Ανακοινωθέντα

Στις πολιτογραφήσεις, την εισαγωγή αυστηρών κριτηρίων, τον συνεχή επανέλεγχο, και τους όρους της Επιτροπής που θα συσταθεί, αναφέρθηκε ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνος Πετρίδης σε δηλώσεις του στη ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των ερωτοαπαντήσεων.

Ερώτηση: Όντως υπάρχουν και περιπτώσεις διαβατηρίων που δόθηκαν σε Ρώσους επί προηγούμενης διακυβέρνησης;

Απάντηση: Υπάρχουν 26 περιπτώσεις και ενδεχομένως θ’ ακολουθήσουν και άλλες. Είναι εννιά επενδυτικές αιτήσεις από το 2012 μέχρι το 2017. Οι περιπτώσεις του 2012 είναι πολύ παρόμοιες με τις περιπτώσεις του 2017 διότι ενδεχομένως να υπήρχαν ενδείξεις ή έρευνες εναντίων αυτών των ανθρώπων αλλά μετά είχαν εκδοθεί από την INTERPOL ή από τις Αρχές ενός κράτους εντάλματα σύλληψης και κρίθηκε σκόπιμο ν’ αρχίσει η διαδικασία ανάκλησης αυτών των υπηκοοτήτων. Έχουμε περάσει πολύ αυστηρά κριτήρια για το σε ποιους θα δίνονται οι υπηκοότητες πλέον. Υπάρχουν τα έντεκα κριτήρια του «εκ των προτέρων αποκλεισμού». Εκ των προτέρων αποκλεισμός σημαίνει ότι αν π.χ. έχουμε πληροφορίες για έρευνες εναντίων σου - έστω και από δημοσιεύματα που σε εμπλέκουν σε σοβαρά αδικήματα- , τότε αποκλείεσαι εκ των προτέρων έστω κι αν δεν είσαι ένοχος. Μπορεί εν τέλει να αποδειχτεί ότι είσαι αθώος αλλά θεωρείσαι υψηλού κινδύνου. Επειδή λοιπόν θεωρείσαι υψηλού κινδύνου πρέπει εκ των προτέρων να αποκλείεσαι. Αυτός ο κανονισμός δεν υπήρχε ούτε το 2013, ούτε το 2012 ούτε το 2015 και το βρίσκουμε μπροστά μας αυτή τη στιγμή.

Οι δε έλεγχοι όσον αφορά στη δέουσα επιμέλεια δεν ήταν καθόλου αυστηροί και δεν είχαν καμιά σχέση με τους σημερινούς. Τα κριτήρια ήταν οικονομικής φύσεως. Δεν υπήρχαν οποιεσδήποτε ασφαλιστικές δικλείδες. Τώρα υπάρχουν πάρα πολλές και η Κυβέρνηση δεν περίμενε την τελευταία στιγμή και τα δημοσιεύματα για να λάβει αυτά τα μέτρα. Υπάρχει η θεώρηση Σένγκεν σύμφωνα με την οποία αν η αίτησή σου έχει απορριφθεί από άλλο κράτο μέλος τότε δεν μπορείς να υποβάλεις αίτηση. Άρχισαν να δρομολογούνται μέτρα πολύ πριν από την έκθεση της Κομισιόν. Ο λόγος που άρχισαν να δρομολογούνται αυτά τα μέτρα ήταν διότι εμείς οι ίδιοι -κυρίως το Υπουργείο Εσωτερικών- είχαμε επισημάνει τα τρωτά σημεία αυτού του συστήματος και θέλαμε να τα διορθώσουμε με τον καλύτερο τρόπο.

Παραδεχόμαστε ότι το όλο πλαίσιο έπρεπε να ήταν πιο αυστηρό. Υπενθυμίζω όμως και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε αυτό το σχέδιο. Φυσικά, τότε υπήρχαν οι ασφαλιστικές δικλείδες ότι ένας μεγάλος έλεγχος θα γινόταν από τα τραπεζικά συστήματα -όπως και γίνεται από τα τραπεζικά συστήματα με βάση πολύ αυστηρές οδηγίες και συστάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Κεντρικής Τράπεζας περί ξεπλύμματος βρώμικου χρήματος. Υπήρχαν κάποιες εσωτερικές διαδικασίες που αφορούν λευκό ποινικό μητρώο. Αυτό βέβαια είναι τρωτό και γι’ αυτό το αλλάξαμε. Τέθηκε ασφαλιστική δικλείδα ότι δεν πρέπει να είσαι σε λίστα δέσμευσης της περιουσίας σου στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή αλλού και κάποιες καταδίκες. Εμείς θεωρήσαμε ότι αυτό το σύστημα δεν ήταν επαρκές. Όταν είδαμε ότι υπήρχαν αιτήσεις από πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα, ενδεχομένως υψηλού ρίσκου τότε –έστω κι αν δεν υπάρχουν καταδίκες εναντίων τους- τότε θέσαμε τον εκ των προτέρων αποκλεισμό με βάση αυτά τα συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία θα αποτελέσουν και μέρος της πρότασης του ΥΠΕΣ όσον αφορά στη θεσμοθέτησή τους από τη Βουλή μέσω των κανονισμών. Δεν είναι ότι οι κανονισμοί δεν εφαρμόζονται. Εφαρμόζονται με αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Η Βουλή είπε «θέλουμε μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 αυτά που προτείνετε να τα βάλουμε σε ελέγχους και να τα δούμε και εμείς» και αυτές τις μέρες θα σταλεί στη Νομική Υπηρεσία όλο το πλαίσιο των κανονισμών και των ελέγχων που έχουμε εισάξει. Επειδή λάβαμε τα μέτρα δεν άκουσα ούτε από πολιτικές δυνάμεις ούτε από πολιτικούς συγκεκριμένα μέτρα που έχουμε λάβει όσον αφορά αυτά τα θέματα.

Ερώτηση: Η τριμερής επιτροπή θ’ ασχοληθεί μόνο με αυτές τις εννέα περιπτώσεις;

Απάντηση: Όχι. Αυτές οι εννέα περιπτώσεις είναι περιπτώσεις οι οποίες κατά τη γνώμη μας πληρούν τους κανονισμούς που θέτει η νομοθεσία για αποστέρηση της ιθαγένειας. Οι περισσότεροι δεν έχουν καμιά σχέση με δημοσιεύματα. Έχουμε επίσης αρχίσει επανελέγχους ακόμα και πριν εμφανιστούν τα δημοσιεύματα. Ο λόγος που αρχίσαμε τους επανελέγχους είναι διότι και σύμφωνα με συστάσεις των working groups της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα οποία συμμετέχουμε -και αυτό ισχύει και σε άλλες χώρες- όταν αλλάζουν τα κριτήρια τέτοιων προγραμμάτων, είτε αυτά τα προγράμματα αφορούν παραχώρηση διαβατηρίων είτε είναι επενδυτικά προγράμματα που αφορούν μακράν διαμονή, υπάρχει η σύσταση ότι πρέπει να γίνονται επανελέγχοι. Μ’ αυτούς τους επανελέγχους προκύπτουν κάποια θέματα: μπορεί κάποιοι να καταζητούνται διεθνώς, άλλοι ήταν σε λίστες κυρώσεων, για άλλους υπάρχει η διαπίστωση ότι παρουσίασαν πλαστά έγγραφα.

Το 2018 είχαμε βάλει στο Υπουργείο Εσωτερικών ένα διεθνές σύστημα δέουσας επιμέλειας. Ένας από τους λόγους που βάλαμε αυτό το σύστημα και ένα από τα χαρακτηριστικά αυτού του συστήματος είναι ότι ο έλεγχος δεν γίνεται μόνο κατά την υποβολή της αίτησης. Γίνεται συνεχής έλεγχος. Δεν θα αναφερθώ σε συγκεκριμένες περιπτώσεις αλλά διερευνούσαμε και ακόμα διερευνούμε κάποιες περιπτώσεις.

Ακούω κάποιους να μιλούν για άμεση ανάκληση της υπηκοότητας. Η άμεση ανάκληση δεν είναι εύκολο πράγμα. Για κάποιες από αυτές τις εννέα περιπτώσεις είχαμε ήδη αρχίσει να μαζεύουμε πληροφορίες. Για κάποιες άλλες είχαμε ζητήσει συμπληρωματικές πληροφορίες από φορείς στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για να τεκμηριώσουμε θέση για ανάκληση. Αυτή είναι μια διαδικασία που θα συνεχιστεί. Το Υπουργείο Εσωτερικών κάνει τους ελέγχους σε συνεννόηση με τον Γενικό Εισαγγελέα. Όλα αυτά τα πορίσματα/συμπεράσματα αυτής της τεχνοκρατικής διαδικασίας που ακολουθείται από το ΥΠΕΣ όσον αφορά στον επανέλεγχο που γίνεται και με βάση τη στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όταν αλλάζουν τα κριτήρια αλλά και όποτε έχουμε υποψίες για τον επανέλεγχο όλων αυτών που έγιναν πριν από το πρόγραμμα θα τεθούν και ενώπιων Επιτροπής. Όροι της Επιτροπής είναι να ελέγξει α) αν αυτοί οι ελεγχοι που κάναμε ήταν σωστοί, β) να ελέγξει τις περιπτώσεις στις οποίες εμείς ζητούμε ανάκληση της πολιτογράφησης για να δει αν τότε που έγιναν οι πολιτογραφήσεις τηρήθηκαν οι ενδεικνυόμενες διαδικασίες και γ) να υποβάλει συστάσεις για ενδεχόμενες αλλαγές στο πολιτικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του προγράμματος. Νομίζω λοιπόν ήταν πολύ ξεκάθαρος ο λόγος σύστασης αυτής της Επιτροπής σε συνεννόηση πάντοτε με τον Γενικό Εισαγγελέα.

Ερώτηση: Ποιος θα είναι ο εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας σ’ αυτή την Επιτροπή;

Απάντηση: Αυτό θ’ αποφασιστεί από τη Γενική Εισαγγελία. Η Γενική Λογίστρια μπαίνει διότι είναι η Αρχή της δημόσιας εποπτείας του ελεγκτικού επαγγέλματος. Το εύρος αυτής της Επιτροπής είναι πάρα πολύ μεγάλο. Η πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου αναφέρει επίσης ότι σε περίπτωση που διαπιστωθεί ενδεχόμενη διάπραξη ποινικών ή πειθαρχικών αδικημάτων οποιωνδήποτε προσώπων θα ακολουθούνται οι νενομισμένες διαδικασίες.

Όσον αφορά στις παρεμβάσεις, δεν είναι τυχαία που ένα από τα μέτρα που πήραμε ως Υπουργείο Εσωτερικών είναι ο κώδικας συμπεριφοράς όλων των παρόχων -για πρώτη φορά έγινε μητρώο- ο οποίος πέρα από τις άλλες πρόνοιες αναφέρει επίσης ότι απαγορεύεται οποιαδήποτε ενέργεια έχει στόχο τον επηρεασμό κυβερνητικών Υπηρεσιών που ασχολούνται με την εξέταση των αιτήσεων. Προηγουμένως δεν υπήρχε καν ο κώδικας. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προσπάθεια επηρεασμού αντιβαίνει τις πρόνοιες του κώδικα.

Ερώτηση: Έχουν απαγορευτεί οι διαφημιστικές εκστρατείες;

Απάντηση: Ναι, έχουν απαγορευτεί ρητά. Πρέπει να πω όμως ότι δεν είμαι απόλυτα ευχαριστημένος και έχουν σταλεί επιπλήξεις γι’ αυτό το θέμα αλλά φαίνεται ότι δεν υπάρχει συμμόρφωση. Το επόμενο βήμα θα είναι η αφαίρεση παρόχων. Είναι πολύ δύσκολο να ελέγξεις το διαδίκτυο αν και αυτό το θέμα έχει περιοριστεί -χωρίς όμως να έχει πάψει να υφίσταται. Υπάρχει Επιτροπή που ελέγχει την εφαρμογή του κώδικα συμπεριφοράς. Η Επιτροπή αποτελείται από λειτουργούς του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Εσωτερικών. Δεν μπορεί κανείς ν’ αμφισβητήσει ότι έχει γίνει ζημιά. Αυτός είναι και ο λόγος που εμείς πήραμε όλα αυτά τα μέτρα. Βρίσκουμε περιπτώσεις που η αίτησή τους η οποία εγκρίθηκε παλαιότερα να είχε απορριφθεί αν υπήρχε η διαδικασία του αποκλεισμού εκ των προτέρων.

Ένας από τους λόγους που είχαμε θεσπίσει κάποτε και το ανώτατο όριο ήταν ότι στο διεθνή Τύπο δινόταν μια εικόνα ότι εδώ στην Κύπρο δεν κάνουμε άλλη δουλειά από το να εκδίδουμε διαβατήρια. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η οικονομία της Κύπρου δεν βασίζεται σ’ αυτό το σχέδιο. Η οικονομία της Κύπρου βασίζεται σε άλλους τομείς και όχι σ’ αυτό το σχέδιο. Οι διάφορες φήμες αδικούν τόσο την οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης καθώς και τα όσα επιτύχαμε από το 2013 μέχρι σήμερα. Επενδύσεις δεν ήρθαν μόνο στα ακίνητα. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει κάνει ολόκληρη έκθεση γι’ αυτά τα θέματα. Έγιναν επενδύσεις και στον τουριστικό τομέα και ήρθαν πολύ σημαντικές επενδύσεις μ’ αυτό το πρόγραμμα των διαβατηρίων. Έγιναν μεγάλα έργα υποδομής (π.χ. η μαρίνα της Αγίας Νάπας και το καζίνο). Υπάρχουν και επενδύσεις στον τομέα της υγείας.

Έχω μιλήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία τώρα εξετάζει τη δημιουργία ενός πλαισίου. Η απόδοση υπηκοότητας είναι εθνική υπόθεση σε όλες τις χώρες και διέπεται από εθνικούς κανονισμούς και υπάρχουν πολλά διαφορετικά τέτοια σχέδια στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ερώτηση: Έχει ημερομηνία λήξης ένα τέτοιο επενδυτικό πρόγραμμα;

Απάντηση: Αυτό το πρόγραμμα έχει αλλάξει αρκετές φορές και όσον αφορά στα οικονομικά κριτήρια. Φυσικά είναι ένα πρόγραμμα που πρέπει συνεχώς να επιτηρείται και με βάση τις ανάγκες της οικονομίας. Δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Βέβαια μπορούμε να πούμε ότι όταν υπήρχε -και υπάρχει- ένα πρόβλημα με μεγάλα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια με τις τράπεζες με μια ειδική βιομηχανία την οποία βοήθησε αυτά το πρόγραμμα δεν μπορούμε αυτό να το διαγράφουμε. Από την άλλη όμως πρέπει να βλέπουμε πού θέλει να πάει η οικονομία και να αναπροσαρμόζουμε και τα οικονομικά κριτήρια όσο υπάρχουν αυτά τα προγράμματα.

Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τη δήλωση του κ. Παπαδόπουλου ότι «το πλαφόν είναι κοροϊδία»;

Απάντηση: Δεν ξέρω τι πληροφορίες έχει ο κ. Παπαδόπουλος. Πάντως εμείς όταν μιλήσαμε -και επίσημα- ήταν καλοδεχούμενο το ότι υπάρχει πλαφόν. Είναι όμως στην υποκειμενική άποψη του καθενός να πει αν αυτό το πλαφόν είναι ψηλό ή χαμηλό.

(ΝΝ/ΑΧ/ΣΧ)