Ανακοινωθέντα

Θέλω πρώτα να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μας προς την Αυτού Εξοχότητα την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου, όπως και προς την Αυτού Εξοχότητα τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ Νίκο Αναστασιάδη που αποδέχθηκαν να θέσουν υπό την αιγίδα τους το σημερινό συνέδριο.

Θερμές ευχαριστίες εκφράζω επίσης προς το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης που φιλοξενεί το συνέδριο, καθώς και προς όλους όσοι ανταποκρίθηκαν να συμμετάσχουν συμβάλλοντας με την εμπειρία και την επιστημοσύνη τους στην επιτέλεση των στόχων του συνεδρίου.

Ευχαριστώ επίσης την οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου και, βέβαια, την Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, καθώς και την Πανελλήνια Επιτροπή Γονέων και Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Κυπριακής Τραγωδίας, με τις οποίες το Γραφείο μου συνεργάστηκε για τη διοργάνωση του συνεδρίου.

Το συνέδριο, που έχει ως θέμα «Δικαιώματα του Ανθρώπου: Οι κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις της μη εφαρμογής των αρχών τους στο ανθρωπιστικό πρόβλημα των Αγνοουμένων», διεξάγεται με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου, σε ανάμνηση της υπογραφής της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Όραμα των εμπνευστών της, ένας κόσμος με δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς διακρίσεις.

Όπως υπογραμμίστηκε, η προσπάθειά μας με τη διοργάνωση του συνεδρίου είναι να αναδειχθεί το θέμα των αγνοουμένων ως μια κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ παράλληλα να αναδειχθούν και οι παθογένειες που υπάρχουν στο διεθνές στερέωμα με την αναποτελεσματικότητα του συστήματος ως προς την επίλυση μείζονων ανθρωπιστικών προβλημάτων όπως οι αγνοούμενοι της κυπριακής τραγωδίας. Στο πλαίσιο αυτό αναζητούμε τρόπους να αντιμετωπιστούν οι παθογένειες αυτές και να προστατευθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην πράξη.

Και πράγματι, θα πρέπει το σύστημα με τις παθογένειές του να ξεφύγει από τη θεωρητική μόνο στήριξη των προσπαθειών για επίλυση του ζητήματος. Με μέτρα και διαδικασίες που θα μπορούσαν να προωθηθούν, θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστεί πλέον αποτελεσματικά η μακρά στασιμότητα που παρατηρείται στο χρονίζον πρόβλημα των αγνοουμένων της Κύπρου και να επιλυθεί αυτό οριστικά, όπως επιβάλλει το διεθνές δίκαιο και η ανθρώπινη κατά κύριο λόγο πλευρά του ζητήματος.

Δεν μπορεί για 47 χρόνια τώρα να βασανίζονται οι ψυχές τόσων ανθρώπων, ιδιαίτερα των συγγενών που συνεχίζουν να ανεβαίνουν τον προσωπικό τους Γολγοθά χωρίς να παίρνουν τις απαντήσεις που ζητούν για την τύχη των αγαπημένων τους και χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τους απευθύνουν τον ύστατο χαιρετισμό, σύμφωνα με την πίστη και τις παραδόσεις μας. Είναι μια συνεχιζόμενη τραγωδία που προκαλεί καθημερινά ανείπωτο πόνο και δυστυχία.

Δεν μπορεί να παραγνωρίζονται τόσο προκλητικά οι αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων που συστάθηκαν ειδικά για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς καμία ουσιαστική επίπτωση στην παραβιάζουσα τις αποφάσεις αυτές πλευρά που ενέχεται στο ζήτημα. Πόσο μάλλον όταν με την αρνητική και ανειλικρινή της στάση η πλευρά αυτή θέτει με σκοπιμότητα συνεχώς εμπόδια στις διεξαγόμενες διερευνητικές προσπάθειες. 

Κυρίες και κύριοι,

Η Τουρκία έχει τεράστιες ευθύνες για τη μεγάλη εκκρεμότητα στην επίλυση του ανθρωπιστικού προβλήματος της Κύπρου. Αν ανατρέξει κανείς στο ιστορικό του ζητήματος, όπως εκτέθηκε επανειλημμένα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, τη Γενική Συνέλευση και την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, καθώς και στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, θα εντοπίσει πάρα πολλά στοιχεία που καταδεικνύουν με καθαρότητα το μέγεθος των ευθυνών της Τουρκίας.

Να σημειωθεί σχετικά, η μη συμμετοχή της Τουρκίας σε οποιαδήποτε από τις σχετικές ενέργειες, καθώς και η αποφυγή από μέρους της για παρουσίαση αρχείων της για τους αγνοουμένους ή τους αιχμαλώτους πολέμου όπως απαιτείται από τη Σύμβαση της Γενεύης. Η έλλειψη κάθε συνεργασίας εκ μέρους της Τουρκίας υπογραμμίστηκε και σε αποφάσεις ευρωπαϊκών νομικών οργάνων που αποφάνθηκαν ότι για οποιαδήποτε παραβίαση που αφορά τα δικαιώματα των αγνοουμένων και των οικογενειών τους υπεύθυνη είναι η Τουρκία εξαιτίας του αποτελεσματικού της ελέγχου επί του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου.

Δεν παραγνωρίζουμε το έργο που έχει μέχρι τώρα επιτελέσει η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει με όλες της τις δυνάμεις και όλους τους τρόπους με επιδίωξη τη διερεύνηση της κάθε περίπτωσης αγνοούμενου προσώπου, περιλαμβανομένου και του αριθμού των Τουρκοκυπρίων, τα ονόματα των οποίων έχουν περιληφθεί στο σχετικό κατάλογο.

Με ειλικρίνεια και καλή θέληση η δική μας πλευρά συμμετέχει στις σχετικές προσπάθειες διευκολύνοντας το διερευνητικό έργο και θέτοντας στη διάθεση της Δ.Ε.Α. όλα τα στοιχεία που έχει στη διάθεση της. Αναγνωρίζουμε τα προβλήματα που υπάρχουν, όπως της οικοδόμησης, του θανάτου μαρτύρων, της εξασθένησης μνήμης κ.ά που έχουν προβληθεί κατά καιρούς, όμως αυτά είναι σαφώς υποδεέστερα σε σημασία εκείνων που σχετίζονται με την έλλειψη της απαιτούμενης θέλησης και βούλησης της πλευράς που ενέχεται στην εξαφάνιση μεγάλου αριθμού προσώπων ακόμα και μετά τη σύλληψη τους. Οι λεγόμενες στρατιωτικές ζώνες, η μη αποκάλυψη των νέων χώρων ταφής ή απόρριψης οστών αγνοουμένων μετά τη βίαιη μετακίνηση τους από τους αρχικούς χώρους ταφής και η άρνηση παρουσίασης αρχείων για τις εξαφανίσεις προσώπων, είναι τα κύρια προβλήματα στα οποία προσκρούει η όλη διερευνητική προσπάθεια.

Λόγω και του χρόνου, να περιοριστώ μόνο σε ένα απόσπασμα σχετικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων:

«Για το Δικαστήριο, η σιωπή των αρχών του ερωτώμενου κράτους (δηλαδή της Τουρκίας) απέναντι στις πραγματικές ανησυχίες των συγγενών των αγνοουμένων, προσεγγίζει ένα επίπεδο σκληρότητας που μπορεί να κατηγοριοποιηθεί μόνο ως απάνθρωπη μεταχείριση».

Θεωρούμε επάναγκες αυτήν την χρονική στιγμή όπως οι ισχυροί της γης και ιδιαίτερα τα Ηνωμένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση να εντατικοποιήσουν και να αναλάβουν εδώ και τώρα νέες πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν την επίτευξη προόδου. Ο χρόνος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός στις προσπάθειες μας για επίλυση του προβλήματος των αγνοουμένων.

Κυρίες και κύριοι,

Από όλα όσα έχουν λεχθεί ή θα ακουστούν στη συνέχεια, ποσώς δεν δικαιολογείται η έκφραση οιουδήποτε ισχυρισμού περί πολιτικής εκμετάλλευσης του προβλήματος των αγνοουμένων. Κάθε άλλο.

Η επιδίωξη μας είναι να επιλυθεί το ανθρωπιστικό πρόβλημα των αγνοουμένων, που εξ ορισμού είναι πρόσωπα που εντελώς αδικαιολόγητα μετά από 47 χρόνια θεωρούνται εξαφανισμένα, πρόσωπα που έχουν συγγενείς οι οποίοι είναι και αυτοί θύματα απάνθρωπης μεταχείρισης, συνάνθρωποι μας, συμπατριώτες μας, που έχουμε απέναντι τους το χρέος να αποδειχθούμε υπεύθυνοι και μη επιλήσμονες.

Κηρύσσω την έναρξη του συνεδρίου ευχόμενος να επιτελέσει πλήρως τους στόχους του.

(ΜΒ/ΕΧΡ)