Ανακοινωθέντα

Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, 6/12/2024, συζήτηση στην Ολομέλεια της 79^ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) με θέμα την επιστροφή ή απόδοση πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους.

Μετά το πέρας της συζήτησης, υιοθετήθηκε με ομοφωνία το κατατεθέν από την Ελλάδα τριετές ψήφισμα με τίτλο «Επιστροφή ή Απόδοση Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσής τους». Το Ψήφισμα συγκηδεμονεύθηκε από 146 κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον μεγαλύτερο αριθμό συγκηδεμονεύσεων από την ημέρα που το Ψήφισμα υπεβλήθη για πρώτη φορά.

Στη συζήτηση, που προηγήθηκε της υιοθέτησης του ψηφίσματος, η Μόνιμη Αντιπρόσωπος (ΜΑ) της Κύπρου στον ΟΗΕ κα Μαρία Μιχαήλ προέβη σε εθνική δήλωση, κατά την οποία συνεχάρη την Ελλάδα για την παρουσίαση του σημαντικού αυτού Ψηφίσματος.

Η Μόνιμη Αντιπρόσωπος σημείωσε ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι αναμφισβήτητα σαφής μαρτυρία της ταυτότητας μιας χώρας, εξ ου και η προστασία των πολιτιστικών αγαθών έχει ιδιαίτερη σημασία όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά  για τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της.  Χαιρέτισε την ιδιαίτερα μεγάλη προβολή που έχει λάβει το θέμα της επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους, θέμα που αναδεικνύεται τόσο στο προσφάτως υιοθετηθέν από Αρχηγούς Κρατών και Κυβερνήσεων Σύμφωνο για το Μέλλον, καθώς και τη Διακήρυξη για τις Μελλοντικές Γενιές, αλλά και στην υιοθετηθείσα Δήλωση Mondiacult, κατά την Παγκόσμια Διάσκεψη της UNESCO για τις Πολιτιστικές Πολιτικές και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Σημείωσε, επίσης, τον σημαντικό ρόλο της ενεργού συμμετοχής μουσείων, οίκων δημοπρασιών, εμπόρων τέχνης, συλλεκτών έργων τέχνης και επιστημονικών ιδρυμάτων στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών και της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών.

Η κα Μιχαήλ υπογράμμισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αποδίδει εξαιρετικά μεγάλη σημασία στην προστασία των πολιτιστικών αγαθών, αφού έχει μακρά και οδυνηρή ιστορία ξένων εισβολών και κατακτήσεων που οδήγησαν στην καταστροφή και λεηλασία της πολιτιστικής, ιστορικής, αρχαιολογικής και θρησκευτικής της κληρονομιάς. Ως εκ τούτου, η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται σε συνεχή προσπάθεια για εντοπισμό και επαναπατρισμό των πολιτιστικών αγαθών της, συμπεριλαμβανομένων και νομικών διαδικασιών ενώπιον δικαστηρίων σε όλο τον κόσμο. Σημείωσε ιδιαίτερα ότι 60.000 πολιτιστικά αγαθά έχουν παράνομα εξαχθεί από τις κατεχόμενες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, τα οποία αγαθά πωλούνται παγκοσμίως, συχνά μέσω οίκων δημοπρασιών, ενώ 20.000 ιερά κειμήλια εξακολουθούν να αγνοούνται.

Η Μόνιμη Αντιπρόσωπος ανέφερε ότι, λαμβάνοντας υπόψιν αυτήν την εθνική της εμπειρία, η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί προτεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, συμβάλλοντας στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και τη διασφάλιση του επαναπατρισμού των κλεμμένων πολιτιστικών αγαθών. Ως εκ τούτου, αναφέρθηκε ιδιαίτερα σε εθνικές πρωτοβουλίες, όπως τη σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για Αδικήματα που Σχετίζονται με Πολιτιστικά Αγαθά, γνωστή και ως «Σύμβαση Λευκωσίας», η οποία υιοθετήθηκε κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου Ασφαλείας τον Μάιο του 2017 και τέθηκε σε ισχύ την 1^η Απριλίου 2022. Κάλεσε όλα τα κράτη μέλη ΟΗΕ να εξετάσουν την προσχώρησή τους στη Σύμβαση, αφού η Σύμβαση είναι ανοικτή και προς μη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε και στην εκλογή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την περίοδο 2025-2027, ενημερώνοντας πως τα πολιτιστικά δικαιώματα θα είναι εκ των κορυφαίων προτεραιοτήτων της Δημοκρατίας.

Η κα Μιχαήλ έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στο τριετές ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «Πολιτιστικά Δικαιώματα και Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», το οποίο υπεβλήθη με πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας, και θα παρουσιαστεί ξανά τον ερχόμενο Φεβρουάριο. Πρόσθεσε επίσης ότι η Κύπρος, ως συμπρόεδρος με την Ιταλία της Ομάδας Φίλων για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, έχει στόχο να επαναρχίσει σύντομα τη δραστηριότητα της συγκεκριμένης ομάδας.

Καταληκτικά, η Μόνιμη Αντιπρόσωπος υπογράμμισε ότι η ομόφωνη υιοθέτηση και η πλήρης εφαρμογή του Ψηφίσματος της Γενικής Συνέλευσης, σχετικά με την επιστροφή ή απόδοση πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους, θα ενισχύσει περαιτέρω τη συνεργασία και τις συλλογικές προσπάθειες για την προστασία της κοινής παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

(ΜΣ/ΑΦ)