Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω στη σημερινή συνέντευξη Τύπου με αφορμή την έναρξη της δεύτερης έκδοσης της εκστρατείας «Ιστορίες Γυναικών», μιας πρωτοβουλίας του Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, η οποία έχει τίτλο «Γυναίκες στη Ναυτιλία». Η πρώτη, που υλοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2023 σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, το Υφυπουργείο Έρευνας και Καινοτομίας και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών ήταν αφιερωμένη στα επαγγέλματα STEAM.

Πριν προχωρήσω, να υπενθυμίσω γιατί επιλέξαμε τον τίτλο «Ιστορίες Γυναικών»: Οι γυναίκες αποτελούν το 50% του πληθυσμού μας και όμως, σε πολλές περιπτώσεις, δεν αντιμετωπίζονται ή/ και δεν εκπροσωπούνται ισότιμα. Να μου επιτρέψετε να επαναλάβω πως από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μου έχω συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις όπως, μεταξύ άλλων, «γυναίκες και μαθηματικά», «γυναίκες και διπλωματία», «γυναίκες, αγρότισσες». Το κοινό που εντοπίζουμε σε αυτές τις πολύ διαφορετικές θεματικές είναι πως οι γυναίκες χρειάζονται χώρο, αλλά και φωνή, για να πουν τις δικές τους ιστορίες. Είναι επίσης αναγκαίο να δημιουργήσουμε πρότυπα για νεότερες γυναίκες. Κάπως έτσι προέκυψε και ο τίτλος «Ιστορίες Γυναικών».

Κύριος στόχος των εκστρατειών αυτών είναι η ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Μέσω των προσωπικών ιστοριών και εμπειριών πετυχημένων γυναικών στους τομείς αυτούς, μεταφέρεται το μήνυμα σε κορίτσια και νέες γυναίκες ότι και οι ίδιες μπορούν, αν το επιθυμούν, να ακολουθήσουν τα βήματα των προτύπων αυτών και να διεκδικήσουν τη δική τους θέση σε όποιο επάγγελμα οι ίδιες επιλέξουν, με βάση τις κλίσεις, τις δεξιότητες και τις προτιμήσεις τους και όχι στη βάση του φύλου τους. Οι ρόλοι για τα δυο φύλα που προκαθορίζονται από την κοινωνία στη βάση στερεότυπων αντιλήψεων έχουν κατηγοριοποιήσει τα επαγγέλματα σε «ανδροκρατούμενα» και «γυναικοκρατούμενα», ενώ παρατηρείται ότι τα «ανδροκρατούμενα» επαγγέλματα εκτιμώνται οικονομικά περισσότερο από τα «γυναικοκρατούμενα» (π.χ. επαγγέλματα φροντίδας), και το χάσμα αμοιβών μεταξύ γυναικών και ανδρών παραμένει μια πραγματικότητα.

Την ίδια στιγμή, οι αντιλήψεις θέλουν, για παράδειγμα, τους άνδρες να δραστηριοποιούνται και να πετυχαίνουν επαγγελματικά, έτσι ώστε να μπορούν να συντηρούν οικονομικά την οικογένεια, ενώ από τη γυναίκα αναμένεται να έχει ως κύριο μέλημα τη φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού. Αυτό, εξάλλου, έδειξε και το πρόσφατο ευρωβαρόμετρο (Δεκέμβριος 2024) για τις αντιλήψεις των δυο φύλων. Με τη θέση ότι ο πιο σημαντικός ρόλος του άντρα είναι να κερδίζει χρήματα συμφώνησε το 54% των ανδρών και το 52% των γυναικών. Αντίστοιχα, με τη θέση ότι ο πιο σημαντικός ρόλος της γυναίκας είναι να φροντίζει το σπίτι και την οικογένεια της συμφώνησε το 53% των ανδρών και το 49% των γυναικών. Θα ήθελα, ωστόσο, να τονίσω πως, παρά τις πατριαρχικές αντιλήψεις της κοινωνίας μας, όπως έδειξε το ευρωβαρόμετρο, υπήρξε και μια πολύ θετική ένδειξη από γυναίκες και άνδρες της Κύπρου.

Στην ερώτηση αν θα επωφελούνταν και οι άντρες από την ισότητα των φύλων, οι άντρες συμφώνησαν με ποσοστό 76% και οι γυναίκες με ποσοστό 88%.

Ήρθε επιτέλους η ώρα να αντιληφθούμε πως η ισόρροπη συμμετοχή γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να αποφέρει περισσότερα οφέλη και να έχει θετικότερο αντίκτυπο στην κοινωνία μας, αφού οι γυναίκες και οι άνδρες φέρνουν διαφορετικές εμπειρίες και ιδέες, από τις οποίες μπορεί να επωφεληθεί ισότιμα η κοινωνία στο σύνολο της. Εξάλλου, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), εάν υπάρξει βελτίωση στον τομέα της ισότητας των φύλων μέχρι το 2050, αυτή θα οδηγήσει σε αύξηση του κατά κεφαλήν Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της ΕΕ κατά 6,1 έως 9,6%, που αντιστοιχεί με 1,95 έως 3,15 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Φίλες και φίλοι,

Η ισότητα των φύλων αποτελεί οριζόντια προτεραιότητα της διακυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη. Αυτό αποδεικνύει και η αναβάθμιση του ρόλου του Γραφείου μας, το οποίο αναλαμβάνει και συντονιστική δράση μέσα από θεσμοθετημένο με νόμο πλαίσιο και σε συνεργασία με όλα τα υπουργεία και υφυπουργεία. Σημαντική επιδίωξη του Γραφείου μας είναι η αποδόμηση των αναχρονιστικών αντιλήψεων που προανέφερα και η προώθηση ίσων ευκαιριών και ισότιμης εκπροσώπησης γυναικών και ανδρών σε όλους τους τομείς δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας του σπιτιού και της οικογένειας. Όπως, εξάλλου, έχει καταδείξει το ευρωβαρόμετρο, η ισότητα των φυλών ωφελεί εξίσου τις γυναίκες και τους άνδρες και σίγουρα δεν είναι θέμα που αφορά ανταγωνισμό μεταξύ των δυο φύλων.

Στόχος μας, λοιπόν, είναι να επιτρέψουμε σε άντρες και γυναίκες, κορίτσια και αγόρια, να φτάσουν στο μέγιστο των ικανοτήτων τους μακριά από στερεότυπες αντιλήψεις. Για τον σκοπό αυτό, έχουμε διαμορφώσει την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων, αποτελούμενη από 14 τομείς πολιτικής που αφορούν όλα τα Yπουργεία και Yφυπουργεία. Κύριος άξονάς της είναι η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλο το φάσμα της δημόσιας πολιτικής.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι στον σχεδιασμό πολιτικών και δράσεων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι διαφορετικές ανάγκες των δυο φύλων, ώστε οι πολιτικές και δράσεις να έχουν θετικό αντίκτυπο σε άνδρες και γυναίκες, ενώ οι δράσεις είναι οριζόντιες και αλληλοσυμπληρώνονται.

Το θέμα που συζητούμε σήμερα είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της οριζόντιας και ολιστικής προσέγγισης που εφαρμόζουμε στην προσπάθεια επίτευξης ουσιαστικής ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Η ναυτιλία είναι ένας κλάδος που συνδέεται άμεσα με την οικονομία μας, με την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και με τις βασικές μας ανάγκες σε προϊόντα και υπηρεσίες. Παρ' όλα αυτά, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται. Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) και της Διεθνούς Ναυτιλιακής και Εμπορικής Ένωσης Γυναικών (WISTΑ)- (2022), διεθνώς οι γυναίκες αποτελούν το 20% του εργατικού δυναμικού στη ναυτιλία, το 2% των ναυτικών, ενώ κατέχουν το 14% των εξειδικευμένων τεχνικών και επιχειρησιακών θέσεων στον τομέα. Νέα έρευνα των δύο οργανισμών εκπονήθηκε το περασμένο φθινόπωρο και βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.

Αφού έχουμε εντοπίσει τα πιο πάνω, προχωράμε μαζί με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας και τη Στατιστική Υπηρεσία, την οποία ευχαριστώ πολύ για τη συνεργασία γενικότερα, σε καταγραφή του εργατικού δυναμικού ανά φύλο στα σχετικά επαγγέλματα, ώστε να γνωρίζουμε αριθμητικά την κατάσταση. Σε αυτό, οφείλω να πω ευχαριστώ δημόσια και στην WISTA για τη συνεργασία μας και τη στήριξή τους στην εξεύρεση όλων των σχετικών με τη ναυτιλία επαγγελμάτων.

Την ίδια στιγμή, μαζί με το Υφυπουργείο διενεργούμε μελέτη, η οποία θα ολοκληρωθεί το αμέσως επόμενο διάστημα, που αφορά στην κωδικοποίηση των διαφορετικών αναγκών και προτεραιοτήτων σε σχετικά με τη ναυτιλία επαγγέλματα. Αυτές οι δράσεις θα μας καθοδηγήσουν ώστε να διαμορφώσουμε συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις με στόχο τη δημιουργία έμφυλου περιβάλλοντος στα επαγγέλματα της ναυτιλίας.

Σε αυτές τις δράσεις προστίθεται και η δράση που υλοποιούμε με το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, η οποία αφορά εκπαιδεύσεις συμβούλων επαγγελματικής καθοδήγησης, με στόχο την αποδόμηση τυχόν ασυνείδητων προκαταλήψεων στη βάση του φύλου και την καθοδήγηση των παιδιών μας, αγοριών και κοριτσιών, στη βάση των ικανοτήτων τους και όχι στη βάση στερεότυπων αντιλήψεων. Οι ετήσιες υποτροφίες που εξήγγειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον Μάρτιο 2023 εις μνήμη της Χριστιάνας Κούτα αποτελούν ακόμα μια δράση προς αυτή την κατεύθυνση. Για τη φετινή χρονιά, οι υποτροφίες προορίζονταν για γυναίκες άνω των 25 που δεν είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν σε νεαρότερη ηλικία και αφορούσαν τους τομείς της ναυτιλίας και της τεχνολογίας, οι οποίοι είναι αλληλένδετοι.

Παράλληλα, και γνωρίζοντας πως οι γυναίκες, λόγω ακριβώς των κοινωνικών στερεότυπων αντιλήψεων, αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους (συζύγου, εργαζόμενης, μητέρας, κόρης), η κυβέρνηση προχωρεί και με μέτρα που αφορούν στη συμφιλίωση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, όπως την επέκταση της γονικής άδειας μέχρι το 15ο έτος της ηλικίας του παιδιού, την υποχρεωτική προδημοτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4, τη σταδιακή επέκταση των ολοημέρων σχολείων, την επέκταση της άδειας μητρότητας και, φυσικά, την επέκταση και αναβάθμιση αριθμού βρεφονηπιακών σταθμών μέσα από το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής, σημαντική εξέλιξη για την προώθηση της ισότητας των φύλων αποτελεί επίσης η ένταξη της Κύπρου στο διεθνές πρόγραμμα της αμερικανικής κυβέρνησης «Women in Sustainable Economy» (WISE), με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής συμμετοχής των γυναικών στους πράσινους και γαλάζιους τομείς.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, τις πιο πάνω δράσεις:
- Εντοπίζουμε και καταγράφουμε κενά και προβλήματα.
- Προωθούμε γυναίκες – πρότυπα.
- Αποδομούμε στερεότυπα, ώστε κάθε παιδί, αγόρι ή κορίτσι, να έχει ελεύθερη επιλογή.
- Παρέχουμε κίνητρα.
- Συμφιλιώνουμε την οικογενειακή και επαγγελματική ζωή.
- Δημιουργούμε έμφυλο περιβάλλον στον τομέα της ναυτιλίας.

Είμαι σίγουρη πως η Υφυπουργός θα αναφερθεί και σε άλλες δράσεις, για τις οποίες ανέλαβε πρωτοβουλία η ίδια προσωπικά, και οι οποίες συμβάλλουν στα πιο πάνω.

Θα ήθελα επίσης να συγχαρώ δημόσια τη φίλη Μαρίνα για τη διεθνή διάκριση από το International Propeller Club, ως Ναυτιλιακή Προσωπικότητα της χρονιάς. Η πρώτη Κύπρια που βραβεύεται με το σημαντικό αυτό βραβείο, αναγνωρίζοντας τη συνεισφορά της στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία.

Φίλες και φίλοι,
Για να έχουμε τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα στην υλοποίηση της στρατηγικής μας, βασιζόμαστε στη συστηματική συνεργασία και τον συνεχή συντονισμό με όλα τα υπουργεία και υφυπουργεία, μέσω των λειτουργών ισότητας που έχουν οριστεί. Σημαντική είναι και η συνεργασία μας με επιχειρηματικούς, ακαδημαϊκούς, και αθλητικούς φορείς, τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και την κοινωνία των πολιτών. Είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένη για το επίπεδο της συνεργασίας αυτής, καθώς αποφέρει απτά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς.

Στόχος της εκστρατείας «Γυναίκες στη Ναυτιλία», που ξεκινά σήμερα, είναι ακριβώς η ενημέρωση και η ενθάρρυνση για ενεργότερη συμμετοχή των γυναικών στα γαλάζια επαγγέλματα και η αποδόμηση των στερεοτύπων που τις κρατούν μακριά από αυτά. Στοχεύουμε στην ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας και επιρροής στον τομέα της ναυτιλίας, αλλά και στην ενδυνάμωση των γυναικών σε όλους τους επαγγελματικούς τομείς της ναυτιλίας.

Ενθαρρύνουμε όλες τις νέες γυναίκες να εξετάσουν τη ναυτιλία ως μια συναρπαστική και δυναμική καριέρα, γεμάτη προκλήσεις και ευκαιρίες για προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη. Και είναι σημαντικό να τονιστεί πως, πέρα από τα οφέλη για τις ίδιες, η ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων γυναικών καθιστά τη ναυτιλία μια πιο δυναμική και καινοτόμο βιομηχανία.

Καταλήγοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Υφυπουργό Ναυτιλίας και την ομάδα της για την άψογη συνεργασία. Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλουμε και στις πέντε συμμετέχουσες στην εκστρατεία ‒τις κυρίες Δέσποινα Θεοδοσίου Παναγιώτου, Έλπη Πετράκη, Natalia Bury Loyal, Παυλίνα Παναγιώτου και Βερόνικα Αγάθα Πούπου‒, οι οποίες με μεγάλη προθυμία αγκάλιασαν τον σκοπό της και αφιέρωσαν χρόνο για την ετοιμασία της.

Το βίντεο της εκστρατείας βρίσκεται εδώ.

(ΑA/ΑΣ/ΕΑθ)