονώντας έτσι τη συνεργασία μας στους τομείς της εκπαίδευσης και των επενδύσεων.

Οι χώρες μας έχουν δεσμευτεί να αντιμετωπίσουν από κοινού τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή μας, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών καταστροφών, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, των ακραίων καιρικών φαινομένων, της ξηρασίας, της ερημοποίησης και των πυρκαγιών. Αναγνωρίζοντας ότι οι προκλήσεις αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν καλύτερα μέσω συλλογικής και συντονισμένης προσπάθειας, υπογραμμίσαμε την ετοιμότητά μας να εξετάσουμε κοινά έργα στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για την Κλιματική Αλλαγή στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή (Eastern Mediterranean and Middle East Climate Change Initiative). Επιπλέον, επαναλάβαμε τη δέσμευσή μας να ενισχύσουμε την περιφερειακή συνεργασία σε τομείς όπως η Πολιτική Προστασία, συνεργαζόμενοι για τη δημιουργία ενός περιφερειακού κέντρου πυρόσβεσης στην Κύπρο. 

Αναγνωρίζοντας τον καίριο ρόλο του τουρισμού στις οικονομίες μας, συμφωνήσαμε επίσης να διευρύνουμε τη συνεργασία στον τομέα του τουρισμού, διερευνώντας στρατηγικές για την από κοινού προώθηση της πλούσιας θρησκευτικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μεταξύ άλλων, μέσω της ανάπτυξης ταξιδιωτικών πακέτων, τα οποία θα προσφέρουν στους επισκέπτες μια ολοκληρωμένη εμπειρία στις χώρες μας.

Διερευνήσαμε επίσης περαιτέρω πεδία συνεργασίας, μεταξύ άλλων, στους τομείς ενδυνάμωσης των γυναικών και των κοριτσιών.

Από την αρχική Τριμερή Σύνοδο Κορυφής το 2018 έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος. Ο τριμερής μηχανισμός μας παραμένει δυναμικός, αντιπροσωπεύοντας μια εποικοδομητική και σταθεροποιητική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, και είμαστε πλήρως δεσμευμένοι να διευρύνουμε το πεδίο εφαρμογής και το εύρος του. Είμαστε βέβαιοι ότι η τριμερής συνεργασία μας θα αποφέρει σημαντικά οφέλη στις χώρες μας, στους λαούς μας και στην ευρύτερη περιοχή, και είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε τις συνέργειες που θα μάς επιτρέψουν να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες αυτής της εταιρικής σχέσης.

Συμφωνήσαμε να συγκαλέσουμε την πέμπτη Σύνοδο Κορυφής στην Ιορδανία.

(ΜΣ/ΑΣ/ΓΣ/ΝΖ/ΕΑθ)