Ανακοινωθέντα

Επιτρέψτε μου, αρχικά, να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία να διοργανώσετε μια σειρά παρουσιάσεων για διάφορα θέματα της επικαιρότητας που απασχολούν την κυπριακή κοινωνία και να σας ευχαριστήσω για τη δυνατότητα που μου δίνετε να παρουσιάσω την ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική της Κυβέρνησης, «ΣτεγάΖΩ το μέλλον μου».

Το ζήτημα της στέγασης έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε κοινωνική κρίση σε πανευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Οι λόγοι για αυτή την εξέλιξη έχουν τη ρίζα τους στις γεωπολιτικές αναταράξεις στην Ουκρανία αλλά και στη γειτονιά μας, την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Σε συνδυασμό με τον παγκόσμιο πληθωρισμό, το κατασκευαστικό κόστος έχει πολλαπλασιαστεί, με επιπτώσεις τόσο στον αριθμό των παραγόμενων οικιστικών μονάδων και στον ρυθμό κατασκευής τους, όσο και στις τιμές αγοράς ή ενοικίασης κατοικίας που καταγράφουν σοβαρή αύξηση. Οι παράγοντες αυτοί, συνδυαστικά με την αύξηση των επιτοκίων και τη δυσκολία στην εξασφάλιση δανειοδότησης, καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων σε κατοικία. Στην Κύπρο, η κάθοδος αριθμού ξένων εργαζομένων δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο την προσπάθεια για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών, ιδιαίτερα των νεαρών οικογενειών.

Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, διά του Υπουργείου Εσωτερικών, προχώρησε στον σχεδιασμό μιας στεγαστικής πολιτικής, που για πρώτη φορά έχει ενιαία και ολοκληρωμένη μορφή. Η στεγαστική πολιτική του Κράτους εστιάζει στην προσιτή κατοικία, με στόχευση σε κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, κυρίως σε πολίτες με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, αλλά και στους νέους και τις νεαρές οικογένειες.

Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη στεγαστική πολιτική στοχεύουν σε δύο κατευθύνσεις: από τη μια, στην αύξηση του στεγαστικού αποθέματος στην ολότητά του και ιδιαίτερα της προσιτής κατοικίας και, από την άλλη, στην ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών στη βάση κοινωνικό-οικονομικών κριτηρίων. Επιπρόσθετα, δόθηκε έμφαση στην αντιμετώπιση της έλλειψης μονάδων στέγασης στα αστικά και περιαστικά κέντρα, αλλά και στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και των ορεινών περιοχών.

Στη συνέχεια, θα παρουσιάσω εν συντομία τα μέτρα και τα Σχέδια της πολιτικής «ΣτεγάΖΩ το μέλλον μου».

Η ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα, με στόχο την αύξηση της παραγωγής οικιστικού αποθέματος, που κατ’ επέκταση θα βοηθήσει στην αποσυμπίεση των τιμών και θα δημιουργήσει επιλογές προσιτής κατοικίας για τους συμπολίτες μας της μικρομεσαίας τάξης. Προς αυτή την κατεύθυνση, υλοποιούνται το Σχέδιο “Build to Rent” και τα πολεοδομικά κίνητρα, με τα οποία παραχωρείται επιπρόσθετος συντελεστής δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση παραχώρησης μέρους ή όλων των επιπλέον οικιστικών μονάδων προσιτές τιμές αγοράς ή ενοικίου.

Συγκεκριμένα, στο Σχέδιο “Build to Rent”, όλες οι επιπρόσθετες μονάδες που παράγονται διατίθενται σε δικαιούχους προσιτού ενοικίου για περίοδο έξι ετών. Στα μεν πολεοδομικά κίνητρα, ποσοστό 20% των μονάδων που κατασκευάζονται με τον επιπρόσθετο συντελεστή δόμησης, παραχωρείται σε προσιτές τιμές αγοράς και το υπόλοιπο 25% σε αγοραία τιμή. Επιπρόσθετα, παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς του συντελεστή δόμησης με καταβολή χρηματικού αντισταθμίσματος στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγης του ΚΟΑΓ.

Από το μέχρι στιγμής ενδιαφέρον, η εκτίμηση είναι ότι θα παραχθούν περίπου 1.900 οικιστικές μονάδες και θα ενταχθούν στην αγορά προσιτής κατοικίας πέραν των 280 κατοικιών. Εξίσου σημαντική είναι και η εισροή περίπου €8.7 εκ. από το δικαίωμα εξαγοράς των πολεοδομικών κινήτρων που εκτιμάται ότι θα καταβληθεί, μέχρι στιγμής, στο Ειδικό Ταμείο του ΚΟΑΓ για την υλοποίηση των προγραμμάτων προσιτής κατοικίας του Οργανισμού.

Ακόμα, υιοθετήθηκε η πρόταση του ΕΤΕΚ για αξιοποίηση του υφιστάμενου αδρανούς οικιστικού αποθέματος με την υλοποίηση του Σχεδίου «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω». Μέσω του Σχεδίου παραχωρείται χορηγία από €15.000 μέχρι €35.000 σε ιδιοκτήτες αδρανών οικιστικών μονάδων για την ανακαίνιση ή την αναβάθμισή τους και τη διάθεσή τους στη συνέχεια σε προσιτό ενοίκιο για περίοδο τεσσάρων ετών. Ως το βραχυπρόθεσμο μέτρο της στεγαστικής πολιτικής, το Σχέδιο «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» αναμένεται να προσφέρει άμεσες λύσεις στην αγορά προσιτού ενοικίου και θα δώσει περιθώριο στον ιδιωτικό τομέα να λειτουργήσει για την παραγωγή πρόσθετων μονάδων. Παρά το γεγονός ότι το Σχέδιο συνοδεύεται από φορολογικές ελαφρύνσεις, μέχρι στιγμής δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Έχουν υποβληθεί 32 αιτήσεις και έχουν γίνει περισσότερες από 400 εγγραφές στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΚΟΑΓ.

Παράλληλα, αναβαθμίσαμε τον ρόλο του ΚΟΑΓ, που αποτελεί πλέον τον εκτελεστικό βραχίονα της στεγαστικής πολιτικής του Κράτους. Εξασφαλίσαμε, μέσα από διάφορες πολιτικές και Σχέδια, την αύξηση των εσόδων στο Ειδικό Ταμείο του Οργανισμού για την επανεκκίνηση του προγράμματός του και την υλοποίηση του σχεδιασμού του. Ως αποτέλεσμα, εντός του 2025, προγραμματίζεται η σταδιακή έναρξη έργων για παραγωγή συνολικά 200 οικιστικών μονάδων, επιπλέον του έργου παραγωγής 138 μονάδων προσιτής στέγης στον Δήμο Λεμεσού που χρηματοδοτείται από το Κράτος με €16 εκ..

Φίλες και φίλοι,

Όπως ανέφερα, για πρώτη φορά η στεγαστική πολιτική είναι ολοκληρωμένη και επεκτείνεται σε ένα εύρος δράσεων που καλύπτουν όλες τις παραμέτρους του θέματος της ακρίβειας σε σχέση με τη στέγαση των πολιτών. Σε αυτή την κατεύθυνση στοχεύει ο δεύτερος πυλώνας της πολιτικής μας που αφορά την ενίσχυση της αγοραστικής ικανότητας των πολιτών και τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους σε προσιτή στέγη. Οι δράσεις αυτές έχουν στόχο τη δημιουργία επιλογών που να απευθύνονται σε πληθυσμιακές ομάδες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως τα νεαρά ζευγάρια και οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, οι μέτρια αμειβόμενοι, αλλά και οι κοινωνικά ευάλωτοι.

Σε αυτό το πλαίσιο εμπίπτει το Στεγαστικό Σχέδιο παραχώρησης οικονομικής βοήθειας σε νέους ή/και νεαρά ζευγάρια μέχρι 41^ός ετών, που στοχεύει στη δημιουργία των απαιτούμενων συνθηκών για τους νέους, ώστε να ξεκινήσουν τη ζωή τους με ευνοϊκούς οιωνούς.

Το Σχέδιο προβλέπει την παροχή εφάπαξ ποσού χορηγίας που κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000, σε συνολικά 400 δικαιούχους, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων και σύνθεσης της οικογένειας. Σκοπός είναι να διευκολυνθούν οι δικαιούχοι στην κάλυψη μέρους του κόστους ανέγερσης ή αγοράς ιδιόκτητης κατοικίας. Μέχρι στιγμής, στις δύο προκηρύξεις υποβλήθηκαν 320 έγκυρες αιτήσεις και δόθηκαν σχεδόν 30 εγκρίσεις/προεγκρίσεις.

Στον άξονα της ενδυνάμωσης των πολιτών για πρόσβαση σε στέγη εμπίπτουν τα Στεγαστικά Σχέδια αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών και συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου. Τα Σχέδια εφαρμόζονται από το 2019 με αναθεωρήσεις. Τον Μάιο του 2024, αφού αναθεωρήθηκαν σημαντικά κριτήρια των Σχεδίων, επαναπροκηρύχθηκαν, με στόχο να αξιοποιηθούν από περισσότερους δικαιούχους, με ελκυστικότερους όρους.

Σημειώνεται ότι από την αρχή της εφαρμογής των Σχεδίων, δόθηκαν εγκρίσεις σε 1.694 περιπτώσεις, που μεταφράζεται σε συνολική οικονομική ενίσχυση ύψους περίπου €64 εκ., κατανεμημένα σε όλες τις Επαρχίες και τις περιοχές εφαρμογής των Σχεδίων. Στην τελευταία προκήρυξη με τους βελτιωμένους όρους, εγκρίθηκαν από τον Μάιο του 2024 μέχρι σήμερα 129 αιτήσεις με συνολική δαπάνη πέραν των €5.2 εκ..

Κυρίες και κύριοι,

Πέραν των Σχεδίων για τις ορεινές περιοχές και την ύπαιθρο, βρισκόμαστε στη διαδικασία νομοτεχνικού ελέγχου του Σχεδίου Παραχώρησης Οικοπέδων σε οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα στο 25% της αξίας τους σε Κοινότητες που έχουν στα όριά τους κρατική γη προς οικοπεδοποίηση. Η φιλοσοφία του Σχεδίου εδράζεται στη στήριξη των οικογενειών για απόκτηση στέγης, την ίδια ώρα που δίνεται ώθηση στις Κοινότητες για ανάπτυξη και αναζωογόνηση.

Αλληλένδετη με τη στεγαστική πολιτική του Κράτους είναι η μεταρρύθμιση του τομέα της αδειοδότησης. Εισάγοντας καινοτόμες πρακτικές, εφαρμόζεται τους τελευταίους μήνες ταχεία και αυτοματοποιημένη διαδικασία εξέτασης και έκδοσης αδειών πολεοδομίας και οικοδομής εντός 20 εργάσιμων ημερών για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και εντός 40 εργάσιμων ημερών για αναπτύξεις μέχρι 12 κατοικίες σε σειρά και τετραώροφες πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα. Η αλλαγή στον τρόπο αδειοδότησης αναμένεται ότι θα συμβάλει σταδιακά στη μόνιμη κάλυψη των στεγαστικών της αναγκών μερίδας των πολιτών, ώστε να επανενταχθούν στην αγορά οικιστικές μονάδες για να αξιοποιηθούν από άλλους συμπολίτες μας.

Το στεγαστικό είναι ένα σύνθετο ζήτημα που επηρεάζεται από εξωγενείς απρόβλεπτους παράγοντες και έχει προεκτάσεις στην κοινωνία και την οικονομία μιας χώρας. Θα ήθελα να επαναλάβω πως η Κυβέρνηση προσεγγίζει το θέμα με προσεκτικό και μελετημένο σχεδιασμό, με στόχο να δώσει επαρκείς λύσεις, αναγνωρίζοντας πως δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Η στεγαστική μας πολιτική είναι δυναμική και τυγχάνει προσαρμογής εκεί και όπου θεωρείται ότι μπορεί να έχει περισσότερα οφέλη για την κοινωνία. Στο πλαίσιο των οικονομικών δυνατοτήτων του Κράτους, σκοπός μας είναι να προβαίνουμε σε βελτιωτικές κινήσεις και εμπλουτίζουμε με πρόσθετες υλοποιήσιμες προτάσεις.

Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ ξανά για τη σημερινή ημερίδα και είμαι στη διάθεσή σας για συζήτηση.

_______________________

Σημ.: Για το αρχείο της παρουσίασης, δείτε εδώ.

(ΜΚυ)