Ανακοινωθέντα

Τον Νοέμβριο του 2019, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Ανώτατο Δικαστήριο είχα τη χαρά να συζητήσω με τον τότε Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κύριο Λίνο-Αλέξανδρο Σισιλιάνο, για την τροχοδρομούμενη μεταρρύθμιση στον τομέα της Δικαιοσύνης και την προσπάθεια που συντεταγμένα καταβαλλόταν από όλους τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να αναμορφωθεί εκ βάθρων το δικαστικό σύστημα της χώρας μας.

Ήταν μια συζήτηση, της οποίας εφαλτήριο αποτέλεσαν οι θετικές αναφορές του υπέρ της μεταρρύθμισης του δικαστηριακού συστήματος της Κύπρου, όπου προκρίνοντας αυτήν, την χαρακτήρισε ως μια σημαντικότατη συμβολή, απόλυτα σύμφωνη με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Για να προβεί δε ομοίως, στην ιδιαίτερα σημαντική αναγνώριση -και χρησιμοποιώ τα λόγια του- ότι η Δικαιοσύνη στην Κύπρο απολαμβάνει απόλυτης ανεξαρτησίας, τόσο από τα ίδια τα δικαστήρια που διασφαλίζουν και περιφρουρούν την ανεξαρτησία του θεσμού της Δικαιοσύνης όσο και από τους κρατικούς μηχανισμούς που και σέβονται αλλά και προστατεύουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης λειτουργώντας ως «παράδεισος», όπως είπε, «μέσα σε ό,τι συμβαίνει σε πανευρωπαϊκή κλίμακα αυτή τη στιγμή [στο θέμα της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης]».

Αυτή η ανεξαρτησία, αγαπητοί συνάδελφοι, είναι ο κύριος πυλώνας δημιουργίας κράτους δικαίου, με την επιλογή της παράθεσης των αναφορών του κυρίου Σισιλιάνου να μην είναι συγκυριακή, αλλά τουναντίον να είναι επιλεκτική, ώστε να τονίσω εκ νέου το γεγονός πως η δικαιοσύνη στην Κύπρο πάσχει, κατά κυριότητα, από πολλαπλά προβλήματα καθυστερήσεων στην εκδίκαση των υποθέσεων, που ως «Λερναία Ύδρα» έθεταν σε τροχιά κατάρρευσης το κυπριακό δικαστηριακό σύστημα.

Η μεταρρύθμιση των δικαστηρίων, όπως πρόσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και βρίσκεται σε τροχιά υλοποίησης, ανταποκρίνεται στις συστάσεις που έχουν δοθεί από την Επιτροπή GRECO, τo Rule of Law της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Επιτροπή Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και δεν αποσκοπεί μόνο στην ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης. Αυτό είναι ένα κομμάτι της. Κομμάτι της είναι και η τριτοβάθμια διαδικασία που εκκολάπτεται από τη δημιουργία των δύο ανεξάρτητων, εξειδικευμένων πλέον τριτοβάθμιων δικαιοδοτικών μηχανισμών, καθώς και οι πολύ σημαντικές δικλείδες ασφαλείας που εισάγονται ως εχέγγυο της ασφάλειας δικαίου. Κάτι το οποίο γνωρίζετε, αγαπητοί συνάδελφοι, πως αποτελεί ένα από τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα όταν διαφορετικές συνθέσεις ισόβαθμου Δικαστηρίου λαμβάνουν διαφορετικές αποφάσεις επί ιδίων θεμάτων.

Βεβαίως, ένα δεύτερο υψίστης σημασίας θέμα που θεωρώ ότι επιλύεται με τη μεταρρύθμιση της ανώτατης βαθμίδας των δικαστηρίων, είναι η διασφάλιση των λεγόμενων “checks and balances” καθώς ο αλληλοέλεγχος των Ανώτατων Δικαστών από ένα ανεξάρτητο Σώμα, καταλύει την ισχύουσα κατάσταση όπου ο πειθαρχικός έλεγχος ενός Δικαστή γίνεται από «αδελφούς» Δικαστές, μέλη του ίδιου ακριβώς Σώματος. Η νέα προτεινόμενη δομή διασφαλίζει ότι οι αποφάσεις του νέου Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου, που θα αποτελείται από Δικαστές του νέου Ανωτάτου Δικαστηρίου, θα μπορούν να εφεσιβληθούν στο Δευτεροβάθμιο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, που θα αποτελείται από τους Δικαστές του νέου Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, οι οποίοι δεν θα συμμετέχουν στην πρωτόδικη διαδικασία.

Στα θετικά βεβαίως θα πρέπει να σημειώσω πως με τις αλλαγές που εισάγονται διασφαλίζεται ότι, όταν η πλήρης ολομέλεια του ενός ή του άλλου Ανώτατου Δικαστηρίου συνεδριάζει για θέματα της αρμοδιότητάς τους, η εκδίκαση υποθέσεων από τους Δικαστές του άλλου τριτοβάθμιου Δικαστηρίου θα μπορεί να προχωρεί απρόσκοπτα, αποτρέποντας έτσι τη δημιουργία καθυστερήσεων στην εξέταση υποθέσεων, όπου για τη λήψη απόφασης το σημερινό Ανώτατο πρέπει να συνέρχεται σε πλήρη ολομέλεια, εις βάρος της ταχύτητας εκδίκασης άλλων υποθέσεων.

Περαιτέρω, η δημιουργία του νέου Εφετείου με εξειδικευμένες συνθέσεις (τμήματα) από Εφέτες απαλλαγμένους από το χρονοβόρο έργο της διοίκησης των Δικαστηρίων, και άρα απρόσκοπτα ασχολούμενους με την εκδίκαση εφέσεων, είναι ένα άλλο πολύ ουσιαστικό εργαλείο στην ταχύτερη εκδίκαση των εφέσεων. Σημαντική είναι επίσης και η δημιουργία των εξειδικευμένων δικαστηρίων (Εμπορικό και Ναυτοδικείο).

Τέλος, εκτιμώ πως η σύνθεση του νέου Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου, καθώς και των Γνωμοδοτικών Συμβουλίων που εμπλουτίζεται, έστω και χωρίς δικαίωμα ψήφου, με εξωδικαστικούς όπως τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου και δύο ακόμα εγνωσμένου κύρους νομικούς θα προσφέρει πρόσθετη αξία στα Συμβούλια, αφού η διεύρυνση στη συμμετοχή τερματίζει τις φωνές περί «κλειστού κύκλου» στο δικαστικό Σώμα, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα της λήψης των αποφάσεων.

Επιδιώκοντας ωστόσο να μην επεκταθώ κατακρατώντας χρόνο σε θέματα που οι ευπαίδευτοι συνάδελφοι θα ενδιατρίψουν στη συνέχεια της συζήτησης και με τις σκέψεις αυτές ως εισαγωγική τοποθέτηση, επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω ευχαριστώντας σας για την πρόσκληση να προλογίσω τη σημερινή συζήτηση που αφορά στο πλέον -θεωρώ- σημαντικό νομικό ζήτημα των τελευταίων ετών στο κυπριακό δικαστηριακό σύστημα. Εξου και κρίνω πως τέτοιες εκδηλώσεις που επιτρέπουν ανάλυση και εμβάθυνση επί των λεπτομερειών της μεταρρύθμισης, είναι καθόλα ωφέλιμες και αναγκαίες ώστε η μετάβαση στο νέο καθεστώς να συνοδευτεί από την όσο το δυνατόν ομαλότερη εφαρμογή των αλλαγών.

Σας ευχαριστώ.

(ΜΛ)