Ανακοινωθέντα

Μια συνάντηση στη φύση, μεταξύ ανθρώπων με κοινούς προβληματισμούς, με κοινή ευθύνη, και γιατί όχι, με έμπνευση. Ίσως κάπως έτσι ξεκινούν οι μικρές αλλαγές.

Σας καλωσορίζω με ιδιαίτερη χαρά στη σημερινή εκδήλωση. Για 19^η συνεχή χρονιά η «Ώρα της Γης» αποτελεί τη μεγαλύτερη παγκόσμια συμμετοχική εκστρατεία για την προστασία του περιβάλλοντος. Η εκδήλωσή μας απόψε για το 2025, συνδιοργανώνεται από το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων, με τον Δήμο Λακατάμειας και την Πρωτοβουλία Δράσης Αρχαγγέλου.

Ευχαριστώ τη Δήμαρχο και τον Δήμο Λακατάμειας για τη φιλοξενία και για την αγαστή συνεργασία, καθώς και την Πρωτοβουλία Δράσης Αρχαγγέλου. Ευχαριστώ όλους και όλες εσάς που είστε απόψε εδώ.

Όσες και όσοι συμμετείχαμε στη δενδροφύτευση και στο κυνήγι θησαυρού έχουμε κερδίσει: τη σύνδεση με το περιβάλλον και μάθαμε από πρώτο χέρι ότι η γνώση και η φροντίδα για τη φύση μπορεί να είναι και διασκεδαστική και ουσιαστική.

Η πρωτοβουλία «Ώρα της Γης» ξεκίνησε πριν από σχεδόν 20 χρόνια, το 2007 από το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF) ως μια απλή αλλά δυνατή ιδέα: Να σβήσουμε τα φώτα μας για μία ώρα, σε κάθε γωνιά του κόσμου, για να δείξουμε ότι δεν αδιαφορούμε γι’ αυτά που συμβαίνουν στον πλανήτη.

Από τότε, εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες κινητοποιήσεις για το περιβάλλον. Κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, την ίδια ώρα, εκατομμύρια άνθρωποι, άτομα, οικογένειες, κοινότητες, ολόκληρες πόλεις, συμμετέχουν. Όχι για το «φαίνεσθαι», αλλά για να στείλουν ένα πολύ δυνατό μήνυμα δράσης για το περιβάλλον και ως υπενθύμιση ότι όλη η ανθρωπότητα είμαστε μαζί σε αυτό, ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα έχει να αντιμετωπίσει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, την κλιματική κρίση.

Στην Κύπρο, η «Ώρα της Γης» φέτος εστιάζει στα κρίσιμα ζητήματα της σπατάλης τροφίμων, ενέργειας και νερού, δηλαδή στους τρεις πιο βασικούς πόρους που θεωρούμε συχνά δεδομένους, αλλά είναι υπό πίεση. Η σπατάλη τροφίμων, ενέργειας και νερού δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα, είναι και ζήτημα κοινωνικής ευθύνης.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθών (ΟΗΕ), η παραγωγή και η χρήση πόρων ευθύνεται για πάνω από το 90% της παγκόσμιας απώλειας βιοποικιλότητας και για το 50% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που καταναλώνεται εξακολουθεί να προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, που συμβάλλουν άμεσα στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι εκπομπές αυξάνονται αντί να μειώνονται, την ώρα που έχουμε όλη τη γνώση, τα εργαλεία και την τεχνογνωσία για να ακολουθήσουμε έναν άλλο δρόμο.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θέτει σαφείς στόχους: μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Στόχοι που συνδέονται άμεσα με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) και τις αρχές της Περιβαλλοντικής, Κοινωνικής και Διακυβερνητικής Υπευθυνότητας (ESG). Δεν είναι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες, είναι ο μόνος δρόμος.

Στην Κύπρο, έχουμε πολύ συγκεκριμένες ενδείξεις για το πού βρισκόμαστε. Τα τελευταία πέντε χρόνια, μέσω έρευνας που διεξήγε το Ινστιτούτο Κύπρου, μέσω του Κέντρου Αριστείας για την Κλιματική και Ατμοσφαιρική Έρευνα, καταγράφηκαν ιστορικά υψηλές συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου: CO₂, μεθανίου. Αυτή είναι η πραγματικότητα που αποτυπώνεται σε μετρήσεις, εδώ, στον τόπο μας. Ο τομέας με τη μεγαλύτερη συμβολή στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Κύπρο είναι η παραγωγή ηλεκτρισμού, ακολουθούμενη από τον τομέα των μεταφορών. Κι αυτό μάς καλεί να δούμε ξανά τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε ενέργεια, και υποδεικνύει την ανάγκη για άμεση δράση και επένδυση σε βιώσιμες εφαρμογές σε κάθε τομέα της οικονομίας.

Όμως, δεν αρκεί να μιλάμε για πολιτικές, συμφωνίες και στρατηγικές. Η δράση χρειάζεται να ξεκινά και από εμάς, και τις καθημερινές μας επιλογές. Σύμφωνα με μελέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αν όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες αλλάζαμε μερικές βασικές καθημερινές συνήθειες, θα μπορούσε να εξοικονομηθεί έως και 15-20% ενέργειας ετησίως, χωρίς ιδιαίτερες θυσίες στην ποιότητα ζωής μας. Ό,τι κι αν αλλάξει ο καθένας από εμάς, στον τρόπο που μετακινείται, που καταναλώνει, που διαχειρίζεται την ενέργεια, κάθε κιλοβατώρα που δεν καταναλώνουμε, όπως θα κάνουμε σε λίγο εδώ, σβήνοντας τα φώτα για μία ώρα, είναι κέρδος για τον πλανήτη και για εμάς τους ίδιους.

Φέτος η «Ώρα της Γης» συμπίπτει με την Παγκόσμια Ημέρα Νερού. Κι αυτό μάς δίνει ακόμη έναν λόγο να αναλογιστούμε τη σχέση μας με το νερό, η διαχείριση του οποίου δεν αποτελεί μόνο θέμα υποδομών ή πολιτικών, είναι και θέμα σεβασμού, ευθύνης, συνείδησης και πολιτισμού. Και είναι ακριβώς γι’ αυτό που βρισκόμαστε σήμερα κοντά στη λίμνη Μαγκλή, έναν τόπο φυσικής αξίας, έναν μικρό θησαυρό εντός του αστικού ιστού.

Τα υδάτινα μας οικοσυστήματα, τα ποτάμια, οι λίμνες, οι υδροβιότοποι, αποτελούν οάσεις ζωής και ισορροπίας, ενώ συχνά απειλούνται ή υποβαθμίζονται. Η προστασία αυτών των οικοσυστημάτων είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσουμε όχι μόνο πρόσβαση σε καθαρό και ασφαλές νερό, αλλά και βιοποικιλότητα, πλούτο εδάφους και υγιές μικρόκλιμα.

Η κλιματική αλλαγή διαταράσσει τον φυσικό κύκλο του νερού με τρόπο ολοένα και πιο ορατό. Η ρύπανση από αέρια του θερμοκηπίου αυξάνεται διαρκώς, ωθώντας τη θερμοκρασία του πλανήτη σε επικίνδυνα επίπεδα. Αυτό οδηγεί σε πλημμύρες, λειψυδρία, ξηρασίες, διαταράσσει τη γεωργία και τις αλυσίδες εφοδιασμού, προκαλεί βλάβες στις υποδομές, επιδεινώνει τον κίνδυνο επιδημιών και εντείνει τις ανισότητες πρόσβασης σε καθαρό νερό.

Η βιώσιμη διαχείριση του νερού δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζητούμενο, αποτελεί κοινωνική προστασία, περιβαλλοντική δικαιοσύνη και ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές.

Στην Κύπρο, η ολιγομβρία και η κλιματική πίεση καθιστούν το νερό κοινωνικό και αναπτυξιακό ζήτημα πρώτης γραμμής. Η χώρα μας καταγράφεται μεταξύ των πιο ευάλωτων περιοχών της ΕΕ ως προς το υδατικό ισοζύγιο. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε μια νέα κουλτούρα νερού, όπου η εξοικονόμηση δεν λαμβάνεται ως μέτρο στην έλλειψη νερού, αλλά ως πράξη συνείδησης και έγνοιας.

Και καθώς μιλάμε για το νερό και την ενέργεια, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε και σε κάτι που συχνά περνά απαρατήρητο, αλλά έχει τεράστια σημασία: τη σπατάλη τροφίμων. Σε έναν κόσμο που προσπαθεί να εξασφαλίσει ενεργειακή επάρκεια, που παλεύει με την έλλειψη νερού, και όπου εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται βασικά αγαθά, η σπατάλη τροφίμων αποτελεί πολυεπίπεδη αντίφαση.

Γιατί κάθε φορά που πετάμε φαγητό, δεν χάνεται μόνο το ίδιο το τρόφιμο. Μαζί του χάνονται οι πόροι που απαιτήθηκαν για την παραγωγή, τη μεταφορά, τη συντήρηση και την προετοιμασία του. Η σπατάλη τροφίμων δεν είναι πρόβλημα αποβλήτων. Πρόκειται για περιβαλλοντικό, ηθικό και οικονομικό ζήτημα.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάθε χρόνο στην ΕΕ χάνονται ή σπαταλούνται περίπου 58 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων, δηλαδή 131 κιλά ανά άτομο. Στην Κύπρο, η εικόνα είναι ακόμη πιο ανησυχητική: 294 κιλά τροφίμων ανά πολίτη ετησίως, πάνω από τη διπλάσια μέση ποσότητα σε επίπεδο ΕΕ.

Παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), πάνω από 1 δισεκατομμύριο γεύματα καταλήγουν καθημερινά στα σκουπίδια και αρνητικά εντυπωσιακό, είναι το στατιστικό στοιχείο ότι το 16% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συνδέεται άμεσα με τη σπατάλη τροφίμων.

Όταν μιλάμε, λοιπόν, για βιωσιμότητα και αειφορία, μιλάμε και για μικρές και για μεγάλες πράξεις. Ας αρχίσουμε από τα καθημερινά: να μην αφήνουμε τη βρύση ανοιχτή χωρίς λόγο, να μειώσουμε ή να αποφύγουμε τη χρήση πλαστικού, να αντικαταστήσουμε τους ηλεκτρικούς μας λαμπτήρες με οικονομικούς, να περιορίσουμε τη χρήση ενεργοβόρων συσκευών, να μην ανάβουμε όλα τα φώτα στους χώρους μας, να βγούμε βόλτα χωρίς αυτοκίνητο, να αποφύγουμε τη σπατάλη τροφίμων, να σκεφτούμε πώς ψωνίζουμε, πώς μαγειρεύουμε, πώς αποθηκεύουμε, πώς αποφεύγουμε ή/και διαχειριζόμαστε τα περισσεύματα, να μιλήσουμε με την οικογένεια και φίλους για το περιβάλλον, να βγούμε στη φύση, να αλλάξουμε συνήθειες, να ξαναδούμε τι θεωρούμε δεδομένο. Και το φαγητό, το νερό και η ενέργεια, δεν είναι.

(ΑΣΠ/ΝΖ)