Ανακοινωθέντα

Χαίρομαι ιδιαίτερα για την πραγματοποίηση αυτής της Ημερίδας με θέμα «Ανθρώπινα Δικαιώματα και Αγνοούμενοι της Κύπρου», η οποία πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, καθώς και την Πανελλήνια Επιτροπή Γονέων και Συγγενών Αγνοουμένων της Κυπριακής Τραγωδίας.

Είναι δυο αδελφές οργανώσεις που εδώ και σαράντα τεσσεράμισι χρόνια βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα για τη διακρίβωση της τύχης όλων των περιπτώσεων των αγνοουμένων μας  βιώνοντας καθημερινά τις αγωνίες και τις ανησυχίες των συγγενών, αλλά και συμμετέχοντας, παράλληλα, στους προβληματισμούς και τις δικές μας ανησυχίες για την έκβαση των προσπαθειών μας για σωστή επίλυση της τραγωδίας των αγνοουμένων και των οικογενειών τους. 

Από τη θέση στην οποία βρισκόμαστε και υπηρετούμε, αναγνωρίζουμε όλη την ευθύνη που μας βαρύνει για τα αναπάντητα ερωτήματα  των συγγενών των αγνοουμένων μας. Είναι ευθύνη που πηγάζει  από το μεγάλο εθνικό και ηθικό μας χρέος να σταθούμε αντάξιοι της δικής τους θυσίας και προσφοράς και να μην απεμπολήσουμε τα δίκαια και τα δικαιώματά μας, όσες δυσκολίες και αν αντιμετωπίζουμε. Και όσες προκλήσεις και εμπόδια καλούμαστε να υπερβούμε.

Αυτοί οι άνθρωποι θυσιάστηκαν ακριβώς για τα δίκαιά μας. Για την προάσπιση της ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας. Για την ιστορία μας, την εθνική μας ταυτότητα, τις αξίες και τις παραδόσεις μας.  Δεν λύγισαν μπροστά στις υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού και έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι ή μαρτύρησαν κατά την αιχμαλωσία τους. Συνεπώς, το χρέος μας να διαλευκανθεί και η τελευταία περίπτωση αγνοουμένου, και να αποκατασταθούν και να σεβαστούν πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι χρέος και υποχρέωση έναντι της ιστορίας και όλων εμάς που ριζωμένοι σε αυτή την εσχατιά της ανατολικής Μεσογείου δίνουμε συνέχεια στον εθνικό μας αγώνα για διασφάλιση εδώ του μέλλοντος των σημερινών και όλων των επόμενων γενιών.

Κυρίες και Κύριοι,

Ανταποκρινόμενοι, ακριβώς, στην ευθύνη και το χρέος μας που επιγραμματικά περιέγραψα, οργανώνουμε αυτή την ημερίδα τόσο για να ανασκοπήσουμε την μέχρι τώρα πορεία μας για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, όσο και για να εξετάσουμε τις δυνατότητες και τις προοπτικές που έχουμε μπροστά μας, βασιζόμενοι στο τεράστιο νομικό και ηθικό μας έρεισμα.

Ας δούμε, λοιπόν, πρώτα που εδράζονται οι θέσεις για τις τεράστιες ευθύνες και την υποχρέωση της Τουρκίας για αποκατάσταση και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αγνοουμένων και των οικογενειών τους .

Οι μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  στην Κύπρο από την Τουρκία,  είναι πλήρως τεκμηριωμένες σε εκθέσεις, αναφορές και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς  και διαφόρων  Μη Κυβερνητικών Οργανισμών.

Επί πλέον, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μαζί με τα συμπληρωματικά της πρωτόκολλα, παρέχει σημαντικές διαδικασίες και θεσμούς για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μαζί με κατάλληλους μηχανισμούς εφαρμογής. Όλοι οι συμβαλλόμενοι είναι υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται με τη Σύμβαση και τις αποφάσεις των οργάνων της. Η μόνη ξεχωριστή περίπτωση περιφρόνησης και άρνησης εφαρμογής των αποφάσεων παραμένει η Τουρκία.

Η Σύμβαση αυτή είναι πια τμήμα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επίσης υιοθετήσει τη δική τους «Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» (2000) και η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση προϋποθέτει τον απόλυτο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.

Επίσης η Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1975) περιέχει σημαντικές δεσμεύσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επισημαίνεται ότι η Τουρκία έχει συνυπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση. Είναι υποχρεωμένη να συμμορφώνεται με τις διατάξεις της καθώς και με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ως επίδοξο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Τουρκία πρέπει να σέβεται τις διατάξεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η θέση αυτή έχει υποστηριχθεί από όλα τα θεσμικά όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από το φθινόπωρο του 1974 μετά την τουρκική εισβολή και μέχρι το 1994, η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε τέσσερις διακρατικές προσφυγές κατά της Τουρκίας για πολυάριθμες παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχουν κρίνει την Τουρκία ένοχη για κατάφωρες παραβιάσεις διαφόρων θεμελιωδών άρθρων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Παρά τις ενστάσεις της Τουρκίας και κάποιων άλλων μη ευρω­παϊκών χωρών που την υποστηρίζουν, η Επιτροπή και το Δικαστήριο διακήρυξαν ρητά ότι η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να συμμορφώνεται με όλες τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ας δούμε τώρα και τι ισχύει ειδικά για τους αγνοουμένους.

Το θέμα των αγνοουμένων τέθηκε από τις δύο πρώτες διακρατικές προσφυγές που υποβλήθηκαν από την Κύπρο κατά της Τουρκίας το 1974 και το 1975 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στην έκθεση της του 1976, η Επιτροπή έκρινε την Τουρκία υπεύθυνη για παραβιάσεις πολυάριθμων άρθρων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Υπήρχαν τεκμήρια ευθύνης για την τύχη όσων προσώπων βρίσκονταν υπό τουρκική κράτηση σε συνθήκες απειλής κατά της ζωής τους. Υπήρχε επίσης το θέμα της έλλειψης πληροφόρησης προς τις οικογένειες των αγνοουμένων.

Στην ιστορική Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 10 Μαΐου 2001 για την τέταρτη διακρατική προσφυγή της Κύπρου κατά της Τουρκίας, το Δικαστήριο με ψήφους 16-1, με τη μία αρνητική ψήφο να είναι εκείνη του Τούρκου δικαστή, έκρινε την Τουρκία ένοχη για σοβαρές παραβιάσεις της Σύμβασης, μεταξύ των οποίων για:

• Τη συνεχιζόμενη παραβίαση του άρθρου 2 της Σύμβασης (δικαίωμα στη ζωή), εξαιτίας της παράλειψης των τουρκικών Αρχών να διεξαγάγουν αποτελεσματική έρευνα για την τύχη των αγνοουμένων που εξαφανίστηκαν σε συνθήκες απειλής κατά της ζωής τους.
• Τη συνεχιζόμενη παραβίαση του άρθρου 5 (δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια) επειδή παρέλειψε να διεξαγάγει αποτελεσματική έρευνα για το πού βρίσκονται και ποια είναι η τύχη των Ελληνοκυπρίων που κρατούνταν από τους Τούρκους τη στιγμή της εξαφάνισής τους.
• Τη συνεχιζόμενη παραβίαση του άρθρου 3 (απαγόρευση της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης). Η απουσία θετικής ανταπόκρισης από τις τουρκικές Αρχές απέναντι στις πραγματικές ανησυχίες των συγγενών των αγνοουμένων προσεγγίζει ένα επίπεδο σκληρότητας που θα μπορούσε να κατηγοριοποιηθεί μόνον ως «απάνθρωπη μεταχείριση».

Σε μία πιο πρόσφατη Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (10 Ιανουαρίου 2008) για υποθέσεις που υποβλήθηκαν κατά της Τουρκίας από εννέα από τις οικογένειες αγνοουμένων [Υπόθεση Βαρνάβα και άλλοι εναντίον Τουρκίας, (1990)], η Τουρκία βρέθηκε ένοχη για σοβαρές παραβιάσεις της Σύμβασης και διατάχθηκε να πληρώσει χρηματικές αποζημιώσεις. Η Απόφαση αυτή, η οποία οδηγήθηκε στο Εφετείο στις 18 Σεπτεμβρίου 2009, κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα με εκείνα της Απόφασης του Δικαστηρίου στην τέταρτη διακρατική προσφυγή της Κύπρου στις 10 Μαΐου 2001.

Αναφέρω συναφώς ότι σε υπόμνημα που υποβλήθηκε στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 13 Οκτωβρίου 2006, η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας εισηγήθηκε ορισμένα αρχικά μέτρα που θα έπρεπε να ληφθούν, ώστε η Τουρκία να συμμορφωθεί πλήρως με τις υποχρεώσεις της. Σύμφωνα με αυτά, η Τουρκία θα έπρεπε να παρουσιάσει: 

• Πλήρεις καταλόγους των Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων πολέμου που μεταφέρθη­καν στην Τουρκία και όχι μόνον εκείνων που περιλαμβάνονται στους καταλόγους επαναπατρισμού του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.
• Πλήρη κατάλογο των ατόμων που περιλαμβάνονταν στους καταλόγους του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού αλλά δεν επαναπατρίστηκαν στην Κύπρο.
• Πληροφορίες για τους κρατουμένους και τους αιχμαλώτους πολέμου που μεταφέρθηκαν στην Τουρκία πριν από την ενεργοποίηση του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.
• Στρατιωτικές αναφορές και αρχεία για τους αριθμούς των ατόμων που μεταφέρθηκαν στην Τουρκία και κρατήθηκαν σε τουρκικές φυλακές.
• Στοιχεία για τους Ελληνοκυπρίους πεσόντες στο πεδίο μάχης και τους αριθμούς των αιχμαλώτων πολέμου που σκοτώθηκαν ή κρατήθηκαν σε τουρκικές φυλακές το 1974.
• Πληροφορίες για κρατουμένους σε τουρκικές φυλακές που μεταφέρθηκαν για ιατρική περίθαλψη.
• Φωτογραφίες όλων των Ελληνοκυπρίων που μεταφέρθηκαν στην Τουρκία, δεδομένου ότι οι τουρκικές Αρχές έβγαλαν δύο φωτογραφίες του κάθε ατόμου.

Είναι περιττό να αναφερθεί ότι η Τουρκία ακόμα δεν έχει συμμορφωθεί με το αίτημα αυτό ή με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τους Ελληνοκυπρίους αγνοούμενους. Αυτό το μεγάλο ανθρωπιστικό δράμα αποτελεί στίγμα για την Τουρκία, μία χώρα που φιλοδοξεί να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κυρίες και Κύριοι

Θα επικεντρωθώ στη παρέμβασή μου ειδικά στις προσπάθειες που ανελήφθησαν από την έναρξη του έργου της Διερευνητικής Επιτροπής για τους αγνοουμένους (Δ.Ε.Α.) η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και με τη συμμετοχή εκπροσώπου τους, όπως και με τη συμμετοχή ενός Ελληνοκυπρίου και ενός Τουρκοκυπρίου μέλους. Βασική αποστολή της Δ.Ε.Α. είναι η επίλυση της ανθρωπιστικής πτυχής της τραγωδίας των αγνοουμένων.

Από το 1981 που συστάθηκε, δεν απέδωσε οτιδήποτε μέχρι και το 2006, οπόταν άρχισαν με πολλά προβλήματα οι εκταφές και οι ταυτοποιήσεις.

Έκτοτε, κατέστη δυνατό να δοθούν σε συγγενείς τα ανευρεθέντα οστά 681 Ελληνοκυπρίων, από σύνολο 1510 καταχωρημένων υποθέσεων αγνοουμένων μας, και 246 Τουρκοκυπρίων από σύνολο 492 δηλωθέντων ως αγνοουμένων. Τα στοιχεία αυτά τα εντοπίζει κανείς και στην ηλεκτρονική έκθεση προόδου των εργασιών της Διερευνητικής Επιτροπής, η οποία έκθεση, όμως, δεν εγγίζει πολλά και διάφορα προβλήματα που για μας είναι ουσιώδους σημασίας για να επιτελέσει η Επιτροπή πλήρως και αποτελεσματικά την αποστολή της.

Το τραγικό γεγονός είναι ότι μετά από δεκατέσσερα χρόνια εκταφών οι περισσότεροι των συμπατριωτών μας, περίπου 829, εξακολουθούν να αγνοούνται. Μεταξύ αυτών και 47 Ελλαδίτες από το σύνολο των 77 που ήταν εξ αρχής καταγεγραμμένοι.

Πριν προχωρήσω στους τακτικισμούς και τα εμπόδια που προβάλλει η Τουρκία, θα ήθελα όλως ιδιαιτέρως να σημειώσω και τα εξής:

Η δραστηριοποίηση της ΔΕΑ και η παράδοση λειψάνων σε αριθμό συγγενών, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως υποκατάστατο των υποχρεώσεων της Τουρκίας να διεξαγάγει μια αποτελεσματική έρευνα.

Υπογραμμίζεται ότι η ΔΕΑ μόνον επιστρέφει λείψανα στους συγγενείς των αγνοουμένων, σε αρκετές περιπτώσεις μόνο ένα ή μερικά μικρά οστά. Η Επιτροπή  δεν παρέχει καμιά πληροφορία σχετικά με τις έρευνες στην Κύπρο ή αλλού. Η παράδοση λειψάνων ή μεμονωμένων οστών από μόνη της, χωρίς την αναγκαία και αποτελεσματική διερεύνηση δεν είναι επαρκής και πλήρης σύμφωνα με τις πρόνοιες της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τα διεθνή κρατούντα.

Θα πρέπει ταυτόχρονα να τονιστεί ότι η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας υποστηρίζει την δραστηριοποίηση των εργασιών της ΔΕΑ και θα εξακολουθήσει να το πράττει, χωρίς να επηρεάζεται η υποχρέωση της Τουρκίας, όπως αναφέρεται στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην 4^η Διακρατική υπόθεση Κύπρος εναντίον Τουρκίας, της 10^ης Μαΐου 2001 για τη διεξαγωγή αποτελεσματικής διερεύνησης της τύχης των αγνοουμένων και ενημέρωσης των συγγενών για το τί απέγιναν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η στήριξη αυτή όμως με κανένα τρόπο δεν μπορεί να εκληφθεί ότι είμαστε ή μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της Δ.Ε.Α.

Οι όροι εντολής της ΔΕΑ δεν καλύπτουν το θέμα της αποτελεσματικής διερεύνησης όπως αυτή προνοείται από τη Σύμβαση και τη νομολογία του Δικαστηρίου το οποίο βρήκε ένοχη την Τουρκία.

Δυστυχώς η Τουρκία δεν συνεργάζεται όσο θα έπρεπε για ένα ανθρωπιστικό ιδιαίτερα θέμα, αλλά, αντίθετα, προβάλλει συνεχώς προσκόμματα και κάνει τακτικισμούς στις όποιες πρωτοβουλίες. αναλαμβάνονται για επίτευξη προόδου.

Με βάση τα δεδομένα τουλάχιστον των τελευταίων δύο χρόνων βρισκόμαστε ενώπιον του πολύ πιθανού ενδεχομένου να επηρεαστεί άμεσα το πρόγραμμα της Δ.Ε.Α. αφού κατά γενική παραδοχή φθίνει συνεχώς το ποσοστό ανεύρεσης λειψάνων αγνοουμένων στις κατεχόμενες περιοχές. 

Μάλιστα, κατά το 2018 το εν λόγω ποσοστό είναι το χαμηλότερο όλων των ετών. Μόνο τα λείψανα ή μέρος λειψάνων περίπου δέκα προσώπων έχουν εκταφεί. Υπάρχει δε ο κίνδυνος, στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ να μην υπάρχουν στο αμέσως προσεχές διάστημα λείψανα για τις απαραίτητες επιστημονικές εξετάσεις. Θέλω να επισημάνω ότι χωρίς τον εντοπισμό λειψάνων θα επέλθει, αν δεν έχει ήδη αυτό γίνει μια παράλυση και στους μηχανισμούς και διαδικασίες ταυτοποίησης των λειψάνων όπως στις ανθρωπολογικές εξετάσεις και στις γενετικές.

Ναι, έχει ανάψει το κόκκινο φώς σε ό,τι αφορά στη συνέχιση του έργου της Διερευνητικής Επιτροπής για τους αγνοουμένους μας. Το τονίζω αυτό για να περιγράψω την αγωνία μας για όλο αυτό που περιγράφουμε ως πρόβλημα αγνοουμένων.

Πρώτιστα όπως έχω ήδη αναφέρει το μεγαλύτερο πρόβλημα αφορά στην δραματική μείωση Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών που εντοπίζονται στις εκταφές στις κατεχόμενες περιοχές με συνεπακόλουθο την μείωση του αριθμού των ταυτοποιήσεων με την μέθοδο του D.N.A.

H κατοχική δύναμη όπως είναι γνωστό αρνείται να συνεργαστεί και στο θέμα της μελέτης των αρχείων του Τουρκικού στρατού όπου με βεβαιότητα υπάρχουν πληροφορίες και στοιχεία για την τύχη αγνοουμένων μας.

Δυστυχώς η ίδια η άρνηση χαρακτηρίζει και την στάση της Τουρκίας σε αίτημα που διαβίβασε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών σε επιστολή του στους δύο ηγέτες των κοινοτήτων για κατάθεση όλων των πληροφοριών από τις περισυλλογές των νεκρών από τα πεδία των μαχών. 

Προσκόμματα και περιορισμοί εξακολουθούν να τίθενται από τον Τουρκικό Στρατό για έρευνες για πραγματοποίηση εκταφών στις ούτω λεγόμενες στρατιωτικές περιοχές. 

Δεν έχει σημειωθεί οποιαδήποτε απολύτως πρόοδος στο μείζων διπλό έγκλημα της σκόπιμης μετακίνησης λειψάνων από τον Τουρκικό Στρατό από τους πρωτογενούς χώρους ταφής. 

Αποτέλεσμα αυτής της απάνθρωπης και απαράδεκτης πολιτικής των σκόπιμων μετακινήσεων των λειψάνων που εφαρμόζει η κατοχική δύναμη είναι η παράδοση στις οικογένειες ενός ή μερικών μόνο οστών των λειψάνων των συγγενών τους κάτι που προκαλεί επιπρόσθετα προβλήματα και εμποδίζει τις οικογένειες να προχωρήσουν στο κλείσιμο της τραγωδίας που βιώνουν σχεδόν μισό αιώνα.

Είναι πασιφανές ότι χωρίς την ουσιαστική και αποτελεσματική συνεργασία της κατοχικής δύναμης δεν διαφαίνονται οποιεσδήποτε προοπτικές προόδου στην επίλυση της τραγωδίας των αγνοουμένων. Είναι απαράδεκτο και απάνθρωπο σε μια μικρή Ευρωπαϊκή χώρα ως η μικρή μας πατρίδα να υπάρχουν εκατοντάδες οικογένειες που αναζητούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα εδώ και μισό αιώνα, και για τις περιπτώσεις των αγνοουμένων της περιόδου 63-64 πέραν του μισού αιώνα.

Τα στοιχεία για τη βάρβαρη και απάνθρωπη συμπεριφορά της, είναι συγκεκριμένα. Και ακριβή. Για τούτο και στις πλείστες των περιπτώσεων η Τουρκία και τα όργανα της καταβάλλουν ιδιαίτερη μέριμνα να μην έρθουν στο φως στοιχεία που να ενισχύουν ή να επιβεβαιώνουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι πολλοί Ελληνοκύπριοι που συνελήφθησαν κατά τις τραγικές εκείνες μέρες του καλοκαιριού του 1974 εκτελέσθηκαν εν ψυχρώ και τα σώματα τους ρίφθηκαν σε μαζικούς τάφους, ακόμα και στα ρέματα ποταμών ή σε απόκρημνες πλαγιές βουνών, όπως διαπιστώθηκε από τα αποτελέσματα αυτοψιών και επί τόπου ερευνών μετά από πληροφορίες.

Τόποι μαζικών εκτελέσεων εντοπίστηκαν πολλοί: Στην Αφάνεια, την Κερύνεια, τη Χαλεύκα, τον Κορνόκηπο, τη Μόρα, το Τζιάος, το Στρογγυλό, τη Μια Μηλιά, το Νέο Χωρίο Κυθρέας και αλλού. Πιο αποκρουστική ίσως από τις μαρτυρίες και τα ευρήματα, είναι η περίπτωση των 70 Ασσιωτών που εκτελέστηκαν γονατισμένοι και με δεμένα τα χέρια κοντά στα στόμια 2 πηγαδιών στην τοποθεσία Ορνίθι της Αφάνειας, όπου και ρίφθηκαν στη συνέχεια. Αρκετά χρόνια μετά, γύρω στα 26, ο τουρκικός στρατός με την ένοχη σιωπή του ψευδοκράτους, μετακίνησε με μπουλντόζες τα χώματα με τα λείψανα και τα πέταξαν σύμφωνα με τους τελευταίους ισχυρισμούς των Τούρκων σε χώρο συλλογής σκυβάλων στην περιοχή του Δικώμου. Αυτό αποτελεί ακόμα ένα τραγικό παράδειγμα της απάνθρωπης συμπεριφοράς της κατοχικής δύναμης και των οργάνων της.

Κύριες και Κύριοι,

Δυστυχώς αυτή είναι η τραγική κατάσταση που επικρατεί στις προσπάθειές μας για επίλυση της τραγωδίας των αγνοουμένων.  Το ερώτημα που τίθεται ενόψει των πιο πάνω διαπιστώσεων είναι τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει στο κρίσιμο αυτό σημείο για να ανατραπεί η τραγική και συνάμα απαράδεκτη αυτή κατάσταση. Οι διαπιστώσεις των προβλημάτων και η κρισιμότητα των στιγμών μας επιβάλλουν την ανάληψη άμεσα πρωτοβουλιών και ενεργειών τόσο εντός Κύπρου όσο και εκτός.

Οι πρωτοβουλίες και ενέργειες μας έχουν και πρέπει να έχουν συλλογικό χαρακτήρα, εμπλέκονται σε αυτές η Κυβέρνηση της Ελλάδας, τα οργανωμένα σύνολα των συγγενών, η ομογένεια και οι διπλωματικές αποστολές Κύπρου και Ελλάδος. 

Όσον αφορά ενέργειες που μπορούν να αναληφθούν από μέρους μας στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα έχουν ήδη αναληφθεί εδώ και καιρό. Είναι πάγια θέση μας ότι εκεί που μπορούμε με δικές μας πρωτοβουλίες και προσπάθειες να δώσουμε απαντήσεις στις οικογένειες το πράττουμε χωρίς καθυστέρηση και σκοπιμότητες. 

Στο πλαίσιο αυτό έχουμε και συνεχίζουμε να προβαίνουμε στη συλλογή, αξιολόγηση και τεκμηρίωση όλων των πληροφοριών που πιθανόν να υπάρχουν ή εξασφαλίζουμε από δικές μας πηγές για την τύχη των αγνοουμένων μας όπως και τον εντοπισμό πιθανόν χώρων ταφής. Τα κλιμάκια ερευνών έχουν ενισχυθεί και δρομολογείται η σύσταση συντονιστικού οργάνου ερευνών ώστε οι προσπάθειες μας να γίνουν πιο αποτελεσματικές. Θέλω όμως να τονίσω ότι οι έρευνες για την τύχη των Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών αγνοουμένων αποτελούσαν και αποτελούν πρώτιστα ευθύνη και υποχρέωση της Τουρκικής πλευράς. Οι δικές μας προσπάθειες έχουν βοηθητικό χαρακτήρα και εκεί όπου εντοπίζονται οποιεσδήποτε σχετικές πληροφορίες διαβιβάζονται στο γραφείο του Ελληνοκύπριου εκπροσώπου στη Δ.Ε.Α.

Εντατικές είναι και οι προσπάθειες μελέτης των όποιων αρχείων σε Κύπρο και εξωτερικό για εντοπισμό στοιχείων και πληροφοριών. Θέλω όμως να διευκρινίσω και να τονίσω ότι η εντύπωση που έντεχνα έχει δημιουργηθεί από κάποιους ότι η τύχη των αγνοουμένων μας μπορεί να διευκρινιστεί από τα αρχεία Κύπρου και Ελλάδας είναι παραπλανητική και με σκοπιμότητες. Οι ουσιαστικές πληροφορίες περιέχονται στα αρχεία του Τουρκικού στρατού. 

Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών μας για εξασφάλιση πληροφοριών από οποιεσδήποτε πηγές προγραμματίζεται και σε βάθος μελέτη και αξιολόγηση υλικού τηλεοπτικού και έντυπου από τουρκικές πηγές που αφορούν τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής.

Θέλω να τονίσω ότι οι προσπάθειες μας αυτές εντός Κύπρου δεν μπορούν να θεωρηθούν ως υποκατάστατο των ευθυνών και υποχρεώσεων της κατοχικής δύναμης.΄Όπως ανέφερα προηγουμένως έχουν βοηθητικό χαρακτήρα και αναλαμβάνονται από την ανησυχία και έννοια μας για την στασιμότητα και παράλυση που φαίνεται να υπάρχει στις προσπάθειες επίλυσης της τραγωδίας των αγνοουμένων.  

Οι προσπάθειες μας για επίτευξη προόδου και εξάσκηση πιέσεων προς την κατοχική δύναμη για να συνεργαστεί επιτέλους δεν περιορίζονται μόνο στην Κύπρο. Δυστυχώς η εικόνα που έχει διαμορφωθεί στο εξωτερικό και στα κέντρα αποφάσεων για το πρόβλημα των αγνοουμένων είναι ότι η Τουρκία συνεργάζεται με την Δ.Ε.Α. και έχει δώσει πρόσβαση στις στρατιωτικές ζώνες στα κατεχόμενα ενώ θεωρείται ότι έχει σημειωθεί πρόοδος με την σύσταση ομάδων για πρόσβαση και μελέτη στρατιωτικών αρχείων. Η πραγματική εικόνα με βάση τα δεδομένα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά είναι εντελώς διαφορετική. Έχοντας επίγνωση της λανθασμένης εικόνας που κατάφερε να προβάλει και να συντηρεί η τουρκική διπλωματία αναλαμβάνουμε συντονισμένη προσπάθεια στο εξωτερικό με αποδέχτες ξένες κυβερνήσεις και κέντρα αποφάσεων. Και στην περίπτωση αυτή η προσπάθεια μας στοχεύει στην ανατροπή της εικόνας που έχει διαμορφωθεί στο εξωτερικό και στην προώθηση των δικών μας θέσεων σε θέματα ουσίας όπως τις υποχρεώσεις της Τουρκίας στο ΕΔΑΔ μετακινήσεις λειψάνων, ανάγκη υπόδειξης χώρων ταφής από την Τουρκία, στρατιωτικές ζώνες, αρχεία Τουρκικού στρατού κτλ. 

Στο πλαίσιο της προσπάθειας μας θα αξιοποιηθούν τα κοινοβούλια Κύπρου Ελλάδος, οι διπλωματικές αποστολές Κύπρου Ελλάδος, τα οργανωμένα σύνολα των συγγενών η ομογένεια καθώς και άλλες οργανώσεις και οργανισμοί που διάκειται φιλικά στις δικές μας θέσεις. 

Ανεξάρτητα όμως από τα πιο πάνω οι προσπάθειες μας θα επικεντρωθούν σε κυβερνήσεις και σώματα που μπορούν και έχουν την δυνατότητα να εξασκήσουν αποτελεσματικές πιέσεις στην κατοχική δύναμή ώστε επιτέλους να συνεργαστεί ουσιαστικά για να επιτευχθεί πρόοδος στις προσπάθειες τερματισμού της τραγωδίας που βιώνουν οι οικογένειες των αγνοουμένων.

Αναφέρομαι εδώ συγκεκριμένα στον κύριο χρηματοδότη του προγράμματος της Δ.Ε.Α που είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών τις οποίας πολίτες εξακολουθούν να αγνοούνται στην Κύπρο καθώς και στα Ηνωμένα Έθνη υπό την αιγίδα των οποία λειτουργεί η Διερευνητική Επιτροπή καθώς και με κυβερνήσεις φίλων χωρών και οργανισμών. Θέλω να διαβεβαιώσω όλους ότι δεν θα φεισθούμε κόπων κα προσπαθειών μέχρι να επιτύχουμε την ανατροπή της απαράδεκτης κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στις προσπάθειες επίλυσης της τραγωδίας των αγνοουμένων μας. Οι προσπάθειες μας και οι στόχοι μας έχουν καθαρά ανθρωπιστικό χαρακτήρα και στοχεύουν στην επίλυση της τραγωδίας των αγνοουμένων προς όφελος των οικογενειών των  αγνοουμένων αλλά και της δημιουργίας συνθηκών συμφιλίωσης και ειρήνης στην πατρίδα μας. 

Κυρίες και Κύριοι,

Αναφερόμενος κανείς στο θέμα των αγνοουμένων, το κάνει πάντα με πόνο ψυχής.  Ακόμα, μετά και από σαράντα τεσσεράμισι χρόνια, τελούμε στους ιερούς ναούς κηδείες συμπατριωτών μας που για χρόνια περιλαμβάνονταν στον κατάλογο των αγνοουμένων. Εκφράζω την αγωνία που διακατέχει τον καθένα μας και για τις περιπτώσεις των άλλων 829 συμπατριωτών μας όλων αυτών που πλείστοι από τους συγγενείς τους ολοκληρώνουν τον δικό τους κύκλο ζωής και φεύγουν με ανοικτές τις πληγές από την αγωνία τόσων χρόνων. Που δεν ακούμπησαν το φέρετρο με τα λείψανα των αγαπημένων τους. Που δεν μπορούν να τελέσουν για αυτούς ένα μνημόσυνο στις εκκλησίες τους.  Δεν μπορώ όμως να μην εκφράσω και την αγωνία μου για τις εκατοντάδες των άλλων οικογενειών που τους έχουν παραδοθεί μόνο ένα ή μερικά οστά από τα λείψανα των αγαπημένων τους και οι οποίες αναμένουν των εντοπισμό και την ταυτοποίηση των υπολοίπων λειψάνων.

Καταλήγοντας θέλω να εκφράσω για μια ακόμη φορά την πλήρη υποστήριξη και αλληλεγγύη μας προς την Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, την Πανελλήνια Επιτροπή Γονέων και Συγγενών Αγνοουμένων της Κυπριακής Τραγωδία καθώς και της Επιτροπής Αγνοουμένων της περιόδου ‘63-‘64. Έχουν τη πολύ μεγάλη εκτίμησή μας, όπως και τη βαθιά ευγνωμοσύνη μας για τη θυσία και την προσφορά των δικών τους για την εκπλήρωση του χρέους μας.

Ταυτόχρονα θέλω να διαβεβαιώσω όλους ότι θα συνεχίσουμε μαζί παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα των ιερών και τίμιων αγώνων μας για την πλήρη αποκατάσταση και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κάθε αγνοούμενου μας και της οικογένειας τους.

Μακάρι η ώρα αυτή να μην αργήσει.

Σας ευχαριστώ.

(ΑΧ)