Ανακοινωθέντα

Η Αρχή Εποπτείας Καταδικασθέντων για Αδικήματα Σεξουαλικής Φύσης κατά Ανηλίκων συστάθηκε με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 30 Σεπτεμβρίου 2014, έχοντας ως νομική βάση το άρθρο 47 του περί της Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου του 2014.

Η Αρχή Εποπτείας απαρτίζεται από τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, ο οποίος ενεργεί ως Πρόεδρος της Αρχής, και εκπροσώπους της Αστυνομίας, της Νομικής Υπηρεσίας, των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, του Τμήματος Φυλακών, του Συμβουλίου Αποφυλάκισης Κρατουμένων Επ’ Αδεία και του Οργανισμού Νεολαίας Κύπρου.

Οι αρμοδιότητες της Αρχής Εποπτείας είναι άμεσα συνδεδεμένες με την αποστολή της καθώς και τον ρόλο που επιτελεί για την εποπτεία των προσώπων που αποφυλακίζονται μετά την έκτιση ποινής, ως αποτέλεσμα καταδίκης με βάση τον νόμο περί σεξουαλικής κακοποίησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και παιδικής πορνογραφίας. Η επιβολή μέτρων προς τους εποπτευόμενους αποφυλακιζόμενους αυτής της κατηγορίας,  κατόπιν έκδοσης διατάγματος από το Δικαστήριο και στη βάση εκθέσεων των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, έχει ως στόχο να προστατεύσει πρωτίστως τα θύματα και γενικότερα την κοινωνία στο σύνολό της, και ταυτόχρονα να συμβάλει στην πρόληψη των κινδύνων επανάληψης αδικημάτων παρόμοιας φύσης.

Η Αρχή αποτελεί ουσιαστικά τον μηχανισμό συντονισμού των συναρμόδιων Υπηρεσιών και κυρίως της Νομικής Υπηρεσίας, της Αστυνομίας, των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και των  Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας για εποπτεία των αποφυλακισθέντων μέσω της λήψης κατάλληλων μέτρων, όπως αυτά ορίζονται στα άρθρα 51 και 52 του Νόμου. Σύμφωνα με το άρθρο 51, η Αρχή Εποπτείας καθορίζει για κάθε περίπτωση προγράμματα ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης και θεραπευτικής παρέμβασης από Λειτουργούς των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Ευημερίας, με σκοπό την πρόληψη και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων επανάληψης αδικημάτων σεξουαλικού χαρακτήρα σε βάρος παιδιών.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου εποπτείας αποφυλακισθέντος προσώπου, οι αρμόδιες Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Ευημερίας, παρακολουθούν και αξιολογούν σε τακτικές συναντήσεις την κατάσταση και εξέλιξη των εποπτευομένων και αποστέλλουν τις σχετικές εκθέσεις στην Αρχή Εποπτείας. Με βάση τις αναφορές των αρμόδιων Υπηρεσιών, η Αρχή Εποπτείας αποφασίζει ανάλογα είτε τη συνέχιση της εποπτείας, με πρόσθετη χρονική περίοδο, αφού εξασφαλισθεί ανανέωση του διατάγματος εποπτείας στο Δικαστήριο, είτε τη διαφοροποίηση των μέτρων εποπτείας ώστε να προσαρμόζονται στα δεδομένα του κάθε ατόμου.

Από το 2014 η Αρχή έχει εποπτεύσει 33 περιπτώσεις αποφυλακισθέντων. Στο παρόν στάδιο βρίσκονται υπό εποπτεία 25 άτομα. Για δέκα πρόσωπα η Αρχή Εποπτείας εισηγήθηκε στη Νομική Υπηρεσία την καταχώριση αίτησης για έκδοση Διατάγματος Εποπτείας. Εκ των δέκα για τρία πρόσωπα θα εκδοθεί ανανέωση του Διατάγματος. Από τη διαχρονική εξέλιξη του αριθμού των εποπτευομένων, μετά το 2014, διαπιστώνεται μια αυξητική τάση, γεγονός που αναδεικνύει και την μεγάλη σημασία του έργου της Αρχής Εποπτείας.

Οι εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί από την επί τέσσερα χρόνια λειτουργία της Αρχής επιτρέπουν την αξιολόγηση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της ως εργαλείου πρόληψης της επανάληψης αδικημάτων παρόμοιας φύσης και προστασίας των θυμάτων και της ευρύτερης κοινωνίας. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως που προεδρεύει της Αρχής Εποπτείας, αλλά και οι συμμετέχουσες Υπηρεσίες και Τμήματα,  έχουν διαπιστώσει την ανάγκη για τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας καθώς στο παρόν στάδιο δεν παρέχονται στην Αρχή επαρκείς εξουσίες ώστε να μπορεί να ασκεί αποτελεσματικά τον ρόλο της και να επιβάλλει ουσιαστικά μέτρα προς τους εποπτευομένους, πέραν των προγραμμάτων παρακολούθησης από τις αρμόδιες Υπηρεσίες.  Διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, η ανάγκη διευκρίνισης ορισμένων σημείων στη νομοθεσία, καθώς και κάλυψη ορισμένων κενών, όπως η απουσία πρόνοιας για επιβολή κυρώσεων προς τους εποπτευομένους σε περίπτωση μη συμμόρφωσης τους με τα μέτρα που τους έχουν επιβληθεί, η μη ενημέρωση των θυμάτων για την ημερομηνία αποφυλάκισης του θύτη, και η μη ενημέρωση των Αρχών Επιβολής του Νόμου άλλων κρατών σε περίπτωση που κάποιος αποφυλακισθείς μεταβεί στην χώρα αυτή.

Επομένως, για σκοπούς βελτίωσης της λειτουργίας της Αρχής Εποπτείας προωθείται νομοσχέδιο στο οποίο προνοείται η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Αρχής Εποπτείας και η δυνατότητα επιβολής περιοριστικών μέτρων από το Δικαστήριο και μετά την καταδίκη.

Το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων και άρχισε η συζήτηση του στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών. Κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην εν λόγω Επιτροπή επεσυνέβηκαν περιστατικά που ανέδειξαν πρόσθετα κενά και ελλείψεις στην κείμενη νομοθεσία, με αποτέλεσμα το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως να προχωρήσει σε πληρέστερη μελέτη των αρμοδιοτήτων και εξουσιών της Αρχής Εποπτείας, αξιολογώντας τα μέτρα που εφαρμόζουν αντίστοιχες Αρχές άλλων κρατών μελών της ΕΕ.  Οι νέες τροποποιήσεις που διαπιστώθηκε πως ήταν αναγκαίες ενσωματώθηκαν, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σε αναθεωρημένο νομοσχέδιο, που αποσκοπεί στη δυνατότητα επιβολής πρόσθετων περιοριστικών μέτρων, τόσο από το Δικαστήριο, όσο και από την Αρχή Εποπτείας. Το νομοσχέδιο αυτό θα αντικαταστήσει το νομοσχέδιο που βρίσκεται ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών.

Κλείνω με τη σημείωση πως η τροποποίηση της Νομοθεσίας που αφορά στη λειτουργία της Αρχής Εποπτείας προωθείται άμεσα και ξεχωριστά από άλλες γενικότερες τροποποιήσεις της ίδιας Νομοθεσίας που επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, για λόγους επιτάχυνσης της διαδικασίας ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας του έργου της Αρχής Εποπτείας.

(ΕΚ/ΜΓ/ΣΧ)