Ανακοινωθέντα

Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Χριστοδουλίδης απάντησε την Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2018, στο πλαίσιο της εκπομπής «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ, μεταξύ άλλων, σε ερωτήσεις σχετικά με τη διακρατική συμφωνία που επιτεύχθηκε για την κατασκευή του αγωγού EastMed, κατά την διάρκεια της πέμπτης τριμερούς Συνόδου Κορυφής Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, στο Ισραήλ, για τη δημιουργία μόνιμης Γραμματείας στη Λευκωσία για όλες τις τριμερείς συνεργασίες, για την παρουσία των ΗΠΑ στην τριμερή, για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συρία και για άλλα θέματα επικαιρότητας.   

Ακολουθεί το κείμενο των ερωτωαπαντήσεων:

«Ερώτηση: Ποιο είναι το σημαντικό της τριμερούς για τον EastMed;

Απάντηση: Nα αναφέρουμε ότι μέσα από αυτή την τριμερή συνάντηση στο Ισραήλ προέκυψαν δυο σημαντικά. Το πρώτο, αφορά στο γεγονός ότι επιτεύχθηκε συμφωνία όσον αφορά στο κείμενο της διακυβερνητικής συμφωνίας για την κατασκευή του εν λόγω αγωγού. Πηγαίνοντας στο Ισραήλ υπήρχαν τέσσερα θέματα που δεν είχαν κλείσει μέσα από τις διαπραγματεύσεις των τεχνοκρατικών ομάδων. Κατά τη διάρκεια των εκεί διαβουλεύσεων, υπήρξε κατάληξη και τώρα αυτό το κείμενο της διακρατικής συμφωνίας αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως πρέπει να πράξουμε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χρονικό διάστημα πέντε εβδομάδων να υποβάλει τα σχόλιά της. Ακολούθως, λαμβάνονται υπόψη και διάφορα θέματα που άπτονται του κοινωνικού κεκτημένου στην εν λόγω διακρατική συμφωνία. Εξάλλου, μιλάμε για τρία κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το δεύτερο ζήτημα, που θεωρούμε εξίσου σημαντικό, είναι η δέσμευση για λειτουργία μιας μόνιμης Γραμματείας για τους τριμερείς σχηματισμούς που θα γίνει στη Λευκωσία, για να ξεκινήσει τη λειτουργία της την 1^η Ιουλίου. Ήταν κάτι που συζητήσαμε και την προηγούμενη φορά με την Ιορδανική πλευρά. Αυτή η προσέγγιση της Λευκωσίας προχωρά. Έχουμε περάσει στο στάδιο της υλοποίησης και στόχος όλων των μερών είναι να λειτουργήσει την 1^η Ιουλίου για όλες τις τριμερείς συνεργασίες. Στόχος μας είναι αυτές οι τριμερείς συνεργασίες κάποια στιγμή να μετεξελιχθούν σε έναν περιφερειακό οργανισμό ασφάλειας και συνεργασίας, πάντα στη βάση μιας θετικής προσέγγισης, έτσι ώστε να ενισχύσει τη συνεργασία όλων των κρατών στην περιοχή. Η Γραμματεία ακριβώς θα εργαστεί για να προωθήσει μεταξύ άλλων και αυτό τον στόχο. Είναι κάτι που όλοι βλέπουν θετικά. Όλοι βλέπουν την προστιθέμενη αξία που μπορεί να έχει. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κάποια πολιτικά δεδομένα που ενδεχομένως να μην το επιτρέπουν, αλλά ξεκινούμε σιγά-σιγά, ειδικότερα με πιο χαμηλής πολιτικής θέματα που μπορούν να εμπλακούν όλοι. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χθες  ανέπτυξε την ιδέα του σε σχέση με την πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας για τις κλιματικές αλλαγές. Είναι κάτι που απασχολεί όλους και ενώνοντας δυνάμεις μπορούμε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Ξεκινούμε λοιπόν από αυτά και ευελπιστούμε σύντομα να προχωρήσουμε με τη συμμετοχή όλων και σε πιο αυστηρά πολιτικά θέματα.

Ερώτηση: Αυτό που γίνεται αυτή τη στιγμή είναι να δημιουργηθεί η βάση αυτή της συνεργασίας;

Απάντηση: Υπάρχει κατ’ αρχάς η γεωπολιτική διάσταση, δηλαδή η επιθυμία αυτών των τεσσάρων κρατών, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ, να προχωρήσει αυτή η συνεργασία, να υπάρχει αυτή η πολιτική/γεωπολιτική δέσμευση. Για να υπάρξει όμως η όποια πρωτοβουλία για την κατασκευή αυτού του αγωγού θα πρέπει να υπάρχει διακρατική συμφωνία. Οι διαπραγματεύσεις που γίνονται αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα όσον αφορά στη μεταφορά φυσικού αερίου από το Οικόπεδο 12 στην Αίγυπτο, δεν θα μπορούσαν να καταλήξουν ή να έχουν αποτέλεσμα αν δεν υπήρχε διακρατική συμφωνία. Η διακρατική συμφωνία θέτει το πλαίσιο. Είναι το πρώτο βήμα. Φυσικά, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα διαθέσιμα αποθέματα και άλλους παράγοντες. Είναι σημαντικό το ότι έγινε μια πρώτη μελέτη με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δείχνει ότι είναι εφικτός στόχος. Σημαντική όμως είναι η πολιτική διάσταση. Υπήρξαν θετικά αποτελέσματα που οδήγησαν στην έναρξη των διαπραγματεύσεων για να οδηγηθούμε σε αυτή τη συμφωνία. Αντιλαμβάνεστε ότι τυχόν διαθέσιμα αποθέματα θα προσδώσουν σε αυτό τον αγωγό μεγαλύτερη προοπτική.

Ερώτηση: Το γεγονός ότι δεν υπήρξε κοινή διακήρυξη χθες σημαίνει κάτι;

Απάντηση: Όχι. Θα υπάρξει κοινή διακήρυξη. Ήταν θέμα χρόνου από την ώρα που τελείωσε η Σύνοδος. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτά τυγχάνουν διαχείρισης σε τεχνοκρατικό επίπεδο. Θα υπάρξει διακήρυξη, δεν υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα ή διαφωνία ανάμεσα στα μέρη.

Ερώτηση: Ήταν σημαντική η παρουσία των ΗΠΑ;

Απάντηση: Ήταν σημαντική η παρουσία των ΗΠΑ και ήταν η πρώτη φορά που είχαμε την παρουσία των ΗΠΑ. Όπως έχουμε αναφέρει κατ’ επανάληψη, οι ΗΠΑ εκφράζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ενεργειακή πτυχή της ασφάλειας αυτής της τριμερούς συνεργασίας. Χθες η συνάντηση έγινε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα περίοδο, εάν ληφθεί υπόψη η απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ για αποχώρηση από τη Συρία. Για όλα αυτά έγινε ανταλλαγή απόψεων και θεωρούμε ότι το χθεσινό αποτέλεσμα επιβεβαιώνει ότι όλα τα μέρη βλέπουν τα οφέλη που δύναται να προκύψουν μέσα από αυτή τη συνεργασία.

Ερώτηση: Υπάρχει περίπτωση δυσφορίας από πλευράς της Ρωσίας λόγω εμπλοκής των Αμερικανών γι’ αυτό το στάδιο και είναι σωστή η εκτίμηση ότι αυτές οι κινήσεις είναι ενέργειες που αυξάνουν την πίεση προς την Τουρκία και την απομονώνουν;

Απάντηση: Δεν απομονώνουμε σε καμία απολύτως περίπτωση κανέναν και δεν χτίζουμε συμμαχίες στοχεύοντας κάποιον. Αν υπάρχουν τέτοιου είδους σκέψεις, σίγουρα δεν αντικατοπτρίζουν την επίσημη πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας και τους στόχους που τίθενται μέσα από την εξωτερική μας πολιτική. Εργαζόμαστε στη βάση μιας θετικής προσέγγισης. Δεν στοχεύουμε ενάντια σε κανέναν. Εάν οι χώρες της περιοχής επιθυμούν να αναπτύξουν τα ενεργειακά τους αποθέματα προς όφελος των λαών τους και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γιατί αυτό να σημαίνει ότι λειτουργούμε ενάντια σε οποιαδήποτε τρίτη χώρα; Σύμφωνα με τη λογική που μεταφέρετε, θα έπρεπε εμείς να μην μιλάμε με τη Ρωσία διότι είναι ο πιο στενός σύμμαχος των Τούρκων, είτε αυτό αφορά στο τι γίνεται στη Συρία, είτε αφορά οικονομικές σχέσεις, είτε αφορά ενεργειακές σχέσεις. Δεν είναι έτσι που λειτουργούμε. Και το πιο σημαντικό: δεν χτίζουμε την εξωτερική μας πολιτική στη βάση του τι κάνει η Τουρκία. Εάν κάναμε κάτι τέτοιο, αμέσως όλα αυτά θα κατέρρεαν από τη στιγμή που η Τουρκία αποφάσιζε να αλλάξει την πολιτική της. Δεν είναι όμως έτσι. Πάντοτε πρέπει να έχουμε θετική προσέγγιση και στόχο να προωθήσουμε τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Ρωσία λαμβάνει αποφάσεις στη βάση των δικών της συμφερόντων. Πρέπει, επιτέλους, να αντιληφθούμε ότι έτσι γίνονται οι επιλογές. Οι επιλογές δεν γίνονται για να εξυπηρετήσεις συμφέροντα τρίτων ή τέταρτων χωρών. Κάνεις επιλογές για να εξυπηρετήσεις τα συμφέροντά σου.

Ερώτηση: Τι μπορεί να σημαίνει η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συρία;

Απάντηση: Και εμάς μας προβληματίζει το θέμα. Ήδη ανταλλάξαμε απόψεις με Ευρωπαίους ομολόγους σε σχέση με αυτή την απόφαση των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Τραμπ είχε πει από την αρχή της εκλογής του για την ανάγκη αποχώρησης των Αμερικανών από τη Συρία. Στη συνέχεια υπήρξε κάποια διαφορετική προσέγγιση, ειδικότερα με την επιθυμία κάποιων χωρών από τον Κόλπο να στηρίξουν ή να συνεισφέρουν σε αυτή την αποστολή. Εν πάση περιπτώσει, είναι ένα δεδομένο. Το τι μας προβληματίζει περισσότερο ως πρώτη αντίδραση, είναι το αν η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων θα δημιουργήσει κάποιο κενό που θα κληθούν τρίτα κράτη να το καλύψουν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η προσέγγιση από πλευράς Γαλλίας είναι μια θετική εξέλιξη. Παρακολουθούμε το θέμα πολύ στενά. Μας αφορά άμεσα. Είμαστε το κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πιο κοντά στη Συρία. Όλα αυτά λοιπόν τα αξιολογούμε καθημερινώς. Η απόφαση όντως δημιουργεί πρόβλημα. Σίγουρα σχετίζεται άμεσα με το θέμα και η παραίτηση του Αμερικανού Υπουργού Άμυνας.

Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε δημοσιεύματα που λένε ότι έγινε hacking σε ιστοσελίδες του Υπουργείου Εξωτερικών;

Απάντηση: Έχει πολλά χρόνια που συζητούνται τέτοια θέματα και αντιμετωπίζονται με πάσα σοβαρότητα. Σίγουρα δεν περιμέναμε δημοσιεύματα ή διαρροές για να κάνουμε ενέργειες και να πληροφορηθούμε. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτά που μπορώ να πω δημοσίως για αυτό το θέμα είναι περιορισμένα, διότι άπτονται της επιχειρησιακής ασφάλειας του κράτους. Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι το Υπουργείο Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας – όπως και όλα τα άλλα Υπουργεία Εξωτερικών – έχουν γίνει σε αρκετές περιπτώσεις στόχος κυβερνοεπιθέσεων. Γι’ αυτό, γίνεται συνεχώς προσπάθεια αναβάθμισης και των συστημάτων μας και ως Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και γενικότερα, ως Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι για να μην δίδονται οποιεσδήποτε λανθασμένες εντυπώσεις χωρίς αυτό να σημαίνει ή να επιχειρήσει οποιοσδήποτε να το ερμηνεύσει ως υποβάθμιση αυτού που έγινε. Στα συγκεκριμένα δημοσιεύματα αναφέρονται πέραν των 100 οργανισμών και ιδρυμάτων που στοχοποιήθηκαν και επηρεάστηκαν από αυτή την επίθεση, μεταξύ των οποίων Υπουργεία Εξωτερικών, Υπουργεία Οικονομικών, Ηνωμένα Έθνη κ.ά. Την ίδια στιγμή, αναφέρω ότι σε σχέση με τις πληροφορίες που έχουν αποκτήσει κάποιοι, δεν είναι απόρρητες ή άκρως απόρρητες πληροφορίες. Για τέτοιες πληροφορίες υπάρχουν άλλα συστήματα ανάλογα με τη διαβάθμιση των εγγράφων.

Ερώτηση: Γνωρίζαμε για τρία χρόνια ότι γίνεται hacking στο Υπουργείο Εξωτερικών και δεν κάναμε τίποτα;

Απάντηση: Το μόνο που μπορώ να πω δημοσίως είναι ότι τέτοιες επιθέσεις γίνονταν εβδομαδιαία. Είναι ένα μέσο που χρησιμοποιούν σήμερα κάποιοι για να δημιουργήσουν προβλήματα. Τέτοια προβλήματα αντιμετωπίζονται σχεδόν κάθε εβδομάδα. Το θέμα αντιμετωπίζεται σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ερώτηση: Έχει σχολιαστεί στα κατεχόμενα η συμμετοχή σας στις διαδικασίες για το Κυπριακό, ενώ συνήθως οι Υπουργοί Εξωτερικών κρατούσαν κάποια απόσταση. Έχει αλλάξει αυτή η πρακτική;

Απάντηση: Αυτό δεν ισχύει σε καμιά περίπτωση. Και ο κ. Κασουλίδης ήταν σε επαφή με τον κ. Άιντε και στο Εθνικό Συμβούλιο. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί με αυτά που προσπαθούν να προκαλέσουν κάποιοι με δημοσιεύματα στον τουρκοκυπριακό Τύπο. Για παράδειγμα, αυτό που έγινε με τα λεωφορεία με τουρκοκυπριακές πινακίδες ότι τάχα μπαίνουν στην Ευρώπη. Δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί γιατί γίνονται κάποια δημοσιεύματα. Όσον αφορά στη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών στις συναντήσεις για το Κυπριακό, πρέπει να πω ότι σε περίπτωση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, ο Υπουργός Εξωτερικών δεν πρέπει να συμμετέχει, διότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετέχει με την ιδιότητά του ως ηγέτης της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Επειδή, όμως, ο κ. Οζερσάι επιχειρεί να δημιουργήσει προβλήματα στον κ. Ακιντζί και προωθεί τέτοιου είδους δημοσιεύματα, θα πρέπει να μας απασχολούν; Εμάς δεν μας απασχολούν τέτοια δημοσιεύματα στον τουρκοκυπριακό Τύπο που προσπαθούν να προκαλέσουν προβλήματα.

Ερώτηση: Έχουμε νεότερα όσον αφορά στην αποστολή της κας Λουτ;

Απάντηση: Η κα Λουτ συνεχίζει μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας, χωρίς τυμπανοκρουσίες τη δουλειά που της έχει αναθέσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, να οδηγήσει σε θετικό αποτέλεσμα. Θα αναμένουμε την επιστροφή της, ελπίζοντας ότι θα φέρει συγκεκριμένα δεδομένα που θα οδηγήσουν σε θετικό αποτέλεσμα. Δεν θέλω να λέω λεπτομέρειες δημοσίως, αλλά θεωρούμε ότι είναι στον σωστό δρόμο. Θα έρθει εντός Ιανουαρίου και θα επικοινωνήσει μαζί μας αρχές του χρόνου, για να διευθετηθεί η επίσκεψή της στην Κύπρο.

Ερώτηση: Έχετε κάποια σχόλια για ενδεχόμενο ΝΑΤΟϊκών εγγυήσεων στην Κύπρο;

Απάντηση: Είναι θέμα που είναι εκτός συζήτησης, δεν μας απασχολεί αυτή τη στιγμή. Δεν τίθεται θέμα αποδοχής εγγυήσεων από τον οποιοδήποτε. Επομένως, δεν τίθεται ένα τέτοιο θέμα και δεν καταλαβαίνω γιατί συζητείται. Δεν μας απασχολεί αυτό το θέμα, δεν μας προβληματίζει και δεν υπάρχει λόγος δημόσιας συζήτησης.»

(ΝΝ/ΑΧ)